Α) Το Ειδικό Χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ καταρτίστηκε στα πλαίσια του Ν. 2742/99 ως εργαλείο / μέσο για την αύξηση της συμβολής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (του εξ αυτών παραγομένου ηλεκτρισμού) στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας προς ικανοποίηση των εθνικών ενδεικτικών στόχων που τέθηκαν με την οδηγία 2001/77 και του Ν. 3468/2006. Οι στόχοι αυτοί τέθηκαν σε σχέση με τον συνολικό Ευρωπαϊκό στόχο για 12% της ακαθάριστης κατανάλωσης ενέργειας έως το 2010 από ΑΠΕ. Οι γενικοί και ειδικοί στόχοι που είχαν τεθεί σε αυτά τα πλαίσια δεν αναμένεται να επιτευχθούν.

      Η εκμετάλλευση των ΑΠΕ είναι μέρος της σύνθετης ενεργειακής πολιτικής που προωθεί το Ευρωπαϊκό οικονομικό status. Προάγεται επίσης, η διατήρηση της τεχνολογικής πρωτοπορίας της Ε.Ε. στους τέταρτης γενιάς αντιδραστήρες πυρηνικής σχάσης, (από πυρηνικούς σταθμούς παράγεται το 33% του ηλεκτρισμού στην Ε.Ε.), η χρήση αειφόρων τεχνολογιών άνθρακα και φυσικού αερίου (ο άνθρακας και το φυσικό αέριο καλύπτουν πάνω από το 50% των αναγκών της Ε.Ε. σε ηλ. ενέργεια), δέσμη μέτρων για την ενεργειακή απόδοση προς την κατεύθυνση του στόχου για μείωση κατά 20% μέχρι το 2020 της συνολικής πρωτογενούς ενέργειας που χρησιμοποιείται στην Ε.Ε.

      Με ψήφισμά του το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2006), ζήτησε να καθοριστεί 25% μερίδιο των ΑΠΕ στην συνολική κατανάλωση ενέργειας της Ε.Ε. μέχρι το 2020. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (2007) καθόρισε τελικά υποχρεωτικό (νομικώς δεσμευτικό) στόχο 20% στην κατανάλωση ενέργειας της Ε.Ε. από ΑΠΕ μέχρι το 2020 (ηλεκτροπαραγωγή, μεταφορές, θέρμανση - ψύξη). Αναμένεται νέο νομοθετικό πλαίσιο για τους παραπάνω στόχους.

      Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΔΟΕ) εκτιμά ότι 16 τρισεκ. ευρώ θα πρέπει να επενδυθούν σε υποδομές ενεργειακού εφοδιασμού παγκοσμίως μέχρι το 2030.

      Εκ παραλλήλου η «κλιματική αλλαγή» που οφείλεται κυρίως σε εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την κατανάλωση ενέργειας θεωρείται, ευρέως ως «η μεγαλύτερη και ευρύτερης κλίμακος αποτυχία που γνώρισε ποτέ η αγορά» και μείζονα απειλή για την παγκόσμια οικονομία (ανασκόπηση Stern).

      Η ενοποίηση της ενεργειακής πολιτικής για ένα ευρωπαϊκό στρατηγικό - ανταγωνιστικό σχέδιο «αειφορικών» τεχνολογιών, με την πολιτική για την αλλαγή του κλίματος, θεωρεί αναγκαία μια νέα παγκόσμια συμφωνία που θα διαδεχθεί το Κιότο μετά το 2012 με στόχο την κατά 30% μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τις ανεπτυγμένες χώρες έως το 2020 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 και έως το 2050 την κατά 50% μείωση των παγκόσμιων εκπομπών σε σύγκριση με το 1990, ποσοστό που συνεπάγεται μειώσεις στις ανεπτυγμένες χώρες ύψους 60-80% έως το 2050. Βασικό εργαλείο προς τούτο το ΕU ETS (ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων άνθρακα), σε διασύνδεση με άλλα συστήματα και οι πιστώσεις άνθρακα από τον «μηχανισμό καθαρής ανάπτυξης» και τα σχέδια «κοινής εφαρμογής» βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο.

      Όμως οι εκπομπές των αναπτυσσόμενων χωρών προβλέπεται να υπερβούν εκείνες των ανεπτυγμένων έως το 2020, γεγονός που θα εξουδετερώσει κάθε δυνατή μείωση στις ανεπτυγμένες χώρες μετά την ημερομηνία αυτή.

      Επομένως η ανάληψη αποτελεσματικής δράσης για την αλλαγή του κλίματος απαιτεί μείωση του ρυθμού αύξησης των εκπομπών GHG στις αναπτυσσόμενες χώρες και αποτροπή των εκπομπών από την αποψίλωση των δασών. (Περιορισμός της αλλαγής του κλίματος του πλανήτη σε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου. Η πορεία προς το 2020 και μετέπειτα Ανακοίνωση της Επιτροπής COM (2007) 2 τελικό).

      Επικαλούμενη τις απειλές από την κλιματική αλλαγή και την παγκοσμιοποίηση, πιέζοντας για διεθνείς συμφωνίες, η ευρωπαϊκή οικονομία επενδύει σε ένα ευρύ φάσμα ενεργειακών τεχνολογιών ως δυναμικό ανταγωνισμού και εξαγωγών.

      Η ενέργεια ευθύνεται για το 80% των κάθε φύσεως εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην Ε.Ε., η ΔΟΕ αναμένει ότι η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου θα αυξηθεί κατά 41% μέχρι το 2030.

      Η  ΔΟΕ υπολογίζει να παραχθεί από τον άνθρακα μέχρι το 2030 διπλάσια ηλεκτρική ενέργεια με συνέπεια την εκπομπή επιπλέον 5 δισεκατομμυρίων τόνων CO2 που αντιπροσωπεύει το 40% της αναμενόμενης αύξησης των παγκοσμίων εκπομπών CO2 που σχετίζονται με την ενέργεια.

      Δυο τρίτα της αύξησης στην παγκόσμια χρήση άνθρακα θα προέλθει από την Κίνα και την Ινδία. Κάθε εβδομάδα τίθεται σε λειτουργία κάπου στον κόσμο μια νέα μονάδα ηλεκτροπαραγωγής που καταναλώνει άνθρακα.

      Ο άνθρακας εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να καλύπτει περίπου το ένα τέταρτο των παγκόσμιων αναγκών πρωτογενούς ενέργειας, οι οποίες θα αυξηθούν κατά 60% την επόμενη εικοσαετία, ενώ το ίδιο θα συμβεί και με τη χρήση άνθρακα. Είναι το ορυκτό καύσιμο με τα μεγαλύτερα και ευρύτερα κατανεμημένα αποθέματα παγκοσμίως που εκτιμάται ότι θα διαρκέσουν περίπου 130 χρόνια για τον λιγνίτη και 200 για τον λιθάνθρακα.

      Τεχνολογίες καθαρού άνθρακα έχουν αναπτυχθεί και χρησιμοποιούνται σήμερα ευρέως στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής, γεγονός που αμβλύνει ουσιαστικά τα προβλήματα τοπικής ρύπανσης και όξινης βροχής μειώνοντας σημαντικά τις εκπομπές SO2 NΟx, σωματιδίων και σκόνης.

      Στις τεχνολογίες καθαρού άνθρακα οφείλεται η σταθερή αύξηση της ενεργειακής απόδοσης της μετατροπής του άνθρακα σε ηλεκτρική ενέργεια, αν και υπάρχει περαιτέρω πεδίο για ουσιαστικές βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης των μεγάλου μεγέθους μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα.

      Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ακόμα και με στρατηγικές για την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και της χρήσης ανανεώσιμων πηγών, ο άνθρακας θα παραμείνει μια από τις σημαντικότερες επιλογές τις επόμενες δεκαετίες για την κάλυψη των βασικών αναγκών ηλεκτρικής ενέργειας. (Αειφό- ρος παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα : προς σχεδόν μηδενικές εκπομπές άνθρακα μετά το 2020. Ανακοίνωση της Ευρ. Επιτροπής, COM (2006) 843 τελικό.

      Από την εμπορική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα των τεχνολογιών «αειφόρου άνθρακα» που ενσωματώνουν τις έννοιες της δέσμευσης και αποθήκευσης CO2 (CCS) στην ηλεκτροπαραγωγή με άνθρακα και από τις αποφάσεις για τον βαθμό χρήσης της πυρηνικής ενέργειας θα εξαρτηθεί η αποτελεσματικότητα των στόχων για μειώσεις των εκπομπών θερμοκηπίου στην Ε.Ε. και παγκοσμίως.

Β) Τα Ειδικά πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης εξειδικεύουν και συμπληρώνουν τις κατευθύνσεις του Γενικού Πλαισίου ΧΣΑΑ (στην περίπτωση μας πρόκειται για την χωρική διάρθρωση του τομέως των ΑΠΕ). Δεν υφίσταται ΓΠΧΣΑΑ.

      Ο  Ν. 2742/99 προσαρμόζει την χωροταξική πολιτική στα πλαίσια της αειφόρου ανάπτυξης, της προστασίας του περιβάλλοντος, της διατήρησης των οικολογικών και πολιτισμικών αποθεμάτων, την στήριξη της οικονομικής συνοχής. Η παραγωγή μη ρυπογόνου αξιοποιώντας ενέργειας μπορεί να συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος αξιοποιούντος παράλληλα τοπικές / αποκεντρωμένες ενεργειακές πηγές, στηρίζοντας τοπικές θέσεις απασχόλησης, βοηθώντας την ανάπτυξη περιοχών οικονομικά υποβαθμισμένων.

      Όπως προκύπτει από πλήθος αποφάσεων του ΣτΕ η εγκατάσταση και λειτουργία σταθμών παραγωγής ηλεκτρισμού από ΑΠΕ δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μικρό έργο με αμελητέες επιπτώσεις στο περιβάλλον.

      Αντίθετα ανάλογα με το μέγεθος, την ισχύ, τον συνολικό αριθμό των σταθμών σε μια περιοχή, του χαρακτήρα της περιοχής εγκατάστασης, αυτά τα έργα μπορούν να προσβάλλουν περιβαλλοντικά αγαθά, όπως την χλωρίδα, την πανίδα, την βιοποικιλότητα, το τοπίο, την τοπική βιώσιμη ανάπτυξη κ.ο.κ.

      Επομένως η υποστήριξη των έργων ΑΠΕ είναι φιλοπεριβαλλοντική υπό την προυπόθεση της στάθμισης με τις επιπτώσεις στα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά αγαθά, εντός των περιοχών ανάπτυξης τους, ώστε 
η προώθηση αυτών των έργων να μην υποσκάπτει άλλες προτεραιότητες, που έχουν τεθεί.  Ιεράρχηση προτεραιοτήτων σημαίνει μη υποστήριξη έργων ΑΠΕ αν υποβαθμίζεται ή τίθεται σε κίνδυνο το φυσικό ή ανθρωπογενές περιβάλλον, αυτών των περιοχών.

      Το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο / ΑΠΕ δεν υπακούει στις αρχές και στους στόχους του χωροταξικού σχεδιασμού και προσκρούει λόγω μεγέθους επέμβασης επί δασικών εκτάσεων στο άρθρο 24 του Συντάγματος.

      Η διαδικασία κατάρτισης του, η σύνθεση των συνεργαζόμενων μερών, οι τεχνικές προδιαγραφές της υποστηρικτικής μελέτης, δεν καθορίστηκαν με πράξη της επιτροπής του άρθρου 3 του Ν. 2742/99, αλλά καταχρηστικά χρησιμοποιή- θηκαν μεταβατικές διατάξεις προβλεπόμενες για την πρώτη εφαρμογή του Νόμου και όχι για την κατάρτιση όλων των Περιφερειακών και Ειδικών Πλαισίων. Καταχρηστικώς επίσης επιχειρείται χωροταξικός σχεδιασμός για βιομηχανικές δραστηριότητες ευρείας χωρικής εξάπλωσης, με τις ίδιες μεταβατικές διατάξεις, άνευ της καταρτίσεως Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού.

      Δεν τηρήθηκαν ούτε αυτές οι προδιαγραφές που τέθηκαν με την τεχνική προσφορά του ανάδοχου, την τεχνική έκθεση που συντάχθηκε σύμφωνα με τους όρους του προκηρυσσόμενου έργου στα πλαίσια της ανάληψης της μελέτης.

      Σελ. 8 της τεχνικής έκθεσης.

      Για τις περιοχές όπου, κατόπιν αιτήσεων ή αδειών, αναμένεται συγκέντρωση εγκαταστάσεων θα έπρεπε να τηρηθούν «εξαιρετικά αυστηρές προϋποθέσεις αφού στην πραγματικότητα πρόκειται για τοπικά Ειδικό Πλαίσιο». Σε κάθε περίπτωση οι υποδείξεις και τα κριτήρια που θέτει το Συμβούλιο της Επικρατείας (2569/2004) σχετικά με το μεταβατικό διάστημα, πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την εκπόνηση του οριστικού χωροταξικού σχεδιασμού για τα έργα ΑΠΕ».

      Στην σχετική απόφαση του Ε τμ. του ΣτΕ ως προϋπόθεση για χωρικές συγκεντρώσεις εγκαταστάσεων είχε απαιτηθεί «συνολική μελέτη κατά την οποία να συνεκτιμώνται αφενός οι ενεργειακές ανάγκες τις οποίες πρόκειται να καλύψουν οι προς εγκατάσταση σταθμοί, αφετέρου δε και προεχόντως, οι επιπτώσεις στην περιοχή από την εγκατάσταση του συνόλου των Α/Γ που μπορεί να εγκατασταθούν στην περιοχή, ενιαίως ή κατά τμήματα αυτής, χωρίς να σημειώνεται υπέρβαση στη φέρουσα ικανότητα τους στον τομέα αυτού».

      Σελ. 11 της τεχν. έκθεσης :  «Η Απόφαση του ΣτΕ θέτει συνεπώς ένα σύνθετο πλέγμα χωροταξικών προϋποθέσεων και διαδικασιών που πρέπει να εξασφαλίζονται για να επιτρέπονται οι αιολικοί σταθμοί», (μεταξύ αυτών) στην συνολική μελέτη, «να προσδιορισθεί το περιβαλλοντικά και κοινωνικά αποδεκτό ενεργειακά και οικονομικά βέλτιστο αιολικό δυναμικό που μπορεί να αναπτυχθεί καθώς και οι ζώνες και συγκεκριμένες θέσεις στις οποίες μπορούν να εγκατασταθούν αιολικά πάρκα».

      «Αν ληφθεί υπόψη και η διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, το ΣτΕ προδιαγράφει μια διαδικασία χωρικής - περιβαλλοντικής αδειοδότησης τριών επιπέδων που θα τροφοδοτούνται μεταξύ τους ως εξής : 1) Στρατηγικός σχεδιασμός (υπερτοπικό επίπεδο : χώρα ή περιφέρεια, κατευθυντήριος χαρακτήρας).  2) Σχεδιασμός χρήσεων γης (τοπικό επίπεδο : νομός, επαρχία, λεπτομερής χαρακτήρας. 3) Έγκριση περιβαλλοντικών όρων (σημειακή διαδικασία)».

      Σελ. 13 της τεχν. έκθεσης. (Το Ειδικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ θα πρέπει να καλύψει την απόφαση 2569/2004) .. «γιατί σε αντίθετη περίπτωση, θα πρέπει να συνοδεύεται και από πρόσθετο σχεδιασμό για να μην υπάρχει κίνδυνος ακύρωσης σταδίων της αδειοδότησης. Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε επιμήκυνση του συνολικού απαιτούμενου χρόνου για την ολοκλήρωση των επενδύσεων και θα απομάκρυνε την επίλυση του προβλήματος».

      Τελικά ο ανάδοχος παρέδωσε υποστηρικτική μελέτη αποφεύγοντας λεπτομέρειες και ακριβείς ρυθμίσεις αναφερόμενος : «στην αδυναμία «μετάφρασης» των κατευθύνσεων του στρατηγικού χωροταξικού σχεδιασμού σε λεπτομερείς και ακριβείς ρυθμίσεις, τόσο για γενικότερους μεθοδολογικούς λόγους (ο στρατηγικός χωροταξικός σχεδιασμός δεν έχει κανονιστιικό χαρακτήρα [ ! ] όσο και λόγω των ειδικότερων αδυναμιών του ελληνικού συστήματος σχεδιασμού (έλλειψη δασικών χαρτών, κανονιστικών σχεδίων χρήσεως γης, κτηματολογίου κλπ.)», καταφεύγοντας σε μια διαδικασία χωρικής περιβαλλοντικής αδειοδότησης δυο επιπέδων που θα τροφοδοτούνται μεταξύ τους ως εξής :  1) Ειδικό Πλαίσιο, Στρατηγικός χωροταξικός σχεδιασμός (υπερτοπικό επίπεδο : χώρα και περιοχές ενδιαφέροντος, κατευθυντήριος χαρακτήρας) [ ! ].  2) Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων (σημειακή διαδικασία με εφαρμογή κριτηρίων τοπικού χαρακτήρα)»  σελ. 162 υποστηρικτική μελέτη ΕΠΧΣ/ΑΑ/ΑΠΕ).

      Σε άλλη σχετική αναφορά του πονήματος δηλώνει ότι : (σελ. 175 υποστ. μελέτης), «Η ελεγχόμενη ανάπτυξη Α/Π στις ΠΑΠ κρίνεται ότι αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με την προτεινόμενη μεθοδολογία στο πλαίσιο της μελέτης και - ως εκ τούτου - ο λεπτομερής σχεδιασμός σε τοπικό επίπεδο - παρότι επιθυμητός - δεν καθίσταται αναγκαίος» [ ! ]

      Αν και ο ανάδοχος της μελέτης είχε δεσμευθεί για λεπτομερή χωροταξικό σχεδιασμό τον αποφεύγει.

      Θα πρέπει να τεθεί βεβαίως το ερώτημα κατά ποιον τρόπον εκτιμάται η φέρουσα ικανότητα εντός των περιοχών προτεραιότητας για αιολικές εγκαταστάσεις αφού ο στρατηγικός σχεδιασμός δεν δύναται να κινηθεί σε λεπτομερείς και ακριβείς ρυθμίσεις. Πώς είναι δυνατόν [«έχοντας οριοθετήσει την περιοχή, δηλαδή τον διαθέσιμο χώρο εγκατάστασης αιολικών έργων (όπου), το «εν δυνάμει» εκμεταλλεύσιμο δυναμικό της περιοχής (εκφρασμένο σε MWe εγκαταστημένης ισχύος), προκύπτει από τον συσχετισμό του εμβαδού του συνόλου των εκμεταλλεύσιμων ζωνών της περιοχής (όπως έχει οριοθετηθεί) και του μέσου εμβαδού, του απαραίτητου για την εγκατάσταση αιολικού σταθμού ενός MWe”] (σελ. 254 υποστ. μελέτης), να γνωρίζεις «το εμβαδόν του συνόλου των εκμεταλλεύσιμων ζωνών», να εκτιμάς την φέρουσα ικανότητα της περιοχής αφαιρώντας το αιολικό δυναμικό που αντιστοιχεί στις ζώνες αποκλεισμού (γνωστές και αυτές) και να μην καταδείχνεις τις κορυφογραμμές των υψηλότερων εδαφικών εξάρσεων όπου θα τοποθετηθούν οι αιολικές εγκαταστάσεις ;

      Επιπλέον πώς γίνεται να εκτιμάς την φέρουσα ικανότητα ευρύτερων γεωγραφικών περιοχών άνευ συνολικής μελέτης με αντικείμενο αυτές τις περιοχές, όπου προεχόντως θα εξετάζονται οι επιπτώσεις σε αυτές, γεγονός που σημαίνει πρώτα από όλα γνώση των χρήσεων γης ;

      Στην σελ. 160 της υποστηρικτικής μελέτης έχει λογοκριθεί από τον 
κ. Ασημακόπουλο η λέξη προεχόντως από την σχετική αναφορά της απόφασης 2569/2004 του Ε΄ τμ. του ΣτΕ.

      Στο προσχέδιο του ΕΠΧΣΑΑ/ΑΠΕ διατυπώνεται η εκτίμηση ότι πρέπει να διασφαλισθεί ένα κοινό πλαίσιο χωρικής οργάνωσης των σχετικών έργων ανάλογα με την φυσιογνωμία, τις χωροταξικές και περιβαλλοντικές ιδιαιτερότητες των επί μέρους χωρικών ενοτήτων, τις επιμέρους κατηγορίες τομέων ΑΠΕ και τις ειδικές ανάγκες ανάπτυξης, προστασίας ή διαφύλαξης που απαντώνται σε συγκεκριμένες περιοχές και σε ευπαθή οικοσυστήματα.

      Σύμφωνα με αυτήν την εκτίμηση οι πολιτικές χωροθέτησης έργων ΑΠΕ θα έπρεπε να κινούνται σε δυο επίπεδα. Σε αυτό του Στρατηγικού Χωροταξικού σχεδιασμού (κατευθυντήριος χαρακτήρας) και στον επί μέρους σχεδιασμό (γεωγραφικές περιοχές, καθορισμός ζωνών). Αυτές τις κατευθύνσεις θα έπρεπε να ακολουθεί και η Στρατηγική εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

      Όταν επιλέγεται η πολιτική της μεγαλύτερης δυνατής χωρικής συγκέντρωσης αιολικών εγκαταστάσεων σε περιοχές που καθορίζονται γεωγραφικά, ή εντοπίζονται υδατικά διαμερίσματα με εκμεταλλεύσιμο υδραυλικό δυναμικό, (αντίστοιχες περιοχές για ανάπτυξη φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων κλίμακος δεν έχουν αναζητηθεί), προς εκπλήρωση του στόχου της αρμονικής ένταξης των εγκαταστάσεων στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον σε συνάρτηση με την φυσιογνωμία και την φέρουσα ικανότητα των περιοχών αυτών, αναμενόμενη θα ήταν η παράθεση των χωροταξικών και περιβαλλοντικών ιδιαιτεροτήτων τους.

      Το ΕΠΧΣΑΑ / ΑΠΕ αν και αναμένεται να εφαρμοστεί σε περιοχές ενδιαφέροντος, εμφανίζεται να μην γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες αυτών των περιοχών.

      Η παραπάνω καταφανής «επίδειξη αδυναμίας» του ΕΠΧΣΑΑ / ΑΠΕ καθιστά σχεδόν «άνευ αντικειμένου» την εκτίμηση των περιβαλλοντικών του επιπτώσεων σύμφωνα με την οδηγία 2001/42/ΕΚ-Σ.

Γ) Η Συνολική (στρατηγική) μελέτη εντοπίζει, περιγράφει και αξιολογεί τις ενδεχόμενες σημαντικές επιπτώσεις που θα έχει στο περιβάλλον η εφαρμογή του σχεδίου καθώς και οι λογικές εναλλακτικές δυνατότητες του λαμβανομένων υπ’ όψη των στόχων και του γεωγραφικού πεδίου εφαρμογής του.

      Οι πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται γι’ αυτόν τον σκοπό περιέχονται στο παράρτημα Ι της οδηγίας  2001/42/ΕΚ-Σ.

      Θα έπρεπε για τον σκοπό αυτό να παρατίθενται οι πληροφορίες για τις περιοχές ενδιαφέροντος όπως και αυτές που αφορούν τα τυχόν υφιστάμενα περιβαλλοντικά προβλήματα που αφορούν το σχέδιο, συμπεριλαμβανομένων κατά κύριο λόγο εκείνων που αφορούν περιοχές ιδιαίτερης περιβαλλοντικής σημασίας όπως περιοχές που χαρακτηρίζονται σύμφωνα με τις οδηγίες 79/409 ΕΟΚ και 92/43/ΕΟΚ.

      Σημειώνεται ότι «όταν η υποχρέωση διεξαγωγής εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων απορρέει ταυτοχρόνως από την οδηγία 2001/42/ΕΚ-Σ και άλλες διατάξεις της κοινοτικής νομοθεσίας όπως η οδηγία 79/409/ΕΟΚ και η οδηγία 92/43/ΕΟΚ... προκειμένου να αποφευχθεί η επανάληψη της εκτίμησης, τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίζουν συντονισμένες ή κοινές διαδικασίες οι οποίες πληρούν τις απαιτήσεις της σχετικής κοινοτικής νομοθεσίας»  Εκτιμήσεις (19) στην οδηγία 2001/42/ΕΚ-Σ.

      Είναι αναγνωρίσιμη η μη συμμόρφωση με τις διατάξεις των παραπάνω οδηγίας στην υπ’ αρ. ΥΠΕΧΩΔΕ / ΕΥΠΕ  οικ. 107017 / 28.08.2006 ΚΥΑ, ως να επρόκειτο ακριβώς για την αποφυγή της «εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων».

      Αν και στο άρθρο 6.1 αναφέρεται το «λαμβανομένων υπόψη των στόχων και του γεωγραφικού πεδίου εφαρμογής του σχεδίου..», το περιεχόμενο της ΣΜΠΕ περιγράφεται στο παράρτημα ΙΙΙ του άρθρου 11 ως εξής : «Περιγράφεται η υφιστάμενη κατάσταση του περιβάλλοντος και δίνονται πληροφορίες για :

α) Τα σχετικά στοιχεία της τρέχουσας κατάστασης του περιβάλλοντος στην περιοχή μελέτης.

β) Τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά των περιοχών που ενδέχεται να επηρεαστούν σημαντικά εντός της περιοχής μελέτης.

γ) Τα τυχόν υφιστάμενα περιβαλλοντικά προβλήματα των περιοχών της παραγράφου β  ανωτέρω κυρίως εάν πρόκειται για περιοχές ιδιαίτερης περιβαλλοντικής σημασίας όπως εκείνες που περιλαμβάνονται στο εθνικό σκέλος του  Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου Natura 2000».

      “Σημειώνεται ότι ως περιοχή μελέτης ορίζεται μια ευρύτερη περιοχή από εκείνη του γεωγραφικού πεδίου εφαρμογής του σχεδίου ή προγράμματος στην οποία αναμένονται σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την εφαρμογή του.

      Η περιοχή αυτή ορίζεται κάθε φορά από τον μελετητή της ΣΜΠΕ σε συνεργασία με την αρχή σχεδιασμού του σχεδίου ή προγράμματος» [ ! ]  (Οι υπογραμμίσεις δεν είναι της ΚΥΑ).

      Toυτέστιν αν και οι σημαντικές επιπτώσεις αναμένονται στις «περιοχές ενδιαφέροντος», εκτιμώνται σε επίπεδο χώρας για να αμβλυνθεί η ένταση τους.

      Αυτό αποτελεί παράβαση του πνεύματος και του γράμματος της οδηγίας 2001/42/ΕΚ-Σ.

      Ως προς τις εναλλακτικές δυνατότητες και την αξιολόγηση τους, είναι δεδομένη η αποτυχία ενός πλαισίου χωροθέτησης που συγκρούεται με τον περιφερειακό και τοπικό σχεδιασμό. Η διαμόρφωση των εναλλακτικών δυνατο- τήτων σκοπεί στην πρόκριση αυτής που ονομάζεται «χωροθέτηση μέσω κριτηρίων» [ ! ].

      Τα κριτήρια αξιολόγησης των εναλλακτικών δυνατοτήτων ακολουθούν και επαυξάνουν τον αντιεπιστημονικό υποκειμενισμό της όλης μεθοδολογίας.

      Στο κεφάλαιο 4.1 (σελ. 103 ΣΜΠΕ) άνευ λόγου αναφέρονται τέσσερις προσεγγίσεις.

      Η ορθή λύση θα έπρεπε να διαμορφώνει πλαίσιο μεγαλύτερης ευελιξίας για τον καθορισμό στόχων που καλύπτουν όλους τους τομείς ΑΠΕ, να είναι σφαιρικό, να συνεκτιμά περιβαλλοντικές πτυχές, ενσωματώνοντας τις ΑΠΕ σε περιφερειακά και τοπικά σχέδια με τον καθορισμό τοποθεσιών κατάλληλων στα πλαίσια ενός μηχανισμού προκαταρκτικού σχεδιασμού. Αυτή η πολιτική θα μπορούσε να εξειδικεύεται σε ένα πλαίσιο κατευθυντήριας χωροθετικής προσέγγισης, με στόχους ενδεικτικούς ανά περιφέρεια, με αρχές και κανόνες περιβαλλοντικής προστασίας και λεπτομερή χωροταξική προσέγγιση σε τοπικά επίπεδα (με την ευρύτερη έννοια). Μόνον αυτός ο συνδυασμός εξασφαλίζει αποτελεσματικό μηχανισμό χωροθέτησης έργων ΑΠΕ και την αρμονική ένταξή  τους στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, με την σύμπραξη του θεσμού της περιβαλλοντικής διακυβέρνησης.

      Αυτή η αυτονόητη δυνατότητα δεν εξετάστηκε, άλλα μέρη της παραδόξως εμφανίστηκαν ως εναλλακτικές λύσεις σε μια εκ των προτέρων δρομολογημένη διαδικασία πρόκρισης του μοντέλου του κεντρικού σχεδιασμού με την χρήση αυθαιρέτων και γενικών κριτηρίων χωροθέτησης.

      Βεβαίως αν και για την διαμόρφωση των κριτηρίων αξιολόγησης των εναλλακτικών δυνατοτήτων, πιλότος αναφέρεται ο σκοπός του Ειδικού Πλαισίου, οι τρεις αλληλένδετες επιδιώξεις του τεμαχίζονται και από αυτήν της «καθιέρωσης κριτηρίων χωροθέτησης που θα επιτρέπουν αφενός την δημιουργία βιωσίμων εγκαταστάσεων ΑΠΕ και αφετέρου την αρμονική ένταξη τους στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον» απομένει προς αξιολόγηση «η εξασφάλιση της βιωσιμότητας των επενδύσεων σε ΑΠΕ» !

Κεφάλαιο  5.

      Στην περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης του περιβάλλοντος ως περιοχή μελέτης όπως προαναφέρθηκε ορίζεται ολόκληρος ο ελλαδικός χώρος, ουδεμία αναφορά για τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά των περιοχών που ενδέχεται να επηρεαστούν σημαντικά, ουδεμία αναφορά στα τυχόν υφιστάμενα περιβαλλοντικά προβλήματα που αφορούν το σχέδιο κατά κύριο λόγο εκείνων που αφορούν περιοχές ιδιαίτερης περιβαλλοντικής σημασίας όπως περιοχές που χαρακτηρίζονται σύμφωνα με τις οδηγίες 79/409 ΕΟΚ και 92/143/ΕΟΚ !

Κεφάλαιο  6.  Σύμφωνα με τους γενικούς και ειδικούς στόχους του το ΕΠΧΣΑΑ/ ΑΠΕ αποτελεί ένα ρυθμιστικό - κανονιστικό πλαίσιο με κατευθύνσεις χωροταξικού σχεδιασμού και με πεδίο εφαρμογής του όλον τον εθνικό χώρο.

      Εξειδικεύοντας ανά κατηγορία δραστηριότητας και κατηγορία χώρου αναμένονται επιπτώσεις από τις ρυθμίσεις που προβλέπουν εντοπισμό με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, κατάλληλων περιοχών, που θα επιτρέπουν την μεγαλύ- τερη δυνατή χωρική συγκέντρωση αιολικών εγκαταστάσεων και την επίτευξη οικονομιών κλίμακος στα απαιτούμενα δίκτυα όπως και από τις ρυθμίσεις για εντοπισμό υδατικών διαμερισμάτων με εκμεταλλεύσιμο υδραυλικό δυναμικό. 
Οι επιπλέον προβλέψεις για επέκταση του Συστήματος και προγραμματισμό - κατασκευή τοπικών οδικών δικτύων προσπέλασης καθορίζουν ένα σαφώς αναγνωρίσιμο πεδίο αναμενόμενων μεταβολών σε εντοπισμένες περιοχές της χώρας.

      «Παραδόξως» όπου οριοθετούνται περιοχές δεν εντοπίζονται ζώνες ανάπτυξης αν και αυτές είναι γνωστές καθόσον έχουν αναζητηθεί για τον επίσης «παράδοξο» τρόπο υπολογισμού της «φέρουσας ικανότητας». Οι κατά γενικό τρόπο χαρακτηριζόμενες ως «κατάλληλες περιοχές» δεν προσδιορίζονται ώστε να συνεκτιμηθούν οι επιπτώσεις εντός των περιοχών προτεραιότητας.

      Ως προς τα ΜΥΗΕ αν και ο χωροταξικός σχεδιασμός εντοπίζει υδατικά διαμερίσματα και εκτιμά την φέρουσα ικανότητα τους  «παραδόξως», ο προσδιορισμός των επιπτώσεων στις ευρύτερες περιοχές σε συνάρτηση με τα συνοδά έργα, τα δίκτυα και τα λοιπά έργα ΑΠΕ δεν καθίσταται δυνατός καθότι η φέρουσα ικανότητα «για τις ανάγκες του ΕΠΧΣΑΑ / ΑΠΕ» όπως αναγράφεται στο προσχέδιο, ορίζεται σε επίπεδο υδατορεύματος.

      Είναι καταφανές ότι οι «επιδεικτικές αδυναμίες» του χωροταξικού σχεδιασμού συμπληρώνονται από την «επιδεικτική αποφυγή» προσδιορισμού των επιπτώσεων από τις ρυθμίσεις του σχεδίου στις περιοχές που αναμένεται να επηρεαστούν. Είναι προφανές ότι για να αναγνωριστούν τα χαρακτηριστικά των επιπτώσεων προαπαιτούμενη είναι η αναγνώριση των χαρακτηριστικών αυτών των περιοχών.

      Η μεθοδολογία μη εκτίμησης των επιπτώσεων (προσδιορισμός, χαρακτηρισμός, αξιολόγηση) περιγράφεται στις σελίδες 238-244 της ΣΜΠΕ/ΕΠΧΣΑΑ/ ΑΠΕ. Με την χρήση αυτής της μεθόδου αποφυγής εκτίμησης, στις σελ. 245-280, παρατίθενται περιβαλλοντικές παράμετροι που υποβάλλονται σε ένα σύνολο ερωτήσεων από τις οποίες αντλούνται τα «αναμενόμενα» συμπεράσματα, περί μικρής πιθανότητας επιδείνωσης στην βιοποικιλότητα, πανίδα, χλωρίδα, έδαφος, τοπίο, αλλά μεγάλης βελτίωσης στους παράγοντες της ποιότητας της ατμόσφαιρας και της κλιματικής μεταβολής !

      Κρίνεται σκόπιμο να παρατεθούν σχετικές αναφορές περί της μεθοδολογίας εκτίμησης στη ΣΤΚΠΕ / ΕΠΧΣΑΔ / ΑΠΕ προς άγραν συμπερασμάτων.

      «Στις κρίσιμες ερωτήσεις υποβάλλονται οι ρυθμίσεις του Ειδικού πλαισίου για κάθε κατηγορία ΑΠΕ» (χωριστά).

      «Αυτό το επίπεδο ομαδοποίησης επιλέγη ώστε να εξασφαλισθεί ισορροπία μεταξύ σφαιρικότητας και αναλυτικότητας στην εκτίμηση. Πράγματι μια εκτίμηση σε λεπτομερέστερο επίπεδο (π.χ. Περιοχής Αιολικής Προτεραιότητας και Καταλληλότητας, κριτήρια χωροθέτησης για το φυσικό περιβάλλον, για το ανθρωπογενές περιβάλλον κ.ά.) παρότι θα εξασφάλιζε επαρκές επίπεδο αναλυτικότητας, θα υστερούσε σημαντικά σε ικανότητα διάγνωσης των συνεργιστικών και αθροιστικών επιπτώσεων, αλλά και των επιπτώσεων στρατηγικού επιπέδου, δηλαδή των τάσεων και των δευτερογενών μεταβολών που θα επέφεραν οι ρυθμίσεις του Ειδικού Πλαισίου» [ ! ] σελ. 240.

      «Οι πρόνοιες του Κεφαλαίου Α΄ του ΕΠΧΣΑΑ - ΑΠΕ για τις γενικές διατάξεις, καθώς και αυτές για τις μεταβατικές ρυθμίσεις και το πρόγραμμα δράσης, μπορεί βασίμως να εκτιμηθεί ότι δεν συνδέονται με στρατηγικές περιβαλλοντικές μεταβολές, κυρίως λόγω της άυλης φύσης των σχετικών προβλέψεων. Πράγματι, οι πρόνοιες αυτές δεν θέτουν το πλαίσιο για άδειες έργων ή δραστηριοτήτων που να απαιτούν εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και παράλληλα δεν μεταβάλλουν κατά κανένα τρόπο ισχύουσες ρυθμίσεις που αφορούν σε περιοχές με προστατευόμενο περιβάλλον. Βέβαια η εφαρμογή του Προγράμματος Δράσης, είναι πιθανόν να οδηγήσει στην τροποποίηση ορισμένων υποκείμενων ρυθμίσεων χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού στο μέλλον...»  σελ.244 [ ! ]

      «Η εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον από ένα σχέδιο εξ αντικειμένου χαρακτηρίζεται από σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας κυρίως διότι :

Ο γενικός χαρακτήρας που διακρίνει τις ρυθμίσεις ενός σχεδίου ενδέχεται ως ένα βαθμό να συσκοτίζει τα θέματα εκείνα που κατά την εφαρμογή μπορεί να αποδειχθούν μείζονος περιβαλλοντικής σημασίας αλλά και
Η ευρύτητα που πρέπει να χαρακτηρίζει την αποτύπωση της κατάστασης του περιβάλλοντος πριν την έναρξη εφαρμογής του σχεδίου, ενδέχεται να εμποδίσει ως ένα βαθμό την εμβρίθεια με την οποία πρέπει να αντιμετωπισθούν ορισμένες περιβαλλοντικές μεταβολές με αυξημένο ειδικό βάρος.
Η ομάδα μελέτης προσανατολίστηκε στην σύνθεση μιας μεθοδολογικής προσέγγισης που να χαρακτηρίζεται από τον μέγιστο βαθμό αναλυτικότητας που επιτρέπει το στρατηγικό επίπεδο, ώστε να εντοπισθεί κάθε πιθανό ζήτημα μείζονος περιβαλλοντικής σημασίας, ακόμη και αν, για ορισμένα ζητήματα, η προσέγγιση αυτή ενδέχεται να καταλήγει σε υπερβολικά λεπτομερή ανάλυση» [ ! ]  σελ. 238.
 

      «Στο τρέχον στάδιο χωροταξικού σχεδιασμού, θα πρέπει να εξεταστούν τα οργανωμένα σύνολα έργων ως προς το σφαιρικό τους περιβαλλοντικό αποτύπωμα, δηλαδή ως προς τις συνολικές αλλαγές που θα επέλθουν από την υλοποίηση τους. Η υπερβολική προσήλωση στην αντιμετώπιση ανά έργο, ενδέχεται να υποβαθμίσει την δυνατότητα σφαιρικής εκτίμησης. 

      «Στο τρέχον στρατηγικό στάδιο σχεδιασμού, τα χαρακτηριστικά της χωροθέτησης καθορίζονται με ένα γενικό τρόπο ... 

      Ο βαθμός στον οποίο θα εξαντληθούν οι ρυθμίσεις του Πλαισίου εξαρτά- ται από την ακριβή χωροθέτηση των εγκαταστάσεων, η οποία πραγματοποιείται σε αρκετά μεταγενέστερο στάδιο, αυτό της διαδικασίας ΕΠΟ. Το ωριμότερο αυτό στάδιο προσφέρεται περισσότερο για λήψη λεπτομερών μέτρων σε επίπεδο μεμονωμένης εγκατάστασης» [ ! ]  σελ. 243.

      «Επιπτώσεις τοπικού χαρακτήρα, στην άμεση περιοχή γύρω από κάθε μελλοντικό έργο ή δραστηριότητα που η χωροθέτηση του ρυθμίζεται από το ΕΠΧΣΑΑ - ΑΠΕ, δεν θεωρούνται ως μεταβολές στρατηγικού χαρακτήρα».

      «Οι μεταβολές τοπικού χαρακτήρα επαφίενται προς εκτίμηση και πρόληψη για τα επόμενα στάδια, αυτά των ΕΠΟ, και δεν αναγνωρίζονται ως μεταβολές στρατηγικού χαρακτήρα που θα πρέπει να προληφθούν στο τρέχον επίπεδο του χωροταξικού σχεδιασμού» σελ. 240. 

      Αρκούν αυτές οι αιτιάσεις και μια ανάγνωση των ερωτήσεων / απαντήσεων / κωδικοποίησης της αιτιολόγησης των απαντήσεων στα πλαίσια του προσδιορισμού, χαρακτηρισμού των επιπτώσεων, για να καταλήξει κάποιος αβίαστα στα παρακάτω συμπεράσματα :

Το σχέδιο θέτει κριτήρια χωροθέτησης εγκαταστάσεων ΑΠΕ σε εντοπισμένες περιοχές επενδυτικού ενδιαφέροντος και σε άλλες που δεν οριοθετούνται ή καθορίζονται. Συνοδεύεται από σχέδιο δράσης και προβλέπει τροποποιήσεις σε Περιφερειακά Πλαίσια Χωροταξίας. Οι επιπτώσεις αυτού του σχεδίου εκτείνονται σε όλον τον εθνικό χώρο αλλά εντείνονται στις περιοχές ενδιαφέροντος.
Στις περιοχές όπου αναμένεται η ένταση των επιπτώσεων ο αντίκτυπος δεν έχει μελετηθεί.
 
      Μεταβολές ή διαφοροποιήσεις σε μια ή περισσότερες περιοχές ευρύτερη-ες από αυτήν κάθε επιμέρους έργου ενδέχεται να επιφέρουν μεταβολές στρατηγικού χαρακτήρα σε κρίσιμες περιβαλλοντικές παραμέτρους.

      Δεν πρόκειται για μεταβολές τοπικού χαρακτήρα που επηρεάζουν - καθορίζουν την χρήση μικρών περιοχών.

      Σε κάθε περίπτωση τα κριτήρια για τον καθορισμό της ενδεχόμενης βαρύτητας αυτών επιπτώσεων καταγράφονται στο παράρτημα ΙΙ της 2001/42 / ΕΚ-Σ και αφορούν ακριβώς στην εξέταση κατά πόσον ενδεχόμενες μεταβολές είναι στρατηγικού χαρακτήρα.

      Ο αόριστος και ασαφής χαρακτήρας της μεθοδολογίας εκτίμησης και αξιολόγησης των επιπτώσεων του σχεδίου συσκοτίζει τα θέματα εκείνα που κατά την εφαρμογή του μπορεί να αποδειχθούν μείζονος περιβαλλοντικής σημασίας όπως,

την προσβολή των ορεινών όγκων της Στερεάς Ελλάδας και της Πελοποννήσου
την λεηλασία των κορυφογραμμών και των δασικών εκτάσεων
τις περαιτέρω επιβαρύνσεις στις περιοχές ιδιαίτερης περιβαλλοντικής σημασίας ιδιαιτέρως σε αυτές που χαρακτηρίζονται σύμφωνα με τις οδηγίες 79/409 ΕΟΚ και 92/43 ΕΟΚ
τους επιπρόσθετους κινδύνους για απειλούμενα είδη πανίδας
τους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον λόγω ατυχημάτων
την σπουδαιότητα και την ευαισθησία των περιοχών που ενδέχεται να επηρεαστούν
την σχέση οφέλους / κόστους συγκριτικά με άλλες μεθόδους περιορισμού εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (καθαρός - αειφόρος άνθρακας, αποδοτικότητα)
την καταστρατήγηση των αρχών της περιβαλλοντικής διακυβέρνησης
 
Οι επιπτώσεις από τις ρυθμίσεις του ΕΠΧΣΑΑ - ΑΠΕ δεν εξετάζονται κατά την γεωγραφική τους εμβέλεια όπως αυτή προκύπτει από την διάκριση του εθνικού χώρου σε κατηγορίες και σύμφωνα με τον εντοπισμό περιοχών ενδιαφέροντος, δεν συνυπολογίζονται οι επιπτώσεις - κατά την γεωγραφική έννοια πάντα - του προγράμματος δράσης. Η εξέταση των επιπτώσεων ανά κατηγορία τεχνολογίας ΑΠΕ κατακερματίζει την δυνατότητα αξιολόγησης.
Η όλη μεθοδολογία εκτίμησης και αξιολόγησης των επιπτώσεων από τις ρυθμίσεις του ΕΠΧΣΑ κρίνεται ως «παράδοξη». Είναι προφανές ότι δεν πρέπει να αναμένονται μεταβολές στους κλιματικούς παράγοντες επηρεάζοντας με ουσιαστικό τρόπο τις εκπομπές άνθρακα ανά μονάδα ΑΕΠ, ή ανά κάτοικο, τις εκπομπές αερίων προς κατοικημένες περιοχές, την οικοαποτελεσματικότητα της ενεργειακής παραγωγής κλπ.
Δεν αδειάζεις τους ωκεανούς με ένα κουτάλι της σούπας.