Η Ύδρα του Αλέκου Φασιανού
Το νησί τού χθες και του σήμερα μέσα από τα μάτια του γνωστού ζωγράφου και της πρώτης έκθεσής του εκεί
Της Κατερίνας Λυμπεροπούλου
Ποτέ δεν έχει τύχει να παρουσιάσει δουλειά του στην Υδρα ο Αλέκος Φασιανός (φωτογραφία). Το κακοτράχαλο νησί, ωστόσο, το βαθύ και απότομο αυτό φυσικό αμφιθέατρο που φιλοξενεί χιλιάδες λευκούς και έγχρωμους κύβους με κεραμιδένιες στέγες, κατέχει θέση στην καρδιά του καλλιτέχνη από τα μέσα της δεκαετίας του '50. Ηταν τότε που ως νεαρός απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών ο Αλέκος Φασιανός έκανε την πρακτική του στα ατελιέ του αρχοντικού του μεγιστάνα Μανώλη Τομπάζη και της συζύγου του Ξανθής Σαχίνη - το πιο «ιταλικό» σε στυλ κτίριο του νησιού -, ζωγραφίζοντας τα μπλε παράθυρα, τις υδραίικες, πέτρινες πλάκες και τις κυματιστές εν είδει φρουρίου μάντρες, γοητευμένος από την παραδοσιακή φυσιογνωμία αυτής της ναυτικής πολιτείας που έμεινε αλώβητη από τους καιρούς. Και δεν ήταν ο μόνος. Τα χρόνια της αθωότητας εκείνης της δεκαετίας είχαν βρει συνοδοιπόρους περιηγητές της Υδρας τον Περικλή Βυζάντιο, τον Γιάννη Μόραλη, τον Νίκο Εγγονόπουλο, τον Υδραίο Παναγιώτη Τέτση στο ίδιο ιστορικό κτίριο (που στεγάζει τη Σχολή Καλών Τεχνών), αλλά και τη Ραλλού Μάνου, τον Σταύρο Νιάρχο, προσωπικότητες, δηλαδή, από κάθε χώρο που το πεπρωμένο τους ήταν να συναντηθούν εκεί. «Ηταν σαν γιορτή» τονίζει ο Αλέκος Φασιανός ο οποίος κλείνει στη μνήμη του σχεδόν κάθε στιγμή αυτής της εποχής. Και ανασύρει χαρακτηριστικά στιγμιότυπα όπως εκείνα των γυρισμάτων της ταινίας «Το παιδί και το δελφίνι» το 1957 με τη Σοφία Λόρεν να περπατά σε ανοιγμένο χαντάκι δίπλα στον Αλαν Λαντ για να εκμηδενιστεί η διαφορά του ύψους τους. «Λίγο αργότερα έγινε η περίφημη Λαγουδέρα. Και λίγο προτού αρχίσει να γίνεται άλλο ένα κοσμικό νησί η Υδρα, την αποχαιρέτισα» εξηγεί ο Φασιανός.
Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε. Σήμερα ο καταξιωμένος ζωγράφος του φουμαδόρου ποδηλάτη με τα ανεμίζοντα μαλλιά επιστρέφει στην Υδρα χαρούμενος. Οχι μόνο ως νοσταλγός τού χθες αλλά και ως παρατηρητής τού σήμερα. Η χαρά του συνίσταται στη διαπίστωση ότι η Υδρα μπορεί να έχει πληγεί από την τουριστική «αξιοποίηση», δεν έχει αλωθεί όμως όπως άλλα νησιά, π.χ. η Μύκονος. «Την έσωσε η βαθιά και απότομη μορφολογία της» σημειώνει με ανακούφιση ο καλλιτέχνης ο οποίος ετοιμάζεται για την πρώτη έκθεσή του στο νησί. Είκοσι δύο χαρακτικά και πολλαπλά έργα του καλλιτέχνη, λινόλαια, λιθογραφίες και χαλκογραφίες από τη συλλογή Στέφανου Ζαχαριάδη αποτελούν το υλικό που παρουσιάζεται από χθες στο Ιστορικό Αρχείο - Μουσείο της Υδρας. Εργα που στη διάρκεια της μακράς πορείας του ο Αλέκος Φασιανός έχει φιλοτεχνήσει από το 1963 ως σήμερα στην Ελλάδα, στο Παρίσι, στο Λονδίνο, στο Βερολίνο, στο Τόκιο και στη Νέα Υόρκη. Με την ευκαιρία του στησίματος της έκθεσης ο Φασιανός πηγαινοέρχεται στην Υδρα τελευταία. Και αποζητεί να δει τα μέρη που περνούσε τα καλοκαίρια των μετα-φοιτητικών χρόνων του. Αναζητεί το σπίτι του υδραίου φίλου του δημοσιογράφου Γιάννη Καραμίτσου με τα μπλε παράθυρα, ή το μπαλκόνι πάνω από το λιμάνι που το ζωγράφισε ο Γιάννης Μόραλης για να μείνει στην ιστορία ως μία από τις σημαντικότερες αφίσες του ΕΟΤ. Να, το λευκό κάγκελο του μπαλκονιού του Μόραλη γυαλίζει ολοκάθαρο στον ήλιο σαν να μην πέρασε μια μέρα. Οι τέντες και τα καφενεία, όμως, κάτω από το νεοκλασικό σπίτι που βρίσκεται έχουν αλλοιώσει μερικώς την όψη του φυσικού κάδρου. «Αυτό είναι το αποτέλεσμα της τουριστικής ανάπτυξης: τέντες και καφενεία»υπογραμμίζει ο καλλιτέχνης για το νησί. «Ευτυχώς που το κακό σταματά εδώ. Η Υδρα δεν έχει θιγεί περισσότερο από την τουριστική ανάπτυξη και συνεχίζει να αποτελεί κόσμημα. Δεν υπάρχει ωραιότερο μέρος να περπατά κανείς και να βλέπει τα πέτρινα αρχοντικά, τα ασβεστωμένα σπίτια αλλά και τις λαϊκές υδραίικες κατασκευές με το εσωτερικό αίθριο και τα λευκά σοβατισμένα δωμάτια. Από τα πλέον όμορφα σπίτια του νησιού είναι το κτίριο του Ιστορικού Αρχείου-Μουσείου της Υδρας όπου θα γίνει η έκθεση. Πρόκειται για τεκμήριο μεγάλου πλούτου και πατριωτικής δράσης. Εκεί φυλάσσονται, μεταξύ άλλων, όπλα των καπεταναίων» αναφέρει ο καλλιτέχνης.
Εχει κάποια ξεχωριστή σημασία το γεγονός ότι από το σύνολο των έργων του ο Αλέκος Φασιανός εκθέτει πρώτη φορά στην Υδρα τα χαρακτικά και πολλαπλά έργα του; «Η χαρακτική είναι μια μάλλον παραγνωρισμένη μορφή τέχνης στην Ελλάδα» κατά τον Αλέκο Φασιανό. «Το ίδιο συνέβαινε τη δεκαετία του '60 στο Παρίσι. Με εκατό φράγκα μπορούσες να αγοράσεις χαρακτικό του Πικάσο. Ετσι κατάφερα να αποκτήσω δύο έργα από τη συλλογή των "Ερωτικών" του καλλιτέχνη».
---------------------------
Το ΒΗΜΑ, 07/09/2008
