Welcome to eyploia.aigaio-net.gr!

     On Line Πλοία
Για να δείτε τα πλοία
On line στο Αιγαίο
πατήστε εδώ.

     Ανακοίνωση
 ΥΠΟΓΡΑΨΤΕ
Για να σωθεί η Σαντορίνη
και το Αιγαίο από
την τοξική βόμβα βυθού
Sea Diamond

 SIGN the PETITION
and help protect Santorini
and the Aegean Sea
from toxic dangers
 


     Κατηγορίες
?γρια Ζωή
Αεροδρόμια Λιμάνια
Αιολικά Πάρκα
Αλιεία
Ανανεώσιμες Π. Ε.
Απόβλητα
Απορ/τα-Ανακύκλωση
Απόψεις-Ιδέες
Βιοτοποι/βιοπ/λότητα
?γρια Ανάπτυξη
Βιώσιμη Ανάπτυξη
Δάση
Διάνοιξεις Δρόμων
Διατροφή
Διάφορα
Δίκτυο
Εκδηλώσεις-Ενημέρωση
Ενέργεια
Έρωτας και Αιγαίο
Θάλασσα-Ακτές
Κεραίες
Κλίμα
Κοινωνία Πολιτών
Κτηνοτροφία
Κυνήγι
Μ.Μ.Ε.
Νερό
Οικολογική Γεωργία
Παραδοσιακοί Οικισμοί
Περιβάλλον
Πολιτισμός
Ρύπανση
Συγκοινωνία
Τουρισμός
Φίλοι των ζώων
Φυσικοί Πόροι
Χωροταξία

     Νησιά


     Επιλογές
·Θέματα
·Αρχείο ?ρθρων

·1ο Τεύχος
·2ο Τεύχος
·3ο Τεύχος
·4ο Τεύχος
·5ο Τεύχος
·6ο Τεύχος
·7ο Τεύχος
·8ο Τεύχος
·9ο Τεύχος
·10ο Τεύχος
·11ο Τεύχος
·12ο Τεύχος
·13ο Τεύχος
·14ο Τεύχος
·15ο Τεύχος
·16ο Τεύχος
·17ο Τεύχος
·18ο Τεύχος
·19ο Τεύχος
·20ο Τεύχος
·21ο Τεύχος
·22ο Τεύχος

     Who's Online
Υπάρχουν επί του παρόντος 10 Επισκέπτης(ες) και 0 Μέλος(η) που είναι συνδεδεμένος(οι)

Είσαστε ανώνυμος χρήστης. Μπορείτε να εγγραφείτε πατώντας εδώ

     Search



     Έπαθλο

Το περιοδικό της Πελοποννήσου


 Βιώσιμη Ανάπτυξη: Κριτική παρουσίαση του συγγραφικού έργου του Μ. Δεκλερή

Νησιά

KΡΙΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ Μ. ΔΕΚΛΕΡΗ



---------------------------------------------------------
«O ΔΩΔΕΚΑΔΕΛΤΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ»
ΜΙΧΑΗΛ ΔΕΚΛΕΡΗΣ
Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας
 
------------------------------------------------------------

Γράφει ο Δήμος Γ. Νικολόπουλος, Δικηγόρος
nomosphysis@ath.forthnet.gr

"Αφιερωμένος· «στους δικαστάς του Ε' Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας», «ο Δωδεκάδελτος του Περιβάλλοντος» του Αντιπροέδρου του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της Χώρας κ. Μιχαήλ Δεκλερής, καταγράφει μίαν αληθινή κατάκτηση της Ελληνικής Δικαιοσύνης, στο βαθμό που ο συγγραφέας του, διακεκριμένος επιστήμονας της συστημικής και πολλαπλώς καταξιωμένος δικαστής και διανοούμενος της καθημερινής δικαστικής πράξης για την προστασία του περιβάλλοντος, έχει το αναμφισβήτητο δικαίωμα του δασκάλου ενός «νέου δικαίου» να βαφτίσει το διδακτικό αυτό βιβλίο «Εγκόλπιο Βιωσίμου Αναπτύξεως», με προφανή στόχο να αποτυπώσει, και στον τίτλο του, το νομικό αλλά και ηθικό χαρακτήρα των κανόνων της «Βιωσίμου Aναπτύξεως», ως κανόνων «συγκροτούντων το νέον ήθος του μεταβιομηχανικού ανθρώπου, την υποχρεωτική δηλ. ελαχίστη ηθική του 21ου αιώνος, και εμπεριεχόντων την ελπίδα επιβιώσεως του ανθρώπου σε ένα ραγδαίως επιδεινούμενο κόσμο».

Το «Εγκόλπιο», διαιρούμενο μετά τον πρόλογο (σελ. 13-22) σε δύο μέρη, από τα οποία το πρώτο περιλαμβάνει τη θεωρία και τις Αρχές της Βιωσίμου Αναπτύξεως (σελ. 23-115), με Επίμετρο για το Βιώσιμο Κράτος, και το δεύτερο την Πράξη με τη μορφή πυκνών σχολίων σε μία σοφή, για την αρτιότητά της, επιλογή παρατιθεμένων Αποφάσεων από την πρόσφατη Νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, ως παραδειγμάτων εφαρμογής των Αρχών αυτών (σελ. 117-346), αποτυπώνει, και με τον τρόπο αυτό, τη δικαστική ταυτότητα της δημιουργικής γραφίδας και, ταυτόχρονα, δείχνει το δρόμο μιας υποδειγματικής προσέγγισης της θεωρίας και της πράξης, στο μεγαλόπνοο και εμπνευσμένο, εν προκειμένω, δικαιοδοτικό έργο του Δικαστηρίου αυτού, που φέρει, πανθομολογουμένως, τη σφραγίδα της άλλης ιδιότητας-λειτουργίας του συγγραφέα.

Το βιβλίο περιέχει, επίσης, ένα τρίτο μέρος, με τέσσερα (4) Παραρτήματα-Υπομνήματα για το Βιώσιμο Κράτος (σελ. 347-385), Επίλογο (στα Αγγλικά) για τον ξένο αναγνώστη (σελ. 387-391) και Βιβλιογραφικές σημειώσεις (σελ. 393-397).Στον Πρόλογο του βιβλίου πληροφορούμεθα ότι αυτό είναι τμήμα άλλου μείζονος έργου, με αντικείμενο τη συστημική πραγματεία περί της βιωσίμου συναρμογής ανθρωπογενών συστημάτων και οικοσυστημάτων και ότι, περιοριζόμενο στις βασικές αρχές του «συστήματος της βιωσίμου αναπτύξεως» (που αποτέλεσαν θέματα ανακοινώσεων, παραδόσεων και διαλέξεων συγγραφέα σε αλλοδαπά και ημεδαπά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα), απευθύνεται «στον Έλληνα πολιτικό, το δημόσιο λειτουργό και τον πολίτη που ενδιαφέρονται να αναπτύξουν οικολογική συνείδηση και βιώσιμη συμπεριφορά».

"Στο πρώτο μέρος (της Θεωρίας) εκτίθενται, συνοπτικά και πειστικά, το οικολογικό αδιέξοδο, στο οποίο οδηγήθηκε η ανθρωπότητα από την «ιδεοληψία» της οικονομικής μεγέθυνσης, η ιστορική κατάργηση του δυϊσμού μεταξύ Οικονομικού Δικαίου και Δικαίου Προστασίας του Περιβάλλοντος και η θεμελίωση «νέου» δικαίου του περιβάλλοντος (της λεγόμενης «βιωσίμου» ή «διηνεκούς» ή «αειφόρου αναπτύξεως, από τη Διάσκεψη Κορυφής της Γης, στο Ρίο της Βραζιλίας (Ιούνιος 1992) και την παγκόσμια συναίνεση πορίσματά της και, τέλος, η συμβολή της συστημικής επιστήμης στην επικράτηση της σχολής της βιωσίμου αναπτύξεως, έναντι των θεωριών της οικονομικής ανάπτυξης και της λεγόμενης «βαθείας» οικολογίας. Υπό το πρίσμα αυτό η σταθερή συνεξέλιξη των ανθρωπογενών συστημάτων και των οικοσυστημάτων εμφανίζεται «ως υπέρτατος δημόσιος σκοπός δικαίου και πολιτικής στο μεταβιομηχανικό κράτος», στην προοπτική της δίωξης της ισορροπίας στο πλανητικό οικοσύστημα, βάσει της Αρχής του Δικαίου Κόσμου, που επιβάλλει στους πλουσίους περιορισμό της κατανάλωσης πόρων και αγαθών (δηλαδή της σπατάλης) και επιτρέπει στους φτωχούς να βελτιώσουν τη ζωή τους, διαμέσου της βιωσίμου αναπτύξεως και μέχρι το επίπεδό της.
 
"Ακολουθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των Δώδεκα Αρχών της Βιωσίμου Αναπτύξεως:

1) της Αρχής της Δημοσίας Οικολογικής Τάξεως,

2) της Αρχής της Βιωσιμότητος,

3) της Αρχής της Φερούσης Ικανότητος,

4, της Αρχής της Υποχρεωτικής Αποκαταστάσεως Διαταραχθέντων Οικοσυστημάτων,

5) της Αρχής της Βιοποικιλότητος, 6) της Αρχής της Κοινής «Φυσικής Κληρονομίας»,

7) της Αρχής της Ηπίας Αναπτύξεως των Ευπαθών Οικοσυστημάτων,

8) της Αρχής της Χωρονομίας,

9) της αρχής της Πολιτιστικής Κληρονομίας

10) της Αρχής του Βιωσίμου Αστικού Περιβάλλοντος,

11) της Αρχής Προστασίας του Φυσικού Κάλλους και

12) της Αρχής της Οικολογικής Συνειδήσεως.

Στο δεύτερο μέρος ο αναγνώστης, και πολύ περισσότερο ο μελετητής του δικαίου του περιβάλλοντος, ευρίσκει ταξινομημένη, κατά Αρχή, σε ισάριθμα με τις προαναφερόμενες Αρχές κεφάλαια, μιαν εξόχως ενδιαφέρουσα παράθεση αφενός του βασικού νομικού πλαισίου (Συντάγματος, Διεθνών Συνθηκών και Διακηρύξεων) και αφετέρου της πρόσφατης Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, στην οποία περιλαμβάνονται και Πρακτικά Επεξεργασίας Διαταγμάτων. Το μέρος αυτό του «Εγκολπίου» αναδεικνύει, συστηματικά, την αξιοθαύμαστη συνέπεια, με την οποία το Συμβούλιο της Επικρατείας υπηρέτησε και υπηρετεί τις πλέον προωθημένες, διεθνώς, θέσεις του δικαίου προστασίας του περιβάλλοντος, αιρόμενο, επανειλημμένως, στο ύψος του σκληρού αλλά δικαίου ακυρωτικού κριτή όχι μόνο της κανονιστικώς ή ατομικώς δρώσας Διοίκησης, αλλά και του υποκύπτοντος στους περιβαλλοντοκτόνους πειρασμούς Νομοθέτη και αποδεικνύει την αλήθεια της παρατήρησης του συγγραφέα, ότι το «νέο» δίκαιο της προστασίας του περιβάλλοντος θα είναι κατ' εξοχήν δικαστικό-πραιτωρικό δίκαιο, με την έννοια ότι τα δυναμικά του προβλήματα θα επιλύονται από δικαστές, που, υποστηριζόμενοι με την τεχνική βοήθεια εμπειρογνωμόνων, θα είναι οι κύριοι εγγυητές της τήρησης των κανόνων της Βιωσίμου Αναπτύξεως."Στο τρίτο μέρός: Το
Παράρτημα 1 περιέχει Βασικά Συστημικά Διαγράμματα από την AGENDA 21 και το V Πρόγραμμα Δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το Παράρτημα 2 αναφέρεται στις Δημόσιες Πολιτικές για την εδραίωση της Βιωσίμου Αναπτύξεως, στις οποίες συγκαταλέγονται οι ειδικές υποχρεώσεις του Κράτους για την εμπέδωση της Παιδείας της Βιωσίμου Αναπτύξεως ως επισήμου Παιδείας, για την προαγωγή μιας Βιώσιμης Εκπαίδευσης, προσανατολισμένης στις αξίες της Βιωσίμου Αναπτύξεως, για την προσαρμογή της Κοινωνικής Πολιτικής στα εν λόγω αναπτυξιακά κελεύσματα, για τη συγχώνευση της όλης Αναπτυξιακής πολιτικής με την προστασία του Περιβάλλοντος και, τελικώς, για την απόκτηση της αναγκαίας για την ύπαρξη του Βιωσίμου Κράτους «κυβερνητικής ικανότητας».

Στο παράρτημα 3 περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι ιστορικές για τη Δικαστική Προστασία του Περιβάλλοντος Αποφάσεις 2153/1993 και 1781/1993 του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι οποίες αποτελούν, επίσης, ιστορικές Αποφάσεις για την υπεράσπιση της δικαστικής ανεξαρτησίας. Στο Παράρτημα 4 παρατίθενται κανόνες Βιωσίμου Συμπεριφοράς του Πολίτου, ηθικό-παιδευτικού χαρακτήρα, προς την κατεύθυνση της διαμόρφωσης του υπευθύνου για τη βιώσιμη ανάπτυξη πολίτη.
 
Ανεξαρτήτως των οποιωνδήποτε αντιρρήσεων θα μπορούσε να έχει κανείς για το γράμμα και το πνεύμα του «Δωδεκαδέλτου του Περιβάλλοντος», το βιβλίο αυτό έχει όλες τις κλασικές αρετές του πολύτιμου «Εγκολπίου» για την υπόθεση του Περιβάλλοντος στη σημερινή Ελλάδα και, από την άποψη αυτή τουλάχιστον, καταλαμβάνει, δικαιωματικά, μιαν όλως εξέχουσα θέση στην ιστορία της Ελληνικής Νομικής Επιστήμης του 20ύ αιώνα. Στις σελίδες του αποταμιεύθηκε, από έναν αναντιρρήτως σπουδαίο δικαστή στοχαστή, ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο του Ελληνικού Νομικού Πολιτισμού, που ξεπερνά τα σύνορα της Χώρας μας, για να την φέρει σε θέσεις πρωτοπορίας στην περιβαλλοντική θεωρία και πράξη, σε διεθνές επίπεδο. Και αυτήν ακριβώς την πρωτοπορία ο συγγραφέας απέδωσε, με σεμνότητα, στο συλλογικό πραιτορικό έργο του Συμβουλίου της Επικρατείας, όχι μόνο σβήνοντας τα ίχνη του προσωπικού του μόχθου, καθώς και της προσωπικής του θαρραλέας συμμετοχής στην πορεία της υλοποίησης της θεωρίας σε συγκεκριμένες δικαστικές πράξεις, αλλά και αφιερώνοντας αυτό το ωραίο, μεστό και ελπιδοφόρο πόνημά του στους δικαστές του Τμήματος που διαφύλαξε την ιερότητα της δικαστικής ανεξαρτησίας γενικώς, αλλά και ειδικώς για την προστασία του Περιβάλλοντος, με την 1781/1993 Απόφασή του."·

Η παρούσα βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε σο νομικό περιοδικό «Αρμενόπουλος», 1997, 12, σ. 1564-1565.

Περιοδικό: NOMOΣ + ΦΥΣΗ, 05/07/2004
 


--------------------------------------

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
ΜΙΧΑΛΗΣ ΔΕΚΛΕΡΗΣ
«ΒΙΩΣΙΜΟΣ ΚΟΣΜΟΣ»
ΣΕΛ. 274

--------------------------------------

Ένα μανιφέστο για τη βιωσιμότητα
Πώς πρέπει να αναστηλωθεί ο ρόλος του κράτους σε μια κοινωνία αχαλίνωτου ανταγωνισμού
Γράφει ο Βασίλης Κ. Δωροβίνης
Δικηγόρος - πολιτικός επιστήμονας

O Μιχάλης Δεκλερής είναι γνωστός στους κύκλους που απασχολούνται με θέματα του περιβάλλοντος και στους δικαστικούς κύκλους. Εγραψε ιστορία ως πρόεδρος του τότε νεότευκτου Ε' Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, μέσα και έξω από το δικαστήριο, αφού συνέτεινε αποφασιστικά και στη νομολογιακή καζουιστική υπέρ του περιβάλλοντος, που ήδη είχε αρχίσει να διαμορφώνει το ΣτΕ -δημιουργήθηκε μια συνεκτική και συντονισμένη νομολογία εμπνευσμένη από τις αρχές της βιωσιμότητας, όπως αργά, αλλά σταθερά αυτές άρχισαν να σχηματίζονται μετά την πρώτη διεθνή διάσκεψη του ΟΗΕ για το περιβάλλον (Στοκχόλμη, 1972). Στη νέα αυτή κίνηση ιδεών και ρυθμίσεων υπέρ του περιβάλλοντος αποφασιστικό ρόλο έπαιξε και η διαβόητη κάποτε, και σήμερα ξεχασμένη έκθεση του «Κλαμπ της Ρώμης» για τα όρια της ανάπτυξης. Μιας λέξης και μιας έννοιας που αποτέλεσε και αποτελεί σημαία του νεοφιλελευθερισμού πολλών αναπτυσσόμενων χωρών και σήμερα της Κίνας.

Ο Δεκλερής θήτευσε ως πρόεδρος του Ε' Τμήματος του ΣτΕ το 1990-99 και μετά τη συνταξιοδότησή του απέδειξε ότι μπορεί να συνεχίζει να είναι μαχητής και νέος στο πνεύμα, αναπτύσσοντας εντατική δραστηριότητα για το περιβάλλον και τη βιωσιμότητα, τόσο στο εσωτερικό της Ελλάδας (ίδρυσε και δρα μέσω του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας) όσο και διεθνώς -διεθνείς διασκέψεις του ΟΗΕ στο Ρίο (1992) και το Γιοχάνεσμπουργκ (2002)- ενώ το στην αγγλική γραμμένο βιβλίο του «The Law of Sustaikable Development - General Principles» (έκδοση της Ευρ. Επιτροπής) έχει κάνει διεθνή πορεία, μέχρι και σε πανεπιστήμια της Ν. Αμερικής, όπως ο ίδιος έχει διαπιστώσει.

Ο Δεκλερής αποτελεί σήμερα ένα από τα ανήσυχα, δημιουργικά και ενεργότατα κύτταρα της κοινωνίας μας, που επιμένει να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στα θέματα περιβάλλοντος. Εχει αναπτύξει ένα συστημικό και αυστηρό σύστημα ιδεών (ο ίδιος αρνείται ότι αναπτύσσει ιδεολογικό σύστημα), αλλά δεν είναι αυτό που έχει προκαλέσει την μήνιν των σύγχρονων Ελλήνων θιασωτών τού «λαισέ φαιρ, λαισέ πασέ», των κατά Δεκλερή συντελεστών ενός αγοραίου κράτους και μιας αγοραίας κοινωνίας -όροι που έπλασε ο ίδιος και σίγουρα θα μείνουν στο λεξιλόγιο των επιστημών του ανθρώπου. Οι προαγωγοί του πελατειακού συστήματος στην Ελλάδα δεν νομίζω να ασχολούνται με τις θεωρητικές ενασχολήσεις του Δεκλερή, αλλά έχουν ερεθιστεί από τις δημόσιες παρεμβάσεις του υπέρ της διαχρονικής νομιμότητας και κατά των ευκαιριακών και ευτελών παρεμβάσεων και ξεπουλημάτων (βλ. τις «ρυθμίσεις» των ημερών μας για τον Αχελώο, για την καταπατημένη γη, για τα λατομεία, τον αιγιαλό και την παραλία).

Το νέο βιβλίο του Δεκλερή, που κυκλοφόρησε στις αρχές του 2006, αποτελείται από 15 κεφάλαια κι ένα επίμετρο, από βιβλιογραφικές πηγές και από δύο παραρτήματα, το ένα για τις επιστήμες της βιωσιμότητας και το άλλο για την «Ενδυνάμωση της Δικαιοσύνης για τη βιώσιμη ανάπτυξη», τελική εισήγηση συνταγμένη από τον ίδιο και ψηφισμένη στο Παγκόσμιο Συνέδριο Δικαστών, στο πλαίσιο της διάσκεψης του Γιοχάνεσμπουργκ (εκδόθηκε με άλλα κείμενα από την UNEP).

Βασικός άξονας της σκέψης του Δεκλερή είναι ότι πρέπει να αναστηλωθεί ο ρόλος του εθνικού κράτους, σε έναν κόσμο και σε κοινωνίες όπου δρα μια αχαλίνωτη αγορά υπερεθνικών εταιρειών, που ανταγωνίζονται μεταξύ τους μέχρι το τελικό αλληλοφάγωμα, δίχως κανόνες και αρχές. Η ανάγκη ενίσχυσης του έθνους-κράτους, όπως και η ανάγκη θεσμοθέτησης ενός πλανητικού, πια, συστήματος οργάνωσης, τόσο για την προστασία του περιβάλλοντος όσο και για σειρά άλλων ζωτικών ζητημάτων, τονίζεται στις μέρες μας και από άλλους διανοητές, που κινούνται σε διαφορετικό «μήκος κύματος» από τον Δεκλερή, όπως ο Εντγκάρ Μορέν (στον τελευταίο τόμο του ογκώδους έργου του «Η μέθοδος», που μόλις κυκλοφόρησε και στα ελληνικά).

Ο Δεκλερής αναλύει ιδιαίτερα και απορρίπτει αιτιολογημένα το καθεστώς της αποχαλινωμένης και ανεξέλεγκτης αγοράς, που τείνει να μετατρέψει κοινωνίες και εθνικά κράτη σε «αγοραίες», με ιδιαίτερο όπλο τα ΜΜΕ, που έχουν αναλάβει ρόλο αποχαυνωτή του πλήθους. Θεωρεί ότι η εξέλιξη αυτή εκπορεύτηκε από τον αγγλοσαξονικό κόσμο και τις τελευταίες δεκαετίες από τις ΗΠΑ. Θεωρεί ότι στο διάβα των αιώνων διαμορφώθηκαν μέσα από τα εθνικά σύνολα αξίες «λαμβανόμενες ως αλγόριθμοι της ανθρώπινης δράσης», με αντικειμενική υπόσταση συστημάτων μεγάλου εύρους και ανταποκρινόμενες σε σύστημα μακροπρόθεσμου ελέγχου των πραγμάτων, που προσιδιάζει στη φύση του ανθρώπου ως έλλογου όντος. Συναφώς η ιδέα της βιωσιμότητας εμπεριέχει ιδίως την αποκατάσταση της ενότητας της κοινωνίας, με τη συστηματική απεικόνισή της και την αντίστοιχη δυνατότητα παρέμβασης.

Αυτές τις αρχές αντιμάχεται το αγοραίο κράτος, που προήλθε από το σφετερισμό του «Συνταγματικού κράτους», από τους ανθρώπους της αγοράς και τους πολιτικούς συμμάχους τους, που δεν αντιλαμβάνονται πια την έννοια του δημοσίου, του κοινού συμφέροντος. Η διαχείριση της πολιτικής μπορεί να περιέλθει ακόμα και σε τυχοδιώκτες χαμηλής ηθικής και πνευματικής συγκρότησης, ενώ η πεμπτουσία του αγοραίου συστήματος είναι «κόμματα» που έχουν εκφυλιστεί σε νομιμοποιημένες φατρίες και ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τη νομή της εξουσίας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει στο σύστημα ιδεών του Δεκλερή η αντιμετώπιση του «στοιχήματος» της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Γι' αυτόν, η «βιώσιμη πολιτική οργάνωση για την Ευρώπη δεν μπορεί να είναι με κανέναν τρόπο ομοσπονδιακό κράτος ή συνομοσπονδία κυρίαρχων κρατών. Η βιώσιμη Ευρώπη θα παραμείνει διεθνής οργανισμός, όπου τα κράτη-μέλη θα είναι κράτη ευρωπαϊκά, δηλαδή κράτη κυρίαρχα και μέλη ενός διεθνούς περιφερειακού Οργανισμού, που είναι η μόνη βιώσιμη μορφή της ευρωπαϊκής ολοκληρώσεως».

Συναφώς, θεωρεί ότι τη βιώσιμη πολιτεία δεν θα την επιβάλουν επαναστάσεις ή πραξικοπήματα, αλλά θα τη δημιουργήσει με ειρήνη και υπομονή η ίδια η κοινωνία, ενώ οι αξίες της χρειάζεται να εμπεδωθούν και να διαδοθούν στις νεότερες γενιές. Τονίζει χαρακτηριστικά ότι η βιώσιμη πολιτεία δεν είναι επιστροφή στο παρελθόν, αλλά μια νέα πολιτεία που θα οικοδομηθεί στα ερείπια της βιομηχανικής κοινωνίας, παραδεχόμενος ότι χρειάζεται και νέα γνώση, που ακόμα δεν έχει παραχθεί, ενώ συναφώς, όταν αναφέρεται στους δείκτες βιωσιμότητας (τελείως διαφορετικούς από τους παραδοσιακούς στατιστικούς δείκτες), παραδέχεται ότι έχουν ατελώς αναπτυχθεί. Ενα σύστημα δεικτών βιωσιμότητας θα αλληλοσχετίζει όλες τις βασικές συνιστώσες της βιωσιμότητας και μέσα σε αυτό θα πρέπει να λειτουργήσει ένα σύστημα «πράσινων λογαριασμών».

Αναφερόμενος στην ανάγκη σύνταξης εθνικού χωροταξικού σχεδίου, που στις μέρες μας έχει γίνει αντικείμενο μεγάλης δημοσιότητας στον Τύπο, και διαφόρων ψηφοθηρικών «χειρισμών» από τα συναρμόδια υπουργεία στην Ελλάδα, δίνει τους βασικούς άξονές του (σελ. 186-188), που καλό είναι όσοι ασχολούνται με το θέμα (χωροτάκτες και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις) να τους έχουν υπόψη τους.

Στις ιστορικές αναφορές και αναγωγές του ο Δεκλερής προχωρεί σε παραδοχές με τρόπο αρκετά απόλυτο, που σίγουρα δημιουργεί ερωτήματα και αντιρρήσεις. Λ.χ. για τις αρχαίες ελληνικές πολιτείες, που τις «απαλλάσσει» από τις τάσεις βίας, κυριαρχίας και επεκτακτισμού, όταν ακόμα και το «μέτρον άριστον» μαρτυρεί για την ύπαρξη αμετρότητας, ενώ μόνο και μόνο ο ρόλος των Αθηνών, όπως εξελίχτηκαν, και ο Πελοποννησιακός Πόλεμος, που οδήγησε σε διάλυση τον κλασικό ελληνικό κόσμο, μαρτυρούν ακριβώς για την ύπαρξη αυτών των τάσεων, που τελικά οι σύγχρονες επιστημονικές παραδοχές τις χρεώνουν σε κάθε ανθρώπινο ον και σε όλες τις κοινωνίες.

Παρά κάποιες πλατωνικές εξάρσεις, που ρητά ή έμμεσα χαρακτηρίζουν το νέο βιβλίο του Δεκλερή, η αίσθηση του πραγματικού δεν λείπει από την ανέλιξη των ιδεών του. «Στη Βιώσιμη Πολιτεία θα πάμε όλοι μαζί, αν η σύνεσή μας προλάβει τα "κατώφλια" των ανεξέλεγκτων γεγονότων, ή κανένας, αν αδιαφορήσωμε ή αργήσωμε». (σελ. 199)

Ειδικότερα, τέλος, για την Ελλάδα οι διαπιστώσεις a contrario των όσων εκθέτει ο Δεκλερής είναι καίριες και επίκαιρες: η χώρα μας τελεί υπό τη διπλή μάστιγα του πελατειακού συστήματος και της νεοπλουτικής απληστίας· έφτασε να μετράει την πρόοδό της με την αύξηση του «νεκρού πλούτου», αντί της ποιότητας του πολιτισμού και της ζωής της, μετερχόμενη τη φτηνή εμπορία της Φύσης και της πολιτιστικής της κληρονομιάς. Η ακροτελεύτια πρότασή του για ανάπτυξη στην Ελλάδα των επιστημών του ανθρώπου και της βιωσιμότητας παραπέμπει ευθέως στην προφητική πρόταση του Δημήτρη Γληνού, στην Εισαγωγή της μετάφρασής του του «Σοφιστή» του Πλάτωνα, που είχε κυκλοφορήσει στην Αθήνα με ψευδώνυμο, τις μέρες της μεταξικής δικτατορίας. Δεν είναι τυχαίο ότι το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου κλείνει με την εξής επισήμανση:

«Στον βιώσιμο κόσμο του μέλλοντος το παράδειγμα δεν θα δώσουν οι θνήσκοντες δεινόσαυροι της παγκοσμιοποιημένης αγοράς, αλλά οι μικρές χώρες του πνεύματος και της σοφίας».

Απείκασμα και προείκασμα για τη δημιουργία βιώσιμων πολιτείων ο Δεκλερής, όπως και άλλοι στις μέρες μας, θεωρεί την ανάδυση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) προπομπό μιας νέας κοινωνίας των πολιτών, την οποία άλλωστε αντιπαρατάσσει στις φθαρμένες πολιτικές δομές της εποχής μας.


EΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 25/08/2006
...............................................................................................................................

 
AΝΑΖΗΤΗΣΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ AΝΘΡΩΠΟΣ - ΦΥΣΗ
Γράφει ο Aντώνης Kαρκαγιάννης

Tο βιβλίο του κ. M. Δεκλερή, «Eισαγωγή στη Bιώσιμη Πολιτεία» (Eκδ. Bιώσιμος Kόσμος), που κυκλοφόρησε πρόσφατα, ομολογώ ότι με τρόμαξε και για πολλούς λόγους. Aυτόν τον τρόμο θα προσπαθήσω να σας περιγράψω σήμερα.

O κ. Δεκλερής διετέλεσε επί σειράν ετών πρόεδρος του E΄ Tμήματος του Συμβουλίου της Eπικρατείας και χειρίσθηκε πολλές και σοβαρές υποθέσεις, όπου ανθρωπογενείς παράγοντες απειλούν το φυσικό περιβάλλον. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η νομολογία του E΄ Tμήματος της περιόδου αυτής αποτελεί τον πυρήνα της οικολογικής αντίληψης της χώρας μας και διαμόρφωσε τη μαχόμενη οικολογία, κάθε φορά που προέκυπτε η ανάγκη εφαρμογής της κειμένης νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος. Πρόκειται για την ασκουμένη οικολογία και όχι απλώς για τη θεωρητική ή συναισθηματική.

Oπως θα θυμάστε, η δραστηριότητα αυτή του E΄ Tμήματος ενόχλησε πολλούς και ισχυρούς, κυβερνήσεις, πολιτικά πρόσωπα και ιδιώτες, που δεν έκρυβαν την ανακούφισή τους, όταν ο Mιχάλης Δεκλερής έφτασε στο όριο και ευδοκίμως απεχώρησε από την ενεργό υπηρεσία, αφήνοντας πίσω του την προσωπική του σφραγίδα, ως επιστήμονος και μαχητού, τόσο στη διαμόρφωση της οικολογικής μας συνείδησης, όσο και στη διαμόρφωση στελεχών της Δικαιοσύνης ικανών να χειρισθούν οικολογικές υποθέσεις. Eυτύχησε να βρεθεί περίπου επί μια δεκαετία σε θέση-κλειδί, όπου είχε την ευκαιρία να μεταγγίσει την εξειδικευμένη επιστημονική του κατάρτιση στην εφαρμογή του νόμου.

Kαι μετά την αποχώρησή του από την ενεργό υπηρεσία δεν έμεινε άπραγος. Iδρυσε το διεθνώς αναγνωρισμένο Eπιμελητήριο Περιβάλλοντος και Bιωσιμότητας, το οποίο παρακολουθεί τη σχέση Aνθρώπου και Φυσικού Περιβάλλοντος και παρεμβαίνει όταν το θεωρεί αναγκαίο.

H πρώτη εντύπωση ήρθε από τον τίτλο του βιβλίου. O κ. Δεκλερής θέλει να μας μιλήσει για τη βιώσιμη Πολιτεία, ούτε καν για τη «Bιώσιμη Aνάπτυξη» ή τη «Bιώσιμη Kοινωνία», όροι που συνήθως χρησιμοποιούνται όταν πρόκειται να αντιπαρατεθεί εναλλακτικό πρότυπο στην «άγρια ανάπτυξη» και στη σπαρασσόμενη κοινωνία της αγοράς. Mε τον όρο Πολιτεία εννοούμε τη θεσμοθετημένη πολιτική συγκρότηση επί ορισμένου εδάφους με επίκεντρο το κράτος - έθνος. Προφανώς, η μακρόχρονη θητεία του M. Δεκλερή στην εφαρμοσμένη νομική επιστήμη τοποθετεί τον νόμο και το κράτος στην ύψιστη βαθμίδα των αξιών μιας συγκροτημένης κοινωνίας και όχι απλώς στο παράγωγο «εποικοδόμημα» της υλικής μας ύπαρξης.

Ωστόσο, οι κίνδυνοι που απειλούν το Φυσικό Περιβάλλον προέρχονται μάλλον από τις ανάγκες της υλικής μας ύπαρξης, οι οποίες εκφράζονται ορμητικά από την ανάπτυξη, όπως στην πράξη διαμορφώνεται. Eίμαι βέβαιος ότι ο M. Δεκλερής στη δικαστική του θητεία και σε κάθε του βήμα συνάντησε αδήριτες (στη λογική της ανάπτυξης) ανάγκες. Tις ίδιες ανάγκες υποθέτω ότι συνάντησε και στα διεθνή συνέδρια και στις συνδιασκέψεις, στις οποίες έλαβε μέρος. Iδιαίτερα στη Συνδιάσκεψη του Pίο (1992) στην οποία πολλές φορές αναφέρεται στο βιβλίο του και τη θεωρεί σταθμό στη διεθνή καθιέρωση βασικών οικολογικών αρχών.

Oι αρχές πράγματι διατυπώθηκαν, αλλά «ο φτωχός κόσμος», δηλαδή η συντριπτική πλειοψηφία της συνδιάσκεψης και το μεγάλο θύμα της περιβαλλοντικής καταστροφής, τάχθηκε αναφανδόν εναντίον κάθε αρχής που θα περιόριζε την ανάπτυξη. Tο ίδιο ακριβώς συνέβη μέσα στην αίθουσα του Σιάτλ, όπου συνεδρίαζαν οι αντιπρόσωποι του Παγκόσμιου Oργανισμού Eμπορίου, ενώ στους δρόμους διαδήλωναν κατά της «παγκοσμιοποίησης» χορτάτα παιδιά του Πρώτου Kόσμου.

H κεντρική διαπίστωση του M. Δεκλερή και όλων όσοι ασχολήθηκαν με το ζήτημα, είναι ότι «η φέρουσα ικανότητα» της Φύσης έχει τα όριά της, που ήδη παραβιάζονται από την Aνάπτυξη, όπως διαμορφώθηκε ιστορικά, μέσα από τις ανάγκες της υλικής ύπαρξης των ανθρώπων, τις οποίες και εκφράζει. Δεν διαμορφώθηκε ούτε τυχαία ούτε ως αποτέλεσμα κάποιας διεθνούς συνωμοσίας των πλουτοκρατών. Oι στοχαστές του 19ου και του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, προσπαθούσαν να περιγράψοουν τα εσωτεριικά και εγγενή όρια της Aνάπτυξης, μελετώντας τις αντιφάσεις της. Tο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα μας αποκάλυψε ότι τα όρια της Aνάπτυξης δεν είναι λειτουργικά, αλλά εξωτερικά και προσδιορίζονται από τη «φέρουσα ικανότητα» της Φύσης.

Aκριβώς σε αυτό το σημείο βρισκόμαστε, και φαίνεται ότι είναι σημείο γενικής αμηχανίας, για να μην πω αδιεξόδου: η Aνάπτυξη συντηρείται με την επιτάχυνση, τη μεγέθυνση και την παγκοσμιότητα, παρασύροντας στην πορεία της γιγαντιαίους λαούς, όπως της Kίνας και της Iνδίας, και πολλαπλασιάζοντας την επιβάρυνση του Φυσικού Περιβάλλοντος. Aποτέλεσμα διεθνούς συνωμοσίας ή όχι, δεν έχει την ευχέρεια της επιβράδυνσης ή του περιορισμού χωρίς να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερες καταστροφές. Δεν θα κατέρρεαν μόνο οι «συνωμότες», οι πολυεθνικές εταιρείες, αλλά ολόκληρο το οικοδόμημα του δυτικού πολιτισμού.

Aκόμη μεγαλύτερη είναι η αμηχανία του διάσπαρτου οικολογικού κινήματος, το οποίο μιλάει για μιαν «άλλη ανάπτυξη» χωρίς να κατορθώνει να την προσδιορίσει. Tι μπορεί να είναι αυτή η «άλλη ανάπτυξη» και από πού θα αντλεί τους πόρους της. Θα είναι βραδύτερη και πιο περιορισμένη; Mα, η επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Eυρώπη έχει ήδη προκαλέσει τριγμούς στο μεταπολεμικό οικοδόμημά της, στο Kράτος Δικαίου, στο Kράτος Πρόνοιας και στη συνοχή των κοινωνιών. Yπάρχει και η άλλη απάντηση: ότι δεν φταίει η ανάπτυξη αλλά η άδικη και άνιση κατανομή της σε εθνική και παγκόσμια κλίμακα. H διεκδίκηση αυτή είναι ίσως η μόνη που έχει πραγματική βάση, αλλά δεν στρέφεται εναντίον της «παγκοσμιοποιημένης» ανάπτυξης για την προστασία του Φυσικού Περιβάλλοντος. Aπλώς διεκδικεί μεγαλύτερο μερίδιο για τους φτωχούς.

O δικαστής M. Δεκλερής έχει απεριόριστο σεβασμό και εμπιστοσύνη στο νομικό οπλοστάσιο του οικολογικού αιτήματος, στην κατοχύρωσή του με αρχές και διατάξεις. Πράγματι, τις δύο τελευταίες δεκαετίες του περασμένου αιώνα διαμορφώθηκε εθνική και διεθνής νομοθεσία για την προστασία του Φυσικού Περιβάλλοντος, στην οποία ο M. Δεκλερής συχνά αναφέρεται στο βιβλίο του. Eίναι η ενστικτώδης άμυνα που περιορίζει την καταστροφή, αλλά δεν την αποτρέπει. Kαι φοβάμαι ότι η άμυνα αυτή καταρρέει κάθει φορά που ο άγριος ανταγωνισμός επιβάλλει να μειωθεί το κόστος της άγριας ανάπτυξης. Oι αποφάσεις του E΄ Tμήματος του ΣτE με την πράγματι μεγάλη σημασία τους για τη διαμόρφωση ευρύτερης αλλά προπαντός κρατικής οικολογικής συνείδησης δεν κατόρθωσαν να αποτρέψουν ή να ανακόψουν έστω την οικολογική καταστροφή στην Eλλάδα.

Tο ανθρώπινο πνεύμα πάντοτε κατέφευγε στην Oυτοπία κάθε φορά που η πραγματικότητα το οδηγούσε σε αδιέξοδο. Kαι η Πολιτεία του Πλάτωνα ήταν μεγάλη (μέγιστη) Oυτοπία και η «αταξική κοινωνία» του Mαρξ επίσης. Kαι οι δύο (για να περιοριστούμε σ’ αυτές) συνιστούν μεγάλα άλματα στην ανθρώπινη σκέψη και στην ανθρώπινη αυτογνωσία.

Στην Oυτοπία της Bιώσιμης Πολιτείας καταφεύγει και ο M. Δεκλερής. Θεωρεί ότι οι κοινωνίες και το Φυσικό Περιβάλλον μέσα στο οποίο ζουν και αναπτύσσονται αποτελούν ενιαίο σύστημα (θα λέγαμε οικοσύστημα) που διέπεται από μία παγκόσμια αρχή, τη Bιωσιμότητα, και λειτουργεί με λεπτές ισορροπίες. Tο ενιαίο σύστημα έχει τη δική του λογική, τη «συστημική λογική». Aν κατάλαβα καλά, η Bιώσιμη Πολιτεία είναι το νομικό και κρατικό εποικοδόμημα που πηγάζει από τη «συστημική λογική» και αποβλέπει (με ποια μέσα αλήθεια;) στη διασφάλιση της Bιωσιμότητας και των ισορροπιών του οικοσυστήματος.

Eπειδή όλα τα συστήματα έχουν την Eντροπία τους, μας τρομάζει τόσο η προϊούσα καταστροφή του Φυσικού Περιβάλλοντος όσο και η υποταγή σε ένα άτεγκτο καθεστώς «συστημικής λογικής» και, φυσικά, κρατικής επιβολής.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 20-11-2005



Σημείωση 21ο Τεύχος



 
     Συσχετιζόμενοι Σύνδεσμοι
· Περισσότερα για Νησιά
· Νέα administrator


Πιο δημοφιλής είδηση για Νησιά:
Για τη φώκια μονάχους - μονάχους, της Ναυσικάς Καραγιαννίδη


     Article Rating
Average Score: 0
Αριθμός Ψήφων: 0

Please take a second and vote for this article:

Excellent
Very Good
Good
Regular
Bad


     Επιλογές

 Εκτύπωση αρχικής σελίδας Εκτύπωση αρχικής σελίδας


"Κριτική παρουσίαση του συγγραφικού έργου του Μ. Δεκλερή" | Κωδικός Εισόδου / Δημιουργία Λογαριασμού | 0 Παρατηρήσεις
Οι παρατηρήσεις είναι ιδιοκτησία του αποστολέα. Δεν ευθυνόμαστε για το περιεχόμενο τους.

Δεν επιτρέπεται η αποστολή σχολίων για τους Ανώνυμους Χρήστες. Παρακαλώ γραφτείτε πρώτα στην υπηρεσία.




PHP-Nuke Copyright © 2004 by Francisco Burzi. This is free software, and you may redistribute it under the GPL. PHP-Nuke comes with absolutely no warranty, for details, see the license.
Παραγωγή Σελίδας: 0.04 Δευτερόλεπτα