Η ιδιωτικοποίηση του νερού και το «δικαίωμα στο νερό»
Ημερομηνία Friday, November 25 @ 23:13:33 UTC
Θέμα Νησιά


Γιολάντα Ζιάκα Οικονομολόγος, Διδάκτωρ Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Επικοινωνία: polis@otenet.gr



Το ζήτημα της διαχείρισης του νερού είναι ιδιαίτερα κρίσιμο στη χώρα μας, δεδομένου ότι η διαφαινόμενη αύξηση της μέσης θερμοκρασίας σε ολόκληρο τον πλανήτη ανατρέπει τα κλιματικά δεδομένα παντού, ακόμη και στην περιοχή μας. Δεν ξέρουμε τι μας επιφυλάσει το μέλλον. Η μελέτη του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, που είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας, προβλέπει ότι στη χώρα μας θα μειωθούν δραματικά οι βροχοπτώσεις, ενώ θα ενταθούν τα φαινόμενα της ξηρασίας και της ερημοποίησης. Η πρόσβαση στο πόσιμο νερό δεν είναι εξασφαλισμένη σε πολλά από τα νησιά μας, στο μέλλον θα γίνεται όμως όλο και πιο δύσκολη. Το θέμα αυτό δεν είναι απλά και μόνο ένα περιβαλλοντικό ζήτημα. Αγγίζει στην ουσία του την ίδια την οικονομία: το νερό είναι ένα οικονομικό αγαθό. Η σπανιότητα οδηγεί στην αύξηση της τιμής του. Τίθεται όμως ταυτόχρονα και ένα ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης: πρόσβαση στο νερό θα έχουν μόνο αυτοί που μπορούν να πληρώσουν για να το προμηθευτούν.

Το νερό είναι αναντικατάστατη πηγή ζωής και, όπως και το οξυγόνο, πρέπει να θεωρηθεί ως κοινό αγαθό, που ανήκει σε όλα τα ζωντανά πλάσματα. Παρόλη την εξάρτηση μας από το νερό, η πρόσβαση στο πόσιμο νερό είναι άνιση και δεν είναι εξασφαλισμένη σε όλους. Στον παγκόσμιο πληθυσμό των 6 δισεκατομμυρίων, τουλάχιστον 1,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό και άλλα 4 δισεκατομμύρια δεν έχουν πρόσβαση σε επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής. Σε κάποια μέρη του αναπτυσσόμενου κόσμου, ένα παιδί πεθαίνει κάθε 15 δευτερόλεπτα εξ αιτίας ασθενειών που έχουν σχέση με το νερό, οι οποίες θα μπορούσαν εύκολα να αποφευχθούν.

Μόνο το 2% του νερού που υπάρχει στον πλανήτη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να πιούμε, να πλυθούμε και για άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες. Όμως σήμερα, σε όλο τον κόσμο, οι υδάτινοι πόροι απειλούνται από τη σπατάλη και την υποβάθμιση, ενώ αυξάνεται δραματικά ο αριθμός των ανθρώπων που δεν έχουν πρόσβαση έστω και στην ελάχιστη ποσότητα νερού που είναι απαραίτητη για τη ζωή.

Ο ΟΗΕ προβλέπει ότι, γύρω στο 2025, ο αριθμός των ανθρώπων που στερούνται το νερό θα φτάσει τα 3 δισεκατομμύρια. Αυτή η ανισότητα στην πρόσβαση στο νερό είναι απαράδεκτη από ηθική και κοινωνική άποψη, συγχρόνως όμως απειλεί και την παγκόσμια ασφάλεια. Η σπανιότητα του νερού είναι μια κοινή πηγή διαμάχης και αιτία συρράξεων στον αιώνα μας και αυτό αναμένεται να ενταθεί. Ακόμη, για πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, η έλλειψη των απαραίτητων υποδομών για τη διανομή καθαρού νερού συντηρεί και χειροτερεύει τη φτώχεια.

 

Το νερό κεντρικό θέμα ανησυχίας στο Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ

Το νερό αποτέλεσε ένα από τα κυρίαρχα θέματα ενδιαφέροντος – και ανησυχίας – κατά τη διάρκεια του 5ου Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ, που πραγματοποιήθηκε στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, από τις 26 ώς τις 31 Ιανουαρίου. Στο Φόρουμ συμμετείχαν περισσότερα από 155.000 άτομα απ’όλο τον κόσμο, εκπρόσωποι ομάδων δράσης, συνδικάτων, μη κυβερνητικών οργανισμών, πανεπιστημίων και ερευνητικών ιδρυμάτων, κομμάτων.

Για το θέμα του νερού πραγματοποιήθηκαν 23 ομιλίες και δημόσιες συζητήσεις, από τις οποίες οι περισσότερες πραγματευόταν το ζήτημα της ιδιωτικοποίησης των υδάτινων πόρων, της εμπλοκής των πολυεθνικών στη διαχείριση του νερού, το «δικαίωμα στο νερό» ως ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα. Τις ομιλίες οργάνωσαν οργανώσεις από τη Βραζιλία, την Ουρουγουάη, την Παραγουάη, από διάφορες χώρες της Ευρώπης, αλλά και διεθνείς οργανώσεις όπως η WWF, οι «Φίλοι της Γης», πανεπιστημιακοί, συνδικάτο αρχιτεκτόνων – πολεοδόμων από τη Βραζιλία, οι οργανώσεις Public Citizen από τις ΗΠΑ, το Centre for Community Economics and Development Consultants Society από την Ινδία και πολλοί άλλοι.

Οι οργανισμοί αυτοί, σε συνεργασία μεταξύ τους, στόχευαν στο να κινητοποιήσουν το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό ατόμων και οργανισμών, σε παγκόσμιο επίπεδο, σε μια διεθνή καμπάνια για το «δικαίωμα στο νερό». Στόχος της καμπάνιας είναι η αναγνώριση του νερού ως ανθρώπινο δικαίωμα και η διεκδίκηση της ισότιμης πρόσβασης όλων σε αυτό. Το Φόρουμ αποτελούσε τον κατάλληλο χώρο για την οργάνωση τέτοιου είδους κινητοποιήσεων. Από τις συνεντεύξεις συμμετεχόντων που παρουσίαζαν τα τοπικά ΜΜΕ κατά τη διάρκεια του Φόρουμ, προκύπτει ότι για πολλούς το Φόρουμ αντιπροσωπεύει μια σημαντική ελπίδα, έναν ελεύθερο χώρο διαλόγου για να παρουσιάσουν τις διεκδικήσεις τους, για να αναζητήσουν υποστήριξη και συνεργασίες, για να οργανώσουν νέες δράσεις.

Από τις πολυάριθμες συζητήσεις γύρω από το νερό προέκυψαν σημαντικά ζητήματα, τα οποία ρίχνουν φως σε σημαντικές παραμέτρους του ζητήματος της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, σε παγκόσμιο αλλά και τοπικό επίπεδο. Κατ’αρχήν, μεγάλη έμφαση δόθηκε στο γεγονός ότι πολυεθνικές εταιρείες, διεθνείς χρηματοδοτικοί οργανισμοί, συμφωνίες διεθνούς εμπορίου, κυβερνήσεις και ακόμα και υπηρεσίες του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, προωθούν την ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση του νερού ως τον ενδεδειγμένο τρόπο για την αντιμετώπιση της κρίσης. Όμως η πράξη δείχνει ότι η ιδιωτικοποίηση οδηγεί σε αύξηση της τιμής του νερού, σε υποβάθμιση της ποιότητας του και, βεβαίως, σε πολύ μεγάλα κέρδη για τις εταιρείες.

Μια από τις συζητήσεις που οργανώθηκαν, που ξεχώριζε λόγω της συμμετοχής πολλών διεθνώς γνωστών προσωπικοτήτων αλλά και της μεγάλης προσέλευσης του κοινού, είχε σαν θέμα τη «Συμμαχία για ένα παγκόσμιο συμβόλαιο για το νερό». Τη συζήτηση, που κράτησε 6 ώρες και συγκέντρωσε πάνω από 120 συμμετέχοντες, συντόνιζε ο Ricardo Petrella, Ιταλός διεθνούς φήμης επιστήμονας και ακτιβιστής. Συμμετείχαν με ομιλίες και παρεμβάσεις τους ο ιερωμένος Marcello Baroso, εμβληματική φιγούρα του κοινωνικού κινήματος στη Βραζιλία, η Danielle Miterrand, σύζυγος του εκλιπόντος Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας François Mitterand, ινδιάνοι γεωργοί, οικολόγοι ακτιβιστές, επιστήμονες ειδικευμένοι στον τομέα του νερού.

Το κεντρικό θέμα της συζήτησης ήταν η «ιδιωτικοποίηση του νερού». Η σημερινή διαχείριση του νερού, σε παγκόσμιο επίπεδο, βασίζεται στην οικονομική και εμπορική του αξία. Μέχρι πρόσφατα, σε όλο τον κόσμο, το ίδιο το κράτος εξασφάλιζε την παροχή, τη διανομή και τη διαχείριση του πόσιμου νερού. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’80, παρατηρείται μια διείσδυση των υπηρεσιών αυτών από το ιδιωτικό κεφάλαιο, που διαθέτει σήμερα εξαιρετική δύναμη στο χώρο αυτό. Η βιομηχανία του νερού έχει γίνει σήμερα ο πέμπτος βιομηχανικός κλάδος στις πλούσιες χώρες, διαθέτοντας τεράστιες προοπτικές για επενδύσεις στην αγορά αυτή. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 80% της διανομής του πόσιμου νερού έχει συγκεντρωθεί στα χέρια τριών πολυεθνικών εταιρειών. Ο κυρίαρχος λόγος αναφέρεται πλέον στους χρήστες του νερού, μιλώντας για «πελάτες». Με τον τρόπο αυτό η εμπορική αντίληψη για το νερό έχει εισχωρήσει στην καθημερινή γλώσσα.

Στην πράξη, η ιδιωτικοποίηση δεν επιβάλλεται από τις πολυεθνικές. Εκχωρείται από τις κυβερνήσεις, όμως οι πολυεθνικές διαθέτουν εξαιρετικά μεγάλη δύναμη να επηρεάζουν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών διανομής νερού σημαίνει την ιδιωτικοποίηση του νερού, γιατί προϋποθέτει τη θεώρηση του νερού απλά και μόνο ως εμπορευματικό αγαθό. Όμως το νερό είναι – πριν απ’όλα – ένα κοινωνικό αγαθό κοινό στην ανθρωπότητα. «Το νερό είναι αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε ανθρώπου. Το να αρνηθεί κανείς αυτό το δικαίωμα σημαίνει την άρνηση του δικαιώματος στη ζωή», ανέφερε ακτιβιστής από την Ινδία.

Ο Marcello Baroso αναφέρθηκε – εκτός των άλλων – στον ιερό χαρακτήρα του νερού, που επιβάλει την αναγκαιότητα αναγνώρισης του νερού ως ιερό δικαίωμα ολόκληρης της ανθρωπότητας. Στη Βραζιλία, οι βασικές αρχές της πολιτικής για το νερό βασίζονται σήμερα στην αξία του ως οικονομικό αγαθό. Παράλληλα με τα κοινωνικά κινήματα, η Εκκλησία στη Λατινική Αμερική δραστηριοποιείται στον αγώνα για το νερό. Το ίδιο το Βατικανό έχει ζητήσει στη Διάσκεψη των Επισκόπων να συντονίσουν έναν κοινό αγώνα για την υπεράσπιση του νερού.

Ομιλητής από τον Νίγηρα, ανέφερε ότι το 60% του πληθυσμού στη χώρα δεν έχει πρόσβαση σε πόσιμο νερό. Ο Νίγηρας, όπως και οι περισσότερες αφρικανικές χώρες, εφαρμόζει νεοφιλελεύθερες πολιτικές στη διαχείριση του νερού. Η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχουν επιβάλει προγράμματα διαρθρωτικής προσαρμογής που βασίζονται στην ιδέα ότι για να διαχειριστεί κανείς το νερό, πρέπει να το ιδιωτικοποιήσει. Η τιμή του νερού αυξάνεται κατακόρυφα, κάτω από την πίεση των χρηματοδοτικών οργανισμών και λόγω της επιβολής φόρου στην κατανάλωση του νερού. Ο Νίγηρας είναι όμως χώρα που αντιμετωπίζει φαινόμενα ερημοποίησης. Ο λιμός χτυπάει τη χώρα κάθε περίπου 10 χρόνια. Το θέμα της διαχείρισης του νερού είναι λοιπόν στενά συνδεδεμένο με την διατροφική ασφάλεια στη χώρα.

Όσον αφορά την Αφρική στο σύνολο της, ο συντονιστής της συζήτησης Ricardo Petrella, αναφέρθηκε στο νέο αναπτυξιακό σχέδιο για την Αφρική που έχει εκπονήσει ο ΟΗΕ σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα. Το σχέδιο αυτό καθορίζει ως προϋπόθεση της αναπτυξιακής βοήθειας προς την Αφρική τη διασυνοριακή συνεργασία, μέσα από συγκεκριμένες δράσεις διαχείρισης του νερού, στο επίπεδο των μεγάλων υδρογραφικών λεκανών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, από την πλευρά της, το 2000, αποφάσισε τη χρηματοδότηση των αφρικανικών χωρών με 1 δισεκατομμύριο Ευρώ, ειδικά για τη διαχείριση των επτά μεγάλων υδρογραφικών λεκανών. Έως σήμερα, δεν έχει γίνει καμία εκταμίευση από το ποσό αυτό. Τα Αφρικανικά κράτη δεν καταφέρνουν να οργανώσουν διασυνοριακές συνεργασίες, καθώς το καθένα από αυτά θεωρεί την δική του ανάπτυξη ως αντίθετη με τα συμφέροντα των άλλων.

Μια από τις σημαντικότερες παρεμβάσεις στη συζήτηση αφορούσε μιας ιστορικής σημασίας εξέλιξη, το δημοψήφισμα για το νερό στην Ουρουγουάη, τον Οκτώβριο 2004. Ο λαός της Ουρουγουάης, ψήφισε μια τροποποίηση του Συντάγματος της χώρας, η οποία εξασφαλίζει οτι η πρόσβαση στο πόσιμο νερό και στις εγκαταστάσεις υγιεινής είναι ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Το Σύνταγμα της χώρας προβλέπει πλέον ότι «η δημόσια υπηρεσία της παροχής νερού για ανθρώπινη κατανάλωση θα εξυπηρετείται αποκλειστικά και απευθείας από κρατικές οντότητες», δηλαδή από μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς. Το δημοψήφισμα ήταν αποτέλεσμα ενός αγώνα δύο ετών ενός δικτύου που ονομάστηκε «Εθνική Επιτροπή για την Υπεράσπιση του Νερού και της Ζωής». Αποτελούνταν από συνδικάτα, οργανώσεις για τα δικαιώματα του ανθρώπου και περιβαλλοντικές οργανώσεις. Ο αγώνας αυτός οδήγησε σε μια υποστήριξη χωρίς προηγούμενο από το διεθνές κίνημα της κοινωνίας των πολιτών για το νερό, που προσέφερε χρηματοδότηση, υποστηρικτικό υλικό, ένα τεράστιο αριθμό από γράμματα και μηνύματα υποστήριξης, επισκέψεις αντιπροσωπειών από διάφορες χώρες.

Πολλοί ακόμη συμμετέχοντες στη συζήτηση αναφέρθηκαν στον αγώνα των πολιτών ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού. Ινδιάνος γεωργός από το Περού αναφέρθηκε στο κίνημα που έχει αναπτυχθεί στο Περού με την ονομασία «Εθνική Συνδιάσκεψη για την υπεράσπιση του νερού, της γης και της ζωής». Το κίνημα αγωνίζεται ενάντια στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και στον έλεγχο των φυσικών πόρων από τις πολυεθνικές. Κατά τη διάρκεια του αγώνα αυτού έχουν γίνει περί τις 600 συλλήψεις ακτιβιστών.

Οικολόγος ακτιβιστής από τη Χιλή αναφέρθηκε στο παράδειγμα της Αργεντινής, όπου διάφορες κοινωνικές ομάδες οργανώνονται για να προωθήσουν μια αλλαγή στο Σύνταγμα της χώρας για το δικαίωμα στο νερό, παρόμοια με αυτή του Συντάγματος της Ουρουγουάης. Στη Βολιβία, ο λαός κατάφερε με τον αγώνα του να εκδιώξει τις πολυεθνικές εταιρείες, στις οποίες οι δημόσιες αρχές είχαν παραχωρήσει τη διαχείριση του νερού. Μετά και από το δημοψήφισμα της Ουρουγουάης και με δεδομένο την κινητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών σε πολλές άλλες χώρες, νοιώθει κανείς ότι στη Λατινική Αμερική οι λαοί αρχίζουν να αποκτούν ξανά δικαιώματα στο νερό.

Αναφέρθηκαν επίσης εμπειρίες από την Ιταλία και ειδικότερα από την Περιφέρεια της Τοσκάνης, όπου μια λαϊκή πρωτοβουλία οδήγησε σε αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για το νερό. Το δίκτυο των οργανώσεων που κινητοποιήθηκαν έκανε συγκεκριμένες προτάσεις για σχέδιο νόμου – το οποίο έγινε τελικά αποδεκτό – και το οποίο προβλέπει ότι από το 2008, το νερό θα πρέπει να ξαναγίνει δημόσιο αγαθό στην Τοσκάνη. Το 2ο Παγκόσμιο Εναλλακτικό Φόρουμ για το νερό, που θα γίνει στη Γενεύη τον Μάρτιο 2005, αποτελεί μια πολύ καλή ευκαιρία για να οργανωθούν συνεργασίες ανάμεσα στα διάφορα κινήματα.

Από πολλούς ομιλητές, έμφαση δόθηκε στην πολιτική και θεσμική παράμετρο του προβλήματος. Είναι αναγκαία η ενίσχυση των δημοκρατικών διαδικασιών, η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για όλα τα θέματα που σχετίζονται με τη διαχείριση του νερού. Η συμμετοχική δημοκρατία αποτελεί τη μόνη οδό. Συγχρόνως, είναι απαραίτητη η δημοσιοποίηση των θέσεων των κινημάτων μέσα από τα ΜΜΕ και μια μεγάλη εκπαιδευτική προσπάθεια που θα απευθύνεται σε όλους τους πολίτες.

Τη συζήτηση έκλεισε η ομιλία της Danielle Miterrand, η οποία αναφέρθηκε στη μεγάλη σημασία του έργου που επιτελείται από το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ για την αντιμετώπιση κρίσιμων θεμάτων και προκλήσεων της εποχής μας, με την κινητοποίηση σημαντικών ομάδων πολιτών, μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες. Το θέμα του νερού αποτελούσε κεντρικό θέμα κινητοποίησης, ήδη από την πρώτη συνάντηση του Φόρουμ, το 2000, όπου είχαν καταγραφεί προτάσεις και ένα αρχικό σχέδιο δράσης. Η βάση της κινητοποίησης αυτής ήταν η αρχή ότι το νερό αποτελεί ένα δικαίωμα, που οφείλουμε να σεβαστούμε και όχι μόνο μια ανάγκη, που είναι πιθανόν να μην ικανοποιηθεί.

Η κα Miterrand  αναφέρθηκε στην καμπάνια προσέγγισης και ευαισθητοποίησης των τοπικών αρχόντων (δημάρχων κ.ά.) στη Γαλλία, όπου συμμετείχε ενεργά και η ίδια. Το πρώτο βήμα της καμπάνιας στόχευε στο να μάθουν οι τοπικοί άρχοντες, αυτοί οι ίδιοι που παρέδωσαν τη διαχείριση του νερού στα χέρια των πολυεθνικών, να διαβάζουν τα τιμολόγια του νερού, για να καταλάβουν ότι οι μεγάλες εταιρείες τους κλέβουν. Την επόμενη χρονιά η καμπάνια επεκτάθηκε και στους βουλευτές και γερουσιαστές με το ερώτημα: «εσείς που δεν διστάζετε να ψηφίσετε τεράστια ποσά για τους εξοπλισμούς, δηλαδή για το θάνατο, δεν θα μπορούσατε να κρατήσετε ένα μικρό ποσοστό για το νερό, δηλαδή για τη ζωή;». Η προσπάθεια ευαισθητοποίησης των πολιτικών είχε θετικά αποτελέσματα. Αυξάνεται σταθερά ο αριθμός των Δήμων που έχουν αρχίσει να αντιτίθενται στην ιδιωτικοποίηση του νερού, προσπαθώντας να διατηρήσουν το δημόσιο χαρακτήρα των υπηρεσιών υδροδότησης.

Συμπερασματικά, συνοψίζοντας τους κύριους άξονες των εισηγήσεων και παρεμβάσεων, ο συντονιστής της συζήτησης ανέφερε τα εξής:
- Η διαδικασία ιδιωτικοποίησης του νερού καταδεικνύει τη διαδικασία εμπορευματοποίησης της ανθρώπινης ζωής.
- Η διαχείριση του νερού δεν έχει έννοια έξω από την δημοκρατία, η οποία δεν μπορεί να είναι παρά μόνο συμμετοχική.
- Είναι κατεπείγουσα ανάγκη να δημιουργηθούν συμμαχίες ανάμεσα στα διάφορα κινήματα που δραστηριοποιούνται στον τομέα του νερού.
Η μεγάλη κληρονομιά, την οποία αποτελεί σήμερα το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ, κληρονομιά από εμπειρίες, επιθυμίες, όνειρα, δυνάμεις, θα πρέπει να οδηγήσει σε δράση για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων. Το «δικαίωμα στο νερό» είναι ένας από αυτούς.


Η διεθνής καμπάνια για το «δικαίωμα στο νερό»

Η διεθνής καμπάνια για το «δικαίωμα στο νερό» υποστηρίζεται από ένα μεγάλο αριθμό οργανώσεων σε όλο τον κόσμο, μετά από πρωτοβουλία της οργάνωσης «Φίλοι του δικαιώματος στο νερό» («Friends of the Right to Water»). Βασική αρχή της καμπάνιας είναι ότι ο μόνος τρόπος για την επίλυση της κρίσης του νερού είναι να διασφαλίσουμε ότι το νερό θα παραμείνει κάτω από δημόσιο έλεγχο. Κανένα άτομο ή ομάδα δεν έχει το δικαίωμα να διεκδικήσει την κυριότητα του νερού σαν αυτό να ήταν ιδιωτική ιδιοκτησία.

Η καμπάνια διεξάγεται σε δύο επίπεδα. Στο διεθνές επίπεδο, αφορά την προώθηση της υιοθέτησης, από τον ΟΗΕ, μιας Συνθήκης για το δικαίωμα στο νερό. Συγχρόνως σε τοπικό επίπεδο, η καμπάνια αφορά την πίεση προς τις κυβερνήσεις και τις τοπικές αρχές για να αναγνωρίσουν το δικαίωμα στο νερό.

Όσον αφορά το πρώτο επίπεδο, οι μεγάλες δυνάμεις του Παγκοσμίου Συμβουλίου για το Νερό – η Παγκόσμια Τράπεζα, οι μεγάλες εταιρείες νερού, οι οργανισμοί βοηθείας προς τον τον τρίτο κόσμο, οι υπουργοί των χωρών του πρώτου κόσμου – δήλωσαν ότι το νερό δεν είναι ανθρώπινο δικαίωμα, αλλά μάλλον μια «ανάγκη», που εξυπηρετείται καλύτερα από ιδιώτες επενδυτές, κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκόσμιου Φόρουμ για το Νερό στη Χάγη το 2000, καθώς και του 3ου Φόρουμ στο Κυότο το 2003. Με το δεδομένο αυτό, το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό έγινε το κεντρικό θέμα της διεθνούς καμπάνιας για το δικαίωμα στο νερού. Η επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα υιοθέτησε, τον Νοέμβριο 2002, τη Γενική Αρχή Νο 15 (GC 15). Στην αρχή αυτή σημειώνεται ότι το δικαίωμα στο νερό έχει ήδη κατοχυρωθεί σε ένα μεγάλο εύρος διεθνών κειμένων, αναγνωρίζοντας έτσι τη θεμελιώδη σημασία που παίζει το νερό στην εξασφάλιση όλων των άλλων ανθρώπινων δικαιωμάτων και ζητώντας να αναγνωριστεί το νερό ως κοινωνικό και πολιτιστικό αγαθό και όχι μόνο ως οικονομικό αγαθό. Οι 144 χώρες που έχουν υπογράψει την σχετική Σύμβαση δεσμεύονται από τα όσα συνεπάγεται η Αρχή αυτή, μπορούν όμως να αγνοήσουν τις ευθύνες τους γιατί δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος ελέγχου και κυρώσεων. Η καμπάνια στοχεύει στο να δημιουργηθούν οι μηχανισμοί κυρώσεων.

Όσον αφορά το τοπικό επίπεδο, το ιστορικό δημοψήφισμα στην Ουρουγουάη, αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα για τα αποτελέσματα της δράσης των πολιτών σε τοπικό επίπεδο. Το δημοψήφισμα αυτό αποτελεί τη βάση της καμπάνιας για μια Σύμβαση του ΟΗΕ για το δικαίωμα στο νερό.

Η παγκόσμια κινητοποίηση για το δικαίωμα στο νερό μας αφορά κι εμάς. Είναι καιρός να ξεκινήσει μια δημόσια συζήτηση και μια κινητοποίηση των πολιτών για μια μακροπρόθεσμα βιώσιμη διαχείριση του νερού στη χώρα μας.


Για περισσότερες πληροφορίες:
- Καμπάνια για το δικαίωμα στο νερό / «Right to Water Campaign» – http://www.blueplanetproject.net/ - e-mail: anil@canadians.org
- Διεθνής Επιτροπή για μια Παγκόσμια Σύμβαση για το Νερό / «Comité Internationale pour le Contract Mondial de l’Eau» - http:// http://www.contrattoacqua.it/
- Δεύτερο Παγκόσμιο Εναλλακτικό Φόρουμ για το Νερό – Μάρτιος 2005, Γενεύη / «2e Forum Alternatif Mondial de l’eau Mars 2005 – Genève» : http:// http://www.fame2005.org/ 

(?ρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Οικοτοπία», Τεύχος 33, Απρίλιος 2005)



4ο Τεύχος



Το άρθρο αυτό προέρχεται από eyploia.aigaio-net.gr
old.eyploia.gr

Το URL της ιστορίας αυτής είναι ο εξής
old.eyploia.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=69