ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ
Παρουσιάσεις στο Καρπενήσι, στην Υπάτη και στον Αγ. Δημήτριο Πιερίων.
Επικοινωνία/ευαισθητοποίηση κοινού
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ
«Η ΑΡΚΟΥΔΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»
Εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης του κοινού
σε περιοχές επανεμφάνισης της αρκούδας
Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ επισκέπτεται ορεινές περιοχές που έχει επαναποικήσει η αρκούδα με σκοπό να ενημερώσει τους κατοίκους των περιοχών, να απαντήσει σε ερωτήσεις και προβλήματα που τους απασχολούν καθώς και να συναντηθεί με εκπροσώπους φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των δασαρχείων, του ΕΛΓΑ, της Θηροφυλακής, της Αγροφυλακής και της Αστυνομίας.
Οι προγραμματισμένες εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν:
Στο Καρπενήσι, την Πέμπτη 16 Οκτωβρίου, ώρα 9.30 το πρωί, στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καρπενησίου.
Στην Υπάτη, την Παρασκευή 17 Οκτωβρίου, ώρα 9.30 το πρωί, στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Υπάτης.
Στον Αγ. Δημήτριο Πιερίων, την Τετάρτη 22 Οκτωβρίου, ώρα 17.30, στο Δημοτικό Σχολείο και με τη συνεργασία του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου.
Στο πάνελ θα συμμετέχουν εκπρόσωποι του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με ειδικές εισηγήσεις για την δασική πολιτική και τη λήψη των αγροπεριβαλλοντικών μέτρων στην Ελλάδα καθώς και εκπρόσωποι του ΕΛΓΑ.
Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στο γενικότερο πλαίσιο δράσεων του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ για την ενίσχυση των κατοίκων της υπαίθρου στο θέμα της συνύπαρξής τους με την άγρια ζωή καθώς και για την άμεση εφαρμογή των αγροπεριβαλλοντικών μέτρων από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την επιδότηση των αγροτών και κτηνοτρόφων για την αγορά ηλεκτροφόρων περιφράξεων και ελληνικών ποιμενικών σκύλων που μπορούν να προστατεύσουν το αγροτικό κεφάλαιο από πιθανές ζημιές αρκούδας και λύκου.
Για τον ΑΡΚΤΟΥΡΟ είναι πολύ σημαντική η ευαισθητοποίηση των κατοίκων στις περιοχές που επανεμφανίστηκε η αρκούδα καθώς οι ίδιοι οι κάτοικοι είναι οι μόνοι που μπορούν να εξασφαλίσουν τη συνέχεια της ύπαρξής της.
ΖΩΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΚΟΥΔΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΖΩΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ
Ευχαριστούμε τα ΚΠΕ Καρπενησίου και Υπάτης για τη συνεργασία και τη φιλοξενία.
Θεσσαλονίκη, 14.10.08
Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλώ επικοινωνήστε: Λάζαρος Γεωργιάδης, 6972640062, Βάσω Πετρίδου, 6937422537
.....................................................................
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
?μεση λήψη αγροπεριβαλλοντικών μέτρων για την άγρια ζωή.
Αντιμετώπιση των προβλημάτων της συνύπαρξης του ανθρώπου με τα μεγάλα θηλαστικά στην Ελλάδα.
Θεσσαλονίκη, Σεπτέμβριος 2008
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Το σύντομο αυτό υπόμνημα συντάχθηκε από τον επιστημονικό υπεύθυνο του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ, βιολόγο, Λάζαρο Γεωργιάδη και με τη συμβολή των επιστημονικών συνεργατών του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ Δημήτρη Μπούσμπουρα, Μαρία Τριβουρέα, και Γιώργο Γιαννάτο, βιολόγους και την υπεύθυνη επικοινωνίας και ευαισθητοποίησης κοινού, Βάσω Πετρίδου στο πλαίσιο της ανασκόπησης των σημαντικότερων ζητημάτων που μας απασχόλησαν στη δεκαπενταετή λειτουργία του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ. Επιπλέον, οι αλλεπάλληλες και πολυάριθμες διαμαρτυρίες των κατοίκων της υπαίθρου, τα σχόλια των 50.000 ετήσιων επισκεπτών του Περιβαλλοντικού Κέντρου του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ στο νομό Φλώρινας, η διαρκής επαφή μας με τους φορείς που εκπροσωπούν τη Γεωργική και Κτηνοτροφική Παραγωγή, αλλά και τους φορείς της Περιφερειακής Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την αντιμετώπιση των προβλημάτων συμβίωσης της αρκούδας και του λύκου με τον άνθρωπο, οδήγησαν στη σύνταξη αυτού του υπομνήματος.
Με το υπόμνημα αυτό αναφερόμαστε και στις επιτυχημένες δράσεις του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ οι οποίες πραγματοποιήθηκαν με την έγκριση της Ελληνικής Πολιτείας, και την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και των φίλων και υποστηρικτών του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ που από την πρώτη στιγμή πίστεψαν στο έργο του
Απευθυνόμαστε τόσο στην Πολιτική Ηγεσία και στις Κεντρικές Υπηρεσίες των Υπουργείων Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων για τη λήψη των απαιτούμενων αποφάσεων, όσο και στις περιφερειακές υπηρεσίες για την αποτελεσματική υλοποίησή τους, ελπίζοντας ότι θα προκαλέσει τη σχετική ευαισθητοποίηση αλλά και την άμεση ενεργοποίηση στη λήψη των συγκεκριμένων μέτρων για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Προτεινόμενη αναφορά: Γεωργιάδης Λ. (συντ.) 2008. ?μεση λήψη αγροπεριβαλλοντικών μέτρων για την άγρια ζωή. Αντιμετώπιση των προβλημάτων της συνύπαρξης του ανθρώπου με τα μεγάλα θηλαστικά στην Ελλάδα. ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Τα μεγάλα θηλαστικά είναι ζώα με μεγάλη επικράτεια και απαιτήσεις για την κάλυψη των βιολογικών τους αναγκών και κυρίως για την ανεύρεση τροφής, την αναπαραγωγή και το χειμέριο λήθαργο. Ειδικά η αρκούδα (Ursus arctos) απαιτεί μερικές εκατοντάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα ως ζωτικό χώρο ο οποίος όμως θα πρέπει να εξασφαλίζει και την ανάλογη διαθεσιμότητα τροφής, κάλυψης, προστασίας και αναπαραγωγής. Η αξία της ως δείκτης υγείας του δασικού οικοσυστήματος είναι αδιαμφισβήτητη και ειδικότερα στις περιοχές εκτός των προστατευόμενων περιοχών όπως οι περιοχές NATURA 2000 στις οποίες συνυπάρχει με τον άνθρωπο για αρκετές χιλιάδες χρόνια. Το σύνθημα που υιοθέτησε ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ:
«ΖΩΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΚΟΥΔΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΖΩΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ»
παραμένει επίκαιρο εδώ και 15 χρόνια· σήμερα με το δάσος μοναδικό καταναλωτή του διοξειδίου του άνθρακα, ίσως κι ακόμα περισσότερο.
Στην περίοδο των 15 χρόνων λειτουργίας του ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ υλοποίησε μια σειρά από δράσεις στο πλαίσιο της σύνταξης αλλά και υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης για την προστασία της Αρκούδας στην Ελλάδα όπως:
η πιλοτική εφαρμογή αποζημιώσεων των παραγωγών για τις ζημιές από την αρκούδα και το λύκο
η λήψη προληπτικών μέτρων όπως η χρήση του Ελληνικού Ποιμενικού Σκύλου στην κτηνοτροφία και των ηλεκτροφόρων περιφράξεων κυρίως στη Μελισσοκομία αλλά και στην κτηνοτροφία και γεωργία.
η μοναδικής έκτασης και διάρκειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού
η δημιουργία και διακίνηση του πακέτου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης «το βαλιτσάκι της καφέ αρκούδας» σε σχολεία όλης της Ελλάδας, των Βαλκανίων και άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
η αντιμετώπιση της άμεσης θανάτωσης της αρκούδας με την οριστική λύση του φαινομένου της αρκούδας χορεύτριας στην Ελλάδα αλλά και την προσέγγιση και συνεργασία των κυνηγετικών συλλόγων και ομοσπονδιών για την αντιμετώπιση της λαθροθηρίας
η προώθηση της διασυνοριακής συνεργασίας και της δημιουργίας του δικτύου BALKAN NET για την προστασία των μεγάλων σαρκοφάγων στα Βαλκάνια
Από το σύνολο των παραπάνω τα περισσότερα έχουν δώσει παραπάνω από θετικά αποτελέσματα, αφού η αρκούδα πλέον επανεμφανίστηκε σε περιοχές όπως ο Όλυμπος, τα Πιέρια, το Βέρμιο, αλλά και μέχρι τα Βαρδούσια και την Οίτη.
Τα προβλήματα όμως που παραμένουν και συνεχίζουν να αποτελούν απειλή για την αρκούδα και τη σχέση της με τον άνθρωπο σχετίζονται τόσο με τη λήψη προληπτικών μέτρων -στα οποία ελάχιστα έχει συμβάλει η Ελληνική Πολιτεία- όσο και με την ενεργητική δασική πολιτική βελτίωσης της ποιότητας του βιοτόπου της αρκούδας.
Συνεχίζουμε να πιέζουμε για την
άμεση λήψη και ενίσχυση των αγροπεριβαλλοντικών μέτρων τα οποία δυστυχώς δεν εφαρμόστηκαν στο Γ’ ΚΠΣ ή εφαρμόστηκαν ελάχιστα
άμεση εφαρμογή των πρακτικών προστασίας και εμπλουτισμού των βιοτόπων (δασών) των μεγάλων θηλαστικών της Ελλάδας και ενίσχυση της δασικής πολιτικής
ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΚΟΥΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΛΥΚΟ
1. Ο φόνος της αρκούδας και του λύκου (από λαθροκυνηγούς, για αιχμαλώτιση των μικρών για εμπόριο μετά από το φόνο της μητέρας τους και, από παραγωγούς που έπαθαν ζημιές).
2. Η καταστροφή και υποβάθμιση των βιοτόπων τους (αλόγιστη και παράνομη υλοτομία, πυρκαγιές, αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων), καθώς και η απομόνωση των βιοτόπων σε μικρή και μεγάλη κλίμακα (αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων και τεχνικά έργα όπως φράγματα και μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι χωρίς σχεδιασμό και έλεγχο).
3. Η έλλειψη γνώσης και πληροφόρησης για τα παραπάνω προβλήματα, με αποτέλεσμα την έλλειψη κρατικής ενεργοποίησης καθώς και δραστηριοποίησης του κοινού.
Οι κυριότερες δράσεις του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ για τη συνύπαρξη του ανθρώπου με την άγρια ζωή
Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού αλλά και ενεργοποίηση της Πολιτείας
Εκπαίδευση και παροχή τεχνικής βοήθειας σε δασικούς υπαλλήλους, ανταλλαγή πληροφοριών και δημιουργία μόνιμης βάσης συνεργασίας με τα κατά τόπους Δασαρχεία.
Συνεργασία με τη δασική υπηρεσία και τις κυνηγετικές ομοσπονδίες για την εξάλειψη του λαθραίου κυνηγιού, αλλά και ενημέρωση των κυνηγών για τον τρόπο αντίδρασης σε περίπτωση συνάντησης με αρκούδα στο δάσος.
Ευαισθητοποίηση κοινού και περιβαλλοντική αγωγή. Εκδόθηκε ειδικό φυλλάδιο ενημέρωσης για τους κυνηγούς, μέσα από το οποίο παρουσιάστηκε η πραγματική κατάσταση του πληθυσμού της αρκούδας στην Ελλάδα, καθώς και η ανάγκη της συνεργασίας και των ίδιων των κυνηγών στη συνολική προσπάθεια προστασίας του είδους.
Δημιουργία προγράμματος περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με τίτλο το «βαλιτσάκι της αρκούδας» και το οποίο διανέμεται στα σχολεία, μέσω των αρμοδίων υπευθύνων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας σε κάθε νομό. Πριν τη διακίνηση της «βαλίτσας» οργανώθηκαν ειδικά σεμινάρια και παρουσιάσεις του υλικού, σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης σε όλους τους νομούς κατανομής της αρκούδας. Μεταφράστηκε στα αγγλικά, για να χρησιμοποιηθεί ως αφετηριακό υλικό για ανάλογα εκπαιδευτικά προγράμματα στις γειτονικές βαλκανικές χώρες. Επιπλέον, οι μαθητές που επισκέπτονται το Περιβαλλοντικό Κέντρο ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ, παρακολουθούν το ειδικό πρόγραμμα «Δάσος, το σπίτι της αρκούδας». Δημιουργήθηκαν επίσης προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης εστιασμένα σε συγκεκριμένες σημαντικές ορεινές περιοχές τις Ελλάδας όπως η Ροδόπη, ο Γράμμος, το Βέρνο και ο Βαρνούντας.
Σχεδίαση και υλοποίηση εκστρατείας ευαισθητοποίησης, δίνοντας έμφαση στις περιοχές κατανομής της αρκούδας και του λύκου και σε επιλεγμένες κοινωνικές ομάδες αναφοράς. Με παραγωγή έντυπου ενημερωτικού υλικού, οργανωμένη παρουσία στα εθνικά και τοπικά ΜΜΕ, εκδηλώσεις και παρουσιάσεις, επιδιώκεται η ενημέρωση και ενεργοποίηση των πολιτών. Νέα εκστρατεία ξεκινάει άμεσα στις περιοχές επανεμφάνισης της αρκούδας στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΠΠΕΡ.
Στην εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού όπως έχει ήδη αναφερθεί συμμετέχει ενεργά και το Περιβαλλοντικό Κέντρο του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ (με τα Καταφύγια Αρκούδας και Λύκου και τα Κέντρα Ενημέρωσης για την αρκούδα και το λύκο) με υποδοχή και ενημέρωση 50.000 επισκεπτών ετησίως, από τους οποίους περισσότεροι από 10.000 είναι μαθητές.
Για την αντιμετώπιση του φόνου της αρκούδας και του λύκου ο οποίος απαγορεύεται από το 1969 στην Ελλάδα σύμφωνα με το Δασικό Κώδικα:
Αντιμετωπίστηκε το πρόβλημα της αρκούδας χορεύτριας αλλά και του φαινόμενου της παράνομης κατοχής λύκων από ιδιώτες στην Ελλάδα και αναβαθμίστηκε η εικόνα της χώρας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η πιλοτική κάλυψη των περιπτώσεων που δεν περιλαμβάνονταν στον κανονισμό του ΕΛΓΑ οδήγησε στη βελτίωση του συστήματος των αποζημιώσεων σε περιπτώσεις ζημιών από αρκούδα κυρίως σε γεωργοκτηνοτρόφους και μελισσοκόμους.
Στο πλαίσιο της ανάπτυξης μιας προληπτικής πολιτικής έγινε πιλοτική εγκατάσταση ηλεκτροφόρων περιφράξεων σε 200 μελισσοκομικές μονάδες σε όλες τις περιοχές κατανομής της Ελλάδας.
Υλοποιείται εδώ και πάνω από δέκα χρόνια εθνική εκστρατεία για τη διάσωση, προστασία και επαναδιάδοση του Ελληνικού Ποιμενικού Σκύλου σε συνεργασία με τον Όμιλο Φίλων Ελληνικού Ποιμενικού. Μέχρι σήμερα ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ έχει διανέμει περισσότερα από 300 κουτάβια ελληνικού ποιμενικού. Σήμερα η αναπαραγωγή καθώς και η δωρεάν διανομή ελληνικών ποιμενικών σκύλων συνεχίζεται σε νέες εγκαταστάσεις, με οργανωμένο δίκτυο κτηνοτρόφων και σε συνεργασία με τον Όμιλο Φίλων Ελληνικού Ποιμενικού.
Για την ελαχιστοποίηση της καταστροφής και υποβάθμισης των βιοτόπων της αρκούδας και του λύκου αλλά και τη βελτίωσή τους:
Συμβολή στην επαύξηση της τροφικής αξίας του βιοτόπου του είδους με συστηματικές φυτεύσεις πάνω από 130.000 άγριων οπωροφόρων σε 32 σημεία ζωτικά για την αρκούδα.
Εκπόνηση Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) σε συνεργασία με το ΥΠΕΧΩΔΕ σε τρεις από τις σημαντικότερες περιοχές για το είδος (Βόρεια Πίνδος, Γράμμος, Ροδόπη), με σκοπό την υπαγωγή των περιοχών αυτών σε ειδικό καθεστώς προστασίας και διαχείρισης. Οι Μελέτες αυτές αποτελούν τις βάσεις για την προστασία του περιβάλλοντος στις συγκεκριμένες περιοχές.
Εκπόνηση Ειδικών Διαχειριστικών Μελετών για συγκεκριμένους τύπους οικοτόπων όπως της Μαύρης Πεύκης και των Υπαλπικών Λιβαδιών αλλά και τη δημιουργία σημαντικών διασυνοριακών προστατευόμενων περιοχών όπως στην περίπτωση του Γράμμου – Μοράβα στα ελληνοαλβανικά σύνορα.
Θεσμοθέτηση του εποχιακού αποκλεισμού με μπάρες, τμημάτων δευτερεύοντος δασικού οδικού δικτύου, μέτρο που συμβάλλει στον περιορισμό της ανεξέλεγκτης πρόσβασης τροχοφόρων οχημάτων σε περιοχές σημαντικές για την αρκούδα. Παρεμβάσεις σε όλες εκείνες τις περιπτώσεις όπου οι βιότοποι της αρκούδας καταστρέφονται από μεγάλα τεχνικά έργα (δρόμοι, φράγματα, λατομεία κλπ.).
Μέριμνα για τον περιορισμό των επιπτώσεων και το συνυπολογισμό των αναγκών της αρκούδας και άλλων ειδών της άγριας ζωής στη φάση σχεδιασμού των τεχνικών έργων. Τυπικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της ΕΓΝΑΤΙΑΣ στο τμήμα Παναγιά-Γρεβενά για το οποίο η παρέμβαση του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ οδήγησε στην αποτελεσματική βελτίωση των τεχνικών χαρακτηριστικών. Θετικό στην αρχή αλλά αρνητικό στην εξέλιξή του αποτελεί το παράδειγμα της σήραγγας της Εξοχής στη διεθνή οδό σύνδεσης της Δράμας με το Γκότσε Ντέλτσεφ αφού η εγκατάσταση φυλακίων των δυο κρατών πάνω από τη σήραγγα αναιρεί την αιτία κατασκευής και τη σημασία της (για την εξασφάλιση των μετακινήσεων των πληθυσμών της αρκούδας). Αντίστοιχα υπενθυμίζουμε τη σύνταξη του ειδικού υπομνήματος για την περίπτωση της καθέτου της ΕΓΝΑΤΙΑΣ στο Κλειδί Φλώρινας στο οποίο τα τελευταία τέσσερα χρόνια θανατώθηκαν από τροχαίο 3 νεαρές αρκούδες. Τέλος, υπενθυμίζουμε τη σχετική επιστολή για την κατασκευή συνεχών φραγμάτων στον Αλιάκμονα, η οποία απειλή να μετατρέψει τον συγκεκριμένο ποταμό μια επιμήκη, διακοπτόμενη (από τα φράγματα) λίμνη η οποία θα αποτελεί ένα τεράστια φράγμα για την επικοινωνία των μεγάλων θηλαστικών στον άξονα βορά νότου.
Για την τεκμηρίωση όλων των προτάσεων του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ πραγματοποιείται μακροχρόνια συστηματική συλλογή στοιχείων και βελτίωση της γνώσης για το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον γι’ αυτό χρησιμοποιούνται σύγχρονες μέθοδοι όπως το Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών (GIS), η Ραδιοτηλεμετρία και η πλέον σύγχρονη μέθοδος παρακολούθησης του πληθυσμού της αρκούδας με βάση τη γενετική ανάλυση.
ΑΜΕΣΗ ΛΗΨΗ ΜΕΤΡΩΝ
Αποζημιώσεις
Καθώς παραμένουν προβλήματα για την αποζημίωση των ζημιών στα δένδρα από την αρκούδα, των ζημιών του λύκου αλλά και τα ειδικότερα προβλήματα της γραφειοκρατίας τα οποία απαξιώνουν τη διαδικασία της αίτησης αποζημίωσης από τον παραγωγό τα οποία είναι ιδιαίτερα σημαντικά, απαιτείται επιπλέον βελτίωση του συστήματος των αποζημιώσεων από τον ΕΛΓΑ και προσαρμογή του στα νέα δεδομένα ειδικότερα όσο αφορά την εφαρμογή τους στις περιοχές επανεμφάνισης της αρκούδας (Στερεά Ελλάδα, ορεινός άξονας Βόρας-Βέρμιο-Πιέρια-Όλυμπος).
?μεσα προληπτικά μέτρα
ΗΛΕΚΤΡΟΦΟΡΕΣ ΠΕΡΙΦΡΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΙΜΕΝΙΚΟΣ: Παρότι η ζήτηση από την πλευρά των παραγωγών είναι πλέον τεράστια δεν ενεργοποιήθηκε η διαδικασία για την εφαρμογή του στα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα μέχρι σήμερα. Απαιτείται άμεση έναρξη της υλοποίησης των συγκεκριμένων μέτρων. Καθώς η διαδικασία έγκρισης του ειδικού φορέα πιστοποίησης για τον Ελληνικό Ποιμενικό Σκύλο καθυστερεί, προτείνεται η ανεξαρτητοποίηση των μέτρων έτσι ώστε να ξεκινήσει άμεσα και χωριστά η χρήση των ηλεκτροφόρων περιφράξεων η οποία θα πρέπει να εφαρμοστεί και στην κτηνοτροφία.
Βελτίωση βιοτόπων
Τα παραπάνω μέτρα θα έχουν προστιθέμενη αξία όταν δεν θα αποτελούν αποκομμένες δράσεις αλλά συνδυαστούν με την κατάλληλη πολιτική της δασικής διαχείρισης για τη διατήρηση και τον εμπλουτισμό των βιοτόπων της αρκούδας και του λύκου. Προς την κατεύθυνση αυτή:
Μέχρι σήμερα δεν έχει επαναληφθεί η πολιτική της φύτευσης οπορωφόρων δέντρων από τις τοπικές δασικές υπηρεσίες και γενικότερα η προστασία των ειδών αυτών κατά προτεραιότητα. Αντίστοιχη δράση υλοποιείται μόνο στη Νομαρχία Καστοριάς στο πλαίσιο δράσεων του INTERREG ΕΛΛΑΔΑ/ΑΛΒΑΝΙΑ 2000-2006 μετά από πρόταση και συνεργασία του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ. Απαιτείται υιοθέτηση της εφαρμογής σε εθνικό επίπεδο και προσαρμογή σε τοπικό επίπεδο.
Ο έλεγχος των δευτερεύοντων δασικών δρόμων με το εποχιακό ή και μόνιμο κλείσιμο, παρά το γεγονός της θεσμοθέτησης του δεν έχει εφαρμοστεί εκτός από λίγες περιοχές της Ελλάδας. Απαιτείται άμεση εφαρμογή στους σε συνδυασμό τόσο με τις περιοχές ΦΥΣΗ 2000 όσο και με τα τοπικά καταφύγια άγριας ζωής. Πρόσφατη δημοσίευση δράσης διάσχισης του ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 με αυτοκίνητα 4Χ4 (με την ενίσχυση του ΥΠΑΑΤ) με στόχο «το πάτημα των απάτητων περιοχών» δείχνει την ανάγκη της εφαρμογής του μέτρου και τα απάτητα με όχημα σημεία του φυσικού περιβάλλοντος να παραμείνουν ως έχουν, απάτητα.
Επαναξιολόγηση του προγράμματος δάσωσης γεωργικών γαιών με α) εξαίρεσή του σε περιοχές με μεγάλο ποσοστό δασοκάλυψης και εξασφάλιση των ανοικτών εκτάσεων και της μωσαϊκότητάς τους με την εφαρμογή άλλων αγροπεριβαλλοντικών μέτρων διατήρησης της βιοποικιλότητας β) Αντικατάσταση των ακακιών στο πρόγραμμα δάσωσης γεωργικών γαιών από καρποφόρα είδη δέντρων όπως η καστανιά και η καρυδιά.
Αλλαγή της διαχείρισης των δρυοδασών με ανόρθωσή τους και αναγωγή των αποψιλωτικά διαχειριζόμενων δασών (πρεμνοφυή) σε σπερμοφυή όπου και όταν τα είδη και οι γεωλογικές και κλιματικές συνθήκες το επιτρέπουν. Απαιτείται εξασφάλιση κονδυλίων για τις αναγωγικές παρεμβάσεις οι οποίες θα αποδώσουν μακροχρόνια μεγαλύτερο οικονομικό όφελος. Το μέτρο είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εφαρμοστεί σε ζώνες οι οποίες λειτουργούν ή μπορούν να λειτουργήσουν ως διάδρομοι επικοινωνίας μεταξύ ορεινών όγκων και των προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000 (εθνική υποχρέωση σύμφωνα με το άρθρο 10 της ΚΟ 92/43.
Υλοποίηση των μέτρου της χρήσης των φυτοφραχτών τόσο σε σχέση με υφιστάμενους αγρούς όσο και στην πραγματοποίηση αναδασμών κυρίως και σε σχέση με τις Περιοχές Υψηλής Φυσικής Αξίας όπως αυτές καταγράφονται από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία για λογαριασμό του ΥΠΑΑΤ.
Διερεύνηση των δυνατοτήτων επανεισαγωγής του Ελαφιού σε δασικές περιοχές που υπάρχουν κατάλληλοι βιότοποι.
Τέλος για την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων των μεγάλων τεχνικών έργων απαιτείται ολοκληρωμένος στρατηγικός σχεδιασμός ο οποίος μέχρι σήμερα δεν υπάρχει. Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα τέτοιων προβλημάτων είναι τόσο η εγκατάσταση αιολικών πάρκων σε ορεινές περιοχές οι οποίες ναι μεν παράγουν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αλλά απαιτούν εγκαταστάσεις βιομηχανικού τύπου, όσο και η κατασκευή συνεχών φραγμάτων στον ποταμό Αλιάκμονα ο οποίος απειλείται να μετατραπεί σε μια συνεχόμενη επιμήκη τεχνητή λίμνη. Ένα τέτοιο σενάριο εκτός από την απώλεια του ποτάμιου οικοσυστήματος θα οδηγήσει και στην παρεμπόδιση της γενετικής επικοινωνίας των μεγάλων θηλαστικών.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ
ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΙΟΤΟΠΩΝ ΤΗΣ ΑΡΚΟΥΔΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE-NATURE ΑΡΚΤΟΣ, 1996
ARCTOS - LIFE PROJECT FOR THE PROTECTION AND MANAGEMENT OF POPULATION AND HABITATS OF THE BROWN BEAR (Ursus arctos) IN GREECE (FIRST PHASE 1994-95). FINAL REPORT, 1996
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΑΡΚΟΥΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΙΟΤΟΠΩΝ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΤΙΟ ΑΛΒΑΝΙΑ, 1995
ΜΕΛΕΤΗ ΤΡΟΦΙΚΗΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΒΙΟΤΟΠΩΝ ΤΗΣ ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑΣ, 1995
ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΘΕΣΕΩΝ ΑΡΚΟΥΔΑΣ ΚΑΙ ΛΥΚΟΥ ΣΕ ΚΟΠΑΔΙΑ ΚΑΙ Η ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΙΜΕΝΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ, 1997
ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑ ΣΤΗ ΝΟΤΙΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ, 1997
DATA ANALYSIS OF THE QUESTIONNAIRE SURVEY ON THE STATE OF THE BEAR POPULATION IN THE BORDER REGIONS OF BETWEEN BULGARIA-GREECE, BULGARIA-FYROM, FYROM-GREECE, FYROM-ALBANIA, ALBANIA- GREECE AND ALBANIA-FYROM, CARRIED OUT IN THE PERIOD SEPTEMBER 1996-JANUARY 1997, 1997
ΜΕΛΕΤΕΣ ΕΠΟΧΙΑΚΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ ΚΙΝΗΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝ ΔΑΣΙΚΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΣΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ, 1997
BALKAN NET: EXTENSION OF NETWORK FOR AWARENESS RAISING AND SUSTAINABLE CONSERVATION IN EUROPEAN AREAS HOSTING BROWN BEAR (Ursus arctos) POPULATIONS. FINAL REPORT, 1998
THE BROWN BEAR IN THE SOUTH BALKANS. A COMPENDIUM. PROJECT TEDDY, 1997
TEDDY PROJECT: AWARENESS RAISING IN EUROPEAN BEAR-HOSTING COUNTRIES. FINAL REPORT, 1997
ΟΔΗΓΟΣ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΖΗΜΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΑΠΟ ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ ΖΩΑ, 1998
ΗΛΕΚΤΡΟΦΟΡΕΣ ΠΕΡΙΦΡΑΞΕΙΣ ΣΕ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ: ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, 1998
ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΓΡΑΜΜΟΥ-ΒΔ ΒΟΙΟΥ, 1999
ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΡΟΔΟΠΗ, 1999
ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΖΑΓΟΡΙΟΥ, 1999
ARCTOS - LIFE PROJECT FOR THE PROTECTION AND MANAGEMENT OF POPULATION AND HABITATS OF THE BROWN BEAR (Ursus arctos) IN GREECE (SECOND PHASE 1997-99). FINAL REPORT, 1999.
ΚΑΤΑΝΟΜΗ, ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ (CANIS LUPUS L.) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 1999
Η ΧΡΗΣΗ ΠΟΙΜΕΝΙΚΩΝ ΣΚΥΛΩΝ ΦΥΛΑΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΚΟΠΑΔΙΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΒΟΣΚΗΣ ΑΠΌ ΤΙΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΛΥΚΟΥ, 1999
ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΖΗΜΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΑΓΡΙΑ ΖΩΑ ΣΤΗΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΖΩΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ, 1999
ΑΝΑΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΑΔΕΣΠΟΤΩΝ ΣΚΥΛΙΩΝ ΣΤΗ ΖΩΝΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ ΚΑΙ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΥΒΡΙΔΙΣΜΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΙΔΩΝ, 1999
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΩΝ ΤΑΧΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΒΙΟΤΟΠΟΥΣ ΔΙΕΛΕΥΣΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΝΙΔΑ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟ ΛΥΚΟ (Canis lupus), 1999
ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ-Η ΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ,1999
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΟΙΜΕΝΙΚΩΝ ΣΚΥΛΩΝ ΣΕ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΥΣ, 1999
ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ LYKOS (LIFE97NAT/GR4249), 1999
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΗΡΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΚΟΥΔΑ(ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ), 1999
ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΣΕ ΔΑΣΗ ΜΑΥΡΗΣ ΠΕΥΚΗΣ ΣΤΟΝ Β. ΓΡΑΜΜΟ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΜΒΑΤΗ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE/NATURE: "ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΡΟΔΟΠΗ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΓΡΑΜΜΟ", 2000
ΧΛΩΡΙΔΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΥΠΟΤΡΟΦΟΥ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ ΤΗΣ MΑΥΡΗΣ ΠΕΥΚΗΣ (Pinus nigra) ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΥ, 2000
ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ ΜΑΥΡΗΣ ΠΕΥΚΗΣ Β. ΓΡΑΜΜΟΥ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ (ΥΠΟΤΜΗΜΑΤΑ: 5Γ, 6Α, 6Β, 6Γ ΚΑΙ 6Δ). LIFE/NATURE: "ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΡΟΔΟΠΗ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΓΡΑΜΜΟ". ΕΘΙΑΓΕ - ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, 2000
ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗΣ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΤΜΗΜΑΤΩΝ 6α ΚΑΙ 5γ ΤΗΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΣΓΟΥΡΟΥ Β.ΓΡΑΜΜΟΥ ΕΘΙΑΓΕ - ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, 2001
ΕΙΔΙΚΗ ΛΙΒΑΔΟΠΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΛΙΒΑΔΙΩΝ ΚΟΡΥΦΩΝ ΌΡΟΥΣ ΓΡΑΜΜΟΣ. ΕΡΓ. ΛΙΒΑΔΙΚΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE/NATURE: "ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΡΟΔΟΠΗ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΓΡΑΜΜΟ", ΕΡΓ. ΛΙΒΑΔΙΚΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ – ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, 2001
ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΟΠΩΡΩΝΩΝ ΤΗΣ ΡΟΔΟΠΗΣ, 2001
ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ-ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ-ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΣΕ ΤΥΠΟΥΣ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΡΑΜΜΟΥ ΚΑΙ ΡΟΔΟΠΗΣ, 2001
PRELIMINARY STUDY FOR THE CONSERVATION OF TRANSBORDER AREA IN GRAMMOS & MORAVA (ALBANIA – GREECE), 2001
PROTECTED AREAS IN THE SOUTHERN BALKANS. LEGISLATION, LARGE CARNIVORES, TRANSBORDER AREAS, 2002
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΣΤΙΣ ΟΡΕΙΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΡΑΜΜΟΥ ΚΑΙ ΡΟΔΟΠΗΣ FINAL REPORT, 2003
ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΟΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΜΕΤΡΟΥ 3.13, ΤΟΥ AΞΟΝΑ 3 ΤΟΥ ΕΠΑΑ, ΥΠΟΜΕΤΡΟ Α: ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΒΙΟΤΟΠΩΝ ΤΩΝ ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΣΠΑΝΙΩΝ ΕΙΔΩΝ, ΟΠΩΣ Η ΑΡΚΟΥΔΑ (Ursus arctos) ΚΑΙ Ο ΛΥΚΟΣ (Canis lupus), 2004
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΠΑΝΑΓΙΑ-ΓΡΕΒΕΝΑ, 2005
ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ, ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΧΩΡΟΥ ΤΡΟΦΟΔΟΣΙΑΣ ΑΡΠΑΚΤΙΚΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ (ΤΑΪΣΤΡΑΣ) ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΣΠΡΟΠΑΡΗ (NEOPHRON PERCNOPTERUS) ΣΤΟΝ ΓΡΑΜΜΟ, 2006
ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΟΝ ΓΡΑΜΜΟ. ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ, ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥΣ, 2006
ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΠΙΝΑΚΙΔΩΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ NATURA 2000 ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΟΓΚΩΝ ΒΑΡΝΟΥΝΤΑ ΚΑΙ ΒΕΡΝΟΝ, 2007
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ INTERREG III. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΛΩΡΙΔΑ ΠΑΝΙΔΑ ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΟΓΚΩΝ ΒΕΡΝΟΝ ΚΑΙ ΒΑΡΝΟΥΝΤΑ ΜΕ ΑΞΟΝΑ ΤΗΝ ΑΡΚΟΥΔΑ, 2007
ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΚΑΜΕΡΩΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ?ΓΡΙΑΣ ΖΩΗΣ ΑΡΚΟΥΔΑΣ, ΛΥΚΟΥ ΚΑΙ ΑΡΠΑΚΤΙΚΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ (ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΓΡΑΜΜΟ) ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ «ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ», 2007
ΟΔΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΒΙΟΤΟΠΩΝ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΘΗΛΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΘΑΝΑΤΩΣΗΣ ΑΡΚΟΥΔΑΣ ΑΠΟ ΤΡΟΧΑΙΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, 2007
ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ ΑΞΟΝΑ Ε65- ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΕΝΤΑΞΗΣ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟ Γ’ ΚΑΙ ΤΟ Δ’ ΚΠΣ. ΜΕΡΟΣ Α: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ - ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. ΜΕΡΟΣ Β: ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΔΟ Ε65, 2008
ΚΑΡΑΜΑΝΛΙΔΗΣ Α. 2008 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΟΥ ΜΕΘΟΔΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΓΕΝΕΤΙΚΩΝ, ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΗΘΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΚΑΦΕ ΑΡΚΟΥΔΑΣ - ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ – ΑΠΘ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ
