Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε ελληνική έκθεση για την προστασία της φυσικής, αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης
Τα γραφικά χωριά των νησιών και της ηπειρωτικής Ελλάδας λίγο τα ξέρουμε οι περισσότεροι. Είναι όμορφα όταν τα επισκεπτόμαστε ως τουρίστες, αλλά η πραγματικότητά τους είναι άλλη. Εκείνο που μπορούμε να αντιληφθούμε στις βιαστικές επισκέψεις μας είναι μόνον η επιφάνεια, όπως αυτή εκφράζεται σε κάθε τομέα της ζωής, στην οικιστική διαμόρφωση, στο εμπόριο, στις εκδηλώσεις πολιτισμού. Ο,τι βρίσκεται πίσω από την επιφάνεια, η αληθινή ζωή, είναι συνήθως δύσκολη και σκληρή. Είναι λοιπόν ιδιαίτερα ενδιαφέρον το ότι για πρώτη φορά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε την 7 Σεπτεμβρίου 2006, μια έκθεση που αφορά την προστασία και την αξιοποίηση οικισμών στην ύπαιθρο και στα νησιά. Την έκθεση σχετικά με την «προστασία της ευρωπαϊκής φυσικής, αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της υπαίθρου και των νησιωτικών περιοχών» εισηγήθηκε ο ευρωβουλευτής του ΠαΣοΚ και πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας κ. Νίκος Σηφουνάκης.
Διαχείριση της Ιστορίας
«Πρέπει να ομολογήσω ότι η ικανοποίησή μου ήταν μεγάλη, όταν όλοι οι συνάδελφοί μου στην επιτροπή πολιτισμού - ανεξάρτητα από την πολιτική ομάδα στην οποία ανήκαν - στήριξαν την έκθεση και έκαναν δεκτές τις προτάσεις που περιλαμβάνονται σε αυτή» ανέφερε σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Παρασκευή 8 Σεπτεμβρίου στα Γραφεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο κ. Σηφουνάκης. Στην έκθεση, την οποία ο πρόεδρος της Επιτροπής επεξεργαζόταν με την ομάδα του επί έναν χρόνο, εμπεριέχεται σειρά προτάσεων ούτως ώστε η Ευρωπαϊκή Ενωση, τα κράτη-μέλη, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, αλλά και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις να λάβουν μέτρα για την προστασία και τη διαχείριση του ιστορικού πλούτου των περιοχών αυτών.
Συγκεκριμένα ανάμεσα στις προτάσεις περιλαμβάνεται και η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού θεσμού, αντίστοιχου με εκείνον των πολιτιστικών πρωτευουσών, για τους μικρούς παραδοσιακούς οικισμούς ως και 1.000 κατοίκων. Θα επιλέγονται λοιπόν κάθε χρόνο ένας ή δύο παραδοσιακοί οικισμοί από κάθε κράτος-μέλος όπου θα διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις και δράσεις, με σκοπό την ανάδειξη και του αρχιτεκτονικού τους πλούτου. Γι' αυτό προτείνεται και μια νέα κατηγορία βραβείου, που θα απονέμεται στην καλύτερη αναστήλωση ενός παραδοσιακού οικισμού, ώστε να δοθεί κίνητρο σε οικισμούς που έχουν διατηρήσει το σύνολο ή το μεγαλύτερο μέρος της αρχιτεκτονικής τους φυσιογνωμίας να καταβάλουν προσπάθειες για να την αναδείξουν.
Κίνητρα στους κατοίκους για την αναστήλωση, την αναδιαμόρφωση, ακόμη και την απόσυρση ασύμβατων κτισμάτων καλούνται μέσα από την έκθεση να δώσουν τόσο η ΕΕ όσο και οι κρατικοί και τοπικοί φορείς. Η ενίσχυση του εναλλακτικού αειφόρου τουρισμού στους μικρούς οικισμούς, για παράδειγμα, προτείνεται να γίνει με την υποστήριξη των κοινοτικών χρηματοδοτικών μέσων, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας κ.ά. «Κονδύλια υπάρχουν στην Ενωση. Το ζήτημα είναι οι προτεραιότητες που θα δοθούν. Την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων προσπαθούμε να πιέσουμε» σχολίασε σε σχετική ερώτηση ο κ. Σηφουνάκης.
Χρονοβόρος διαδικασία
Στις υπόλοιπες προτάσεις της έκθεσης περιλαμβάνεται και η στήριξη της έρευνας σχετικά με την ανάπτυξη νέων εργαλείων, τεχνικών και μεθόδων με σκοπό τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, η κατάρτιση των επαγγελματιών που ασχολούνται με την αρχιτεκτονική και τη συντήρηση κτιρίων, αλλά και η ενίσχυση των τοπικών, παραδοσιακών επαγγελμάτων, που κινδυνεύουν να χαθούν και να πάρουν μαζί τους το ιδιαίτερο χρώμα των οικισμών τους. Στο πλαίσιο επίσης του προγράμματος Πολιτισμός (2007 - 2013) η έκθεση ζητεί να δοθεί η δυνατότητα σε δίκτυα οργανισμών να υλοποιήσουν σχέδια που αφορούν την πλήρη αναστήλωση οικισμών - ενδεχομένως με πληθυσμό μικρότερο των 1.000 κατοίκων. Ζητεί ακόμη να θεσπιστεί «Ευρωπαϊκό Ετος Πολιτιστικής Κληρονομιάς», με δράσεις για την ευαισθητοποίηση των ευρωπαίων πολιτών.
Ενδιαφέρουσες προτάσεις, όπως συμβαίνει άλλωστε συνήθως με ό,τι κινείται στο επίπεδο των προτάσεων. Για την υλοποίησή τους ωστόσο απαιτείται χρονοβόρος διαδικασία, προκειμένου η έκθεση να πάρει τη μορφή ντιρεκτίβας. Και δεν σημαίνει ότι όλες οι προτάσεις θα αποκτήσουν σάρκα και οστά. «Είναι στην αρμοδιότητα του κ. Μπαρόζο να αποφασίσει σε ποιες θα δώσει προτεραιότητα» μας είπε ο κ. Σηφουνάκης. Οσο για τα περίφημα σπίτια με την εκπληκτική θέα στη θάλασσα που βλέπουμε να ξεφυτρώνουν εκτός οικισμών στα νησιά του Αιγαίου, η ΕΕ δεν μπορεί να κάνει πολλά. «Είναι μόνον δικό μας θέμα» σχολιάζει ο ίδιος. Ως τότε ας ελπίσουμε ότι η Συκαμιά της Λέσβου ή το Μικρό Πάπιγκο δεν θα χαλάσουν ανεπανόρθωτα.
πηγή: Το ΒΗΜΑ, 10/09/2006
Σημείωση 11ο Τεύχος