eyploia.aigaio-net.gr - Τα εισοδήματα των κατοίκων του Αιγαίου αυξήθηκαν, αλλά ...

του Χρήστου Κάτσικα

Λιγότερος κόπος, πιο γρήγορο κέρδος
Τουρισμός κατά φτώχειας

Ως γνωστόν, ο τουρισμός έχει προβληθεί ως ο κύριος μοχλός ανάπτυξης των νησιών του Αιγαίου και θα μπορεί να υποστηρίξει κανείς ότι δεν υπάρχει, ιδιαίτερα για την περιοχή αυτή της χώρας μας, άλλη οικονομική δραστηριότητα που να έχει γνωρίσει τόσο θεαματική ανάπτυξη μέσα σε λίγες μόνο δεκαετίες.
ΑΠΟ ΤΗ δεκαετία του '60 ο τουρισμός θεωρήθηκε η απάντηση στη φτώχεια και τη μετανάστευση που μάστιζε τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά. Στον πίνακα 1 φαίνεται καθαρά το μέγεθος της τουριστικής κίνησης των νησιών του Αιγαίου, στα οποία οι διανυκτερεύσεις ημεδαπών και αλλοδαπών τουριστών έφθασαν μόνο για το 1993 τα 15 εκατομμύρια.
Αν όμως τα εισοδήματα των κατοίκων βελτιώθηκαν, δεν έγινε το ίδιο και με τους εκπαιδευτικούς δείκτες, οι οποίοι παραμένουν και σήμερα χαμηλοί.
Μια ματιά στον πίνακα 2 φανερώνει ότι τα νησιά του Αιγαίου με τους 456 χιλιάδες κατοίκους υστερούν σημαντικά σε σχέση με τους μέσους πανελλήνιους εκπαιδευτικούς δείκτες.
Παράλληλα, δεν είναι μικρές οι διαφοροποιήσεις και οι ανισότητες ανάμεσά τους.
Έτσι το ποσοστό των κατοίκων του νησιών του Αιγαίου που δεν ολοκλήρωσαν την 9χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση είναι 65% περίπου και ξεπερνάει κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες το μέσο πανελλήνιο ποσοστό.
Παράλληλα, το ποσοστό των Αιγαιοπελαγιτών με πτυχίο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης δεν ξεπερνά το 5,3%, όταν το μέσο πανελλήνιο ποσοστό είναι 8%.
Χειρότερα είναι τα πράγματα για τους κατοίκους των νησιών του Αιγαίου, όταν η σύγκριση γίνει στους φοιτητές ΑΕΙ-ΤΕΙ.
Το ποσοστό των Αιγαιοπελαγιτών που φοιτούν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση είναι υποδιπλάσιο του μέσου πανελλήνιου ποσοστού και ελάχιστα ξεπερνά το 1%!
Στην κατηγορία αυτή, τα νησιά του Αιγαίου καταλαμβάνουν την τελευταία θέση, μαζί με τη Θράκη, από όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας.
Ανισότητες όμως και διαφοροποιήσεις παρατηρούνται και ανάμεσα στους 5 νομούς που απαρτίζουν το γεωγραφικό διαμέρισμα των νησιών του Αιγαίου.
Έτσι, ο Νομός Δωδεκανήσου παρουσιάζει το καλύτερο εκπαιδευτικό επίπεδο σε σχέση με τους υπόλοιπους αιγαιοπελαγίτικους νομούς.
Στην αντίπερα όχθη των εκπαιδευτικών δεικτών βρίσκονται οι Κυκλάδες.
Ανάμεσα στα Δωδεκάνησα και στις Κυκλάδες παρατηρούνται οι μεγαλύτερες εκπαιδευτικές διαφοροποιήσεις, αφού οι τελευταίες παρουσιάζουν τους χαμηλότερους εκπαιδευτικούς δείκτες, τόσο στους φοιτητές και τους πτυχιούχους Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, όσο και στα άτομα που δεν ολοκλήρωσαν την υποχρεωτική εκπαίδευση.
Στη δεύτερη θέση στους εκπαιδευτικούς δείκτες, αμέσως μετά τα Δωδεκάνησα, βρίσκεται η Χίος, η οποία, μάλιστα, παρουσιάζει το μεγαλύτερο ποσοστό φοιτητών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης από όλα τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά.
Η Λέσβος και η Σάμος καταλαμβάνουν τις επόμενες θέσεις στους δείκτες εκπαιδευτικού επιπέδου του γεωγραφικού διαμερίσματος των νησιών του Αιγαίου, λίγο πιο πάνω από τις Κυκλάδες, λίγο πιο κάτω από τα Δωδεκάνησα και τη Χίο.
Ο Πάρις Τσάρτας (ΕΚΚΕ) που έχει ασχοληθεί ερευνητικά με τις κοινωνικές επιπτώσεις της τουριστικής ανάπτυξης σε διάφορες νησιωτικές περιοχές της χώρας μας, καθώς και με τον ρόλο που διαδραματίζει ο τουρισμός στην κοινωνικοποίηση της ελληνικής νεολαίας, τονίζει ότι τα επαγγελματικά πρότυπα στις τουριστικές περιοχές δεν ταυτίζονται με τα επιστημονικά επαγγέλματα. Αντίθετα, η επαγγελματική επιτυχία φαίνεται να διοχετεύεται, ακριβώς, στην εμπλοκή με τα τουριστικά επαγγέλματα που απαιτούν λιγότερο κόπο και παραπέμπουν σε γρήγορο κέρδος.
Έτσι, η μονοκαλλιέργεια του τουριστικού τομέα άλλαξε τη «λογική» αξιολόγησης της κοινωνικής θέσης ιδιαίτερα για εκείνα τα λαϊκά και μικρομεσαία κοινωνικά στρώματα του πληθυσμού που σε άλλα τμήματα της ελληνικής επαρχίας «επενδύουν» τις τελευταίες ελπίδες για «αποκατάσταση-εξασφάλιση» των παιδιών τους, αποκλειστικά, στην εκπαίδευση.
Αυτά ακριβώς τα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων των νησιών του Αιγαίου τροφοδοτούν, κατά κύριο λόγο, την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου προκειμένου, πολλές φορές με την ανοχή ή την προτροπή ακόμη των γονιών τους να προσφέρουν την «εργατική τους δύναμη» στην αυξημένη ζήτηση που δημιουργεί η βιομηχανία του τουρισμού.
Το «πλεόνασμα βλέψεων» για κοινωνική άνοδο με «όχημα» την επιτυχή σχέση με την τουριστική δραστηριότητα λιπάνθηκε αρκετά χρόνια από τη μαζική εγκατάλειψη των αγροτικών, οικοδομικών, επιστημονικών δραστηριοτήτων και τη στροφή στον τουρισμό στη διάρκεια της ανάπτυξής του, γεγονός που εσωτερικεύτηκε από τις νεώτερες γενιές ως απαξίωση όχι μόνο κάθε επαγγέλματος που δεν συνδέεται άμεσα και σαφώς με το «τουριστικό όνειρο» αλλά και ως ελαχιστοποίηση του ενδιαφέροντος για πανεπιστημιακές σπουδές.
«Επιβλήθηκε» και παγιώθηκε κατά κάποιο τρόπο ένα ιδιαίτερο «ήθος», τα κύρια χαρακτηριστικά του οποίου είναι η εναγώνια αναζήτηση σύνδεσης με τις τουριστικές επιχειρήσεις και τα «προϊόντα» τους (γρήγορο κέρδος, καταναλωτισμός) και η απόρριψη-σνομπάρισμα κάθε μορφής εργασίας που προϋποθέτει εκπαίδευση.
Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ

Σημείωση 3ο Τεύχος