Welcome to eyploia.aigaio-net.gr!

     On Line Πλοία
Για να δείτε τα πλοία
On line στο Αιγαίο
πατήστε εδώ.

     Ανακοίνωση
 ΥΠΟΓΡΑΨΤΕ
Για να σωθεί η Σαντορίνη
και το Αιγαίο από
την τοξική βόμβα βυθού
Sea Diamond

 SIGN the PETITION
and help protect Santorini
and the Aegean Sea
from toxic dangers
 


     Κατηγορίες
?γρια Ζωή
Αεροδρόμια Λιμάνια
Αιολικά Πάρκα
Αλιεία
Ανανεώσιμες Π. Ε.
Απόβλητα
Απορ/τα-Ανακύκλωση
Απόψεις-Ιδέες
Βιοτοποι/βιοπ/λότητα
?γρια Ανάπτυξη
Βιώσιμη Ανάπτυξη
Δάση
Διάνοιξεις Δρόμων
Διατροφή
Διάφορα
Δίκτυο
Εκδηλώσεις-Ενημέρωση
Ενέργεια
Έρωτας και Αιγαίο
Θάλασσα-Ακτές
Κεραίες
Κλίμα
Κοινωνία Πολιτών
Κτηνοτροφία
Κυνήγι
Μ.Μ.Ε.
Νερό
Οικολογική Γεωργία
Παραδοσιακοί Οικισμοί
Περιβάλλον
Πολιτισμός
Ρύπανση
Συγκοινωνία
Τουρισμός
Φίλοι των ζώων
Φυσικοί Πόροι
Χωροταξία

     Νησιά


     Επιλογές
·Θέματα
·Αρχείο ?ρθρων

·1ο Τεύχος
·2ο Τεύχος
·3ο Τεύχος
·4ο Τεύχος
·5ο Τεύχος
·6ο Τεύχος
·7ο Τεύχος
·8ο Τεύχος
·9ο Τεύχος
·10ο Τεύχος
·11ο Τεύχος
·12ο Τεύχος
·13ο Τεύχος
·14ο Τεύχος
·15ο Τεύχος
·16ο Τεύχος
·17ο Τεύχος
·18ο Τεύχος
·19ο Τεύχος
·20ο Τεύχος
·21ο Τεύχος
·22ο Τεύχος

     Who's Online
Υπάρχουν επί του παρόντος 10 Επισκέπτης(ες) και 0 Μέλος(η) που είναι συνδεδεμένος(οι)

Είσαστε ανώνυμος χρήστης. Μπορείτε να εγγραφείτε πατώντας εδώ

     Search



     Έπαθλο

Το περιοδικό της Πελοποννήσου


 ?γρια Ανάπτυξη: Ο επεκτατικός μηχανισμός της ανάπτυξης

ΝάξοςΟ επεκτατικός μυστικισμός της ανάπτυξης
Του Γιάννη Βάσιλα

Η ανάπτυξη αποτελεί την κυρίαρχη δοξασία των ημερών μας, μια έννοια ενδημική στην ακατάσχετη φλυαρία των πολιτικών, αγαπημένο τέκνο των οικονομολόγων που την εξυμνούν και την αναλύουν με νούμερα και μεγέθη. Αποτελεί επίσης το ζητούμενο για τους κάθε λογής εργολάβους, επενδυτές, βιομήχανους, τους μεγαλοπράκτορες και τις πολυεθνικές του τουρισμού, κοντολογίς για όλους εκείνους που προσβλέπουν στην οικονομική μεγέθυνση και τη συσσώρευση του κεφαλαίου. Όλοι αυτοί συντηρούν την αναπτυξιολογία κολακεύοντας τις αρετές της, καλλιεργούν την προσδοκία για πλούτη και για την ευημερία του καταναλωτικού τρόπου ζωής. Η ανάπτυξη σήμερα λογίζεται ως η μοναδική διέξοδος, ταυτίζεται με την πρόοδο και με όλες εκείνες τις αξίες μέσα από τις οποίες μετουσιώνεται, υποτίθεται, η ιστορική διαδρομή της ανθρωπότητας προς το βέλτιστο.

Η μυθολογία αυτή είναι απαραίτητη, ειδικά σε ένα σύστημα που επιδιώκει διαρκώς να ανανεώνει τις πηγές του πλουτισμού και της κυριαρχίας του. Τα θύματα αυτής της γοργά εξελισσόμενης διαδικασίας είναι οι αποκλεισμένοι σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη. Οι μικροί αγρότες, που μετατρέπονται σε κολλίγους των πολυεθνικών, οι προλετάριοι, με την εντατικοποίηση και την ανεργία, οι νεολαίοι και οι μετανάστες στα γκέτο των μεγαλουπόλεων που στερούνται από κάθε πρόσβαση στα αγαθά του συστήματος, ακόμα και οι μικροί επαγγελματίες που προλεταριοποιούνται και φυτοζωούν, συνιστούν τη γεωγραφία της ανάπτυξης που αποτυπώνει τις ταξικές και κοινωνικές αντιθέσεις και ανισότητες. Ωστόσο, για να προχωρήσει απρόσκοπτα η αναπτυξιακή ιδεολογία περιβάλλεται με μια θρησκευτικότητα τόσο έντεχνα ώστε αυτόματα οι αντιρρησίες να κατατάσσονται στους αιρετικούς του σύγχρονου πολιτισμού.

Νάξος: Από Αλώνια σε Σαλόνια Πώς λοιπόν να μην εξοργιστούν οι τοπικοί ιεραπόστολοι της ανάπτυξης, όταν ψυχανεμίστηκαν τον κίνδυνο απώλειας του μεγάλου έργου του λιμανιού; Οι άρχοντες του τόπου μαζί με πλήθος φιλόδοξων παραγόντων συστρατεύτηκαν σε μια πρωτοφανή για τα δεδομένα του νησιού εκστρατεία, όπου τα επιχειρήματά τους εστιάστηκαν σε έναν και μοναδικό στόχο: στην υποταγή ή την εξαφάνιση της αντίθετης άποψης.

Η διαρκής επιθετικότητα, ο λαϊκισμός, η αποτυχημένη προσπάθεια συσπείρωσης του κόσμου με το συλλαλητήριο, οι άκομψες δηλώσεις του δημάρχου για μεταδημοτεύσεις και εκτοπισμό σε άγονα νησιά, η σύγχυση και η μετάθεση ευθυνών μετά την απόφαση για απόρριψη του έργου από το Συμβούλιο της Επικρατείας, φανέρωσαν την αδεξιότητα, την αμηχανία, έναν ανεπιτήδευτο αυταρχισμό και εν τέλλει την παντελή ανικανότητά τους. Ίσως όμως -με βάση και την κινδυνολογία που διαχέεται, ότι δηλαδή θα κάνουμε να δούμε λιμάνι 10, 50 ή και 100 χρόνια- αυτό που τους ανησυχεί και τους φοβίζει περισσότερο είναι η αναπτυξιακή στασιμότητα. ?λλωστε η επάρκεια της διοίκησης είθισται να κρίνεται από τον όγκο των έργων που πραγματοποιούνται και όχι από τη σκοπιμότητα ή τα οικονομικά συμφέροντα που αυτά εξυπηρετούν.

Σήμερα η εκμετάλλευση της φτηνής εργατικής δύναμης των μεταναστών αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση της προόδου και της εξέλιξης για την κίνηση του κεφαλαίου. Τρία χρόνια μετά την ευλογημένη για τους κεφαλαιοκράτες ολυμπιακή χρονιά, η προίκα της ευημερίας των οικονομικών μεγεθών είναι οι εγκαταλειμμένες εγκαταστάσεις και οι δεκάδες νεκροί και ανάπηροι εργάτες που δούλεψαν στα κάτεργα των υψηλών ιδανικών. Είναι φανερό ότι ο μόνος ορθολογισμός που γίνεται αποδεκτός είναι αυτός που ποσοτικοποιεί. Και αυτός βασίζεται εκ των πραγμάτων στη λεηλασία των φυσικών πόρων και στην κυριαρχία πάνω στο περιβάλλον που επιβάλλονται και με την αδιάκοπη κατασκευή έργων τα οποία, όπως έλεγε κάποτε ο εθνάρχης Καραμανλής ο Α΄, «πρέπει να γίνονται κι ας γίνουν και λάθη».

Το ότι στα έργα, και ειδικά στα μεγάλα, υπάρχει πολύ ψωμί, μίζες, τα διάφορα ραβασάκια και φακελάκια που αλλάζουν χέρια, αυτό είναι γνωστό και δεδομένο. Το ίδιο όμως συμβαίνει και στη διάρκεια της σύλληψης και του σχεδιασμού, της εκπόνησης και της τελικής ένταξης ενός έργου στα χρηματοδοτικά πακέτα της ευρωπαϊκής ένωσης. Ένα στενό πλέγμα οικονομικών σχέσεων αναπτύσσεται ανάμεσα σε ημέτερα μελετητικά γραφεία, δοτούς εργολάβους, κατασκευαστικές εταιρείες και πολιτικούς της τοπικής και της κεντρικής διοίκησης. Φυσικό επακόλουθο είναι οι τροπολογίες τύπου Πάχτα, η επιδίωξη για την αναθεώρηση του άρθρου 24, οι ευλογίες του Καραμανλή του Β΄ και υπουργών του σε μεγαλοεπενδύσεις όπως αυτή στο Βάι της Κρήτης ή εκείνη του εφοπλιστή Κωνσταντακόπουλου στη Μεσσηνία.

Επίσης, ειδικές χωροθετήσεις συντάσσονται για τη διευκόλυνση στην κατασκευή αιολικών πάρκων ή πρόσφατα για τις τουριστικές εγκαταστάσεις και την παραθεριστική κατοικία.

Η κινητικότητα αυτή είναι ζωτικής σημασίας για την εξουσία γιατί, συν τοις άλλοις, της επιτρέπει να σταθμίζει ανταλλάγματα και οφέλη ώστε να συντηρεί και να αναπαράγει το υφάδι της πολιτικής πατρωνίας που την καθιστά το ρυθμιστή και εντέλει βασικό συντελεστή στην καπιταλιστική συσσώρευση.

Σ’ αυτό το πλαίσιο γίνεται εύκολα κατανοητή η εμμονή της πολιτικής ηγεσίας του νησιού στη σκληρή γραμμή απέναντι στους αντιφρονούντες. Ούτως ή άλλως, η σταδιακή στροφή σε μια πιο αυταρχική και συγκεντρωτική δομή στους ΟΤΑ μετά τον «Καποδίστρια» είναι εκ των ων ουκ άνευ. Η έλλειψη πόρων, η μείωση των χρηματοδοτήσεων από το κράτος και την ε.ε. έχει δώσει το άλλοθι αλλά και τη δυνατότητα στους δήμους να αποτελέσουν τον προθάλαμο για την εκποίηση κοινωνικών αγαθών και την παράδοση κάθε είδους υπηρεσιών στον ιδιωτικό τομέα, αλλά ακόμα και να πρωτοστατούν στην καθιέρωση άθλιων συμβάσεων εργασίας για τους υπαλλήλους τους.

Ο Δήμος Νάξου βρίσκεται στο μεταίχμιο αυτής της εποχής. Καλείται να διατηρήσει τα κεκτημένα και να προχωρήσει μέσα στο άκρως ανταγωνιστικό πεδίο της διεθνούς τουριστικής αγοράς, κάτι που σημαίνει βέβαια πολύ μεγαλύτερη πίεση στο περιβάλλον και εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης. Πόσο συμπτωματική μπορεί να είναι η αναβάθμιση της αστυνομικής διεύθυνσης του νησιού, η σχεδιαζόμενη ίδρυση δημοτικής αστυνομίας και η επικείμενη ανασυγκρότηση της αγροφυλακής μπροστά σε τέτοιες προοπτικές;

Μπετόν: Το θεμέλιο της εξέλιξης «Πρέπει να δοθεί χώρος στις επενδύσεις και να βρούμε τα όρια στα οποία θα κινηθεί η προστασία του περιβάλλοντος», (Αλογοσκούφης, υπουργός οικονομίας).

Το περιβάλλον από αναγκαίος όρος για την ύπαρξη ζωής μεταμορφώνεται σε εμπόρευμα, υφίσταται αδυσώπητη εκμετάλλευση και τελικά καταντάει ένα μουσειακό είδος που χρήζει παρατήρησης και προστασίας. Σήμερα τα πράγματα είναι όντως οριακά, η εξάντληση των φυσικών πόρων και οι κλιματικές αλλαγές είναι συνέπεια της κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης. Ο καταναγκαστικός παραλογισμός ενός συστήματος να παράγει όλο και περισσότερο, αφήνοντας παράλληλα το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού σε μια κατάσταση πείνας και ανείπωτης φτώχειας, φανερώνει ξεκάθαρα ποιο πρέπει να είναι το όριο ανοχής μας στην οικονομία της ανάπτυξης.

Βασική προϋπόθεση για την ιδεολογία της προόδου είναι η άνευ όρων παράδοση στην αγοραία λογική της οικονομίας, που έχει δημιουργήσει την τεράστια ανισοτιμία, το παγκόσμιο χωριό των δύο τρίτων. Ο έλεγχος και η εξάρτηση από τις ελίτ του βορρά που καθορίζουν τις αγορές, το πώς και το τι παράγεται και σε ποιες ποσότητες, που επιπλέον κατέχουν τη λυδία λίθο, την τεχνογνωσία, έχει διαμορφώσει ένα καθεστώς ετερονομίας σε βάρος της αυτονομίας των κοινωνιών. Και ενώ ο πλούτος του πλανήτη από το 1950 κι έπειτα εξαπλασιάστηκε, τόσο το μέσο εισόδημα όσο και ο προσδόκιμος χρόνος ζωής έχουν μειωθεί δραματικά.

Στον ελλαδικό χώρο, η ανάπτυξη, ιδιαίτερα μεταπολεμικά, στηρίχτηκε εν πολλοίς στον κατασκευαστικό τομέα. Ήδη το 1969 η Ελλάδα κατείχε την πρώτη θέση στην κατασκευή σπιτιών στον “καπιταλιστικό κόσμο” (1). Το σημερινό μόρφωμα της Αθήνας αποτυπώνει την οικονομική ανάπτυξη στο χώρο.

Η εικόνα της πόλης είναι αποτέλεσμα των αδιάκοπων κοινωνικών και ιστορικών μετασχηματισμών, των πολέμων, της έλευσης των προσφύγων παλιότερα και των μεταναστών στις μέρες μας. Πολλές γειτονιές της Αθήνας σχηματίστηκαν και επεκτάθηκαν από τις παράγκες και τα χαμόσπιτα των χιλιάδων προλετάριων που εγκαταστάθηκαν γύρω από τις βιομηχανίες της εποχής.

Μετά τον εμφύλιο η μαζική φυγή από την ύπαιθρο των εξαθλιωμένων από τις κακουχίες αγροτών διογκώθηκε ακόμα περισσότερο λόγω της σταδιακής εκμηχάνισης της γεωργίας, αλλαγής που συνέβαλε τα μάλα στην ερήμωση της υπαίθρου. Στο σκυθρωπό μελανό τοπίο της μεταπολεμικής περιόδου, η Ελλάδα «χώρα με περίσσεια εργατικών χεριών και σχεδόν παντελή έλλειψη κεφαλαίου, η εισαγωγή δυσανάλογης εκμηχάνισης στα δημόσια έργα, την εν γένει οικοδομική δραστηριότητα και τη γεωργία οδήγησε σε μεγάλη ανεργία και μετανάστευση, την ανάπτυξη της ελληνικής τεχνολογικής υποδομής, την επικίνδυνη αύξηση του εξωτερικού χρέους, και σειρά άλλων φαινόμενων ανθρωπογεωγραφικής ανισορροπίας» (2).

Είναι γνωστό ότι η οικιστική έκρηξη τόσο στην Αθήνα όσο και στην περιφέρεια έγινε χωρίς σχέδιο, έρμαιο ποικίλων συμφερόντων που κατά κανόνα προωθούσαν και εκμεταλλεύονταν τις πιέσεις των μικροϊδιοκτητών. «Κεφαλαιοκράτες, τραπεζίτες, ιδιοκτήτες γης, οικοπέδων και διαμερισμάτων (…) χρησιμοποίησαν ως όργανό τους το κράτος και συχνά εκπροσωπούσαν ή μετείχαν στην εξουσία. Αυτοί οι ίδιοι επέβαλλαν τα περίφημα οικιστικά ‘ψηφίσματα’, καθόρισαν ύψη και καλύψεις, ρυμοτομούσαν, εμπορεύονταν περιοχές, αξιοποιούσαν ‘κατσάβραχα’, καταπατούσαν παραλίες, παραχωρούσαν εκτάσεις (…) εν ολίγοις πουλούσαν, χάραζαν, έχτιζαν, αγόραζαν, υπερτιμούσαν, έπηξαν τον τόπο» (3).

Κάτι αντίστοιχο έγινε κι εδώ στο νησί, όπου πρώην μαυραγορίτες, διορισμένοι από τη χούντα δήμαρχοι και διάφοροι τυχοδιώκτες επέκτειναν τον οικισμό σιγά σιγά προς την παραλία, εκποίησαν και καταπάτησαν τη δημόσια γη, μπάζωσαν, οργίαζαν κυριολεκτικά στο χώρο. Αξιοποιώντας τις επαφές και τις στενές τους σχέσεις με τους πολιτικούς και το καθεστώς, συμπεριφέρθηκαν πραγματικά σαν τους πάλαι ποτέ ενετούς φεουδάρχες. Ό,τι ακολούθησε, ήτοι το μπάζωμα της αμμουδιάς και της παραλίας της Χώρας μαζί με την πλήρη παράδοσή της στην εμπορική εκμετάλλευση, οι ακαλαίσθητες πολυκατοικίες που αλλοίωσαν την παλιά μορφή της πόλης κι έφραξαν τη θέα στο Κάστρο, η πυκνή δόμηση, η έλλειψη ελεύθερων χώρων και πράσινου, το έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα, ακόμα και η μετατροπή της παραλίας της αρχαίας πόλης σε πάρκινγκ (Γρόττα), ήταν απλώς φυσική εξέλιξη. Η φυσιογνωμία της ανάπτυξης χαρακτηρίζεται από την τρομερή επεκτατικότητά της στο χώρο, από τη μετατροπή κάθε σπιθαμής γης, κάθε βράχου σε οικόπεδο.

Η επέκταση της πόλης που σχεδιάζεται σήμερα με τον ίδιο κατά πώς φαίνεται τρόπο προς όφελος των ιδιοκτητών και των εμπόρων γης και σπιτιών, πιθανότατα θα στοιβάξει εκτός από τους χιλιάδες εργάτες των γειτονικών χωρών, που στις πλάτες τους στηρίζεται η τουριστική βιομηχανία, και τους εκατοντάδες ξεκληρισμένους αγρότες της ορεινής Νάξου, που παλεύουν σήμερα για το βιος τους.

Στο υπόλοιπο νησί, και ειδικά στις δυτικές και τις νότιες περιοχές, που δέχονται τις μεγαλύτερες πιέσεις για ανάπτυξη, αντιμετωπίζουμε το φαινόμενο των απέραντων νεκροπόλεων του τουρισμού -που το συναντάμε και σε πολλές περιοχές της χώρας-, οικισμών εποχικής ζωής που ερημώνουν τη χειμερινή περίοδο. Η νοτιοδυτική πλευρά της Νάξου, από τα λίγα κάποτε οικοσυστήματα του Αιγαίου που περιλάμβανε αλληλοδιαδοχικά κεδροδάση τα οποία εκτείνονταν μέχρι τον αιγιαλό, τώρα έχουν ρυπανθεί από τα διάσπαρτα οικιστικά συμπλέγματα δίπλα στο κύμα, ενώ οι μοναδικές θάλασσες είναι γεμάτες ενοικιαζόμενες ομπρέλες και σεζλόνγκ.

Το καρτέλ της παραθεριστικής κατοικίας Αν και όπως επισημαίνουν ερευνητές, υπάρχει μεγάλη ανεπάρκεια αλλά και αποσπασματικότητα από τους κρατικούς οργανισμούς στα διαθέσιμα στοιχεία για την οικοδομική δραστηριότητα, μερικά από αυτά είναι ενδεικτικά των μεγεθών και του προβλήματος. Για παράδειγμα, στις Κυκλάδες εγκρίνονται ετησίως 3.000 περίπου κατοικίες, στη Νάξο την τελευταία δεκαετία αδειοδοτήθηκαν 4.200 κατοικίες. Πάντως, και ανεξάρτητα από τις επιμέρους συνιστώσες όπως η τοπική κλίμακα του κάθε νησιού, ο αριθμός των μόνιμων κατοικιών, το ζήτημα της άτακτης και εντατικής δόμησης παραμένει κυρίαρχο στον κυκλαδικό χώρο, και αναμένεται να ενταθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια. Στα μικρά μάλιστα νησιά όπως η Σίκινος, η Δονούσα και τα Κουφονήσια αυξάνεται δραματικά η γη που σφραγίζεται από το μπετόν. Σε λίγο «αν συνεχιστεί αυτή η ανάπτυξη που μιμείται το αστικό περιβάλλον των πόλεων, μοιραία σε μια γενιά τα περισσότερα κυκλαδονήσια θα απαξιωθούν» (4).

Το νέο ειδικό χωροταξικό σχέδιο για τον τουρισμό που εξήγγειλε ο Σουφλιάς προβλέπει για τη Νάξο να αναβαθμιστεί σε κέντρο για το θαλάσσιο τουρισμό, κάτι που μεταφράζεται στην κατασκευή νέων λιμενικών εγκαταστάσεων, οι οποίες απειλούν κάθε αναξιοποίητη παράλια περιοχή με τις μαρίνες, τα χαρακτηρισμένα αλιευτικά καταφύγια και τα μικρά και μεγάλα λιμάνια που υπαγορεύονται.

Παράλληλα, και προς επίρρωσην της νέας ιδιότητας του νησιού ως θαλάσσιου συγκοινωνιακού κόμβου, η επέκταση ή η κατασκευή νέου διεθνούς αεροδρομίου και η διάνοιξη περιφερειακού δρόμου που θα σφιχταγκαλιάζει κυκλικά το τοπίο δεν αφήνουν περιθώρια για εφησυχασμό. Φαίνεται πως το όραμα σταδιακά υλοποιείται με το αλιευτικό καταφύγιο που κοντεύει να αποπερατωθεί στον Καλαντό, ενώ έντονες φήμες κυκλοφορούν για την αξιοποίηση των εγκαταλειμμένων κτιρίων στο μοναδικό κεδροδάσος του Αλυκού.

?λλωστε από το ίδιο χωροταξικό σχέδιο αναδεικνύεται ότι η παραθεριστική κατοικία είναι πρώτιστη αναπτυξιακή προτεραιότητα, στρατηγική επιλογή στη μετάβαση του ελλαδικού χώρου στο μοντέλο “Φλόριδα της Ευρώπης”. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, «υπάρχουν 4.000.000 αλλοδαποί υποψήφιοι αγοραστές για εξοχικές κατοικίες (...) με πρώτο πλάνο ανέγερσης 1.000.000 κατοικίες» (5). Υπολογίζεται ότι τα επόμενα χρόνια πάνω από 10 δις ευρώ θα δαπανηθούν από εγχώριες και ξένες κατασκευαστικές εταιρείες. Ήδη σε πολλούς νομούς της χώρας, με πρωτοπόρο το νομό Χανίων, οι νομαρχίες και οι ΟΤΑ έχουν ξεκινήσει εκστρατεία για την προσέλκυση και τη διευκόλυνση των μεγαλοεπενδυτών.

«Πρόκειται για το νέο φρούτο της παγκόσμιας τουριστικής βιομηχανίας, γύρω από το οποίο συνωθούνται χιλιάδες συνταξιούχοι, αλλά και λεφτάδες από τα βόρεια κλίματα που θέλουν διακαώς να αποκτήσουν ένα σπιτάκι στον ήλιο και στα κύματα της Μεσογείου, μαζί με μεγαλοξενοδόχους και εργολάβους οι οποίοι έχουν φροντίσει να αποκτήσουν από καιρού (και πολύ φθηνά) εκτάσεις όπου θα χτίσουν τις παραθεριστικές κατοικίες. Στην ωραία αυτή παρέα έχουν προστεθεί -τουλάχιστον αν πιστέψουμε και τις σχετικές ανταποκρίσεις που φτάνουν από την Κόστα Ντελ Σολ (Μάλαγα) της Ισπανίας- και κάποιοι κύριοι της Μαφίας και του καρτέλ ναρκωτικών οι οποίοι, στην προσπάθειά τους να ξεπλύνουν μαύρο χρήμα έστησαν εικονικές εταιρείες και έπεσαν με τα μούτρα στις παραθεριστικές κατοικίες της περιοχής….» (6).

Με το νέο σχέδιο του ΥΠΕΧΩΔΕ για τον τουρισμό, που προωθείται πριν ψηφιστεί το γενικό χωροταξικό σχέδιο της χώρας ίσως ακριβώς για να δημιουργήσει τετελεσμένα, προβλέπεται όπως αναφέρεται “η χρονική και χωρική διεύρυνση του τουρισμού”. Περιοχές που προστατεύονται από τη συνθήκη Natura, μικρά νησιά, ακόμα και βραχονησίδες δίνονται βορά στα συμφέροντα των μεγαλοεπιχειρηματιών του τουρισμού και του real estate. Συνοπτικά λοιπόν, δίνονται “πολεοδομικά κίνητρα για την ανάπτυξη σύνθετων τουριστικών εγκαταστάσεων (συγκροτήματα ξενοδοχείων, παραθεριστικών κατοικιών, γκολφ κλπ), επιδοτείται η παραθεριστική κατοικία με τετραπλάσιους συντελεστές δόμησης, δίνεται το δικαίωμα να χτίζοντα εξοχικά με όρους ξενοδοχείου, δίνονται βορά στους κτηματομεσίτες και τους εργολάβους βραχονησίδες και μικρά νησιά με λίγους μόνιμους κατοίκους, (ακόμα και σημαντικοί οικότοποι όπως η Σαρία της Καρπάθου), μειώνεται στα 50 μέτρα η απόσταση των νέων τουριστικών μονάδων από τον αιγιαλό, μειώνεται η αρτιότητα για τη δόμηση ανάλογα με το πόσο αναπτυγμένη τουριστικά είναι η περιοχή κ.λπ” περιορίζει τις ενοχλητικές για τις τουριστικές μονάδες χρήσεις ενώ θεωρεί και τη γεωργία οχλούσα χρήση (7).

Σε εξέλιξη βρίσκονται σήμερα μεγάλες οργανωμένες επενδύσεις όπως αυτή στο Βάι της Κρήτης και στη Μεσσηνία που προαναφέραμε, ενώ πολλές ακόμα σχεδιάζονται σαν αυτή της Αταλάντης στη Φθιώτιδα, τη συνδυασμένη τουριστική ανάπτυξη που πραγματοποιεί σε έκταση 4.000 στρεμμάτων στην Κρήτη η J&P ?βαξ, στα Χανιά και στη Ρόδο η Cybarco, ενώ στην Ελαφόνησο κατέχει εκτάσεις-φιλέτα ο όμιλος ΑΕΓΕΚ καθώς και το κτήμα Μέρλιν στην Κέρκυρα. Εδώ στη Νάξο, ο όμιλος Κοπελούζου αναπτύσσει οικισμό 26 αυτόνομων παραθεριστικών κατοικιών στο Πυργάκι, ενώ δεκάδες άλλοι μικροί και μεγάλοι κατασκευαστές σχεδιάζουν και επενδύουν σε τέτοια συγκροτήματα.

Οι περισσότερες από αυτές τις επενδύσεις, εκτός του ότι γίνονται ως επί το πλείστον σε παρθένες περιοχές, αποτελούν επιπλέον κλειστές πολεοδομικές, οικονομικές και κοινωνικές οντότητες. Ένα σύστημα τουρισμού περιχαρακωμένο, που ελάχιστα ή και καθόλου δε συνεισφέρει στις τοπικές κοινωνίες, αφού ο εξοπλισμός, η ψυχαγωγία, ακόμα και τα είδη διατροφής είναι εισαγόμενα και καταναλώνονται μόνο μέσα στο κλειστό σύστημα των μονάδων. Αυτό που απαιτείται από τους ντόπιους είναι οι καλές συγκοινωνιακές υποδομές (δρόμοι, λιμάνια, αεροδρόμια) και βέβαια ενέργεια, άφθονο νερό και υπηρεσίες για την αποκομιδή των απορριμμάτων.

Το σκανδαλώδες με τις παραπάνω επενδύσεις είναι ότι εκτός από τις ευνοϊκές ρυθμίσεις και διεκπεραιώσεις, οι μεγαλοεπιχειρηματίες επιδοτούνται μέσα από τον αναπτυξιακό νόμο!!! Μάλιστα, για την περίπτωση των επενδύσεων της βρετανικής κατασκευαστικής στην Ανατολική Κρήτη ενδιαφέρθηκε προσωπικά ο βρετανός πρωθυπουργός T. Blair, ενώ για το Π.Ο.Τ.Α Μεσσηνίας ο εφοπληστής Κωνσταντακόπουλος ήταν ο πρώτος επιχειρηματίας που επισκέφτηκε τον Καραμανλή τον Β΄ μετά τις εκλογές. Υπολογίζεται ότι οι συνολικές επιδοτήσεις που θα εισπράξουν οι επενδυτές ανέρχονται μέχρι και στο μισό του συνολικού κόστους των έργων!!! (8)

Χωροταξία: Η αναπαραγωγή των κοινωνικών διαχωρισμών Αποτελούν άραγε σήμερα η ψήφιση και η εφαρμογή των χωροταξικών σχεδίων την απάντηση στην ασυδοσία της αγοράς και την προστασία από την άναρχη ανάπτυξη και τα κερδοσκοπικά συμφέροντα; Σχέδια έχουν εκπονηθεί κατά καιρούς πολλά και περιοδεύουν από τα γραφεία του ΥΠΕΧΩΔΕ στα έδρανα της Βουλής και από κει στα περιφερειακά κέντρα λήψης των αποφάσεων. Εδώ στη Νάξο κατά το παρελθόν έχουν γίνει συνελεύσεις και συζητήσεις χωρίς όμως να έχει επέλθει η επιθυμητή συναίνεση.

Έχουμε λοιπόν τα Εθνικά Χωροταξικά Σχέδια, έχουμε το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Ανάπτυξης που έχει θεσμοθετηθεί, ενώ σε επίπεδο νησιού έχουμε τη Χωροταξική Μελέτη του ΥΠΕΧΩΔΕ (Σεπτέμβριος του 1993), τη Μελέτη Χωρικών Επιπτώσεων και Κοινοτικών και Πολιτικών, έχουμε ειδικά πλαίσια για τις ορεινές περιοχές, ειδικό πλαίσιο για τις φυλακές (το μόνο που έχει ψηφιστεί μέχρι τώρα) και ούτω καθ’ εξής. Τεχνοκρατικές μελέτες που καθορίζουν τις παραγωγικές δραστηριότητες στο χώρο, τις χρήσεις γης, το πλαίσιο και τη χωροθέτηση της ανάπτυξης, που όμως σε τίποτα δε δεσμεύουν το σχεδιασμό των διαφορετικών υπουργείων (όπως το νέο χωροταξικό του τουρισμού) ενώ η σχέση των προτάσεων αυτών με τους παραπέρα σχεδιασμούς, όπως οι επεκτάσεις των οικισμών, παραμένει ασαφής και ακαθόριστη.

Παράλληλα, ενώ σε πολλές από αυτές τις μελέτες αναγνωρίζεται το πρόβλημα που έχει δημιουργήσει η άγρια ανάπτυξη, παρόλα αυτά προβλέπονται, για παράδειγμα, η κατασκευή μεγάλων αεροδρομίων, λιμανιών και η επέκταση του οδικού δικτύου, ή επίσης προωθείται η δημιουργία ξενοδοχείων έως 100 κλινών σε μικρά νησιά, όπως είναι το Αγαθονήσι ή ο Αη Στράτης, ή και σε ακατοίκητα νησιά. Με λίγα λόγια πρόκειται για φιλολογικές διαπιστώσεις, αφού στην ουσία πριμοδοτείται η τουριστική μονοκαλλιέργεια και η άγρια ανάπτυξη.

Τα χωροταξικά αποτελούν σανίδα σωτηρίας για όλους εκείνους που πιστεύουν ότι το κράτος μπορεί να επιτελέσει έναν αναθεωρητικό ρόλο στην επιτήρηση και τη ρύθμιση των κοινωνικών συμφερόντων. Πρόκειται για το “δικαιότερο κράτος”, κατακλείδα της σοσιαλρεφορμιστικής παράδοσης που εδραιώθηκε με την ανάληψη της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ και τη σταδιακή ενσωμάτωση της επιστημονικής ελίτ της αριστεράς. Οι τελευταίοι με τη σειρά τους εισήγαγαν κάποιες προοδευτικές ιδέες, πρόβαλαν το ανθρώπινο πρόσωπο της ανάπτυξης. Το ρυθμιστικό του 1983 με τίτλο “Αθήνα και πάλι Αθήνα” είναι χαρακτηριστικό, αφού ανάμεσα στα άλλα πρότεινε την «κατάλυση της ταξικής διάρθρωσης της πόλης, τη δημιουργία επιτροπών γειτονιάς» και άλλα. Βέβαια πολύ γρήγορα η διαβρωτική επήρεια της εξουσίας και οι αναγκαίοι συμβιβασμοί εκτόνωσαν αυτό τον ψευδεπίγραφο επαναστατικό οίστρο ώστε στο τέλος αυτό που απόμεινε ήταν κάποιες αναπλάσεις περιοχών ή αναπαλαιώσεις και η συντήρηση νεοκλασικών και βιομηχανικών κτιρίων. «Η υποστήριξη μάλιστα τέτοιων εγχειρημάτων και μετατροπής τους σε πολυχώρους τέχνης από την αριστερά, δεν έκανε τίποτα άλλο από το να διεκδικεί το μεσολαβητικό της ρόλο στη συλλογική μνήμη του προλεταριάτου» (9).

Η πολυπλοκότητα ενός συστήματος εξουσίας παράγει και εμπεριέχει εγγενείς αντιφάσεις. Όμως επ’ ουδενί αυτές δεν πρόκειται να αναιρέσουν τον ιστορικό του ρόλο σαν θεματοφύλακα μιας συγκεκριμένης μορφής οργάνωσης της οικονομίας και των παραγωγικών σχέσεων. Η ψήφιση ενός χωροταξικού δεν εγγυάται ότι δεν θα υπάρξουν παρεκκλίσεις κατά την εφαρμογή του ή ειδικές ρυθμίσεις. Κάτι αντίστοιχο δε συμβαίνει άλλωστε και με τις ΖΟΕ (Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου) τα όρια των οποίων αλλάζουν αυθαίρετα, το ίδιο δε συμβαίνει και σε περιοχές που προστατεύονται από διεθνείς συνθήκες (Ramsar, Natura κ.λπ), όπου κατασκευάζονται φράγματα (?ραχθος ποταμός), αιολικά πάρκα ή τουριστικά συγκροτήματα (Βάι, Μεσσηνία κ.ά.); Τελικά, ανεξάρτητα από τη φυσιογνωμία της εκάστοτε εξουσίας, το ιδεολογικό της περιτύλιγμα ή τις παραμέτρους που την καθορίζουν, εντέλει καταλήγει να διευκολύνει τη δραστηριότητα των οικονομικών συμφερόντων και οδηγεί στην όξυνση των κοινωνικών και ταξικών αντιθέσεων. Το σίγουρο είναι ότι η νομιμοποίηση και η αποδοχή του ρυθμιστικού ρόλου του κράτους ισοδυναμεί με συμψηφισμό, ενσωμάτωση ή υποταγή….

Η αυξημένη ευαισθητοποίηση γύρω από την κακοποίηση του περιβάλλοντος και τις κλιματικές αλλαγές αποτελούν αναμφισβήτητα την προίκα του οικολογικού κινήματος στις κοινωνίες. Όλα τα έργα πια συνοδεύονται από περιβαλλοντικές μελέτες, που βέβαια δεν είναι τίποτα άλλο από τυποποιημένα συγχωροχάρτια, απαραίτητα πιστοποιητικά οικολογικών φρονημάτων που δικαιολογούν μονάχα τους εργολήπτες. Σχεδόν όλα τα μεγάλα έργα μιλούν για την οικολογική τους διάσταση, μετριάζουν τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, εξυμνούν την κοινωνική τους προσφορά. Για παράδειγμα, η Minoan, εταιρεία που κατασκευάζει το έργο στην Αν. Κρήτη, υποστηρίζει ότι θα αναβαθμίσει το περιβάλλον και θα προσφέρει δουλειές στην περιοχή, ανεξάρτητα βέβαια από το γεγονός ότι δεν υπάρχει ανεργία εκεί.

Αλλά τι να περιμένει κανείς όταν ακόμη και για την καλλιέργεια των μεταλλαγμένων οι αγροχημικοί κολοσσοί προβάλλουν την οικολογική τους διάσταση λέγοντας ότι θα συμβάλουν στη μείωση της χρήσης των φυτοφαρμάκων αφού αυτά είναι ενσωματωμένα μέσα στους σπόρους.

Αειφορία: Ο εξαγνισμός της ανάπτυξης και του “καλού” καπιταλισμού Μέσα σ’ αυτή τη διγλωσσία δεν είναι καθόλου παράδοξο που η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης ξεφυτρώνει παντού και μάλιστα αποτελεί συνταγματικά κατοχυρωμένη εθνική πολιτική. Μπορεί όμως ένας επιθετικός προσδιορισμός ν’ αλλάξει την ουσία; Ή μήπως αποτελεί το αποκούμπι για όλους εκείνους που, ενώ αντιλαμβάνονται το πεπερασμένο του πλανήτη και την εκτεταμένη ανέχεια, σκόπιμα συγχέουν τις έννοιες προσπαθώντας να χρυσώσουν το χάπι και να κατευνάσουν τις όποιες ανησυχίες;

Οπωσδήποτε υπάρχουν διαβαθμίσεις ως προς τη χρήση και την προσαρμογή των διαφορετικών οικονομικών δραστηριοτήτων στο περιβάλλον. Κατά πόσο όμως μπορεί η βιώσιμη ή αειφόρος ανάπτυξη να αποτελέσει μπούσουλα για το γενικότερο οικονομικό και πολιτικό σχεδιασμό; Μέσα στο κλίμα του ανελέητου ανταγωνισμού, της διεθνοποιημένης δικτατορίας των αγορών, όπου το κέρδος, ο ωφελιμισμός και η ατομική ιδιοκτησία κυριαρχούν, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι μπορεί να πρυτανεύσει τόσο η ισοτιμία και η σύνεση στη διαχείριση όσο και η οικολογία στο περιβάλλον. Η αειφορία σήμερα είναι το οικολογικό άλλοθι των ιθυνόντων, ένας γλωσσοδέτης στην ακατάληπτη κενολογία των πολιτικών, που στην ουσία της όμως παραμένει ένας αντιφατικός γρίφος στα πλαίσια του υπάρχοντος συστήματος. Πρόκειται για ένα ευφυές τέχνασμα που αποδεικνύει την ικανότητα του συστήματος να ελίσσεται και να ενσωματώνει την ίδια του την αντινομία, παράγοντας μάλιστα και υπεραξία οικονομική, ιδεολογική και ηθική.

«…Προσθέτοντας ένα επίθετο δεν πρόκειται να αμφισβητήσουμε την καπιταλιστική συσσώρευση, το πολύ να φροντίσουμε να προσθέσουμε στην οικονομική μεγέθυνση ένα κοινωνικό σκέλος ή μια οικολογική συνιστώσα όπως παλιότερα κατόρθωσαν να της προσθέσουν μια πολιτιστική διάσταση. Εστιάζοντας στις κοινωνικές συνέπειες όπως η φτώχεια, το επίπεδο ζωής, οι θεμελιώδεις ανάγκες ή οι βλαβερές συνέπειες για το περιβάλλον, αποφεύγουμε τις ολιστικές ή σφαιρικές προσεγγίσεις μιας ανάλυσης της πλανητικής δυναμικής μιας τεχνοοικονομικής μεγαμηχανής η οποία λειτουργεί με τον ανελέητο και δίχως πρόσωπο γενικευμένο ανταγωνισμό» (10).

Η αντίσταση στην ανάπτυξη, με τον υπαρκτό και βιωμένο τρόπο που αυτή εκδηλώνεται εδώ και δυο αιώνες, δεν μπορεί να αφορά μονάχα τα επιμέρους της στοιχεία ή τα επίπεδα έντασής της. Η τεχνοοικονομική βάση της κοινωνίας είναι το σημαντικότερο κομμάτι του σύνθετου μωσαϊκού της κυριαρχίας και η εξέλιξή της ταυτίζεται με την ανθρώπινη πρόοδο. Όμως η πρόοδος δεν είναι ούτε αναγκαία ούτε αναπόφευκτη. Μήπως τελικά η άρνηση της ανάπτυξης προϋποθέτει την καθολική ρήξη με τον σύγχρονο πολιτισμό και όλα τα δομικά του χαρακτηριστικά;

Περιοδικό Αντί-Ρήση, έκδοση της Αυτόνομης Πρωτοβουλίας Νάξου, Τεύχος 4, Ιούνης 2007

________________________________________________________________________________________________________ Πηγές
1. Από την μπροσούρα «Μητρόπολη Νοτιοβαλκανικού Τύπου» Μητροπολιτικά Συμβούλια, 2003
2. ?ρθρο του Αντώνη Τρίτση που δημοσιεύτηκε στην εφημ. Το Βήμα, 26/1/1977
3. Δημήτρης Φιλιππίδης, «Για την ελληνική πόλη»
4. Από άρθρο του Δημ. Λιάλιου, «Το τσιμέντο πνίγει τις Κυκλάδες», εφημ. Καθημερινή, 18/3/2007
5. Από άρθρο του Γ. Παντελή «Τουριστική παραθεριστική κατοικία, προς αστικοποίηση των παραλιών της Ελλάδας» εφημ. Τα Νέα, 12/12/2006
6. Από άρθρο του Γ. Μέρμηγκα «Ώδινεν όρος…έτεκεν τουριστικό κεραμίδι» Ελευθεροτυπία, 7/5/2007
7. Παρουσίαση του Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου για τον Τουρισμό του Σουφλιά, εφημ. Το Ποντίκι, 3/5/2007 και από την Ελληνική Εταιρεία Προστασίας του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς
8. Από άρθρο του Δ. Υφαντή στην εφημ. Ελευθεροτυπία, 4/3/2007
9. Όπως η σημείωση 1
10. Από άρθρο του Serge Latouche «Να τελειώνουμε μια για πάντα με την ανάπτυξη» στο ηλεκτρονικό περιοδικό Εύπλοια του Δικτύου Αιγαίου www.eyploia.agaio-net.gr

Βιβλιογραφία:
• “Για την ελληνική πόλη, μεταπολεμική πορεία και μελλοντικές προοπτικές”, Δημήτρης Φιλιππίδης, εκδόσεις Θεμέλιο, 1990
• “Βιομηχανική Επανάσταση – Βιομηχανική Πόλη, η δυναμική των αλλαγών και η κοινωνική προέλευση της σύγχρονης πολεοδομίας”, Λεονάρντο Μπενέβολο, Παντελής Λαζαρίδης, εκδόσεις Λιβάνη, 1977
• “Η κοινωνία του Θεάματος”, Γκυ Ντεμπόρ, Εκδοτική Θεσσαλονικής, 1986
• “Τουριστική Ανάπτυξη-Πολυεπιστημονικές προσεγγίσεις”, επιμέλεια Πάρις Τσάρτας, εκδόσεις Εξάντας, 2000
• “Μια αναρχική προσέγγιση της πολεοδομίας”, περιοδικό Ευτοπία, Τεύχος 2
• “Προοπτικές Βιώσιμης Τοπικής Ανάπτυξης και Μεγάλες Τουριστικές Επενδύσεις”, www.ecocrete.gr
• “Χωροταξικές Ασκήσεις επί Χάρτου στις Κυκλάδες”, Τάσος Κάρτας, ηλεκτρονικό περιοδικό Εύπλοια




 
     Συσχετιζόμενοι Σύνδεσμοι
· Περισσότερα για Νάξος
· Νέα ADMINISTRATOR


Πιο δημοφιλής είδηση για Νάξος:
Διακοπές στην Νάξο, τoυ ?ρη Φανάρη


     Article Rating
Average Score: 5
Αριθμός Ψήφων: 2


Please take a second and vote for this article:

Excellent
Very Good
Good
Regular
Bad


     Επιλογές

 Εκτύπωση αρχικής σελίδας Εκτύπωση αρχικής σελίδας


"Ο επεκτατικός μηχανισμός της ανάπτυξης" | Κωδικός Εισόδου / Δημιουργία Λογαριασμού | 0 Παρατηρήσεις
Οι παρατηρήσεις είναι ιδιοκτησία του αποστολέα. Δεν ευθυνόμαστε για το περιεχόμενο τους.

Δεν επιτρέπεται η αποστολή σχολίων για τους Ανώνυμους Χρήστες. Παρακαλώ γραφτείτε πρώτα στην υπηρεσία.




PHP-Nuke Copyright © 2004 by Francisco Burzi. This is free software, and you may redistribute it under the GPL. PHP-Nuke comes with absolutely no warranty, for details, see the license.
Παραγωγή Σελίδας: 0.04 Δευτερόλεπτα