ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΕΥΠΛΟΙΑ» ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΕΥΠΛΟΙΑ»
Τα ανθρωπογενή συστήματα του νησιωτικού πολιτισμού λειτούργησαν σταθερά και δημιουργικά επί πολλές χιλιετίες. Την αξία του νησιού μας (είτε γεννηθήκαμε σ’ αυτό, είτε το επιλέξαμε για να ζήσουμε, νησί μας είναι) δεν τη δημιούργησε η φύση από μόνη της αλλά οι άνθρωποι σε συνεργασία μαζί της.
Οι αναβαθμίδες (πεζούλες) που συγκρατούν το πολύτιμο χώμα, οι καλλιέργειες, η αρμονική αρχιτεκτονική, η ήπια διαχείριση των υδάτινων πόρων, οι κήποι δηλώνουν την ισορροπημένη συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης μέσα στους αιώνες.
Σήμερα όμως η ισορροπία αυτή διαταράσσεται από μιαν «άγρια ανάπτυξη» που δεν έχει αρχή και τέλος. Αν και διενεργείται στο όνομα της ευημερίας, καταστρέφει τη βάση της ευημερίας αυτής, και, ακόμη χειρότερα, απειλεί την υγεία και αυτή τη ζωή των κατοίκων του νησιού.
Είναι σαφές ότι ο τουρισμός για πολλά νησιά αποτελεί σημαντικότατη πηγή εισροής χρημάτων. Ωστόσο, το μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης που έχει επικρατήσει μέχρι στιγμής, οδηγεί τα νησιά του Αιγαίου και τους κατοίκους τους στην αποξένωση το καλοκαίρι και στην ερήμωση το χειμώνα.
Οι πιέσεις για εξοχική κατοικία, με τις συνεπακόλουθες συνοδευτικές διανοίξεις δρόμων, η αλλαγή χρήσεων γης και η οικοπεδοποίηση εξαφανίζουν την αγροτική γη, η οποία αντικαθίσταται σταδιακά από αστικές, περιαστικές και τουριστικές εγκαταστάσεις.
Οι ανθρώπινες δραστηριότητες και η οικιστική επέκταση έχουν ολέθρια αποτελέσματα στο φυσικό περιβάλλον το οποίο διαρκώς συρρικνώνεται.
Τα νησιά έχουν όρια και συγκεκριμένη φέρουσα ικανότητα και θα χρειαστεί -όσο είναι καιρός- να στραφούμε σε ήπιες μορφές εναλλακτικού τουρισμού με ανθρώπινο πρόσωπο.
Σημαντική είναι και η απειλή από την υπερβόσκηση, αφού σε πολλά νησιά εκτρέφονται ελεύθερα πολύ περισσότερα αιγοπρόβατα από εκείνα που μπορούν να συντηρηθούν.
Η ανεξέλεγκτη βοσκή, ιδιαίτερα μετά την εκδήλωση πυρκαγιάς, παρεμποδίζει τη φυσική αναγέννηση των δασών, με αποτέλεσμα την υποβάθμιση του οικοσυστήματος και τη διάβρωση του εδάφους. Η υπερβολική βόσκηση θεωρείται η κυριότερη αιτία της εικόνας που παρουσιάζουν σήμερα πολλά ελληνικά νησιά, όπου βλέπει κανείς να προβάλλουν γυμνά βράχια χωρίς χώμα ή βλάστηση.
Oι χρήζοντες ειδικής κρατικής προστασίας οικισμοί, που είναι ιστορικά Διατηρητέα Μνημεία, καθημερινά υποβαθμίζονται και καταστρέφονται από επεμβάσεις και αλλοιώσεις ξένες προς την ιστορική συνέχεια του αιγαιοπελαγίτικου τοπίου. Για τον λόγο αυτό πρέπει να αποκτήσουν την αναγκαία προστασία και φύλαξη που επιβάλλεται. Σημαντικό επίσης είναι να δοθούν γενναία οικονομικά κίνητρα στους κατοίκους των παραδοσιακών και διατηρητέων οικισμών, ώστε να αναδειχθούν οι ίδιοι σε προστάτες και φύλακες της πολιτιστικής μας κληρονομιάς..
Βιώνουμε το γκρίζο σκηνικό της αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων, ορμονών, χημικών λιπασμάτων, τους κινδύνους για την υγεία και τις αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον από το κυρίαρχο μοντέλο της χημικά βιομηχανοποιημένης γεωργίας – κτηνοτροφίας και γενετικής μηχανικής.
Κανείς σήμερα, ούτε η επιστήμη ούτε και οι ίδιες οι βιομηχανίες παραγωγής, δεν αμφισβητεί τις αρνητικές επιπτώσεις τους στο οικοσύστημα. Παρ’ όλα αυτά η αλόγιστη χρήση έχει γίνει πλέον καθημερινή πράξη.
Εμείς πιστεύουμε ότι η Οργανική (βιολογική) Γεωργία πρέπει να επιδοτηθεί, γιατί θα συμβάλει στην κατεύθυνση της αειφόρου ανάπτυξης και του σεβασμού των φυσικών οικοσυστημάτων. Η Βιολογική γεωργία, αλλιώς Οικολογική ή Οργανική, κινείται προς αυτές τις κατευθύνσεις και θέλει να δώσει λύσεις σε αυτού του είδους τα προβλήματα.
Τα περισσότερα νησιά του Αρχιπελάγους του Αιγαίου υποφέρουν από λειψυδρία, ενώ απουσιάζουν οι σύγχρονες και βιώσιμες μελέτες για τη διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων. Η πίεση για κάλυψη των αναγκών σε νερό αντιμετωπίζεται αποσπασματικά και ευκαιριακά. Οι χιλιάδες γεωτρήσεις που υπάρχουν λειτουργούν χωρίς ουσιαστικό έλεγχο, τα δεδομένα για το υδάτινο δυναμικό των νησιών είναι ελάχιστα έως ανύπαρκτα, οι εναλλακτικές μορφές εξοικονόμησης και διαχείρισης ελάχιστες.
Απειλητικό εμφανίζεται το πρόβλημα της υφαλμύρωσης των υπόγειων υδάτων, ενώ όλα δείχνουν ότι στο μέλλον το πρόβλημα αυτό θα οξύνεται. Η υφαλμύρωση παρατηρείται πλέον συχνά στα νησιά του Αιγαίου και γενικότερα στις παράκτιες περιοχές της χώρας μας. Στην ουσία η υφαλμύρωση των υπόγειων υδάτων είναι ο δείκτης της άναρχης και κακής διαχείρισης του υδατικού δυναμικού των νησιών. Το πρόβλημα είναι σοβαρότατο και χρειάζεται άμεση παρέμβαση και ένα σχέδιο διαχείρισης.
Σε πολλά νησιά του Αρχιπελάγους, η αφαλάτωση θα μπορούσε να είναι η απάντηση στο πρόβλημα του νερού. Αν και θεωρείται «ενεργοβόρος» μέθοδος, το πρόβλημα αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί με την εφαρμογή τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Βασικός συντελεστής της αυξανόμενης υποβάθμισης της θάλασσας του Αιγαίου είναι τα υγρά απόβλητα. Μια αποσπασματική προσπάθεια διαχείρισης των αποβλήτων μέσω βιολογικών καθαρισμών, σε κάποια νησιά, δε λύνει το πρόβλημα. Ένα μεγάλο μέρος από τα αστικά απόβλητα προέρχεται από τα επικίνδυνα προϊόντα καθημερινής χρήσης (απορρυπαντικά, καθαριστικά, κλπ.) και ένα άλλο μέρος από τις βιομηχανίες, τις οικοδομικές δραστηριότητες, τα ελαιοτριβεία, τα απόβλητα ορυχείων (βλ. Μήλος, όπου η Εταιρεία Αργυρομεταλλευμάτων σχεδιάζει να εκμεταλλευτεί τα κοιτάσματα χρυσού με κίνδυνο να επαναληφθεί η τραγωδία του Δούναβη στο Αιγαίο). Πρέπει να μειωθούν οι επικίνδυνες ουσίες που διοχετεύονται στη θάλασσα και να αντικατασταθούν από άλλες φιλικότερες προς το περιβάλλον.
Τα ελληνικά νησιά πνίγονται στα σκουπίδια, το ίδιο και οι θάλασσές μας και η χώρα οδηγείται διαρκώς στα ευρωπαϊκά Δικαστήρια γιατί δεν εφαρμόζει τις οδηγίες της Ε.Ε. για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Είναι γνωστό ότι η ανεξέλεγκτη καύση των απορριμμάτων είναι ζημιογόνα για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Και όμως, στα νησιά συχνά γίνεται καύση γιατί στις χωματερές δεν υπάρχει χώμα ούτε υπάρχουν προγράμματα για την ανακύκλωση και την ελαχιστοποίηση του όγκου των απορριμμάτων κι ούτε θεσπίζονται συγκεκριμένα αντικίνητρα, ώστε να περιοριστούν οι συσκευασίες της μιας χρήσης και της πλαστικής σακούλας.
Τα νησιά του Αιγαίου θεωρούνται από τις πλέον προνομιακές περιοχές του κόσμου σε ενεργειακό δυναμικό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, γεγονός που τα καθιστά ιδανικά για την εφαρμογή τέτοιων τεχνολογιών. Η λύση του ενεργειακού προβλήματος θα επιτευχθεί με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και όχι με την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στα νησιά. Προϋπόθεση γι’ αυτό είναι η Πολιτεία να χωροθετήσει τα καταλληλότερα προς αυτό σημεία –εκτός περιοχών NATURA- και εφόσον πρώτα γίνουν οι απαραίτητες μετρήσεις (κυματικές, ανεμολογικές κ.α.) και ακολουθήσουν οι απαραίτητες (ΜΠΕ) Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
Το σχέδιο της ΔΕΗ να εγκαταστήσει στα κυκλαδονήσια πυλώνες υψηλής τάσης, που ως γνωστόν είναι πρόξενοι καρκινοπαθειών και λευχαιμίας, βρίσκει αντίθετο ένα μεγάλο τμήμα των κατοίκων των νησιών.
Εμείς, πολίτες μέλη του «ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ» που μένουμε στα νησιά, είτε γιατί γεννηθήκαμε εδώ, είτε γιατί το διαλέξαμε, πιστεύουμε ότι είναι καιρός να σταματήσει αυτή η καταστροφή.
Το ηλεκτρονικό περιοδικό «ΕΥΠΛΟΙΑ» δημοσιεύει χωρίς λογοκρισία άρθρα, απόψεις, ειδήσεις, καταγγελίες που αφορούν περιβαλλοντικά ζητήματα ή θέματα πολιτισμού των νησιών του Αιγαίου και που εκφράζουν ομάδες πολιτών ή πρόσωπα.
Η Συντακτική Ομάδα του Ηλεκτρονικού Περιοδικού «ΕΥΠΛΟΙΑ»
Νίκος Τζιμόπουλος (Σύρος)
Αλέξανδρος Μαβής (?νδρος)
Γιώργος Ξυδάκης (Μύκονος)
Αγγελική Κονταξοπούλου (Ικαρία)
Θωμάς Δρίκος (Σύρος)
Μιχάλης Μιχαλιάδης (Σάμος)
Χαρά Πελεκάνου (Σύρος)
Copyright © by eyploia.aigaio-net.gr All Right Reserved.
