του Γιώργου Μιχελακάκη
Η ανάπτυξη και το περιβάλλον στην Ικαρία.
Την αφορµή των παρακάτω σκέψεων µου την έδωσε ένα περιστατικό που βρίσκεται σε εξέλιξη στον Δήµο Ευδήλου και που σχετίζεται µε το πως αντιλαµβάνονται οι άνθρωποι την ανάπτυξη του νησιού και µε το πως οι αντιλήψεις αυτές µέσα από µια "δηµοκρατική διαδικασία" υλοποιούνται.
Θέλω να διευκρινίσω από την αρχή για να µην υπάρξουν παρεξηγήσεις και παρερµηνείες, πως οι άνθρωποι που συµµετέχουν στα κοινά της τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν όλες τις καλές προθέσεις για το νησί τους και, όπως γνωρίζουµε, παλεύουν µέσα σ' ένα καχεκτικό οικονοµικό - κοινωνικό περιβάλλον να βρουν πόρους για να κάνουν υποδοµές που σε άλλα νησιά έχουν πραγµατοποιηθεί εδώ και πολλές δεκαετίες.
Το περιστατικό ήταν η µεθόδευση ενός επιχειρηµατία του Δήµου Ευδήλου να διαδόσει πως το Δηµοτικό Συµβούλιο έχει πάρει την απόφαση να τσιµεντώσει το ποτάµι του Κεραµέ και να το µετατρέψει σε δρόµο και πως η έναρξη των εργασιών για κάτι τέτοιο ήταν ζήτηµα ηµερών. Ωστόσο, παρ' ότι µας διαβεβαίωσαν ότι δεν έχει συζητηθεί κάτι τέτοιο και δεν έχει παρθεί καµιά απόφαση, ο Δήµαρχος µια βδοµάδα αργότερα αναγγέλει σε δηµόσια συγκέντρωση ότι η τσιµεντοποίηση του δρόµου θα γίνει και αποκαλεί "ροµαντικούς", δηλ. ότι βρίσκονται εκτός πραγµατικότητας, όσοι σε εκείνη την συγκέντρωση ζήτησαν να µην πραγµατοποιηθεί κάτι τέτοιο. Τρεις µέρες αργότερα στη συνέλευση του Δηµοτικού Συµβουλίου, το Δηµοτικό Συµβούλιο µας επαναβεβαιώνει ότι δεν έχει γίνει καµιά συζήτηση και δεν έχει παρθεί καµιά απόφαση επί της τσιµεντοποίησης του ποταµού, όµως ο Δήµαρχος αποκαλύπτει ότι ήδη έχει ζητήσει από τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών στη Σάµο την άδεια για να προχωρίσει στην εν λόγω ενέργεια!
Από την κατάθεση του παραπάνω περιστατικού το συµπέρασµα που εύλογα ανακύπτει είναι πως υπάρχει ένα δηµοκρατικό έλλειµµα για το πως παίρνονται αποφάσεις που σχετίζονται όχι µε απλά θέµατα καθηµερινής πρακτικής αλλά µε θέµατα, όπως είναι έργα που επιφέρουν αλλαγή στο ικαριακό περιβάλλον και στο ευπαθές οικοσύστηµα του, λόγω της µικρο-κλίµακας του γεωλογικού σχηµατισµού του νησιού.
Δεν γνωρίζουµε ακόµα µε τι επιχειρήµατα ζητήθηκε από την Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών η τσιµεντοποίηση του ποταµού και η µετατροπή του σε δρόµο και πως απάντησε ή θα απαντήσει σε αυτό η Υπηρεσία. Εκείνο που γνωρίζουµε είναι ότι σε όλους τους ευρωπαικούς δήµους των αναπτυγµένων χωρών η τακτική που ακολουθείται -ή θα έπρεπε να ακολουθείται - για την υλοποίηση ενός προγράµµατος που αφορά το περιβάλλον και κατ' επέκταση την ποιότητα ζωής των ανθρώπων είναι εντελώς διαφορετική: δηλαδή όταν ο Δήµος προγραµµατίζει την υλοποίηση ενός έργου που θα έχει περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ενηµερώνει εγγράφως όλους τους δηµότες για την ιδέα ενός τέτοιου έργου και µάλιστα καταθέτει εκτός από τις θετικές και όλες τις αρνητικές επιπτώσεις που θα προκύψουν άµεσα ή έµµεσα από την υλοποίηση του έργου, έτσι που οι δηµότες να αποφασίσουν, αφού έχουν υπόψη τους και τα αρνητικά στοιχεία του έργου. Επιδιώκεται µε άλλά λόγια, µια πλήρης διαφάνεια και δηµοκρατική διάχυση της πληροφόρησης και της γνώσης. Γιατί πιστεύουµε ότι µόνο ένας καλά εφοδιασµένος µε γνώση πολίτης είναι σε θέση να προστατέψει τα κοινά συµφέροντα που είναι 1. το φυσικό περιβάλλον 2. η κοινωνική συνοχή 3. η δηµοκρατικότητα στον τρόπο που παίρνονται οι αποφάσεις.
Αν η δηµοκρατική διάχυση της πληροφορίας δεν προκύπτει από τον Δήµο µε θεσµοθετηµένο τρόπο, τότε οι ενέργειες και η υλοποίηση των έργων καταλήγει να εξυπηρετεί τη µονοσήµαντη ανάπτυξη του νησιού, δηλ. την οικονοµική ανάπτυξη προς όφελος ορισµένων επιχειρηµατιών εις βάρος όµως του περιβάλλοντος και του κοινού ωφέλους. Αντίθετα, οι ενηµερωµένοι δηµότες τείνουν να παίρνουν αποφάσεις που οδηγούν στην πολυσήµαντη ανάπτυξη, µε άλλα λόγια και στο οικονοµικό όφελος των επιχειρηµατιών και στις θέσεις εργασίας που δηµιουργούνται και στο οικονοµικό όφελος του δήµου αλλά και στην προστασία της ικαριακής φύσης µια και αυτή αποτελεί, στα πλαίσια µιας σύγχρονης παγκοσµοιοποιηµένης οικονοµίας, το κατεξοχήν κύριο κεφάλαιο των κατοίκων του νησιού.
Λέµε λοιπόν ναι σε έργα που θα έχουν οικονιµικό όφελος, αλλά αυτά θα πρέπει να γίνονται µε τρόπο που το κεφάλαιο µας, η ικαριακή φύση, δεν θα µειώνεται ούτε θα αλλοιώνεται και θα είναι σε θέση να προσελκύσει επισκέπτες και στο µέλλον. Δυστυχώς, κάποιοι επιχειρηµατίες, ίσως από έλλειψη αισθητικής παιδείας, αδιαφορούν για την προστασία του περιβάλλοντος και τείνουν στο ξόδεµα του κοινού µας κεφαλαίου -της ικαριακής φύσης - προκειµένου να πλουτίσουν εδώ και τώρα.
Εναπόκειται, λοιπόν, στην ετοιµότητα όλων µας και στην οργανωτική διασύνδεση των ενηµερωµένων πολιτών να προτείνουν µέσα στην ικαριακή κοινωνία µια πολυσήµαντη ανάπτηξη του νησιού, για να µην καταλήξει µετά από πολλές γενιές ανθρώπων, να έχει το νησί όλα τα ελαττώµατα που συναντάµε στα αστικά περιβάλλοντα της ελληνικής κοινωνίας.
(Πηγή: ΔΕΛΤΙΟ ΚΑΙΡΩΝ ΙΚΑΡΙΑΣ)
Σημείωση 3ο Τεύχος