Ο «Ναυτίλος εν δράσει» ύστερα από εξαντλητική διαβούλευση αποφάσισε να προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας για κάποιες από τις τροποποιήσεις που έγιναν στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (Γ.Π.Σ.), ύστερα από τη διαδικασία έγκρισης και πριν από την υπογραφή του από το Γενικό γραμματέα της Περιφέρειας.

Ο «Ναυτίλος εν δράσει» δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση την κατάργηση όλου του Γ.Π.Σ., αφού ελπίζει και στηρίζει κάθε προσπάθεια για ένα ουσιαστικό και φιλο-περιβαλλοντικό σχεδιασμό. Απεναντίας, θεωρεί ότι το συγκεκριμένο ΓΠΣ προτείνει μια ρύθμιση του εξωαστικού χώρου αποδεκτής λογικής και επί πλέον πρόκειται για το δεύτερο περιφερειακό ΓΠΣ που θεσμοθετείτε, γεγονός που σημαίνει ότι αποτελεί ένα πρώτο μικρό βήμα στην κατεύθυνση του χωροταξικού σχεδιασμού στη χώρα μας. Εξ άλλου μια σειρά από σημαντικά για το δήμο έργα βασίζονται σ’ αυτό. Γι’ αυτό το λόγο αποφάσισε να προσφύγει στο ΣτΕ, με στόχο να αρθούν μόνο κάποιες από τις τροποποιήσεις που επιβλήθηκαν την τελευταία στιγμή, και να ισχύσουν οι ρυθμίσεις που είχαν εγκριθεί από το Συμβούλιο Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος (ΣΧΟΠ) της περιφέρειας.

Οι τροποποιήσεις αυτές που απέβλεπαν στη διατήρηση της εκτός σχεδίου δόμησης όσο το δυνατόν πιο κοντά στο καθεστώς που ίσχυε πριν από τη θεσμοθέτηση του Γ.Π.Σ. αφορούν :

Στη διατήρηση των παρεκκλίσεων στην αρτιότητα των εκτός σχεδίου γηπέδων, τις οποίες καταργούσε η μελέτη και οι αποφάσεις του ΣΧΟΠ. Είναι η πλέον εμβληματική τροποποίηση, γιατί όπως είναι γενικώς παραδεκτό, από τους ασχολούμενους με τα χωροταξικά και περιβαλλοντικά προβλήματα στη χώρα μας ότι η κατάργηση αυτών των παρεκκλίσεων αποτελεί ένα πρώτο προεισαγωγικό βήμα για την οποιαδήποτε φιλοπεριβαλλοντική διευθέτηση του χώρου. Χαρακτηριστικό είναι ότι η κατάργηση αυτή είναι επιταγή του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης (Π.Π.Χ.Σ.Α.Α.) Βορείου Αιγαίου, προς τις επιταγές και κατευθύνσεις του οποίου οφείλουν, βάσει του νόμου, να εναρμονίζονται τα ΓΠΣ  της περιφέρειας
Στη διατήρηση των ισχυουσών αποστάσεων των κτηρίων που ανεγείρονται ένθεν και ένθεν των εθνικών, επαρχιακών και κύριων δημοτικών δρόμων, τις οποίες η μελέτη και οι αποφάσεις του ΣΧΟΠ είχαν αυξήσει, για να υπάρχει απρόσκοπτη δυνατότητα διαπλάτυνσης των δρόμων ή δημιουργίας παράπλευρων δρόμων για την βελτίωση της οδικής ασφάλειας.
Στη μείωση των περιορισμών της δόμησης στις περιαστικές ζώνες προστασίας της φυσιογνωμίας των οικισμών. Πρόκειται κυρίως για τις απότομες πλαγιές γύρω από την πόλη στις οποίες τα τελευταία χρόνια είδαμε να γίνονται τομές, εκσκαφές και επιχώσεις και να ανεγείρονται συγκροτήματα κατοικιών και εν συνέχεια γεωτρήσεις για τροφοδοσία τους με νερό αφού βρίσκονται υψηλότερα από τις δεξαμενές τις πόλης. Έτσι καταστρέφουμε τη φυσιογνωμία  της πόλης, την προοπτική για σωστή πολεοδομική ανάπτυξη και τον υδροφόρο ορίζοντα.
Ο «Ναυτίλος εν δράσει» πιστεύει ότι η επιταγή του Π.Π.Χ.Σ.Α.Α., «να περιοριστεί δραστικά η εκτός σχεδίου δόμηση (κατάργηση παρεκκλίσεων, αναπροσαρμογή όρων δόμησης, επιβολή περιορισμών)», αποτελεί τη σωστή κατεύθυνση για ένα χωροταξικό σχεδιασμό που αποβλέπει στη διαφύλαξη των πλουτοπαραγωγικών πηγών και του περιβάλλοντος στον τόπο.  

                           «Ναυτίλος εν δράσει»         http://www.naftilosendrasi.gr/

Ο «Ναυτίλος εν δράσει» για το νέο «Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο» του Δήμου Μυτιλήνης.

Η επαφή με διάφορα περιβαλλοντικά προβλήματα και η προσπάθεια αντιμετώπισης τους, οδήγησαν τον «Ναυτίλο εν δράσει» στο συμπέρασμα ότι ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία διατήρησης της ισορροπίας στο περιβάλλον εν γένει και διαχείρισης των περισσότερο ευαίσθητων οικοσυστημάτων είναι ο χωροταξικός σχεδιασμός, ο οποίος στη χώρα μας είναι ανεπαρκέστατος ή μάλλον ανύπαρκτος. Έτσι, εκτός από τη μη εκπόνηση μελετών, που θα έπρεπε να οδηγήσει σε θεσμοθέτηση μέτρων προστασίας, πολλές προσπάθειες χωροταξικού σχεδιασμού (ειδικά χωροταξικά σχέδια, ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες) διακόπηκαν ή εγκαταλείφθηκαν πριν θεσμοθετηθούν. Υπάρχει και μια τελευταία περίπτωση: Ένα χωροταξικό σχέδιο να θεσμοθετείται, να έχει όμως απονευρωθεί στην πορεία θεσμοθέτησης από όλες τις φιλοπεριβαλλοντικές ρυθμίσεις που «ενοχλούν» θέτοντας περιορισμούς. Κάτι τέτοιο συνέβη και με το νέο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Μυτιλήνης, το οποίο υπογράφτηκε από τον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας και τέθηκε σε ισχύ στις 30 Ιουλίου 2007 με το ΦΕΚ 328/30-7-2007.

Δίχως να επεκταθούμε σε λεπτομέρειες, πρέπει να πούμε ότι η αρχική μελέτη μετά από τις προτάσεις της ελέγχουσας υπηρεσίας, δηλαδή της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωροταξίας (ΠΕ.ΧΩ) της Περιφέρειας, και τις τελικές τροποποιήσεις που επιβλήθηκαν από το Συμβούλιο Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος (ΣΧΟΠ) της Περιφέρειας, έδινε προς θεσμοθέτηση ένα Γ.Π.Σ., το οποίο μπορεί να απείχε μεν από ένα χωροταξικό σχέδιο που θα εξασφάλιζε την πλήρη προστασία του περιβάλλοντος και την αειφορία των πλουτοπαραγωγικών πηγών, εισήγαγε όμως για πρώτη φορά στη χώρα μας μια αντίληψη διαφορετικής προσέγγισης και διαχείρισης των εδαφικών ζωνών που αντιστοιχούν σε διαφορετικά οικοσυστήματα και μια προσπάθεια περιορισμού της δόμησης σε εξωαστικές περιοχές.

Εντούτοις, στο διάστημα μεταξύ γνωμοδότησης του ΣΧΟΠ και της υπογραφής του ΓΠΣ από τον περιφερειάρχη, παρενέβησαν διάφοροι παράγοντες, και κυρίως το τοπικό τμήμα του Τεχνικού Επιμελητηρίου, οι οποίοι αντέδρασαν έντονα, και τελικά ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας επέβαλε αρκετές τροποποιήσεις πριν το υπογράψει. Οι τροποποιήσεις αυτές επανέφεραν σε μεγάλο βαθμό στον προ του ΓΠΣ τρόπο διαχείρισης του εδάφους με ελάχιστους επιπλέον περιορισμούς στη δόμηση ορισμένων ζωνών.

Θα αναφερθούμε σε ορισμένες από αυτές τις τροποποιήσεις, οι οποίες κατ’ εξοχήν αλλοιώνουν την όποια χωροταξική αξία του ΓΠΣ και για τις οποίες ο «Ναυτίλος εν δράσει» εξετάζει τη δυνατότητα προσφυγής στο Σ.Τ.Ε. με στόχο να αποτελέσει αυτό το ΓΠΣ μια περισσότερο ουσιαστική προσπάθεια χωροταξικού σχεδιασμού.

Η πρώτη, και περισσότερο εμβληματική τροποποίηση, -γιατί έχει πανελλαδικό ενδιαφέρον και αφορά και τα άλλα Γ.Π.Σ. ή ΣΧΟΑΠ-, είναι η άρση από τον περιφερειάρχη της κατάργησης των παρεκκλίσεων της αρτιότητας-οικοδομησιμότητας στην εκτός σχεδίου δόμηση.  Συνοπτικά αναφέρουμε ότι πέραν της κατά κανόνα οικοδομησιμότητας η οποία καθορίζεται στα 4 στρέμματα, - από το Π.Δ. της 24/31-5-’85 για την εκτός σχεδίου δόμηση-, οικοδομήσιμα μπορούν να θεωρούνται κατά παρέκκλιση αγροτεμάχια εκτάσεως 2000, 1200 και 750 τ.μ. (αν πληρούν και κάποιες άλλες προϋποθέσεις). Είναι γενικώς παραδεκτό από τους ασχολούμενους με τα χωροταξικά και περιβαλλοντικά προβλήματα στη χώρα μας ότι η κατάργηση αυτών των παρεκκλίσεων αποτελεί ένα πρώτο προεισαγωγικό βήμα για την οποιαδήποτε φιλοπεριβαλλοντική διευθέτηση του χώρου. Επιπλέον, η κατάργηση των παρεκκλίσεων στην εκτός σχεδίου δόμηση είναι επιταγή του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης (Π.Π.Χ.Σ.Α.Α.) Βορείου Αιγαίου που θεσμοθετήθηκε με την υπ’ αριθμ. 26297/2003 (ΦΕΚ 1473/Β/9-10-2003) απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., και του οποίου ο ρόλος είναι ο καθορισμός των κατευθύνσεων που οφείλουν να ακολουθήσουν τα Γ.Π.Σ. και τα Σ.Χ.Ο.Α.Π. των Δήμων της Περιφέρειας. Το συγκεκριμένο Π.Π.Χ.Σ.Α.Α., αναφερόμενο στην Οικιστική ανάπτυξη (κεφ. Γ.3.2) προσδιορίζει ότι πρέπει «να περιοριστεί δραστικά η εκτός σχεδίου δόμηση (κατάργηση παρεκκλίσεων, αναπροσαρμογή όρων δόμησης, επιβολή περιορισμών)». Πλην όμως, στο στάδιο της υπογραφής από τον Περιφερειάρχη, δραστικά περιορίστηκαν πολλοί από τους περιορισμούς που ενέκρινε το ΣΧΟΠ.  
Όπως καταργήθηκε η αύξηση των αποστάσεων των κτηρίων που ανεγείρονται ένθεν και ένθεν των εθνικών και επαρχιακών δρόμων από 30 και 20 μ. από τον άξονα του δρόμου αντίστοιχα που ισχύουν σήμερα, σε 50 και 30 μ. Η ρύθμιση αυτή προτάθηκε από την μελέτη και υιοθετήθηκε από το ΣΧΟΠ για τους εξής λόγους: α) μειώνεται σε κάποιο βαθμό η καταστροφή του τοπίου από αισθητική άποψη, β) Ελαττώνεται σε μικρό βαθμό η δυνατότητα παρόδιας δόμησης και γ) δίνεται η δυνατότητα κατασκευής παράπλευρου δρόμου εξυπηρέτησης των παρόδιων κτισμάτων (service road) για την αποφυγή αλλεπάλληλων κόμβων οι οποίοι αυξάνουν σε μεγάλο βαθμό την επικινδυνότητα ενός δρόμου ταχείας κυκλοφορίας όπως είναι ο επαρχιακός Μυτιλήνης – Λάρσου – Καλλονής.

Ομοίως καταργήθηκε η ρύθμιση της απόστασης των παρόδιων κτισμάτων στους κύριους δημοτικούς δρόμους σε 15 τουλάχιστον μέτρα (επανήλθε στα 3 μέτρα σύμφωνα με τον νόμο) η οποία θα διατηρούσε την δυνατότητα βελτίωσης των γεωμετρικών στοιχείων στο τμήμα της παράκαμψης Μόριας τουλάχιστον, που ενώ κατασκευάστηκε σαν δημοτικός (τυπικά) δρόμος αποτελεί στην πράξη τμήμα του εθνικού, ο οποίος διέρχονταν μέσα από τον οικισμό της Μόριας. Στο τμήμα αυτό τα γεωμετρικά του στοιχεία καθόλου δεν προσιδιάζουν σε εθνικό δρόμο για τον οποίο μάλιστα έχουν μελετηθεί διανοίξεις και βελτιώσεις στο αμέσως επόμενο τμήμα μέχρι την Λάρσο.

Χαρακτηριστική επίσης είναι η τροποποίηση των ρυθμίσεων στις περιαστικές ζώνες προστασίας της φυσιογνωμίας των οικισμών. Πρόκειται κυρίως για τις απότομες πλαγιές γύρω από την πόλη στις οποίες τα τελευταία χρόνια είδαμε να γίνονται τομές, εκσκαφές και επιχώσεις και να ανεγείρονται συγκροτήματα κατοικιών και εν συνέχεια γεωτρήσεις για τροφοδοσία τους με νερό αφού βρίσκονται υψηλότερα από τις δεξαμενές τις πόλης. Εδώ, οι από το ΣΧΟΠ εισηγηθήσες ρυθμίσεις ήταν για το όριο κατάτμησης τα 8 στρέμματα και πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο 25 μέτρα και το μέγιστο εμβαδόν κατοικίας σε 80m2 οι οποίες τροποποιήθηκαν σε 6 στρέμματα και πρόσωπο 25 μέτρα για την κατάτμηση και το μέγιστο εμβαδόν κατοικίας σε 130 m2.
 

Αν αυτές οι λογικές για την εξέλιξη του χώρου, δεν δώσουν την θέση τους σε λογικές διατήρησης ενός υγιούς περιβάλλοντος και μη εξάντλησης των φυσικών πόρων, ο χωροταξικός σχεδιασμός δεν θα γίνει επιστημονικό εργαλείο στην υπηρεσία της ανθρώπινης κοινότητας και της φυσικής ισορροπίας αλλά θα είναι ψευδεπίγραφος και στην υπηρεσία συγκεκριμένων συμφερόντων που ενδιαφέρονται για το μέγιστο άμεσο κέρδος και αδιαφορούν για το υπόβαθρο της ζωής, το περιβάλλον.

Ο «Ναυτίλος εν δράσει» δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση την κατάργηση όλου του Γ.Π.Σ., αφού όπως προαναφέραμε, ελπίζει και στηρίζει κάθε προσπάθεια για έναν ουσιαστικό και φιλο-περιβαλλοντικό σχεδιασμό. Απεναντίας, θεωρεί ότι το συγκεκριμένο ΓΠΣ προτείνει μια ρύθμιση του εξωαστικού χώρου αποδεκτής λογικής και επί πλέον πρόκειται για το δεύτερο περιφερειακό ΓΠΣ που θεσμοθετείτε, γεγονός που σημαίνει ότι αποτελεί ένα πρώτο μικρό βήμα στην κατεύθυνση του χωροταξικού σχεδιασμού. Εξ άλλου μια σειρά από σημαντικά για το δήμο έργα βασίζονται σ’ αυτό. Γι’ αυτό το λόγο αποφάσισε να προσφύγει στο ΣτΕ, με στόχο να αρθούν μόνο κάποιες από τις τροποποιήσεις που επιβλήθηκαν την τελευταία στιγμή και να ισχύσουν οι ρυθμίσεις που εγκρίθηκαν από το ΣΧΟΠ.