Αθήνα, 31/8/2007:
Ζούμε το πιο καυτό καλοκαίρι των τελευταίων δεκαετιών. Καυτό όχι μόνο με επιστημονικούς όρους, καυτό γιατί ζήσαμε τη φωτιά στο πετσί μας. Καυτό, γιατί το δράμα των 64 ανθρώπων που χάσαμε μας καίει όλους. Καυτό, γιατί τα εκατομμύρια στρέμματα πολύτιμης δασικής και αγροτικής γης ήταν εθνική κληρονομιά.
Αυτή η τραγική κατάληξη μιας γενικότερης πολιτικής και κοινωνικής απαξίωσης δεκαετιών για τον φυσικό μας περίγυρο μας καίει όλους, μεταφορικά βάζει κάθε κάτοικο της Ελλάδας σε μια μακριά, αλλά επώνυμη πια, λίστα πυρόπληκτων.
Η εθνική κληρονομιά που χάθηκε στις φλόγες της Πελοποννήσου
Με τις μανιασμένες πυρκαγιές των τελευταίων δύο εβδομάδων χάσαμε ένα ανυπολόγιστο φυσικό κεφάλαιο που αποτελείται από μερικούς από τους σημαντικότερους πυρήνες βιοποικιλότητας:
- ο Ταΰγετος, ένα βουνό θρύλων και ανθρώπων που φιλοξενούσε ένα από τα ωραιότερα ελατοδάση της Νότιας Ελλάδας. Ο Ταΰγετος που σε αρχαίες εποχές ήταν ένας ορεινός ναός λατρείας του Ήλιου, για τη σύγχρονη Ελλάδα ήταν ένα φυσικό διαμάντι, καθώς έδινε γη και ύδωρ σε περισσότερα από 30 είδη φυτών που ήταν αποκλειστικά δικά του. Φυτά τοπικά ενδημικά, που δε θα τα έβρισκες πουθενά αλλού, ενώ άλλα 120 είδη ήταν αμιγώς ελληνικά. Σπίτι για πολλά και σπάνια είδη πουλιών, για πολλά από τα οποία ο Ταΰγετος είναι το νοτιότερο είδος κατανομής, καθώς και για αγριόγατους (Felis silvestris).
- ο Πάρνωνας, με το ωραίο ελατοδάσος που συνυπάρχει ακόμα και με πορτοκαλιές και ελιές, σχηματίζοντας μια μοναδική συνύπαρξη φυσικού δάσους με αγροτικό τοπίο. ?λλα συγκλονιστικής σημασίας στοιχεία για τον οικολογικό χαρακτήρα του Πάρνωνα είναι ότι φιλοξενεί καταπληκτικό δάσος από δενδρόκεδρα (Juniperus drupacea), είδος που εκτός από αυτό το βουνό απαντάται μόνο στη Συρία και δίνει ένα από τα τελευταία καταφύγια στο κατατρεγμένο και πλέον εξαιρετικά απειλούμενο τσακάλι.
- το δάσος Καϊάφα, τοπίο ανεπανάληπτο, αν και υποβαθμισμένο, το δάσος με τα πεύκα και τις στροφιλιές (κουκουναριές) είναι ένα από τα πιο σημαντικά αυτού του είδους.
- το φαράγγι Βουραϊκού, μια μεγάλη αγάπη για κάθε ορειβάτη, με απότομες πλαγιές που διατρέχονται από πανέμορφα δάση πεύκων και άλλων ειδών της μεσογειακής μακκίας. Η φωτιά φαίνεται πως ξεκίνησε από σκουπιδότοπο που είναι απαράδεκτο να υπάρχει σε προστατευόμενη περιοχή.
- το φαράγγι της Νέδας, ένα πολύ όμορφο τοπίο που φιλοξενεί σημαντικούς και πολύ υγιείς δασικούς οικότοπους με πλατάνια και δρύες.
Νωρίτερα το καλοκαίρι, χάσαμε και άλλα δάση με τεράστια οικολογική σημασία. Η Πάρνηθα, δάση του Γράμμου, της Πρέσπας και του Πηλίου που κάηκαν, συμπληρώνουν τη μαύρη λίστα των οικολογικών απωλειών αυτού του καλοκαιριού. Μερικά από αυτά τα δάση πολύ δύσκολα θα αναγεννηθούν, αν δεν τα αφήσουμε στην ησυχία τους για μερικές δεκαετίες....
Γιατί τέτοια καταστροφή;
Αυτό το ερώτημα μας βασανίζει όλους, γιατί η απάντηση δεν είναι τόσο απλή. Αν και είναι νωρίς να αποδώσουμε ευθύνες, σίγουρα μπορούμε να μιλήσουμε για έναν θανατηφόρο συνδυασμό μακρόχρονης πολιτικής αδιαφορίας και κοινωνικής απαξίωσης της δασικής μας κληρονομιάς, εξαιρετικά ελλιπούς σχεδιασμού των μηχανισμών πρόληψης και καταστολής των δασικών πυρκαγιών, οργανωμένων εγκληματικών συμφερόντων που λυμαίνονται τη δασική γη και ακραίων κλιματικών φαινομένων.
Oι πυρκαγιές ξεγύμνωσαν την πολιτική απαξίωση για οτιδήποτε περιβαλλοντικό που χαρακτηρίζει όλες ανεξαιρέτως τις τελευταίες κυβερνήσεις μας. Απειλητικές προτάσεις για αναθεώρηση του περίφημου άρθρου 24 του Συντάγματος το 2001 που προασπίζει θεσμικά το φυσικό περιβάλλον, ίδιες προτάσεις και το 2007. Ποτέ καμία κυβέρνηση δεν τόλμησε να ολοκληρώσει το δασολόγιο, με αποτέλεσμα η συντεταγμένη πολιτεία να μην έχει επίσημα κατοχυρωμένα τα όρια του δάσους και των δασικών εκτάσεων. Ποτέ καμία κυβέρνηση δεν τόλμησε να κατεδαφίσει τα περισσότερα από 1.0ΟΟ.ΟΟΟ αυθαίρετα που έχουν καλύψει ανυπολόγιστες δασικές και παράκτιες εκτάσεις. Όλες οι κυβερνήσεις προχώρησαν σε νομιμοποιήσεις αυθαιρέτων ή σχετικές υποσχέσεις, ιδιαίτερα προ εκλογών. Κανένας πρωθυπουργός δε δέχθηκε να συναντηθεί με περιβαλλοντικές οργανώσεις για την καλύτερη θωράκιση του φυσικού μας πλούτου.
Αν υπάρχει κάτι παρήγορο είναι πως η ελληνική κοινωνία σηκώνεται από την πολυθρόνα και είτε μοναχικά μπροστά από το κομπιούτερ, είτε μαζικά μπροστά από τη Βουλή διαμαρτύρεται, στιγματίζει, θρηνεί και προτείνει. Στις 8 Ιουλίου, 7.500 αγανακτισμένοι πολίτες με την καταστροφή της Πάρνηθας κινητοποιήθηκαν μέσω sms και email από μια παρέα και βροντοφώναξαν μπροστά από τη Βουλή ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι θέμα που πλέον μας απασχολεί όλους. Στις 29 Αυγούστου, 10.000 μαυροντυμένοι πολίτες που κινητοποιήθηκαν από μπλόγκερς και θρήνησαν σιωπηλά για τους νεκρούς και τα χαμένα δάση της Πελοποννήσου και της Εύβοιας, επίσης σιωπηλά διατράνωσαν την απαίτηση αυτό το κακό να σταματήσει εδώ. Και στις δύο κινητοποιήσεις, το WWF Ελλάς συμμετείχε με ενθουσιασμό. Όλες αυτές οι κινητοποιήσεις ξεφεύγουν από τους παραδοσιακούς τρόπους διαμαρτυρίας. Δεν διοργανώνονται από κάποιο κόμμα ή συνδικάτο, δεν υποκρύπτουν καμία πολιτική ή προσωπική σκοπιμότητα, αποτελούν αυθόρμητη αντίδραση που θα πρέπει απαραιτήτως να ληφθεί υπόψη από τους πολιτικώς ιθύνοντες αυτής της χώρας.
Η επόμενη μέρα
Μόλις σταματήσει να καπνίζει η γη, το WWF Ελλάς θα βγει στα καμένα για να εκτιμήσει το μέγεθος της καταστροφής και να διατυπώσει επείγουσες κατευθύνσεις για την απρόσκοπτη αναγέννησή τους. Σίγουρα όμως αυτά τα μέτρα θα είναι άχρηστα, αν δεν τύχουν ευρείας στήριξης, τόσο σε πολιτικό επίπεδο, όσο και από τις αρμόδιες διοικητικές υπηρεσίες και τις τοπικές κοινωνίες. Η αναγέννηση των δασών μας, συνεπάγεται και συνειδητοποίηση από όλους μας πως το δάσος είναι πηγή ζωής και αποτελεί βάση για σχεδόν όλες τις οικονομικές δραστηριότητες αυτών των περιοχών και κυρίως τον τουρισμό και την αγροτική παραγωγή. Ας μην ξεχνάμε πως αυτά τα ευαίσθητα φυσικά συστήματα εγγυώνται τις καλές κλιματικές συνθήκες, την επάρκεια σε νερό, την καθαρότητα του αναπνεόμενου αέρα, την ομορφιά του τοπίου.
Η δράση του WWF Ελλάς χρειάζεται την υποστήριξή σας !
Σε συνέχεια των συνταρακτικών φετινών καταστροφών, στο WWF Ελλάς σχεδιάζουμε για άλλη μία φορά να εντείνουμε σημαντικά τις προσπάθειές μας για την αντιμετώπιση όλων αυτών των ζητημάτων, για την περιφρούρηση των φυσικών θησαυρών μας, ακόμα και μετά την καταστροφή, και για την ενδυνάμωση της πρόσβασης του πολίτη στη δικαιοσύνη για τη διαφύλαξη του περιβαλλοντικού κεκτημένου. Πολύ σύντομα θα ανακοινωθεί από την οργάνωση μία ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων που θα κατευθύνονται προς αυτούς τους σκοπούς.
Σε ό,τι αφορά τις πιο σημειακές παρεμβάσεις της οργάνωσης αυτόν τον καιρό, και πέραν των όσων δράσεων υλοποιούνται για την Πάρνηθα οι οποίες και ανακοινώνονται τακτικά, η οργάνωση τις αμέσως επόμενες μέρες σκοπεύει να υλοποιήσει τα ακόλουθα:
- Συνέχιση των εντατικών πυροφυλάξεων στην Πίνδο (σε συνεργασία με την οργάνωση Καλλιστώ) και στο δάσος της Δαδιάς.
- Δορυφορική αποτύπωση των επιπτώσεων των πυρκαγιών στην Πελοπόννησο, την Εύβοια, τον Γράμμο και τις Πρέσπες, και ευρεία δημοσιοποίηση των σχετικών στοιχείων.
- Σύσταση ειδικής διεπιστημονικής ομάδας για αυτοψίες στις περιοχές της Πελοποννήσου και της Εύβοιας, με στόχο την καταγραφή των καταστροφών στο φυσικό περιβάλλον, την αναγνώριση άμεσων αναγκών παρέμβασης και τη συνεργασία με τοπικές υπηρεσίες και οργανώσεις.
- Σύσταση ομάδας εργασίας από ειδικευμένους επιστήμονες με σκοπό την υποστήριξη των προσπαθειών αποκατάστασης των κατεστραμμένων περιοχών, σε συνεργασία και με τη Διεθνή Ένωση για την Προστασία του Περιβάλλοντος (IUCN)
- Συνεργασία με την Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών και την περιβαλλοντική Οργάνωση Καλλιστώ για τον προσδιορισμό των αναγκαίων μέτρων προστασίας και αποκατάστασης στις περιοχές των Πρεσπών και του Γράμμου, αντίστοιχα.
- Παρακολούθηση των έργων αποκατάστασης και προστασίας και συνεχής σχετική ενημέρωση του κοινού.
Για όλες τις δράσεις και απόψεις της οργάνωσης, θα υπάρχει συνεχής πληροφόρηση μέσα από την ιστοσελίδα μας http://www.wwf.gr/
Σημείωση 16ο Τεύχος