Σωρεία αγωγών από χιλιάδες καταναλωτές αναμένεται μετά τη δικαστική διαπίστωση για παράνομες χρεώσεις και προμήθειες που επιβάλλουν σε πελάτες τους οι τράπεζες, προκειμένου οι τελευταίες να υποχρεωθούν να επιστρέψουν μεγάλα ποσά.
Οι συλλογικές αγωγές εις βάρος των τραπεζών υποβλήθηκαν από την ΕΚΠΟΙΖΩ.
Δικαστικό μπλόκο σε 14 χρεώσεις και προμήθειες
Του Αλ. Αυλωνίτη
Φραγμό σε παράνομες τραπεζικές χρεώσεις, που επιβαρύνουν τους καταναλωτές και τους δανειολήπτες με πολλές εκατοντάδες εκατ. ευρώ ετησίως, βάζει η Δικαιοσύνη ανοίγοντας ταυτόχρονα τον δρόμο για να επιστραφούν ιλιγγιώδη ποσά που εισέπραξαν αχρεωστήτως οι τράπεζες ως παράνομο κέρδος. Με δύο δικαστικές αποφάσεις, του Πρωτοδικείου Αθήνας που αποτελούν σταθμό για την προστασία των καταναλωτών, κρίνονται καταχρηστικοί και παράνομοι ορισμένοι από τους πιο συνηθισμένους όρους που χρησιμοποιούν όλες οι τράπεζες στις συμβάσεις τους και αφορούν καταθέσεις - αναλήψεις χρημάτων, πιστωτικές κάρτες, στεγαστικά δάνεια κ.λπ. Οι δικαστικές αποφάσεις διαπιστώνουν ότι σωρεία χρεώσεων και προμηθειών επιβαρύνουν αδικαιολόγητα τους καταναλωτές και είναι αυθαίρετες.
Οι όροι αυτοί που «κόβονται» από τις τραπεζικές συμβάσεις προβλέπουν:
1. Οποιος εξοφλεί ένα μέρος του λογαριασμού της πιστωτικής κάρτας ή την προβλεπόμενη «ελάχιστη καταβολή», χρεώνεται με τόκο αναδρομικά από τη μέρα της συναλλαγής (π.χ. αγοράς ενός προϊόντος) και όχι από την ημερομηνία εξόφλησης που αναφέρεται στον λογαριασμό. Ετσι, όμως ο καταναλωτής επιβαρύνεται και πριν από την καθυστέρηση (υπερημερία) καταβολής του ποσού, με τόκους 35 ημερών κατά μέσο όρο.
2. Εξοδα από 3 έως 20 ευρώ, που κλιμακώνονται ανάλογα, όταν γίνεται ανάληψη μετρητών μέσω πιστωτικής κάρτας. Κρίνονται αβάσιμοι οι τραπεζικοί ισχυρισμοί περί λειτουργικών εξόδων και μάλιστα τέτοιου ύψους.
3. Εξοδα για εξέταση αιτήματος δανειοδότησης που κυμαίνονται από 550-1.500 ευρώ, χωρίς να προκύπτει πως υπολογίζονται τόσο δυσανάλογα αυξημένα ποσά, τα οποία χρεώνονται ακόμα και εάν δεν εγκριθεί το στεγαστικό δάνειο.
4. Προμήθεια 1,40 ευρώ για κατάθεση ποσού στον λογαριασμό ενός τρίτου προσώπου, παρόλο που η κατάθεση λειτουργεί υπέρ του πελάτη της τράπεζας αλλά και υπέρ της ίδιας (μεγαλύτερη ρευστότητα χρημάτων), ενώ δεν μπορεί να δικαιολογηθεί ως κόστος για την έκδοση απόδειξης.
5. Προμήθεια ή έξοδα 50 ευρώ για να χορηγηθεί βεβαίωση οφειλών, σε όποιον θέλει να μεταφέρει το χρέος του σε άλλη τράπεζα. Τα λειτουργικά αυτά έξοδα είναι αδιευκρίνιστα και δυσανάλογα υψηλά, παρόλο που η έκδοση της βεβαίωσης γίνεται σύντομα και με ευχέρεια μέσω Η/Υ.
6. Στα στεγαστικά δάνεια η τράπεζα καταθέτει το ποσό σε δεσμευμένο καταθετικό λογαριασμό και η λήψη των χρημάτων γίνεται σταδιακά ανάλογα με την πρόοδο των εργασιών. Εντούτοις ο δανειολήπτης επιβαρύνεται με τόκους από την ημέρα κατάθεσης και για όλο το ποσό, παρόλο που δεν βρίσκεται στη δική του διάθεση, αλλά στη διάθεση της τράπεζες.
7. Εξοδα κίνησης σε λογαριασμούς τρεχούμενους ή ταμιευτηρίου, που ανέρχονται σε 0,80 ευρώ ανά κίνηση μετά την 4η κίνηση του λογαριασμού ανά μήνα (το ποσό ποικίλλει ανάλογα και με το ύψος της κατάθεσης). Ετσι, όμως, η τράπεζα, ενώ «δανείζεται» χρήματα από καταναλωτές με πολύ ευνοϊκούς όρους, μετακυλίει σε αυτούς το λειτουργικό κόστος, αντισταθμίζοντάς το με τα επιτόκια καταθέσεων και χρεώνοντας προκαταβολικά την υπηρεσία φύλαξης - διαχείρισης των χρημάτων.
8. Εξοδα αδράνειας (0,60-1 ευρώ μηνιαίως) για λογαριασμούς κατάθεσης που μένουν ακίνητοι για περισσότερο από 18 μήνες, καθώς δεν δικαιολογείται επαρκώς πώς προκύπτουν έξοδα και για κινούμενους και για ακίνητους λογαριασμούς (ενώ λογικά εξοικονομούν οι τράπεζες λειτουργικό κόστος από τη μη κίνηση).
9. Τη δυνατότητα να διαμορφώνει η τράπεζα μονομερώς τα επιτόκια καταθέσεων χωρίς να χρησιμοποιεί εύλογα κριτήρια, εξαναγκάζοντας έμμεσα τους καταναλωτές να αυξήσουν το ύψος των καταθέσεων για να έχουν μεγαλύτερο επιτόκιο.
10. Εξοδα τήρησης και παρακολούθησης των λογαριασμών καταθέσεων, ιδίως όταν είναι μικρότεροι από ένα μέσο μηνιαίο υπόλοιπο που καθορίζει η τράπεζα, με κριτήρια αόριστα, που δεν δικαιολογούν τη σχετική επιβάρυνση.
11. Τη δυνατότητα της τράπεζας για μεγαλύτερη αναπροσαρμογή του κυμαινόμενου επιτοκίου στις πιστωτικές κάρτες από εκείνη που προκύπτει από την αύξηση των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ετσι καταστρατηγείται η αρχή της διαφάνειας.
12. Μειωμένη ευθύνη της τράπεζας αν γίνει παράνομη χρήση του βιβλιαρίου κατάθεσης. Ομως σε περίπτωση απώλειάς του, ακόμα και αν καθυστερήσει ο κάτοχός του να το αντιληφθεί και να ειδοποιήσει την τράπεζα, η τελευταία δεν μπορεί να απαλλάσσεται και σε περιπτώσεις δόλου ή βαριάς αμέλειας αφού είναι υποχρεωμένη να ελέγξει την ταυτοπροσωπία εκείνου που ζητεί ανάληψη χρημάτων.
13. Μονομερή μεταβολή επιβαρύνσεων στις πιστωτικές κάρτες και στις καταθέσεις.
14. Μονομερή καθορισμό των ημερών δέσμευσης, διαθεσιμότητας και μετάθεσης της έναρξης τοκοφορίας.
*ΑΠΟ 2 ΜΟΝΟ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΟΥΣ ΟΡΟΥΣ*
Εισπράττουν παράνομα 280 εκ.
Ανάμεσα στους καταχρηστικούς όρους που ακυρώνονται είναι η επιβάρυνση των καταναλωτών με έξοδα για την ανάληψη μετρητών με την πιστωτική κάρτα η χρέωσή τους με τόκους από την ημέρα της συναλλαγής με την κάρτα (αντί από τη μέρα καθυστέρησης της πληρωμής), η επιβολή προμήθειας όταν γίνεται κατάθεση χρημάτων σε λογαριασμό τρίτου προσώπου, η χρέωση ειδικών εξόδων για έλεγχο αίτησης δανείου, η επιβολή εξόδων κίνησης σε κινούμενους ή ακίνητους ή μικρούς τραπεζικούς λογαριασμούς κ.λπ.
Μονάχα από τους δύο πρώτους καταχρηστικούς όρους, οι τράπεζες εισπράττουν παράνομα ετησίως τουλάχιστον 280 εκατ. ευρώ και κυρίως από άτομα που ανήκουν στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα και χρησιμοποιούν την πιστωτική κάρτα ως μέσο πίστωσης για να καλύψουν τις βιωτικές τους ανάγκες.
ΔΙΚΑΙΩΣΗ
Αποζημίωση 120.000 ευρώ, πρόστιμο 3.000 για κάθε νέα παράβαση
Η ακύρωση των πλέον συνηθισμένων τραπεζικών όρων έρχεται μέσα από τη δικαστική δικαίωση συλλογικών αγωγών που υπέβαλε η ΕΚΠΟΙΖΩ και έγιναν δεκτές από το Πρωτοδικείο Αθήνας. Σύμφωνα με την ΕΚΠΟΙΖΩ και τον δικηγόρο της Δ. Σπυράκο, που υποστήριζε τις σχετικές αγωγές, το παράνομο τραπεζικό κέρδος σε βάρος των καταναλωτών ανέρχεται σε εκατοντάδες εκατ. ευρώ.
Οι αποφάσεις 711 και 961/07 του Πρωτοδικείου ακυρώνουν σωρεία παράνομων χρεώσεων, δίνοντας τη δυνατότητα στους καταναλωτές να διεκδικήσουν την επιστροφή των χρημάτων τους δικαστικά, ενώ η ΕΚΠΟΙΖΩ καλεί την κυβέρνηση με την επιβολή διοικητικών κυρώσεων να αναγκάσει τις τράπεζες να σταματήσουν τις παράνομες πρακτικές.
Το Πολυμελές Πρωτοδικείο με δύο διαφορετικές συνθέσεις υπό την πρόεδρο Πρωτοδικών Κ. Παπαϊωάννου - Σιλτς έκρινε ότι με 14 παράνομους όρους οι τράπεζες επιβαρύνουν υπέρμετρα τους καταναλωτές, διαταράσσουν την ισορροπία μεταξύ δικαιωμάτων και υποχρεώσεων σε βάρος τους, παραβιάζουν την αρχή της διαφάνειας κ.λπ. Παράλληλα επιδίκασε αποζημίωση 120.000 ευρώ υπέρ της ΕΚΠΟΙΖΩ (που θα προχωρήσει στην κατάθεση αποζημιωτικών αγωγών υπέρ πελατών τραπεζών) για την ηθική βλάβη που υπέστη το καταναλωτικό κοινό, απειλώντας τις τράπεζες με χρηματική ποινή 3.000 ευρώ για κάθε χρήση όρου από αυτούς που κρίθηκαν παράνομοι και καταχρηστικοί.
(πηγή: Το «EΘΝΟΣ» 22/9/2007)