Τόποι μόνιμης διαμονής οι «εξοχές» της Αττικής
Ημερομηνία Wednesday, May 23 @ 00:33:53 UTC
Θέμα Νησιά


Καθώς ολόκληρη η Αττική μετατρέπεται σε ένα ενιαίο πολεοδόμημα, περιοχές που άλλοτε προσείλκυσαν χιλιάδες οικογένειες για τη δημιουργία της παραθεριστικής τους κατοικίας, σήμερα σταδιακά μετατρέπονται σε περιοχές πρώτης κατοικίας. Ιδιαίτερα στη βόρεια και ανατολική Αττική, μετά τη δημιουργία των υποδομών που συνόδευσαν το αεροδρόμιο και τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ολοένα και περισσότεροι επιλέγουν να μετακομίσουν μόνιμα στο παλαιό εξοχικό της οικογένειας ή να το αντικαταστήσουν με ένα νέο κτίριο. Την ίδια στιγμή, η απόκτηση εξοχικής κατοικίας –συνήθως σε οργανωμένα οικοδομικά συγκροτήματα, ή αναπαλαιωμένα σπίτια σε οικισμούς– δείχνει να γίνεται απρόσιτη για τον μέσο αστό και να αφορά πλέον μόνο τα υψηλά εισοδηματικά στρώματα.



Αλλαγή προτύπου

«Το πρότυπο παραγωγής της παραθεριστικής κατοικίας στις αρχές της δεκαετίας του ’60 διαφέρει κατά πολύ από το σημερινό», εξηγεί στην «Κ» η καθηγήτρια στο τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ κ. Ελίζα Παναγιωτάτου. «Τότε, αντικατοπτρίζοντας και την οικονομική δυνατότητα των νοικοκυριών, η παραθεριστική κατοικία κατασκευαζόταν κυρίως με αυτεπιστασία και συχνά χωρίς άδεια (αυθαίρετα). Σήμερα, το πρότυπο αυτό τείνει να εκλείψει και να αντικατασταθεί είτε με την επί παραγγελία κατασκευή είτε με την κατασκευή πολυκατοικιών - μεγάλων συγκροτημάτων από οργανωμένες εταιρείες παραγωγής κατοικιών είτε ακόμη με αντιπαροχή».

Εν τω μεταξύ, οι παλαιές παραθεριστικές περιοχές της Αττικής εντάσσονται στο ενιαίο πολεοδόμημα της Αθήνας, χωρίς όμως τη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων. «Μια σημαντική εξέλιξη στις περιοχές όπου παλαιότερα “ανθούσε ο παραθερισμός”, στη βόρεια και ανατολική Αττική, είναι η σταδιακή μετατροπή των οικισμών δεύτερης κατοικίας σε τόπους μόνιμης διαμονής, χωρίς όμως την απαραίτητη διασφάλιση δικτύων και υποδομών», εξηγεί η κα. Παναγιωτάτου. «Στις περιοχές αυτές, ένα ευρύ φάσμα μικροαστικών στρωμάτων που επένδυσε σε παραθεριστική κατοικία, υλοποιώντας το κυρίαρχο πρότυπο ιδιοποίησης αυτού του προϊόντος, βρίσκεται εγκλωβισμένο σε συνθήκες υποβάθμισης. Στην πραγματικότητα και σε μικρό σχετικά διάστημα οι επενδύσεις και οι προσδοκίες τους απαξιώνονται».

Αυξάνεται ο πληθυσμός

Χαρακτηριστική της ταχείας μετατροπής περιοχών από παραθεριστικής σε πρώτης κατοικίας είναι η περίπτωση της ανατολικής Αττικής. Σύμφωνα με το ερευνητικό πρόγραμμα «Στρατηγικό Πλαίσιο Χωρικής Ανάπτυξης για την Αττική», συνολικά ο πληθυσμός στα Μεσόγεια αυξήθηκε από 129.500 κάτοικοι το 1991 σε 190.800 το 2001. Στην ίδια έρευνα εκτιμάται ότι «το 2015 ο πληθυσμός στην περιοχή θα κυμανθεί ανάμεσα σε 235.000 - 244.000 κατοίκους, ενώ σημαντικός αριθμός παραθεριστικών κατοικιών θα έχουν μετατραπεί σε μόνιμες».

Μεγάλη πληθυσμιακή ανάπτυξη είχε και το βόρειο τμήμα της Αττικής, τόσο το παραλιακό (Ευβοϊκός), όσο και το ηπειρωτικό. Ο πληθυσμός εξελίχθηκε από 44.100 κατοίκους το 1981 σε 72.300 το 1991 και τελικά 94.243 το 2001, ενώ το 2015 εκτιμάται ότι θα φθάσει τους 114.000 - 118.000 κατοίκους. «Αυτή η αύξηση του πληθυσμού αναμένεται να απορροφηθεί στις εντός σχεδίου ή εντός ορίων περιοχές των οικισμών και των παραθεριστικών τους αναπτύξεων», αναφέρει η μελέτη.

Η απόκτηση εξοχικής κατοικίας δεν είναι πλέον υπόθεση του μεσοαστού, αλλά των ανώτερων οικονομικών στρωμάτων. Η αξία της γης σε παραθαλάσσιες και παραθεριστικές περιοχές έχει εκτοξευθεί στα ύψη, ενώ αντιστοίχως υψηλό είναι και το κόστος κατασκευής. Χρειάζονται πλέον περισσότερες από 100.000 ευρώ για την απόκτηση εξοχικού. «Η πρόσβαση λοιπόν και η κάλυψη της ανάγκης για παραθεριστική κατοικία αφορά όλο και περισσότερο μεσαίες και υψηλές κοινωνικο-εισοδηματικές κατηγορίες, ενώ αποκλείει τα χαμηλά και μεσοαστικά στρώματα», εξηγεί η κ. Παναγιωτάτου. Η εξέλιξη αυτή επηρεάζει και τη φυσιογνωμία των εξοχικών. «Τα υψηλά κοινωνικο-εισοδηματικά στρώματα φαίνεται να έχουν και πιο “ορθολογικές” επιλογές, κυρίως λόγω των οικονομικών τους δυνατοτήτων. Οι επιλογές τους παρουσιάζουν συγκριτικά λιγότερα προβλήματα ως προς την ποιότητα του οικιστικού και πολεοδομικού περιβάλλοντος στους τόπους εγκατάστασης».

Οι πέντε τύποι της άναρχης ανάπτυξης

Η εξοχική κατοικία βασίστηκε στην άναρχη ανάπτυξη, υποβαθμίζοντας σταδιακά περιοχές φυσικής ομορφιάς. Πριν από λίγα χρόνια, μια έρευνα του Tμήματος Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ και του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών μελέτησε τις κοινωνικές και πολεοδομικές διαστάσεις του φαινομένου (επιστημονική υπεύθυνη της έρευνας ήταν η καθηγήτρια κ. Ελίζα Παναγιωτάτου). Σύμφωνα με την έρευνα, πέντε είναι οι βασικοί διαφορετικοί τύποι άναρχης ανάπτυξης των εξοχικών στην Ελλάδα:

1. Σε παράκτιες ζώνες στον ευρύτερο περιαστικό χώρο (π.χ. Λούτσα, Ραφήνα, Ανάβυσσος). Είναι ο συνηθέστερος τύπος στην Αττική. Οδήγησε σταδιακά σε αστικοποίηση και σε εκτεταμένη υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος. «Ο οικιστής της Ραφήνας, για παράδειγμα, βρέθηκε –σε μικρό σχετικά διάστημα– να κατοικεί σε μια μικρή πόλη, άναρχα χτισμένη, χωρίς βασικές υποδομές όπως δρόμους και κοινόχρηστους χώρους», εξηγεί στην «Κ» η αρχιτέκτονας - πολεοδόμος κ. Φραίη Καμούτση, που συμμετείχε στην έρευνα.

2. Στην περιφέρεια υφιστάμενων οικισμών (π.χ. Λουτράκι, Παροικιά Πάρου). «Κλασικό παράδειγμα είναι οι οικισμοί των νησιών των Κυκλάδων: δόμηση με υπερβολικά υψηλή πυκνότητα και υπερσυγκέντρωση δραστηριοτήτων σε ευαίσθητες περιοχές, με αποτέλεσμα τη σταδιακή υποβάθμισή τους».

3. Σε παρόδιες περιοχές ή ζώνες ευρύτερου τουριστικού ενδιαφέροντος. Προβληματική για τα νησιά αλλά και για πολλές παραθεριστικές περιοχές είναι και η υπερφόρτωση των οδικών τους αξόνων και των παραλιών με εξοχικά. «Αποτέλεσμα είναι η υπερκατανάλωση των φυσικών πόρων, η εξαφάνιση του φυσικού τοπίου και η σταδιακή υποβάθμιση. Στην κατηγορία αυτή θα εντάσσονται, φοβάμαι, σε λίγα χρόνια η Μύκονος και η Σαντορίνη», εξηγεί η κ. Καμούτση.

4. Στα όρια των υφιστάμενων παραδοσιακών οικισμών. Η κυριότερη επίπτωση εδώ είναι η κοινωνική και πολιτιστική αλλοίωση των περιοχών. «Οταν ένας παραδοσιακός οικισμός κινεί το ενδιαφέρον και οι οικιστές αγοράζουν και αναπαλαιώνουν σπίτια για εξοχικά, όπως έγινε π.χ. στο Πήλιο ή στην Αράχωβα, αναπόφευκτα ο τοπικός πληθυσμός εκτοπίζεται από έναν εποχικό - τουριστικό».

5. Σε εκτός σχεδίου περιοχές μέσω οργανωμένων οικοδομικών συνεταιρισμών. Τους τρόπους που αναπτύχθηκε στην Αττική η παραθεριστική κατοικία και τη συνεπακόλουθη επιβάρυνση συγκεκριμένων περιοχών καταγράφει και το ερευνητικό πρόγραμμα «Στρατηγικό Πλαίσιο Χωρικής Ανάπτυξης για την Αττική» (που ολοκληρώθηκε πέρυσι, με επιστημονική υπεύθυνη την αναπλ. καθηγήτρια της Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΕΜΠ κ. Κλειτώ Λεοντίδου - Γεράρδη). Σύμφωνα με την πηγή αυτή, «η παραλία του Σαρωνικού, από Γλυφάδα έως Σούνιο χαρακτηρίζεται από καλής ποιότητας ακτές και συγκριτικά ικανοποιητικό περιβάλλον παραθεριστικής κατοικίας».
Οι παραλίες του Ευβοϊκού και του Κορινθιακού χαρακτηρίζονται από ακτές καλής ποιότητας, αλλά μεγάλα προβλήματα ποιότητας περιβάλλοντος από τις παραθεριστικές κατοικίες. Στις παραλίες Ελευσίνας - Μεγάρων εντοπίζονται σημαντικά προβλήματα από την παραθεριστική κατοικία που χρειάζονται ρύθμιση.
Τέλος, στη νησιωτική Αττική και στην Τροιζηνία «η παραθεριστική κατοικία είναι επίσης διαδεδομένη και παρουσιάζει ανάλογα προβλήματα με αυτά της ηπειρωτικής Αττικής, αλλά σε μικρότερο βαθμό».

πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 16-04-06



13ο Τεύχος



Το άρθρο αυτό προέρχεται από eyploia.aigaio-net.gr
old.eyploia.gr

Το URL της ιστορίας αυτής είναι ο εξής
old.eyploia.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=821