Ξενοδοχείο «Ο ΣΟΥΦΛΙΑΣ» και χαριστική βολή στο περιβάλλον
Βόμβα μεγατόνων έριξε ο Σουφλιάς παρουσιάζοντας το σχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό. Ο υπουργός των Δημοσίων Εργων (και του... Περιβάλλοντος) έστησε στα τρία μέτρα το περιβάλλον, τον μόνιμο στόχο των μεγαλεπήβολων «αναπτυξιακών» σχεδίων της τελευταίας δεκαετίας.
Για την ακρίβεια προανήγγειλε το πνίξιμο της χώρας ολόκληρης από το τσιμέντο για χάρη των μεγαλοεπιχειρηματιών του τουρισμού, καθορίζοντας όρους δόμησης τουριστικών καταλυμάτων πάσης φύσεως την ώρα που εκκρεμούν τόσο το Γενικό Xωροταξικό Σχέδιο, το οποίο έχει παραλάβει και κρατάει στο συρτάρι του, όσο και το Χωροταξικό για τον Παράκτιο Χώρο, το οποίο επίσης χάνει κάθε λόγο ύπαρξης από την ώρα που ο υπουργός ορίζει ήδη απόσταση 50 μέτρων από τον αιγιαλό για την ανέγερση ξενοδοχείων.
…Παράλληλα δίνει στους επίδοξους και ιδιαιτέρως φιλόδοξους μεγαλοεπιχειρηματίες του τουρισμού τη δυνατότητα να... περιλάβουν, στο όνομα της «επιχειρηματικότητας», νησιά ακατοίκητα ή με ελάχιστους κατοίκους και βραχονησίδες στο Αιγαίο ώστε να τα αξιοποιήσουν για μεγάλες τουριστικές επενδύσεις.
Ολα αυτά κι ακόμη περισσότερα προβλέπονται στο Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τον Τουρισμό του Σουφλιά. Να πούμε εδώ ότι αρχικά το σχέδιο αυτό επρόκειτο να ανακοινωθεί στο τέλος του μήνα (κατά δική του δήλωση), πακέτο με το Γενικό Χωροταξικό, ωστόσο, για άγνωστους λόγους, το μπουμπούνισε χθες προκαταλαμβάνοντας τις ρυθμίσεις και του Γενικού και αυτού για τον Παράκτιο Xώρο.
Το Σχέδιο αυτό, το οποίο παρουσιάζει εκτενώς το «Π», δεν είναι τίποτε περισσότερο από το περιτύλιγμα των προσδοκιών για απίθανα κέρδη από ξένους, κυρίως όμως κύπριους και έλληνες επιχειρηματίες «νέας γενιάς», που σαλτάρουν στο «γαλάζιο καράβι» και βάζουν πλώρη για τα ξερονήσια, τις βραχονησίδες, τα νησιά, τους δρυμούς, τις περιοχές Natura, ακόμη και τα πολεοδομικά συγκροτήματα Αθήνας και Θεσσαλονίκης, στα οποία θα μπορούν να χτίζονται μεγαθήρια παρά την ήδη βαρύτατη δόμηση και το πυκνό τσιμέντο που τα έχει κατακλύσει.
Με τέτοιες υποσχέσεις η Φάνη Πάλλη-Πετραλιά, εδώ και μήνες, πίεζε τον Σουφλιά να ανακοινώσει τα μέτρα για τον τουρισμό και το ίδιο κάνει πλέον και ο Καραμανλής, που έχει γίνει και προσωπικά δέκτης τέτοιων ιδεών. Μάλιστα, στην τελευταία συνάντησή του με τον σαρακατσάνο συζήτησε το θέμα και εκείνος του υποσχέθηκε ότι σύντομα θα κάνει τις εξαγγελίες – κάπως έτσι ο Καραμανλής, πηγαίνοντας στην Κάσο, το έριξε τις προηγούμενες μέρες στις εξαγγελίες υποσχόμενος καταπολέμηση της περιθωριοποίησης και της ανεργίας, αλλά και... ανάπτυξη. Αυτό που δεν είπε στους νησιώτες είναι τι ακριβώς τους ετοιμάζει ο Σουφλιάς, αλλά αυτά δεν λέγονται...
Τσιμέντο παντού
Στο πλαίσιο του νέου χωροταξικού, πάμπολλες εκτάσεις «φιλέτα» σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας, στις οποίες έχουν ήδη αποκτήσει χιλιάδες στρέμματα επενδυτές και επενδυτικές εταιρείες, καθορίζονται ως «περιοχές ανάπτυξης μεγάλων σύνθετων τουριστικών εγκαταστάσεων» (συγκροτήματα ξενοδοχείων, παραθεριστικών κατοικιών, γκολφ κ.λπ.) και αποκτούν πολεοδομικά και άλλα κίνητρα, ώστε να εξασφαλίσουν εκ των προτέρων μεγάλα κέρδη.
Ο Σουφλιάς, επιβεβαιώνοντας ότι αντιγράφει χωρίς σχεδιασμό άλλα μεσογειακά μοντέλα, που έχουν μαζικοποιήσει τον τουρισμό αλλά αναγκάζουν λόγω των εκτεταμένων καταστροφών τους ιταλούς και τους ισπανούς να ξαναδούν από την αρχή τα δικά τους:
• Βάζει χέρι στις περιοχές Natura αίροντας τους περιορισμούς για την ανέγερση «μικρών, σύμφωνα με την κείμενη τουριστική νομοθεσία, τουριστικών καταλυμάτων στις εντός σχεδίου και εντός ορίων οικισμών περιοχές», προκειμένου να ευνοήσει την «ανάπτυξη σύνθετων και ολοκληρωμένων αναπτύξεων τουριστικών υποδομών σταθερού παραθερισμού».
• Κλιμακώνει προς τα κάτω την αρτιότητα για τη δόμηση ανάλογα με την τουριστική ανάπτυξη. Αρχίζοντας από τα 15 στρέμματα στις ήδη υπερανεπτυγμένες τουριστικά περιοχές φτάνει στα 4 στρέμματα σε αυτές στις οποίες είναι κυρίαρχες χρήσεις άλλες από τον τουρισμό και υπάρχει η «δυνατότητα ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού». Τώρα πώς συμβιβάζεται ο... εναλλακτικός τουρισμός με τη μικρή αρτιότητα και το περισσότερο τσιμέντο, μόνο ο Σουφλιάς μπορεί να το εξηγήσει.
• Προδιαγράφει τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη 17 γηπέδων γκολφ, παρά το τεράστιο πρόβλημα νερού (τα λέμε αναλυτικά παραδίπλα) με την παρότρυνση τα γήπεδα αυτά να γίνονται... δυο-δυο.
• Μειώνει σε 50 μέτρα την απόσταση των νέων τουριστικών μονάδων από τον αιγιαλό επιτρέποντας στους λεφτάδες του τουρισμού να χτίζουν πάνω στο κύμα καθιστώντας το απερχόμενο σχέδιο για την παράκτια ζώνη άχρηστο και προλαβαίνοντας τυχόν μη αρεστές στους επιχειρηματίες ρυθμίσεις. Ιδού το σχετικό απόσπασμα:
«Για το σύνολο του παράκτιου χώρου και τα νησιά ορίζεται ελάχιστη απόσταση Ε τοποθέτησης των κτισμάτων από τη γραμμή αιγιαλού πενήντα (50,00 μ.) μέτρα. Σε περίπτωση που η υψομετρική στάθμη του φυσικού εδάφους Υ στο πλησιέστερο στην ακτογραμμή σημείο τοποθέτησης του κτιρίου είναι μικρότερη των δέκα (10,00) μέτρων από την στάθμη της θάλασσας, η ελάχιστη απόσταση τοποθέτησης των κτισμάτων Ε από τη γραμμή του αιγιαλού δίδεται από τη σχέση Ε=50+(10-Υ)Χ5».
• Περιορίζει ασφυκτικά τις ενοχλητικές για τις τουριστικές μονάδες χρήσεις, ενώ σπεύδει να θέσει περιορισμούς ακόμη και στη γεωργία, ως οχλούσα χρήση, ωθώντας πάρα πολλούς κατ’ επάγγελμα αγρότες στην αχρήστευση της γης τους χάριν των επενδυτών. Το ερώτημα είναι τι θα κάνουν οι αγρότες αυτή τη γη: μάλλον θα τη δώσουν μπιρ παρά στους επιχειρηματίες μη έχοντας άλλη επιλογή.
Χαρακτηριστικά σημειώνεται ότι: «Ο περιορισμός της δημιουργίας νέων εγκαταστάσεων - χρήσεων μη συμβατών με την τουριστική δραστηριότητα (ιδίως βιομηχανικές / βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις χονδρικού εμπορίου, εμπορικών εκθέσεων, κτίρια και γήπεδα αποθήκευσης, γραφεία, κτίρια περίθαλψης, πρατήρια καυσίμων), ιδιαίτερα στις περιοχές που χαρακτηρίζονται ως ανεπτυγμένες τουριστικά. Στις υπόλοιπες περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος (περιοχές υπό στοιχεία Β και Δ του άρθρου 4) η χωροθέτηση άλλων χρήσεων επιτρέπεται σε τμήματά τους που δεν παρουσιάζουν τουριστικό ενδιαφέρον είτε μεμονωμένα είτε σε οργανωμένους υποδοχείς».
Ήδη, γνωρίζοντας τις προθέσεις του Σουφλιά, πολλοί επιχειρηματίες έχουν σπεύσει να εκδηλώσουν δημοσίως τις προθέσεις τους και έχουν προδιαφημίσει διεθνώς τις ευνοϊκές ρυθμίσεις που εξήγγειλε χθες η κυβέρνηση, καθώς επιχειρούν να αλιεύσουν μεγάλα διεθνή κεφάλαια ή, ακόμη, κάποιοι απ’ αυτούς για να εκβιάσουν εμμέσως μικρότερους ιδιοκτήτες και να αγοράσουν από σήμερα, έναντι πινακίου φακής, τη γη τους. Είναι αυτοί που διαφημίζουν ότι τα επόμενα χρόνια μπορούν να χτιστούν κάπου ένα εκατομμύριο σπίτια αποκλειστικά για ξένους που ενδιαφέρονται για εξοχικό.
Βολεύουν τα «φιλέτα»
Μεγάλα συμφέροντα, υπό τη μορφή διεθνών funds, έχουν βάλει τα τελευταία χρόνια στόχο να οικοπεδοποιήσουν τεράστιες εκτάσεις σε διάφορες περιοχές της χώρας και ήδη έχουν προχωρήσει στην αγορά χιλιάδων στρεμμάτων και έχουν κάνει τις απαραίτητες προεργασίες (προσχέδια οικισμών, διερευνητικές επαφές για συγκέντρωση κεφαλαίων κ.ά.) αφού είχαν την κυβερνητική διαβεβαίωση ότι θα προωθηθεί το Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τον Τουρισμό.
Οι περιοχές που είχαν στοχοποιήσει τα συμφέροντα αυτά θεωρούνται «φιλέτα» για το real estate και είναι οι ακτές της Δυτικής Πελοποννήσου, της Αιτωλοακαρνανίας, της Ηπείρου, της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, της Ανατολικής και της ΝΑ. Κρήτης, της Nότιας Ρόδου, οι δυτικές ακτές της Ζακύνθου και η ευρύτερη περιοχή του πολεοδομικού συγκροτήματος Βόλου.
Το ζητούμενο όμως είναι πώς η κυβέρνηση σκέπτεται να... διασφαλίσει τους ευνοούμενους απ’ αυτήν επιχειρηματίες και τις επενδύσεις τους. Εδώ υπάρχει μεγάλο θέμα, αλλά θα το δείτε χωριστά και αναλυτικά...
Το όνειρο του γκόλφερ Πέτρου τώρα γίνεται πραγματικότητα
Θα γεμίσουμε τρύπες και σπόρτσμεν που θα τις σημαδεύουν με τα μπαλάκια τους
Ο Πέτρος Δούκας, εκτός από υφυπουργός Οικονομικών, είναι και πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γκολφ Ελλάδας. Μια ομοσπονδία στην οποία υπάγονται πέντε σωματεία, με περίπου 1.500 αθλητές, που έως σήμερα έχουν στη διάθεσή τους έξι γήπεδα γκολφ για να αθλούνται και ψυχαγωγούνται.
Ομως, όνειρο του Δούκα είναι να γεμίσει... τρύπες την Ελλάδα και να δει όλους τους γκόλφερ του πλανήτη να προσπαθούν σ’ αυτές να βάλουν τα μπαλάκια τους. Το όνειρό του αγγίζει το Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τον Τουρισμό, που προβλέπει εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων εγκαταστάσεων, αλλά κυρίως τη δημιουργία νέων και μεγαλύτερων σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Βόλο, Ιωάννινα, αλλά και σε Κρήτη, Κέρκυρα, Ρόδο και Ζάκυνθο, στους νομούς Ηλείας, Μεσσηνίας και Χαλκιδικής και σε όλες τις νέες μεγάλες τουριστικές εγκαταστάσεις, τις επονομαζόμενες «σύνθετες ολοκληρωμένες τουριστικές επενδύσεις»!
Μάλιστα η επικρατούσα άποψη στους κύκλους των γκόλφερ είναι ότι τα γήπεδα γκολφ είναι σαν τους... χιώτες: πάνε δυο-δυο. Γι’ αυτό στο σχέδιο αναφέρεται ότι για τη χωροθέτηση νέων γηπέδων θετική προϋπόθεση κρίνεται η ύπαρξη άλλου ή άλλων γηπέδων ή η ταυτόχρονη και συνδυασμένη ανάπτυξη στην ίδια περιοχή δύο ή περισσότερων γηπέδων!
Μόνο που τα γήπεδα γκολφ έχουν ένα βασικό μειονέκτημα: χρειάζονται τεράστιες ποσότητες νερού για να διατηρούνται καταπράσινα και ελκυστικά. Και επειδή, ως γνωστόν, η χώρα μας και ιδίως οι πιο φημισμένες τουριστικές περιοχές πάσχουν από λειψυδρία, ο συντάκτης του Χωροταξικού Σχεδίου για τον τουρισμό βάζει και μια αναγκαία προϋπόθεση: την εξασφάλιση των απαιτούμενων υδάτινων πόρων της εγκατάστασης ύστερα από την ικανοποίηση υδρευτικών, αρδευτικών και οικολογικών αναγκών της περιοχής που επηρεάζεται ή τη χρήση ανακυκλωμένου νερού από αξιοποίηση των λυμάτων έπειτα από τριτοβάθμια επεξεργασία τους ή αφαλάτωση.
Όμως, επειδή όλες οι εναλλακτικές αυτές προϋποθέσεις που θέτει είναι δαπανηρές, να περιμένουμε να δούμε σε κάποιο άλλο νομοθέτημα μια εμβόλιμη διάταξη είτε για αυξημένη επιδότηση είτε για κατασκευή τέτοιων έργων από την πολιτεία, κοινώς από τη δική μας τσέπη, αφού έτσι θα υπηρετείται ένας ύψιστος στόχος, που επιγραμματικά αναφέρει το σύνθημα του ελληνικού τουρισμού: Κάνε το όνειρό σου πραγματικότητα.
Αντιθέτως το Χωροταξικό Σχέδιο του Σουφλιά δεν προβλέπει την κατασκευή άλλων χιονοδρομικών κέντρων στην Ελλάδα: θεωρεί ότι ήδη διαθέτουμε αρκετά, ενώ δεν διαθέτουμε αρκετό... χιόνι, που με τις προβλέψεις περί κλιματικής αλλαγής μάλλον θα σπανίζει στο μέλλον.
Παραδοσιακοί οικισμοί
Ολοι οι εγκαταλελειμμένοι ορεινοί παραδοσιακοί οικισμοί, με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, μετατρέπονται σε ευκαιρία για τους επίδοξους και φιλόδοξους τουριστικούς επιχειρηματίες. Έτσι όσοι επιλέξουν έναν τέτοιο οικισμό για να μετατρέψουν υφιστάμενα κτίρια σε ξενοδοχειακά καταλύματα παίρνουν «πανωπροίκι» το δικαίωμα να χτίσουν επιπλέον 40% της υφιστάμενης δομημένης επιφάνειας! Το ίδιο κίνητρο δίνεται και σε όσους θελήσουν να χτίσουν νέες και μεγαλύτερου μεγέθους τουριστικές εγκαταστάσεις σε παραδοσιακούς οικισμούς της χώρας.
Παράλληλα ανοίγει η πόρτα για την εισβολή του μαζικού τουρισμού σε περιοχές που έως σήμερα έχουν αναπτυχθεί τουριστικά, αλλά, χάρη σε διάφορους άμεσους ή έμμεσους περιορισμούς, διατηρούν έναν χαρακτήρα που τις καθιστά ελκυστικές.
Σύμφωνα με τους συντάκτες του Χωροταξικού Σχεδίου, μαζικός τουρισμός, εκτός από τα νησιά και τα παράλια, μπορεί στο εξής ν’ αναπτυχθεί στο Βέρμιο, το Καρπενήσι, την Αράχοβα και τους Δελφούς, καθώς και στα Καλάβρυτα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ισορροπία του οικοσυστήματος, του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής σ’ αυτές τις περιοχές.
Παρακαλώ, μην ενοχλείτε τους τουρίστες
Πάντως οφείλετε να γνωρίζετε – γι’ αυτό είμαστε εμείς εδώ – ότι το αρχικό σχέδιο που είχε ο Σουφλιάς στα χέρια του δεν ήταν ακριβώς αυτό που εξήγγειλε. Το αρχικό όχι μόνο ήταν πολύ διαφορετικό σε ζητήματα ουσίας, αλλά θα οδηγούσε σε απόγνωση χιλιάδες μικρούς και μεσαίους ιδοκτήτες γης. Πώς; Το σκεπτικό ήταν ένα: μην ενοχλείτε τους τουρίστες. Ήδη έχετε διαβάσει ότι ακόμη και η αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, ενώ προστατεύεται από κάθε άποψη και από κάθε άλλη χρήση (και ορθώς), μπορεί να απολέσει αυτό το προνομιακό καθεστώς αν κάποιος φιλόδοξος τουριστικός επιχειρηματίας τη «βάλει στο μάτι» για να στήσει μεγάλη τουριστική επιχείρηση.
Στο αρχικό σχέδιο όμως, το οποίο το «Π» είχε στο χέρι, προβλεπόταν κάτι ασύλληπτο: η αρτιότητα για τη γενική δόμηση εξισωνόταν (αφού στο σχέδιο δεν υπήρχε διάκριση) με την αρτιότητα που αφορούσε τα τουριστικού ενδιαφέροντος ακίνητα και μάλιστα με αρτιότητες ακόμη μεγαλύτερες από αυτές που τελικά εξαγγέλθηκαν. Δηλαδή το σχέδιο έβαζε υπερβολικούς περιορισμούς στη δόμηση γύρω από τουριστικές περιοχές ή εγκαταστάσεις απαξιώνοντας κάθε μικρή ιδιοκτησία και υποχρεώνοντας τους ιδιοκτήτες να παραδώσουν κτήματα και οικόπεδα έναντι πινακίου φακής στους επενδυτές του τουρισμού.
Στόχος φαινόταν να είναι να μην δημιουργηθούν νέες εγκαταστάσεις χρήσεων που δεν θεωρούνται συμβατές με τον τουρισμό, ιδίως σε περιοχές ανεπτυγμένες τουριστικά, όμως το αποτέλεσμα θα ήταν να χάσουν τις περιουσίες τους εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι.
Ο άλλος στόχος ήταν να περιοριστεί το ενδεχόμενο να δημιουργηθούν μικρές τουριστικές μονάδες (π.χ. ενοικιαζόμενα διαμερίσματα) σε όλες τις περιοχές με προτεραιότητα τουρισμού. Προκειμένου να περιοριστεί δραστικά η δόμηση εκτός σχεδίου πόλης και ορίων οικισμών τουριστικών δραστηριοτήτων, η αρτιότητα διαμορφωνόταν ως εξής:
• 12 στρέμματα στις περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος, όπου οι κυρίαρχες χρήσεις έως σήμερα δεν είναι ο τουρισμός, αλλά λόγω κλίματος, θάλασσας, άλλων φυσικών και πολιτιστικών ή ιστορικών - αρχαιολογικών στοιχείων, μπορούσαν να αναπτυχθούν εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Ως τέτοιες, για παράδειγμα, κρίνονταν, όπως και τώρα, τα πομακοχώρια, η Ροδόπη, τα ?γραφα, αλλά και η Αίγινα, η Αλόννησος, η ?νδρος, η Αμοργός, η Σκιάθος, η Αστυπάλαια, η Τήνος, η Ύδρα, η Χίος και μια σειρά ακόμη νησιά σε Αιγαίο και Ιόνιο.
• 15 στρέμματα στις περιοχές που αναπτύσσονται τουριστικά και κρίνεται ότι έχουν περιθώρια ανάπτυξης μαζικού τουρισμού ή περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης εναλλακτικού τουρισμού. Ως τέτοιες περιοχές έχουν κριθεί, ούτως ή άλλως, για παράδειγμα, η Δαδιά και το Σουφλί, η Κερκίνη, το Καϊμακτσαλάν και το Βέρμιο, η Έδεσσα, η Νάουσα και η Βέροια, η Καστοριά, η Φλώρινα και οι Πρέσπες, τα Ζαγοροχώρια και τα Τζουμέρκα, ο Παρνασσός, η Γκιώνα, η ορεινή Ναυπακτία, ο Χελμός, το Μαίναλο, ο Πάρνωνας και ο Ταΰγετος, τα Λευκά Όρη, η Ίδη και η Δίκτη στην Κρήτη κ.ά.
• 25 στρέμματα σε όλες τις ανεπτυγμένες τουριστικά περιοχές της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας.
Η τελική ρύθμιση που επελέγη, όπως θα τη δείτε στη σελίδα 16, είναι, βεβαίως, εντελώς διαφορετική, ωστόσο παραμένουν πολλές εκκρεμότητες.
Για παράδειγμα, η αρτιότητα για τη γενική κατοικία, πλην τουρισμού, στα εκτός σχεδίου, θα παραμείνει ως έχει ή θα πάρει την ανιούσα υποχρεώνοντας πολλούς ιδιοκτήτες να την εγκαταλείψουν – δεδομένου ότι και η αγροτική καλλιέργεια θα υποστεί περιορισμούς.
Είναι δεδομένο ότι ακόμη εκκρεμεί το Γενικό Xωροταξικό, το οποίο, αν και ήδη βρίσκεται στα χέρια του Σουφλιά, παραμένει στο συρτάρι του αφήνοντας σοβαρή εκκρεμότητα ως προς τη διευθέτηση των προβλημάτων αυτών. Tο σίγουρο όμως είναι ότι, σε αυτή τη φάση τουλάχιστον, δεν θα μπορούσαν σε καμιά περίπτωση να περάσουν οι προβλέψεις του αρχικού σχεδίου, διότι τότε η Νουδούλα στις εκλογές θα έβλεπε τα ραδίκια ανάποδα.
Έτσι το δεδομένο που έχουμε σήμερα είναι ότι, συγκριτικά με το αρχικό, το αναθεωρημένο σχέδιο ως προς τις αρτιότητες κάνει ένα μεγάλο δώρο στους μεγαλοεπιχειρηματίες επιτρέποντάς τους να χτίζουν με ακόμη μικρότερη αρτιότητα ακόμη και σε ανεπτυγμένες τουριστικά περιοχές. Έτσι, σε μια ήδη ανεπτυγμένη τουριστικά περιοχή, εκεί που κάποιος θα χρειαζόταν 25 στρέμματα για να χτίσει ένα ξενοδοχείο, τώρα θα χρειάζεται μόλις 15, τα 15 γίνονται 8 και τα 12... μόλις 4.
Ελλάδα τριών ταχυτήτων
Tα πάντα καθορίζουν οι ταχύτητες τουριστικής ανάπτυξης
Σύμφωνα με το νέο χωροταξικό για τον τουρισμό, η τουριστική ανάπτυξη επιβάλλει τον χωρισμό των κατοικημένων νησιών σε τρεις κατηγορίες:
Ομάδα Ι: Αγαθονήσι, Ανάφη, Αντικύθηρα, Αντίπαξος, Αντίπαρος, Αρκοί, Γαύδος, Γαυδοπούλα, Δεσποτικό, Δονούσα, Ηρακλειά, Θηρασιά, Κέρος, Κίμωλος, Κίναρος, Κουφονήσι, Λέβιθα, Λειψοί, Μάραθος, Μεγίστη, Νίσυρος, Οθωνοί, Καλόλιμνος, Κάτω Αντικέρι, Παξοί, Πλάτη, Ρω, Σαμιοπούλα, Σαρία, Σίκινος, Στρογγυλή, Σχοινούσα, Τέλενδος, Τήλος, Φαρμακονήσι, Φολέγανδρος, Χάλκη, Ψέριμος.
Πρόκειται για νησιά με σχετικά μικρή γεωγραφική έκταση, τα οποία αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ανάπτυξης, πολλά εκ των οποίων χαρακτηρίζονται από συνεχή μείωση πληθυσμού, σοβαρές ελλείψεις σε υποδομές, ελάχιστο βαθμό αξιοποίησης των πόρων τους ή περιορισμένους (ποσοτικά και ποιοτικά) πόρους και αισθητή γεωγραφική απομόνωση.
Εδώ επιτρέπονται μικρές ξενοδοχειακές μονάδες (μέχρι 100 κλινών) εντός ορίων οικισμών. Ο αριθμός των νέων κλινών δεν μπορεί να υπερβαίνει ετησίως το 5% του αριθμού των υφισταμένων κλινών στην αρχή του έτους. Σε κάθε περίπτωση, η ελάχιστη ετήσια αύξηση του αριθμού κλινών ορίζεται στις 30 κλίνες.
Αυτά εντός ορίων οικισμών, όπως υπογραμμίζεται, παραβλέποντας ότι κάποια είναι ακατοίκητα. Εκτός ορίων οικισμών επιτρέπονται μόνο οι οργανωμένες κατασκηνώσεις (camping). Για τα ακατοίκητα, είπαμε: μπορούν να γίνουν ολόκληρα ένα ξενοδοχείο!
Ομάδα ΙΙ: Αίγινα, Αλόννησος, Αμοργός, ?νδρος, Αστυπάλαια, Ζάκυνθος, Θάσος, Ιθάκη, Ίος, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Κάσος, Κέα, Κεφαλλονιά, Κύθηρα, Κύθνος, Λέρος, Λευκάδα, Λήμνος, Μήλος, Νάξος, Πάτμος, Σαμοθράκη, Σάμος, Σέριφος, Σίφνος, Σκιάθος, Σκόπελος, Σκύρος, Σπέτσες, Σύμη, Τήνος, Ύδρα, Χίος.
Νησιά που αναπτύσσονται τουριστικά, ενώ παράλληλα διαθέτουν και άλλες παραγωγικές δραστηριότητες και εκμεταλλεύσιμους πόρους. Σε αυτά η έμφαση πρέπει να δοθεί σε δράσεις που σκοπό έχουν την αντιμετώπιση των συγκρούσεων μεταξύ των δραστηριοτήτων και την αποτροπή της εξάρτησής τους από τη μονόπλευρη τουριστική ανάπτυξη.
Η δόμηση τουριστικών εγκαταστάσεων στις εκτός σχεδίου πόλης και ορίων οικισμών περιοχές διέπεται, όσον αφορά τα όρια αρτιότητας, από τις διατάξεις του ?ρθρου 6 της παρούσης, λαμβανομένης υπόψη της κατηγορίας στην οποία κάθε νησί υπάγεται βάσει του κριτηρίου της έντασης και του είδους της τουριστικής δραστηριότητας. Ο τοπικός σχεδιασμός (ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ, ΕΧΜ) μπορεί να καθορίζει ζώνες τουριστικής ανάπτυξης στην εκτός οικισμών περιοχή.
Ομάδα ΙΙΙ: Θήρα, Κέρκυρα, Κρήτη, Λέσβος, Σύρος, Μύκονος, Κως, Πάρος, Ρόδος.
Νησιά με σημαντική τουριστική δραστηριότητα, όχι μόνο σε περιφερειακό, αλλά και σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο (ή / και με άλλη ιδιαίτερα δυναμική παραγωγική δραστηριότητα), με αυξανόμενες περιβαλλοντικές πιέσεις, πληθυσμιακή αύξηση και συγκέντρωση, με άμεση ανάγκη ελέγχου του είδους της ανάπτυξής τους.
Η δόμηση τουριστικών εγκαταστάσεων στις εκτός σχεδίου πόλης και ορίων οικισμών περιοχές, όσον αφορά τα όρια αρτιότητας, διέπεται από τις διατάξεις του ?ρθρου 6 της παρούσης, λαμβανομένης υπόψη της κατηγορίας στην οποία κάθε νησί υπάγεται βάσει του κριτηρίου της έντασης και του είδους της τουριστικής δραστηριότητας. Ο τοπικός σχεδιασμός (ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ, ΕΧΜ) μπορεί να καθορίζει ζώνες τουριστικής ανάπτυξης στην εκτός οικισμών περιοχή. Ανώτατο όριο δυναμικότητας νέων τουριστικών εγκαταστάσεων εντός ορίων οικισμών και σχεδίων πόλεως εκτός των νήσων Κρήτης, Κέρκυρας και Ρόδου: 100 κλίνες.
Κατηγορίες ηπειρωτικών περιοχών
Το νέο χωροταξικό κατηγοριοποιεί τον εθνικό χώρο, στο Παράρτημα ΙΙ, βάσει του κριτηρίου της έντασης και του είδους της τουριστικής δραστηριότητας.
Σύμφωνα με αυτό το κριτήριο η ηπειρωτική Ελλάδα χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες:
• Ιδιαίτερα ανεπτυγμένες περιοχές, με περιθώρια ανάπτυξης μαζικού τουρισμού, στην ηπειρωτική χώρα κρίνονται το Βέρμιο, το Καρπενήσι, η Αράχωβα - Δελφοί και τα Καλάβρυτα.
• Περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών (ηπειρωτική χώρα): 1. Δαδιά - Σουφλί. 2. Κερκίνη. 3. Βέρμιο - Καϊμακτσαλάν - Έδεσσα - Βέροια - Νάουσα. 4. Καστοριά - Φλώρινα - Πρέσπες. 5. Περιοχή Β. Πίνδου, Ζαγορίου, Τζουμέρκων και ορεινός χώρος Δυτικής Θεσσαλίας. 6. Όλυμπος - Κίσσαβος - Μαυροβούνι. 7. Ορεινός χώρος Στερεάς Ελλάδας (Οίτη, Παρνασσός, Γκιώνα, Βαρδούσια, Τυμφρηστός, Χελιδόνα, Καλιακούδα, Παναιτωλικό, Όρη Ναυπακτίας). 8. Δίρφυς. 9. Ορεινός χώρος Πελοποννήσου (Παναχαϊκό, Χελμός, Ζήρεια, Ερύμανθος, Μαίναλο, Πάρνωνας και Ταΰγετος). 10. Ορεινός χώρος Κεντρο-Δυτικής Κρήτης (Λευκά Όρη - Ίδη). 11. Ορεινός χώρος Κεντρικής Κρήτης (Δίκτη).
• Περιοχές με κυρίαρχες άλλες χρήσεις και δυνατότητα ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών (ηπειρωτική χώρα): Πομακοχώρια (Βόρεια Ξάνθη - Κομοτηνή), Ροδόπη (Ελατιά), ?γραφα - Ασπροπόταμος.
Με βάση τις δύο παραπάνω κατηγοριοποιήσεις, στο Παράρτημα ΙΙΙ έρχεται το μπουγιουρντί των περιορισμών δόμησης, σύμφωνα με το οποίο η εκτός σχεδίου πόλης και ορίων οικισμών αρτιότητα ορίζεται ως εξής:
1. Ανεπτυγμένες περιοχές: 25.000 τ.μ.
2α. Αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης μαζικού τουρισμού: 15.000 τ.μ.
2β. Περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης εναλλακτικού τουρισμού: 15.000 τ.μ.
3. Περιοχές με κυρίαρχες χρήσεις άλλες και δυνατότητα ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού: 12.000 τ.μ.
Αν, λοιπόν, έχετε κατά τι μικρότερη έκταση, ετοιμαστείτε να την αφήσετε ανεκμετάλλευτη ή να την παραχωρήσετε στον κεφαλαιούχο επενδυτή της περιοχής σας για να την αξιοποιήσει εκείνος. Εσείς μάλλον την έχετε... μικρή για τέτοιο επιχειρηματικό όργιο!
Ξενοδοχείο στο μνήμα της Κυράς της Ρω
Η βραχονησίδα Ρω (όπου βρίσκεται ενταφιασμένη η Δέσποινα Αχλαδιώτη – η κυρά της Ρω), η Στρογγύλη, το Κάτω Αντίκερι, η Κίναρος και η Λεβίδα (ακατοίκητα νησιά δίπλα στην Αμοργό), η Σαμιοπούλα (ακατοίκητη, νότια της Σάμου), η Γαυδοπούλα (ακατοίκητη, δίπλα στη Γαύδο), το Δεσποτικό (δίπλα στην Αντίπαρο), αλλά και νησιά με ελάχιστους κατοίκους, όπως το Φαρμακονήσι (74 κάτοικοι), η Τέλενδος (54), η Σαρία (22) στα Δωδεκάνησα, η Γαύδος (40) νότια της Κρήτης, έως και το «καταφύγιο» του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου, οι Λειψοί, και η ανακηρυγμένη ως αρχαιολογικός τόπος ιδιαίτερου ενδιαφέροντος Κέρος είναι μερικά από τα νησιά τα οποία προσφέρονται για τουριστική ανάπτυξη, σύμφωνα με το Ειδικό Χωροταξικό του Σουφλιά.
Οπως σημειώνεται, «προτείνεται η απόλυτη, όπου αυτό είναι δυνατό, προστασία όσων μικρών ακατοίκητων νησιών και βραχονησίδων η φυσική τους απομόνωση τα καθιστά μοναδικά θησαυροφυλάκια της φυσικής κληρονομιάς. Στα λοιπά ακατοίκητα νησιά και βραχονησίδες επιτρέπεται η ανάπτυξη τουριστικών εγκαταστάσεων, εφ’ όσον η κάλυψη δεν υπερβαίνει το 2% της έκτασης του νησιού / νησίδας».
Σε όλα αυτά τα νησιά που προαναφέραμε, αλλά και στα υπόλοιπα που δημοσιεύουμε, επιτρέπεται να κτιστούν μικρές ξενοδοχειακές μονάδες (μέχρι 100 κλινών) εντός ορίων οικισμών (!) με κτίρια ύψους έως 4 μέτρα και σε απόσταση μεγαλύτερη από 50 ως 100 μέτρων από τη γραμμή του αιγιαλού.
Ωστόσο βραχονησίδες και ακατοίκητα νησιά μπορούν να αποτελέσουν βορά μεγάλων σύνθετων και ολοκληρωμένων τουριστικών υποδομών σταθερού παραθερισμού, για παροχή υψηλής ποιότητας τουριστικών υπηρεσιών.
Ούτε οι Natura δεν γλιτώνουν
Ειδικά σε ό,τι αφορά τις περιοχές του δικτύου Natura 2000, το Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο που έχει στα χέρια του ο Σουφλιάς αναφέρει:
«Θετική θα μπορούσε να θεωρηθεί η συγκέντρωση της δόμησης με ταυτόχρονο περιορισμό της όσο και της χρήσης των εγκαταστάσεων (π.χ. πυκνότητα κλινών ανά στρέμμα), σε συνδυασμό με την προστασία / αναβάθμιση των οικολογικών χαρακτηριστικών του γηπέδου στη βάση των αναγκών διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής. Σε κάθε περίπτωση στις περιοχές αυτές η κάλυψη των εγκαταστάσεων δεν μπορεί να υπερβαίνει το 2% της έκτασης του γηπέδου και πρέπει να αποδεικνύεται με την κατάλληλη επιστημονική μελέτη ότι η επένδυση δεν θα επηρεάσει την οικολογική ισορροπία των οικοτόπων προτεραιότητας»!!!
Τίποτε να μη μείνει όρθιο...
Ο θαλάσσιος τουρισμός uber alles
Στο κεφάλαιο περί θαλάσσιου τουρισμού («προσδιορίζεται από τη δυνατότητα χρήσης ιδιόκτητων και εκμισθωμένων σκαφών αναψυχής διαφορετικών μεγεθών και εμβέλειας ταξιδίων, με ή άνευ πληρώματος και με ποικίλους τρόπους κίνησης») προτείνεται «η δημιουργία 11 κέντρων για την υποστήριξη αντίστοιχων ενοτήτων θαλάσσιου τουρισμού, τα οποία θα διαθέτουν σύγχρονες υποδομές ελλιμενισμού, ανεφοδιασμού και επισκευών και υπηρεσίες διοικητικής υποστήριξης για πρακτορεύσεις, ενοικιάσεις, αγοραπωλησίες κ.λπ.».
Τα κέντρα αυτά «εξυπηρετούν τον μεγαλύτερο δυνατό συνδυασμό θαλάσσιων δραστηριοτήτων του τουρισμού. Βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη αυτών των κέντρων αποτελεί η ύπαρξη σύγχρονης υποδομής φιλοξενίας, εστίασης και ψυχαγωγίας και η γειτνίαση με αεροδρόμιο». Ως τέτοια ορίζονται τα εξής:
• Λαύριο και η ζώνη με τους υφιστάμενους τουριστικούς λιμένες από τον Πειραιά μέχρι τη Βουλιαγμένη, με ακτίνα επιρροής τις βόρειες βορειοδυτικές Κυκλάδες και τον Αργοσαρωνικό αντιστοίχως.
• Θεσσαλονίκη, με ακτίνα επιρροής τον Θερμαϊκό και τη Χαλκιδική.
• Νάξος, με ακτίνα επιρροής τις κεντρικές, νότιες και ανατολικές Κυκλάδες.
• Ρόδος και Κως, με ακτίνα επιρροής τα νότια Δωδεκάνησα και τα βόρεια Δωδεκάνησα και τις Σάμο - Ικαρία αντιστοίχως.
• Σκιάθος, με ακτίνα επιρροής τις Βόρειες Σποράδες, τη Μαγνησία, τη Βόρεια Εύβοια και τη Σκύρο.
• Κέρκυρα και Λευκάδα, με ακτίνα επιρροής τις ακτές της Δυτικής Ελλάδας, της ΒΔ Πελοποννήσου και των νησιών του Ιονίου.
• Καλαμάτα, με ακτίνα επιρροής τις ακτές της ΝΔ και ΝΑ Πελοποννήσου.
• Ηράκλειο, με ακτίνα επιρροής κυρίως τις βόρειες ακτές της Κρήτης.
Επίσης προτείνεται η πύκνωση του δικτύου των τουριστικών λιμένων κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η λειτουργική συνοχή του δικτύου κάθε επιμέρους ενότητας θαλάσσιου τουρισμού.
Οι άλλες μορφές τουρισμού
Από τις λοιπές μορφές τουρισμού, πλην του θαλάσσιου, ο αστικός τουρισμός προωθείται κατά προτεραιότητα στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τις λοιπές «ολυμπιακές» πόλεις (Πάτρα, Ηράκλειο, Βόλος) και σε τουριστικές περιοχές με αξιόλογα αστικά κέντρα (Ναύπλιο, Χώρα Κέρκυρας, Χώρα Ρόδου, Πόλη Χανίων, Ιωάννινα, Καστοριά, Καβάλα, Ξάνθη, Ερμούπολη, Μυτιλήνη, Κω, Καλαμάτα, Κομοτηνή, Ρέθυμνο).
Για τον αθλητικό τουρισμό προτείνεται η αξιοποίηση των αθλητικών εγκαταστάσεων των ολυμπιακών πόλεων (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, Βόλος), ιδίως για τη διοργάνωση τακτικών διεθνών αθλητικών εκδηλώσεων, αλλά και η ενίσχυση των υφιστάμενων εξειδικεύσεων (αγώνες ταχύπλοων σκαφών στην Κέρκυρα, κωπηλατικοί αγώνες στα Ιωάννινα κ.λπ.) σε πόλεις που διαθέτουν υψηλών προδιαγραφών αθλητικές εγκαταστάσεις και ξενοδοχειακή υποδομή καθώς και αεροδρόμια.
Ειδικά για τα γκολφ προτείνεται «η δημιουργία εγκαταστάσεων γκολφ στις ευρύτερες περιοχές των μεγάλων πόλεων που αποτελούν τουριστικούς προορισμούς: Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Πάτρας, Βόλου, Ιωαννίνων, στις νήσους Κρήτη, Κέρκυρα, Ρόδο και Ζάκυνθο, στους νομούς Ηλείας, Μεσσηνίας και Χαλκιδικής, καθώς και ως τμήμα σύνθετων ολοκληρωμένων τουριστικών επενδύσεων».
Το κωμικοτραγικό της υπόθεσης είναι ότι, αν και επισημαίνεται η προϋπόθεση της λήψης «μέτρων ορθής περιβαλλοντικής διαχείρισης καθώς και η διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα των υδάτινων πόρων, από κινδύνους εξάντλησης και ρύπανσης», κρίνεται «θετική για τη χωροθέτηση γηπέδων γκολφ η ύπαρξη άλλων ή η συνδυασμένη ανάπτυξη στην ίδια περιοχή δύο ή περισσοτέρων γηπέδων γκολφ». Δηλαδή, αν και τα γκολφ επιτείνουν τη λειψυδρία, ωστόσο τα θέλουν δυο-δυο. Έλα νινί στον τόπο σου...
Για τον καταδυτικό τουρισμό προτείνονται περιοχές όπως Κάλυμνος, Λέρος, Παγασητικός Κόλπος, Νότιος Ευβοϊκός Κόλπος, Πύλος κ.λπ.
Ως προς τον ιαματικό τουρισμό προτείνεται κατ’ αρχήν η «ανάπτυξη κέντρων θερμαλισμού» στις εξής περιοχές: Αιδηψός - Καμμένα Βούρλα - Θερμοπύλες - Υπάτη - Σμόκοβο, Κυλλήνη - Καϊάφας, Κύθνος, Μέθανα, Λουτράκι, Νιγρίτα, Κως - Ρόδος - Νίσυρος, Σάμος - Ικαρία, Χίος - Μυτιλήνη, Λουτράκι Πέλλας, Σιδηρόκαστρο, «με προτεραιότητα σε όσες ήδη διαθέτουν επαρκή ξενοδοχειακή υποδομή και εγκαταστάσεις άθλησης».
Για τον «τουρισμό φύσης» προτείνονται «δράσεις ανάδειξης προστατευόμενων περιοχών που διαθέτουν σχετικούς πόρους.
Λιμάνια και αεροδρόμια στο νέο «Ελ Ντοράντο»
Για την ανάπτυξη του νέου τουριστικού Ελ Ντοράντο, όπως το ονειρεύονται στην κυβέρνηση, προτείνονται (δεν λέμε ότι θα γίνουν κιόλας – μακριά από μας οι «προφητείες») μια σειρά επενδύσεις στις μεταφορές.
Στο κεφάλαιο περί αερομεταφορών προτείνεται:
• Η αναβάθμιση, συμπλήρωση και βελτίωση όλων των αναγκαίων υποδομών των διεθνών αεροδρομίων Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Ηρακλείου, Ρόδου και Κέρκυρας.
• Η κατά προτεραιότητα αναβάθμιση, βελτίωση και συμπλήρωση των υποδομών των αεροδρομίων Μυκόνου, Σαντορίνης, Ζακύνθου και Νάξου.
• Η λειτουργία ως κόμβων εξυπηρέτησης ευρύτερων περιοχών προτεραιότητας τουρισμού τα αεροδρόμια: Καβάλας και Αλεξανδρούπολης, Ιωαννίνων και Ακτίου, Καλαμάτας, Χανίων, Σητείας, Σάμου και Μυτιλήνης, Ν. Αγχιάλου, Κω.
Σε ό,τι αφορά τα λιμάνια προτείνεται η αναβάθμιση του ρόλου των λιμανιών της Πάτρας, της Ηγουμενίτσας, του Πειραιά, του Ηρακλείου, της Ρόδου, η βελτίωση της σύνδεσης μεταξύ των νησιών της Δωδεκανήσου και των Κυκλάδων, της Θεσσαλονίκης και του Λαυρίου. Ως λιμάνια περιφερειακής εμβέλειας για τον τουρισμό προτείνονται: Καβάλα - Αλεξανδρούπολη, Βόλος, Νάξος, Κως, Μυτιλήνη, Χίος, Χανιά.
Για το οδικό δίκτυο προτείνεται η επιτάχυνση της κατασκευής της Ιόνιας οδού και του αυτοκινητοδρόμου Ε65, καθώς και η κατά προτεραιότητα ολοκλήρωση του άξονα ΠΑΘΕ και δευτερευόντως της Εγνατίας.
Στο σιδηροδρομικό δίκτυο προτείνεται ο εκσυγχρονισμός και η ολοκλήρωση του σιδηροδρομικού άξονα ΠΑΘΕ, καθώς επίσης η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός του δικτύου Πελοποννήσου, με προτεραιότητα στο τμήμα Πάτρα - Κυπαρισσία - Καλαμάτα.
(Ποντίκι, 3.5.2007)