Όταν είχα πάει πριν από πέντε χρόνια στα Κουφονήσια, στη Σύρο... έβρισκα τόπους, βουνά και παραλίες όπου ένιωθα σαν τον πιο ευτυχισμένο Ροβινσώνα Κρούσο. Τώρα όλα μπαίνουν στην υπηρεσία του... κροίσου που ετοιμάζει ξενοδοχείο ή των αναπτυξιακών επιλογών της πολιτείας χωρίς κανένα σχεδιασμό». Πόσες φορές δεν έχετε κάνει αυτή τη σκέψη στα χρόνια που πέρασαν; Ο καθένας κάνει ό,τι του καπνίσει στα νησιά μας. Λειτουργεί ένας φαύλος κύκλος όπου οι τοπικές κοινωνίες αλλά και το κράτος δίνουν προτεραιότητα στην κατασκευή νέων δρόμων, αεροδρομίων, μαρινών κτλ. αλλά και σε επεκτάσεις των οικισμών υποτιμώντας την ανάγκη για έλεγχο και οργάνωση εκ των προτέρων της ανάπτυξης, δηλαδή χωροταξικό σχεδιασμό. Οι Ειδικές Χωροταξικές Μελέτες στα νησιά έχουν καταλήξει σε γεφύρι της Αρτας. Δεν θεσμοθετούνται, παρ' όλο που έχει περάσει πάνω από μία δεκαετία αφότου αποφασίστηκε η σύνταξη και η νομοθετική θέσπισή τους, με αποτέλεσμα να θριαμβεύουν η κερδοσκοπία της γης, η κατασπατάληση και η υποβάθμιση των φυσικών και πολιτισμικών πόρων των νησιών.

Η δόμηση χωρίς οργανωμένο τρόπο έχει οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις, ιδίως στα μικρά νησιά όπως οι Κυκλάδες. «Είναι πλέον αναγκαία η άμεση νομοθετική κύρωση των Ειδικών Χωροταξικών Μελετών Ανάπτυξης, όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και των χρήσεων γης των νησιών των Κυκλάδων, που καταρτίστηκαν σε επίπεδο νομού από εξειδικευμένες ομάδες στο πλαίσιο του Κοινοτικού Προγράμματος Envireg» μας λέει ο κ. Θόδωρος Ρόμβος, μέλος του Περιφερειακού Δικτύου Αιγαίου. Το ίδιο ισχύει και για τα άλλα νησιά του Αιγαίου. Μάλιστα το Δίκτυο έχει καταγράψει παραδείγματα επεμβάσεων που «πατούν» στην έλλειψη γενικού χωροταξικού σχεδιασμού: στη Μήλο σε προστατευόμενη περιοχή έγιναν από εταιρεία εκτεταμένες ορυκτολογικές έρευνες για ορυχείο χρυσού. Στην Τζια μια τεχνική εταιρεία πριν από ένα χρόνο διάνοιξε παράνομα δίκτυο δρόμων και οριοθέτησε οικοδομικά συγκροτήματα εκατοντάδων κατοικιών. Στη Σάμο σε υγρότοπο που έχει καταγραφεί από το Εθνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων ετοιμάζεται ξενοδοχείο, ενώ μέσα στην προτεινόμενη προστατευόμενη περιοχή του νησιού διανοίγονται δρόμοι χωρίς έγκριση και Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Στη Νάξο μπαζώνονται ορμίσκοι και παραλίες που βρίσκονται μέσα σε προτεινόμενη προστατευόμενη περιοχή του νησιού. Αεροδρόμια δημιουργούνται και επεκτείνονται διαρκώς εις βάρος των οικισμών και των Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου χωρίς να διατυπώνονται κριτήρια για την επέκτασή τους ή τη χωροθέτησή τους (π.χ., Μήλος).
 
Το θέμα είναι ότι οι απαντήσεις των αρμοδίων εδράζονται στη λεξιλαγνεία τού «ήξεις αφήξεις». Όσον αφορά τις Ειδικές Χωροταξικές Μελέτες, αυτές όλο υπογράφονται και όλο μένουν σε εκκρεμότητα τα σχέδια προεδρικού διατάγματος που αφορούν τα νησιά των Κυκλάδων και του Βορείου Αιγαίου και όλο υπό προώθηση είναι η νομοθετική επεξεργασία των προτάσεων και οι εισηγήσεις προς το ΚΣΧΟΠ (Κεντρικό Συμβούλιο Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος) και πάει λέγοντας. Οι αρμόδιοι ομιλούν περί συνολικού πλαισίου χωροταξικών κατευθύνσεων που δίνει το θεσμικό πλαίσιο των Ν. 2508/97 και Ν. 2742/99 και πάλι από την αρχή και ουδέν επί του πρακτέου. Οπως ανέφερε ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ στη Βουλή (20.10.2000), έχουν υπογραφεί τα σχέδια προεδρικών διαταγμάτων της Ιου και της Σύρου και βρίσκονται στο στάδιο της υπογραφής τα σχέδια προεδρικών διαταγμάτων της Νάξου και της Μυκόνου, ενώ έχει ήδη γνωμοδοτήσει το ΚΣΧΟΠ και ολοκληρώνεται η νομοθετική επεξεργασία των σχεδίων προεδρικών διαταγμάτων της ?νδρου, της Τήνου και της Θήρας.

Το θέμα είναι ότι οι ειδικές χωροταξικές μελέτες έπρεπε να έχουν γίνει νόμος του κράτους εδώ και χρόνια, ωστόσο αφέθηκαν τα νησιά στο έλεός τους και βρισκόμαστε συνεχώς προ τετελεσμένων γεγονότων (επεμβάσεων). Συχνά μάλιστα μπλοκάρονται ακόμη και έργα που πρέπει να γίνουν αφού το ΣτΕ δεν αποδέχεται χωροθετήσεις τους με το σκεπτικό ότι δεν υπάρχει γενικότερο χωροταξικό σχέδιο.

πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ 7.1.2000