Του Δρ. Θωμά Schultze-Westrum (μετάφραση κειμένου: Μανώλης Χατζηιωάννου)
Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου στις Βόρειες Σποράδες ιδρύθηκε με Προεδρικό Διάταγμα της ελληνικής κυβέρνησης το 1992. Έκτοτε, δεν πραγματοποιήθηκε ούτε μία αποτελεσματική δραστηριότητα συντήρησης επί του πεδίου, εκτός από κάποια αόριστη «φύλαξη» από μία ερασιτεχνική ΜΚΟ, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος. Αντιθέτως, στο διάστημα από την ανακήρυξη του καθεστώτος προστασίας της περιοχής του Θαλάσσιου Πάρκου, περισσότερα φυσικά και πολιτισμικά πλεονεκτήματα έχουν υποβαθμιστεί εκεί, εν συγκρίσει με την προ του 1992 περίοδο. Έτσι, αναρωτιόμαστε τι συνέβη, αλήθεια, με όλα αυτά τα κονδύλια των εκατομμυρίων ευρώ που δεσμεύτηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή γι’ αυτό το Θαλάσσιο Πάρκο;
Και θέτουμε εμφατικά το ερώτημα: γιατί εγκαταλείφθηκε από το Υπουργείο η, αρχικά, εξαιρετική συνεργασία με τον Συνεταιρισμό των Αλιέων της Αλοννήσου σε τέτοιο σημείο ώστε να χρειάζεται τώρα η υλοποίηση ενός προγράμματος LIFE ( προϋπολογισμού ενός ακόμη εκατομμυρίου ευρώ) με στόχο την βελτίωση των εργασιακών σχέσεων των αποκαλούμενων δολοφόνων της φώκιας;
Η αλήθεια είναι πως οι ψαράδες της Αλοννήσου ήταν ευχαριστημένοι να προστατεύουν τις φώκιες και το πάρκο με αντάλλαγμα την παροχή αποκλειστικών δικαιωμάτων αλιείας στον παραδοσιακό τους, εντός του πάρκου, χώρο και ιδιαιτέρως την απαγόρευση του καταστροφικού τρόπου ψαρέματος γρι- γρι, το οποίο εισέβαλε στα νερά των Βορείων Σποράδων από μακρινά λιμάνια.
Οι πρόσφατες ειδήσεις που αφορούν στην συντήρηση του Θαλασσίου Πάρκου:
Η παρθενική αγνότητα του νησιού Κυρά- Παναγιά, το οποίο είχε διατηρήσει την αυθεντική του ταυτότητα- ακεραιότητα από τότε που, χίλια χρόνια πριν, αποκτήθηκε από τον ?γιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη για λογαριασμό της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους, καταστράφηκε εξ αιτίας ωμών πράξεων βανδαλισμού.
Κατόπιν οδηγιών μοναχών της Ιεράς Μονής, εκσκαφείς διένοιξαν δρόμο στην παράκτια ζώνη του όρμου του Αγίου Πέτρου, έπειτα από χρόνια επιτυχούς παρεμπόδισης του παρανόμου αυτού εγχειρήματος από την Οικολογική Κίνηση Αλοννήσου. Η οδός της απωλείας ξεκινά από την γραφική θέση Κόκκινοι Βράχοι, στην ακτή ( καταφύγιο της φώκιας monachus) και εκτείνεται μέχρι τον κάμπο στην ενδοχώρα.
Ο εν λόγω δρόμος πρόκειται να χρησιμοποιηθεί σε μια επιχείρηση παράνομης βοσκής κατσικιών στο νησί. Σύμφωνα με τους κανονισμούς του πάρκου επιτρέπεται η παρουσία 300 κατσικιών στην Κυρά- Παναγιά, και μονάχα για μια περίοδο 4 μηνών κάθε χρόνο. Στην πραγματικότητα, όμως, υπολογίζεται πως, καθ’ όλη την διάρκεια του έτους περισσότερες από 4000 κατσίκες αποψιλώνουν σταδιακά τον άλλοτε πλούσιο δρυμό του νησιού ( με τις συνήθειες βοσκής τους).
Δύσκολο να το πιστέψει κανείς, κι όμως αληθινό: για αρκετά χρόνια τώρα, οι ιδιοκτήτες (Ιερά Μονή) ή οι εκμισθωτές των δικαιωμάτων βοσκής στο νησί εισπράττουν τεράστια ποσά σε ευρώ- επιδοτήσεις γι’ αυτή την επιχείρηση εκμετάλλευσης-, ενώ η ελληνική κυβέρνηση και οι διορισμένοι φύλακες του πάρκου κάνουν τα στραβά μάτια σ’ αυτό το απίστευτο σκάνδαλο. Εάν οι αρμόδιες αρχές ενεργούσαν εγκαίρως και εφήρμοζαν τους κανονισμούς, δεν θα είχε δοθεί κανένα κίνητρο στους οπαδούς της δήθεν ανάπτυξης ώστε να προχωρήσουν στην διάνοιξη του δρόμου! Τι φοβερή τραγωδία εκτυλίχθηκε στο πρώτο και (ευρέως αποδεκτό) θαλάσσιο πάρκο του Αιγαίου Πελάγους…
Προτείνουμε επιμόνως όλα τα προαναφερόμενα ζητήματα, και ειδικά το πλέον πρόσφατο γεγονός της τραγικής καταστροφής και της παραβίασης των κανονισμών λειτουργίας του Πάρκου, να παραπεμφθούν στο Ανώτατο Δικαστήριο και να ληφθούν όλα τα δυνατά μέτρα, τα οποία θα οδηγήσουν στην επούλωση των πληγών που άφησαν οι μπουλντόζες και στην λεπτομερή αποκατάσταση των χαρακτηριστικών του τοπίου, όσο αυτό είναι δυνατό.
Το γεγονός ότι η πράξη βανδαλισμού της διάνοιξης του δρόμου ανακαλύφθηκε και καταγγέλθηκε από έναν ντόπιο ψαρά, αποδεικνύει για μια ακόμη φορά πως ο Συνεταιρισμός των Αλιέων της Αλοννήσου παρέχει την μοναδική επαρκή φύλαξη του Θαλάσσιου Πάρκου.
Τον Αύγουστο του 2007 συμπληρώνονται 50 χρόνια από την πρώτη μου επίσκεψη και εξερεύνηση στην Κυρά- Παναγιά.
Από εκείνες τις ξένοιαστες και αμέριμνες μέρες, όταν ακόμη η βόσκηση των ζώων πραγματοποιούνταν με τον παραδοσιακό τρόπο και η μοναστική ζωή ήταν αγνή, ανέπτυξα στενές προσωπικές σχέσεις με τον τόπο αυτόν- έτσι τώρα με πληγώνει βαθιά αυτό που πρόσφατα συνέβη.
Το 1976 πρότεινα για πρώτη φορά την ίδρυση Θαλάσσιου Πάρκου, το οποίο να περιλαμβάνει το νησί της Κυρά- Παναγιάς.
Το 1977 έγραψα στην αφήγηση μιας τηλεοπτικής ταινίας,: ποτέ δεν θα υπάρξει δρόμος σ’ αυτό το παρθένο νησί, ποτέ άλλου είδους ανάπτυξη εκτός από την προστασία και διατήρηση [του περιβάλλοντος]…
Έκανα λάθος, διότι δεν κατάφερα να προβλέψω τη σημερινή απροκάλυπτη απληστία, άγνοια και ασέβεια των ανθρώπων εκείνων που ακόμη αφιερώνουν, όπως και στο παρελθόν, τον μοναχικό τους βίο στην Θεοτόκο, την Κυρά- Παναγιά.
Και λάθεψα εξ ίσου στην βεβαιότητά μου πως η ελληνική κυβέρνηση είναι όντως υπεύθυνη για την διαφύλαξη των φυσικών και πολιτιστικών μνημείων του Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου, στις Βόρειες Σποράδες.
Αλλά σίγουρα δεν κάνω λάθος στην τελευταία, ανεξάρτητη διαπίστωσή μου: ο κύριος και πρωταρχικός υπεύθυνος γι’ αυτό το χάος είναι η πολιτική των επιχορηγήσεων που ασκεί η Ευρωπαϊκή Ένωση: δίχως αυτά τα κίνητρα για εύκολη απάτη και εκμετάλλευση των αναντικατάστατων φυσικών πόρων, δεν θα ξαναγινόμασταν μάρτυρες μιας τέτοιας καταστροφής, όπως αυτή που εκτυλίσσεται τώρα στην Κυρά – Παναγιά.
Καζαβίτι, νήσος Θάσος
1η Ιανουαρίου 2007
Σημείωση 18ο Τεύχος