ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Ημερίδα για τη Γεωθερμία στη Μήλο
Έντονος διάλογος και βαθύς προβληματισμός επικράτησαν στην Ημερίδα για τη Γεωθερμία, που οργάνωσε ο ΣΥΝ την Κυριακή 19/10 στη Μήλο. Οι παρουσιάσεις και η συζήτηση κράτησαν περίπου 5 ώρες, σε μια κατάμεστη αίθουσα του Δημαρχείου της Μήλου, ενώ κοινή είναι η πεποίθηση ότι παρά τις αντίθετες απόψεις και τις επί μέρους εντάσεις, η συζήτηση κατάφερε να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Κερδισμένη θεωρείται η τοπική κοινωνία, αφού κέρδισε σε ενημέρωση και εξοπλίστηκε σε επιχειρήματα, μπροστά στις διαφαινόμενες εξελίξεις γύρω από την υπόθεση της αξιοποίησης του γεωθερμικού πεδίου του νησιού.
Εισηγητές ήταν ο ομ. καθηγητής Γεωλογίας του ΑΠΘ Μιχ. Φυτίκας, ο αναπλ. Καθηγητής του Παν. Θεσσαλίας Νικ. Ανδρίτσος, ο εκπρόσωπος της Greenpeace Δημ. Ιμπραήμ, ο ηφαιστειολόγος και εκπρ. του ΣΥΝ Γιωρ. Βουγιουκαλάκης, ο νομαρχιακός συμβ. Κυκλάδων Νικ. Συρμαλένιος. Τη συζήτηση συντόνισε ο Μπ. Μπιλίνης εκ μέρους του Τμήματος Οικολογίας του ΣΥΝ, ενώ από πλευράς τοπικών φορέων συμμετείχαν το Επαρχείο, ο Δήμος, το Εργατικό Κέντρο, ο σύλλογος Τουριστικών Επιχειρήσεων, ο Όμιλος Φίλων του Βουνού και της Θάλασσας, ο σύλλογος «Όραμα» και πολλοί άλλοι. Τοποθετήσεις έκαναν επίσης η ΔΕΗ Ανανεώσιμες ΑΕ και η “S&B”ΑΕ.
Από πλευράς των εισηγητών – ειδικών επιστημόνων, αναλύθηκαν τόσο το περιβαλλοντικό όφελος από τις χρήση της Γεωθερμίας ως ανανεώσιμη/ήπια πηγή ενέργειας, που σε συνθήκες περιβαλλοντικής επιβάρυνσης του πλανήτη, μπορεί να υποκαταστήσει σε σημαντικό βαθμό τις ρυπογόνες συμβατικές πηγές (πετρέλαιο, λιθάνθρακας κλπ.), όσο και η δυνατότητα ευεργετικών αποτελεσμάτων προς τις τοπικές κοινωνίες εφόσον αξιοποιηθεί με σωστές προϋποθέσεις. Τονίστηκαν χαρακτηριστικά οι χρήσεις στον τουρισμό, στη γεωργία, στη βιομηχανία και κυρίως για οικιακή χρήση (θέρμανση, ψύξη κλπ.). Σε ότι αφορά στο γεωθερμικό πεδίο της Μήλου, έγινε εκτεταμένη αναφορά στις δυνατότητες και στην αποφυγή των ενδεχόμενων κινδύνων και περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως αυτές που έλαβαν χώρα κατά τη δεκαετία του ΄80, με κύρια ευθύνη της ΔΕΗ.
Από πλευράς των εκπροσώπων του ΣΥΝ, αναλύθηκαν οι βασικές θέσεις για το ζήτημα της γεωθερμίας, οι οποίες συνοψίζονται στα παρακάτω:
Η γεωθερμία είναι μια καθαρή πηγή ενέργειας σε σχέση με τα ορυκτά καύσιμα. Η Γεωθερμία γενικά ανήκει στις «πράσινες», ουσιαστικά ανανεώσιμες και κατά κύριο λόγο ήπιες μορφές ενέργειας. Η συμβολή της στη σημαντική μείωση της χρήσης πετρελαίου και στην ενεργειακή απεξάρτηση της χώρας είναι καθοριστική. Η σημερινή επιστημονική γνώση και τεχνογνωσία επιτρέπει την εξόρυξη, εκμετάλλευση και διαχείρισή της με πολύ χαμηλή περιβαλλοντική επιβάρυνση.
Καθοριστικής σημασίας για την αποτυχημένη κατάληξη της πρώτης προσπάθειας της ΔΕΗ να λειτουργήσει έναν πιλοτικό σταθμό 2 MW, στην περιοχή Ζεφυρία της Μήλου ήταν: Η πλήρης αδιαφορία στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την εκμετάλλευση, οι λαθεμένες επιλογές τεχνολογικών λύσεων και συνεργατών, η ανορθόδοξη πολιτική ανάπτυξης και λειτουργίας του σταθμού παραγωγής με πλήρη αδιαφορία απέναντι στην τοπική κοινωνία, η απουσία οποιονδήποτε αντισταθμιστικών οφελών στο νησί. Όλα αυτά οδήγησαν στο κλείσιμο του σταθμού μετά από την έντονη αντίδραση και κινητοποίηση των πολιτών της Μήλου.
Ο ΣΥΝ εκτιμά ότι η λειτουργία μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με Γεωθερμία μπορεί να πραγματοποιηθεί και να έχει θετικά αποτελέσματα υπό πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις:
-Ο σχεδιασμός, το μέγεθος, η κατασκευή και λειτουργία τους να γίνει με καθοριστικό γνώμονα το περιβάλλον και το σεβασμό του χώρου που θα τον φιλοξενεί (χωροταξικός σχεδιασμός για ΑΠΕ, φέρουσα ικανότητα).
-Να υπάρξει η κατάλληλη ενημέρωση και συνεργασία με την τοπική κοινωνία και τους φορείς της, και να εξασφαλιστεί η συναίνεσή τους.
-Να δοθεί η δυνατότητα και η υποστήριξη στην τοπική κοινωνία και φορείς ώστε να γνωρίζουν και να ελέγχουν τις περιβαλλοντικές παραμέτρους λειτουργίας του σταθμού.
-Να υπάρξουν σαφή και ορατά κοινωνικά - οικονομικά αντισταθμιστικά οφέλη για την τοπική κοινωνία, εκμεταλλευόμενοι και τα οφέλη των άμεσων θερμικών χρήσεων από την εκμετάλλευση της γεωθερμίας χαμηλής ενθαλπίας (αφαλάτωση κ.α.).
Επίσης η αξιοποίηση της γεωθερμίας χαμηλής ενθαλπίας για αφαλάτωση στα νησιά του νοτίου Αιγαίου, για θέρμανση-ψύξη οικισμών, για λειτουργία θερμοκηπίων σε ένα μεγάλο μέρος του ελλαδικού χώρου, για ενίσχυση των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, μπορεί να δώσει σοβαρά περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη. Τέλος η γεωθερμική ενέργεια πρέπει να θεωρηθεί παράγοντας αποκέντρωσης και περιφερειακής ανάπτυξης μιας και δεν μεταφέρεται, απαιτώντας επί τόπου εκμετάλλευση.
20/10/08 Τμήμα Οικολογίας & Περιβάλλοντος ΣΥΝ
Σημεία Εισήγησης στην Ημερίδα του ΣΥΡΙΖΑγια τη Γεωθερμία
(Μήλος 19-10-08)
Η σημερινή Ημερίδα στην πραγματικότητα είναι η δεύτερη επιστημονική συνάντηση που γίνεται στη Μήλο περίπου μετά από 25 χρόνια (Συνέδριο από ΤΕΕ, Δήμο Μήλου, ΕΜΠ, ΣΝΕΜ)
Και τότε υπήρξε ουσιαστική ενημέρωση από έγκριτους επιστήμονες και τότε αναλύθηκαν οι χρήσεις της αξιοποίησης της Γεωθερμίας γενικά στον κόσμο και στη Μήλο. Και τότε τα οφέλη και τα πλεονεκτήματα αναδείχθηκαν για να πείσουν για το οικονομικό όφελος των τοπικών κοινωνιών
Δυστυχώς η συνέχεια για τη Μήλο υπήρξε απογοητευτική. Με κύρια ευθύνη της ΔΕΗ η Μήλος χρησιμοποιήθηκε περίπου ως πειραματόζωο, για να προωθηθούν πειραματικά τα επενδυτικά σχέδια αξιοποίησης του γεωθερμικού πεδίου με στόχο την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, στην αρχή με την εγκατάσταση μικρής μονάδας 2,5-3 MW.
Όλοι τότε ζήσαμε αυτό που επακολούθησε. Η προχειρότητα, ο ερασιτεχνισμός, η τεχνολογική υστέρηση της εποχής, μας οδήγησε σε πρωτόγνωρα και πρωτοφανή φαινόμενα, όπου η ανεξέλεγκτη έκλυση αέριων και υγρών αποβλήτων, δημιούργησαν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, στις καλλιέργειες, στη θάλασσα. Ας μην ξεχνάμε ότι, πέραν της αφόρητης οσμής, δύο αγωγοί διασχίζοντας μεγάλο μέρος του νησιού κατέληγαν σε δύο από τις ωραιότερες παραλίες (Αγία Κυριακή, Σαρακήνικο). Το αποκορύφωμα ήταν η έκρηξη γεώτρησης κοντά στον Αδάμαντα με τις όποιες συνέπειες.
Με όλα αυτά τα δεδομένα είναι απόλυτα φυσικές οι αντιδράσεις του λαού και των φορέων της Μήλου, αντιδράσεις που παρά το πέρασμα των χρόνων φαίνεται ότι εξακολουθούν να υπάρχουν
Ακούσαμε πριν λίγο την επιστημονική προσέγγιση των δεδομένων, καθώς και την πολιτική προσέγγιση του ζητήματος
Σίγουρα καταλήγουμε ότι η Γεωθερμία συγκαταλέγεται μεταξύ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που ταυτόχρονα είναι και πιο φτηνή αλλά και πιο καθαρή από τις συμβατικές (πετρέλαιο, λιθάνθρακας κλπ.). Με δεδομένα τα φαινόμενα των κλιματικών αλλαγών, την υπερθέρμανση του πλανήτη, τη ζημιογόνα εξάρτηση μας από το πετρέλαιο, θεωρούμε επιβεβλημένη τη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ανάμεσα τους τη γεωθερμία.
Η συμβολή της γεωθερμίας στη σημαντική μείωση της χρήσης πετρελαίου για ηλεκτροπαραγωγή και αφαλάτωση στα νησιά του νοτίου Αιγαίου, για θέρμανση-ψύξη οικισμών και λειτουργία θερμοκηπίων σε ένα μεγάλο μέρος του ελλαδικού χώρου, ενίσχυση των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, μπορεί να είναι καθοριστική, με σοβαρά περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη αλλά και την ενεργειακή απεξάρτηση της χώρας. Η γεωθερμική ενέργεια πρέπει να θεωρηθεί παράγοντας αποκέντρωσης και περιφερειακής ανάπτυξης μιας και αυτή η ενέργεια δεν μεταφέρεται, απαιτώντας επί τόπου εκμετάλλευση.
Οφείλουμε όμως, χωρίς ωραιοποιήσεις, να εντοπίσουμε τους πιθανούς κινδύνους και τις ενδεχόμενες επιπτώσεις σε όλες τις φάσεις από την έρευνα, την κατασκευή μέχρι και την υλοποίηση και την εφαρμογή των επενδυτικών σχεδίων, καθώς και των αντίστοιχων εφαρμογών τους
Καταρχήν υπάρχει ένα θέμα νομικού πλαισίου. Το θέμα των δικαιωμάτων για μας είναι πολύ σημαντικό. Τα δικαιώματα σχετίζονται με το ποιος ουσιαστικά είναι ο ιδιοκτήτης του φυσικού πλούτου, που λέγεται γεωθερμικό πεδίο. Για μας ιδιοκτήτης δεν μπορεί παρά να είναι το ελληνικό δημόσιο. Όταν πριν χρόνια η νομοθεσία προσδιόριζε ότι τα δικαιώματα ανήκουν στη ΔΕΗ, μιλούσαμε μέχρι πρόσφατα για Δημόσια Επιχείρηση. Σήμερα τα δεδομένα έχουν αλλάξει. Η ΔΕΗ είναι σε τροχιά ιδιωτικοποίησης, κατά συνέπεια δεν γνωρίζουμε αύριο σε ποιόν θα μεταβιβαστούν και θα ανήκουν. Υπάρχουν επίσης οι δυσκολίες και οι ακαμψίες που σχετίζονται με τη δυνατότητα χρήσης εφαρμογών αβαθούς ή χαμηλής ενθαλπίας από ιδιώτες
Κατά δεύτερον υπάρχουν θέματα χωροθέτησης, χρήσεων γης, δηλαδή γενικότερου χωροταξικού σχεδιασμού, όπου το κριτήριο της βιώσιμης ανάπτυξης με βάση και τη «φέρουσα ικανότητα», είναι αποφασιστικό για το που και πως θα αξιοποιηθούν οι ΑΠΕ. Σημειωτέον ότι από τον Ιούνιο του 2007, μετά και από ανάλογη Ημερίδα για το Ενεργειακό, που η αυτοδιοικητική μας Κίνηση Συν-Κυκλαδική Πρωτοβουλία οργάνωσε στην ?νδρο και μετά από διεξοδική συζήτηση στο νομαρχιακό συμβούλιο Κυκλάδων αποφασίσαμε με μεγάλη πλειοψηφία ότι, για τη χρήση των ΑΠΕ, απαιτείται χωροταξικό σε κάθε νησί, που θα προσδιορίζει τα παραπάνω κριτήρια.
Με βάση τα παραπάνω, δηλώνουμε εξ αρχής ότι, ανεξάρτητα από τις ενεργειακές δυνατότητες του κάθε νησιού, διαφωνούμε με τη μετατροπή των νησιών μας σε εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή σε μαζική εξαγωγή ενέργειας από το νησί προς άλλες περιοχές, μέσω του διασυνδεδεμένου δικτύου. Προφανώς αυτό σημαίνει ότι, θα ήμασταν διατεθειμένοι να χρησιμοποιηθούν οι ΑΠΕ για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του κάθε νησιού και την αντικατάσταση των σημερινών ρυπογόνων πετρελαϊκών σταθμών, χωρίς αυτό να υποδηλώνει τη μάξιμουμ δυνατότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Ο προσδιορισμός της ποσότητα παραγωγής, σαφώς ανήκει στις αρμοδιότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης και της τοπικής κοινωνίας, μέσω των φορέων διαχείρισης που θα πρέπει να συσταθούν.
Επανερχόμενοι στο θέμα των πιθανών κινδύνων και των συνεπειών τους, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε με επιστημονικούς και τεχνικούς όρους, ποιοι είναι αυτοί και σε τι συνίστανται. Συγκεκριμένα για τη Μήλο θα πρέπει να δοθούν σαφείς απαντήσεις για την ποσότητα και ποιότητα του γεωθερμικού πεδίου, για τη σύσταση των εδαφών, για τη σύσταση των γεωθερμικών ρευστών και συνολικά των αποβλήτων, για τη δυνατότητα επανεισαγωγής τους στη γη και τις ενδεχόμενες επιπτώσεις σε όλες τις μορφές (χαμηλής ή υψηλής ενθαλπίας)
Με βάση τις εισηγήσεις των ειδικών, για μια ακόμα φορά έγινε κατανοητό ότι, η αξιοποίηση της γεωθερμίας χαμηλής ενθαλπίας, ενέχει του μικρότερους δυνατούς κινδύνους και δίνει σημαντική ώθηση σε χρήσεις και εφαρμογές με ευεργετικά αποτελέσματα σε οικιακή χρήση, σε τουριστική χρήση (και σε μορφές εναλλακτικού τουρισμού), σε γεωργική χρήση, ακόμα και σε βιομηχανική χρήση. Κατά συνέπεια, νομίζω ότι δεν τίθεται σε αμφισβήτηση από κανένα η εφαρμογή τέτοιων χρήσεων. Παρόλα αυτά, ακόμα και σε ότι αφορά στην αξιοποίηση της γεωθερμίας χαμηλής ενθαλπίας, οι εφαρμογές στη Μήλο είναι ελάχιστες, με αποτέλεσμα τα όποια οφέλη να μην έχουν φανεί ούτε στην τοπική κοινωνία.
Το μεγάλο ζήτημα παραμένει τι γίνεται με την αξιοποίηση της υψηλής ενθαλπίας, δηλαδή με την ηλεκτροπαραγωγή, πως αντιμετωπίζονται οι όποιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ποιος θα διαχειριστεί το επενδυτικό σχέδιο, ποιος θα καθορίζει την τιμολογιακή πολιτική, ποιος θα είναι ο λόγος της τοπικής κοινωνίας σ’ αυτό και τι οφέλη θα έχει, πως τοποθετούμαστε απέναντι στη συνεργασία “S&B” και ΔΕΗ Αν. , σε τι θα ωφελήσει σε τελευταία ανάλυση την ανάπτυξη της Μήλου
Προφανώς ο πρώτος λόγος ανήκει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στους Φορείς, στην κοινωνία της Μήλου. Από αυτή την άποψη (το είπα και την περασμένη εβδομάδα) είναι ευτυχής συγκυρία που βρισκόμαστε μπροστά σε εξελίξεις που αφορούν στο νέο χωροταξικό (ήδη η α΄ φάση της μελέτης του ΣΧΟΟΑΠ έχει ολοκληρωθεί), ενώ και η σημερινή συζήτηση θα βοηθήσει, για το τι ανάπτυξη θέλουμε για τη Μήλο στη βάση βεβαίως της ισορροπίας και της βιωσιμότητας
Είναι φανερό ότι στη Μήλο με δεδομένη και την μακρόχρονη ιστορία των μεταλλευτικών επιχειρήσεων, τη μεγάλη εξορυκτική και βιομηχανική δραστηριότητα, που για πολλά χρόνια δημιούργησε σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον, τα ερωτήματα τίθενται κυρίως από την πλευρά της τουριστικής ανάπτυξης και των απασχολούμενων στον Τουρισμό. Είναι γεγονός ότι η προϊστορία και η οικονομία της Μήλου, κυριαρχούνται μέχρι σήμερα από τον βιομηχανικό-εξορυκτικό τομέα και γι΄ αυτό ο φόβος ότι με τη γεωθερμία θα προσανατολιστεί προς τα εκεί ακόμα περισσότερο, είναι υπαρκτός. Όμως το ζητούμενο για μας, δεν είναι ούτε η παγίωση των σημερινών προσανατολισμών, ούτε η μονομερής αξιοποίηση της γεωθερμίας προς μια κατεύθυνση. Το ζητούμενο είναι πως θα υποτάξουμε τη γεωθερμία σε όφελος της ισόρροπης ανάπτυξης της Μήλου, σε όφελος της Μηλέϊκης κοινωνίας. Και πιστεύουμε ότι προς αυτή την κατεύθυνση η Γεωθερμία μπορεί και πρέπει να αξιοποιηθεί.
Κλείνοντας επαναλαμβάνουμε και πάλι ότι δεν ήλθαμε εδώ για να αποφασίσουμε για σας, χωρίς εσάς. Ήλθαμε για να ενημερώσουμε επιστημονικά και να τεκμηριώσουμε την πολιτική μας αντίληψη γύρω από την ανάγκη αξιοποίησης των ΑΠΕ (και της γεωθερμίας), με τους όρους και τις προϋποθέσεις που προανέφερα. Το κρίσιμο πάντα παραμένει ποιος διαχειρίζεται, ποιος ελέγχει, ποιος αποφασίζει για το πώς, που και με ποιο τρόπο αυτή η αξιοποίηση θα γίνει. Συνεπώς ένας Φορέας διαχείρισης με αποφασιστικό ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και των Κοινωνικών Φορέων του νησιού, είναι επιβεβλημένος.
Νίκος Συρμαλένιος
-------------
Δείτε επίσης εδώ:
Η Μήλος και η γεωθερμία:
TO ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ
http://eyploia.aigaio-net.gr//modules.php?name=News&file=article&sid=1814
ΝΑ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ
http://eyploia.aigaio-net.gr//modules.php?name=News&file=article&sid=2190
