και Αειφόρου Ανάπτυξης του ΥΠΕΧΩΔΕ, του Σταύρου Κοσμά, δασολόγου

Με τον όρο Γενικό Χωροταξικό Σχέδιο εννοούμε Σχέδιο που βάζει σε τάξη τις διάφορες χρήσεις της γης και τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Κατά τη σύνταξή του γίνεται ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης και των στοιχείων στην περιοχή που αναφέρεται και εντοπίζονται τα πλεονεκτήματα και οι ευκαιρίες για κάθε χρήση όπως και τα τυχόν μειονεκτήματα. Σκοπό δηλαδή έχει να αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματα και να ελαχιστοποιήσει τις ζημιές και τις αντικρουόμενες – αλληλοαποκλειόμενες χρήσεις και δραστηριότητες.

Τα Ειδικά Χωροταξικά Σχέδια αφορούν ενός τύπου δραστηριότητες –εξ ου και ειδικά- και συνήθως έπονται των Γενικών Σχεδίων ακριβώς γιατί χωροθετώντας αποσπασματικά δεν αξιοποιείται το κύριο πλεονέκτημα κάποιας περιοχής, αλλά  αντίθετα κινδυνεύει να εξαφανισθεί.
Τι συμβαίνει με το ΕΠΧΣ&ΑΑ για τις ΑΠΕ (Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης)  του ΥΠΕΧΩΔΕ στην περιοχή μας; Ας δούμε σε ποιο βαθμό μας επηρεάζει και γιατί. Είναι λαϊκισμός και έλλειψη ενημέρωσης οι αντιδράσεις των κατοίκων ή όντως ζημιώνεται ο τόπος; Ας τα πάρουμε με τη σειρά:
Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας εδώ και τέσσερα χρόνια έχει Γενικό Χωροταξικό Πλαίσιο, το οποίο και αναδεικνύει το πλεονέκτημα και την ευκαιρία της περιοχής μας
« - Οι ορεινοί όγκοι (>800 μ.), αποτελούν σημαντικό χώρο αγροτο-δασικών δραστηριοτήτων, ενώ τα ορεινά δάση και δασικές εκτάσεις, αποτελούν περιοχές φυσικού αποθέματος προς διατήρηση και προστασία (Δ.3.3).Ιδιαίτερα το τρίγωνο ?μφισσα-Λαμία-Καρπενήσι, αποτελεί κυρίαρχο χώρο φυσικού αποθέματος (Δ.3.3).»
«- Τα μεγάλα φυσικά τοπία (NATURA  κλπ), κυρίως τα υψηλά ορεινά και οι πολυπληθείς ιστορικοί και αρχαιολογικοί τόποι και τα θρησκευτικά μνημεία, ενδείκνυνται για εναλλακτικές μορφές τουρισμού (Β.5.3)»
  Επιδιώκει δηλαδή το ΕΠΧΣ&ΑΑ να καθορίσει πού είναι οι πιο κατάλληλες περιοχές για έργα ΑΠΕ και με διάφορους τρόπους δικαιολογεί την επιλογή αυτή με κριτήρια λίγο ως πολύ αυθαίρετα. Συγκεντρώνει τα έργα ΑΠΕ σε περιοχές συγκεκριμένες και τα κίνητρα είναι η ικανοποίηση της ζήτησης για εγκατάσταση (δηλαδή η θέληση των επιχειρηματιών) και οι οικονομίες κλίμακας με τη χωροθέτησή τους κοντά σε γραμμές μεταφοράς (εδώ η γραμμή υψηλής τάσης Κρεμαστά – Λαμία κ.λ.π.). Το ομολογούν οι συντάκτες των σχετικών μελετών στα κείμενά τους και ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ στο ήδη διαμορφωμένο σχέδιο ΚΥΑ (Κοινή Υπουργ. Απόφαση) που θα υπογραφεί με το τέλος της «διαβούλευσης» (που μόνο τέτοια δεν είναι). Για να ξεπεραστούν δε οι τυχόν αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας αποφασίστηκε προφανώς από την πολιτική ηγεσία η μέθοδος χωροθέτησης από την κεντρική διοίκηση!! Οι μελετητές, οι συντάκτες δηλ. του ΕΠΧΣ&ΑΑ και οι συντάκτες της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων του, οι οποίοι εντελώς συμπτωματικά είναι οι ίδιοι!! (αξιολογούν δηλαδή οι ίδιοι τα πονήματά τους), κάνουν μια ευρεία αναφορά στο τι κάνουν οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι. Εκεί βλέπουμε (Δανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Γαλλία) ότι παντού το κράτος βάζει τις γενικές αρχές και οι τοπικές αρχές και οι κοινωνίες αποφασίζουν τι θέλουν και τι δεν θέλουν. Στις χώρες αυτές παίρνεται υπόψη το φυσικό τοπίο, η πολιτιστική κληρονομιά και οι αγροτικές χρήσεις. Αποκλείονται οι ζώνες με τοπία κοινωνικού ενδιαφέροντος. Χωροθετούνται σε βιομηχανικά πάρκα, χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων κ.λ.π., έχουν κανονικά σχήματα (δεν ακολουθούν τις κορυφογραμμές). Στο Βέλγιο υπάρχει και τραπεζική εγγύηση για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος. Στη στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων οι συντάκτες αναφέρουν και τους τρόπους λήψης τέτοιων αποφάσεων, τέσσερες τον αριθμό. Στη συνέχεια θέτοντας πέντε κριτήρια και βαθμολογώντας τα, στην «χωροθέτηση μέσω κριτηρίων», κεντρικά δηλαδή, βγάζει θετικότατο το σκορ,  έναντι αρνητικού της «χωροθέτησης μέσω κατευθυντήριων γραμμών» που έχει λόγο και η τοπική κοινωνία. Αυτό γιατί είναι αποτελεσματικότερος ο τρόπος αυτός (ο κεντρικός δηλαδή) στην επίτευξη των σκοπών του ειδικού σχεδίου!  Η αποθέωση της δημοκρατίας! (με παρόμοια λογική και ο Παπαδόπουλος ακινητοποιούσε τον ?ασθενή? για το καλό του).
Ο χώρος δεν επιτρέπει μια λεπτομερή παρουσίαση της μελέτης αυτής και του τεχνοκρατικού πνεύματος που τη διαπνέει. Αυτό που αναδύεται είναι η προσπάθεια δικαιολόγησης των πολιτικών αποφάσεων για την εξυπηρέτηση των επιμέρους σκοπών που αφορούν επιχειρηματικά σχέδια υπό την προστασία και τη χρηματοδότηση του κράτους. Η Ελληνική πολιτεία έχει δείξει την αδιαφορία της για την προστασία του περιβάλλοντος με χίλιους τρόπους. Η ενσωμάτωση κοινοτικών οδηγιών στην Ελληνική Νομοθεσία, χωρίς κανείς να τις εφαρμόζει, είναι κανόνας. Εδώ τι συμβαίνει; Ανησυχήσαμε για τις αρχές της συμφωνίας του Kyoto όχι όμως για τις τρεις πρώτες (1.εξοικονόμηση ενέργειας, 2.προστασία και αύξηση δασών, 3.βιώσιμη –οικολογική γεωργία) αλλά για την τέταρτη που αφορά την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών παραγωγής ενέργειας –ΑΠΕ.
Ας έρθουμε στη δική μας περίπτωση. Το ΕΠΧΣ&ΑΑ αφορά κυρίως τα αιολικά πάρκα και τα μικρά υδροηλεκτρικά. Γιατί έρχονται εδώ και πόσα θα γίνουν. Όπως ανέφερα σε προηγούμενο άρθρο, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) έχει δώσει περίπου σαράντα άδειες παραγωγής ρεύματος και εκκρεμούν άλλες τόσες αιτήσεις. Από αυτές επτά περιπτώσεις αφορούν Α/Π (πέντε από Πικροβούνι μέχρι Σαράνταινα συνεχόμενα και από την ίδια εταιρία, ένα το Νεραϊδοβούνι και ένα την κορυφογραμμή Μπαγασάκι-Χελιδόνα). Τα υπόλοιπα είναι μικρά υδροηλεκτρικά (ΜΥΗΕ) <15 MW .Και είναι ζημιά για τον τόπο μας τα έργα αυτά γιατί αναιρούν το πλεονέκτημά μας κατά το Γενικό Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο. Aς τα δούμε με τη σειρά:
Αιολικά Πάρκα. Σύμφωνα με την σχετική μελέτη    «Πρέπει να μπορούν να εγκατασταθούν σε τοποθεσίες όπου οι περιβαλλοντικές- οικονομικές-κοινωνικές επιπτώσεις μπορούν να αντιμετωπισθούν». Σύμφωνα με το ΠΠΧΣ&ΑΑ (Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης)  Στερεάς Ελλάδας, οι περιοχές με υψόμετρο μεγαλύτερο από  800 μέτρα αποτελούν φυσικά αποθέματα κλπ και τα ψηλά βουνά-πολιτισμικά κλπ οδηγούν στην κατεύθυνση ήπιας τουριστικής ανάπτυξης και μάλιστα όλο το συγκρότημα βουνών της Στερεάς Ελλάδας ενιαία από Βαρδούσια-Φωκίδα-Καρπενήσι.
Τα Α/Π είναι βιομηχανικές εγκαταστάσεις τεράστιων διαστάσεων και απαιτούν συνοδά έργα (δρόμους, υποσταθμούς, γραμμές μεταφοράς). Η τυπική ανεμογενήτρια, όπως αναφέρεται στη μελέτη, 2MW έχει ύψος 80-100 μ. ο πύργος και περίπου 80-85μ. διάμετρο πτερυγίων, δηλ. συνολικά 120μ. ύψος και βάρος 250 τόνων περίπου. Από πόση απόσταση αυτό το σιδερένιο τέρας θα επηρεάζει και θα κυριαρχεί στο τοπίο; Από 1-3 χιλιόμετρα, σύμφωνα με τα κριτήρια της χωροθέτησης ή από 40-50 χιλ.; Και να ήταν μία ή δύο; Στις περιοχές ΠΑΠ (Περιοχή Αιολικής Προτεραιότητας) όπως είναι η δική μας, είναι μία ανά 1000 στρέμματα  κάθε ΟΤΑ. Και επειδή δεν διαθέτουμε οροπέδια για να συγκεντρωθούν εκεί, θα ακολουθήσουν την κορυφογραμμή. Για την μεταφορά δε των τεράστιων τμημάτων των Α/Γ πρέπει να ανοιχθούν δρόμοι πλάτους 5 μ. στην ευθεία , 8-12μ. στις καμπύλες και ακόμη μεγαλύτερο στους ελιγμούς. Και φυσικά αυτά θα γίνουν στην κορυφογραμμή και στις πλαγιές των βουνών. Οι ενδιαφερόμενοι επικαλούνται ότι θα κάνουν τις μεταφορές στο δίκτυο των δασικών δρόμων. Στους δασικούς δρόμους όμως μεταφέρονται κορμοί μήκους μέχρι 8μ.και αυτοί φορτωμένοι ψηλά και προεξέχουν πάνω από το κουβούκλιο του φορτηγού. Ποιους κοροϊδεύουν; Επίσης για την εγκατάσταση της Α/Γ απαιτείται ισοπέδωση περίπου 2στρεμμάτων για τη βάση και για την εγκατάσταση του γερανού που θα τη στήσει (σχεδόν μισό γήπεδο ποδοσφαίρου). Και όλα αυτά …κατάραχα! Στη σελίδα 39 της Στρατηγικής  Μελέτης Περιβ. Επιπτώσεων αναφέρεται ότι οι επιπτώσεις αυτές πρέπει να εξετάζονται συνολικά με τα συνοδά έργα, δηλ. τους δρόμους, τους υποσταθμούς, τις γραμμές μεταφοράς κλπ. Στη συνέχεια όμως οι επιπτώσεις απ’ αυτά εξαφανίζονται.  Η Πολεοδομία δεν επιτρέπει την οικοδόμηση κτιρίων στις ράχες επειδή τραυματίζουν το τοπίο, το οποίο προστατεύεται από το νόμο και για τις Α/Γ(ανεμογενήτριες) νομοθετείται η καταστροφή του. Ο μόνος φυσικός πόρος πλέον, κάτω από τις επικρατούσες στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, που απέμεινε στην Ευρυτανία είναι το περιβάλλον της με κυρίαρχο στοιχείο το τοπίο των υψηλών βουνών και τα φαράγγια τους. Σ΄ αυτό βασίζεται η όποια ανάπτυξη αναδύεται τις τελευταίες δεκαετίες, και δεν είναι παρά ο ορεινός τουρισμός. Ούτε η γεωργία, ούτε η κτηνοτροφία, ούτε η βιομηχανία. Μόνο αυτός. όπου εγκαταστάθηκαν Α/Γ μειώθηκαν και οι αξίες ακινήτων και ο τουρισμός. Με τι θα αντισταθμίσουμε, θα αντιστρέψουμε την οικονομική αυτή αρνητική επίπτωση; Γιατί να έρθει ο άνθρωπος της πόλης τριήμερο στο βουνό; Για να δει τους πυλώνες που έχει πάνω από το κεφάλι του στην Αθήνα ή να δει τα βουνά με όψη νταμαριού; Προς τα πού θα στρέψει τη φωτογραφική μηχανή του να βγάλει μια φωτογραφία; Οι αλπικές περιοχές αποτελούν το επιστέγασμα-την κορωνίδα των βουνών και διαγράφουν το περίγραμμα του τοπίου. Είναι αποτυπωμένες στη συνείδηση των Ευρυτάνων από τη γέννησή τους. Αποδέχονται την αλλαγή τους;
Είναι οικολογικά τα Α/Π (Αιολικά Πάρκα) ;  Στην περιοχή μας  ΟΧΙ γιατί, πέραν της ζημιάς στο τοπίο, αποτελούν απειλή για την βιοποικιλότητα και το έδαφος και προκαλούν μη αναστρέψιμες επιπτώσεις. Τα ψηλά βουνά έχουν ιδιαίτερη βλάστηση κυρίως ποώδη και και ελάχιστους θάμνους, διάφορα βραχόφυτα εξειδικευμένα, μέσα από τη διαδικασία της εξέλιξης εκατομμυρίων χρόνων, να αντέχουν στις ακραίες συνθήκες των βουνών. Αποτελούν δε ιδιαίτερα εύθραυστα οικοσυστήματα. Αυτός είναι ο λόγος που τα περισσότερα βουνά εντάχθηκαν στις περιοχές του δικτύου NATURA 2000. Επίσης έχουν μεγάλη σημασία για τη συγκράτηση των νερών στο έδαφος. Το έδαφος των ψευδαλπικών και αλπικών περιοχών ( εννοούμε το ζωντανό έδαφος που αναπτύσσονται οι ρίζες των φυτών και ζουν οι μικροοργανισμοί) χρειάζεται στις συνθήκες της χώρας μας περίπου 2000 χρόνια για να γίνει 10 εκατοστά πάχος. Οι δρόμοι και οι εκσκαφές θα απομακρύνουν το επιφανειακό αυτό στρώμα και θα αποκαλύψουν το μητρικό βραχώδες πέτρωμα και σε συνδυασμό με το μεγάλο ύψος βροχής (1500-2000 χιλιοστά/έτος) θα αρχίσουν οι νεροφαγιές και καινούργια ρέματα που θα ξεπλύνουν ότι απομείνει χαμηλότερα. Θα ισχυρισθούν οι επενδυτές ότι θα κάνουν αποκατάσταση. Πέραν του ότι αυτή η αποκατάσταση, αν και υφίσταται σαν όρος σε κάθε έγκριση περιβαλλοντικής μελέτης, σε ελάχιστες περιπτώσεις την είδαμε στη χώρα μας, είναι και εξαιρετικά δύσκολη. Aυτό γιατί στα βουνά επικρατεί ακραίο οικολογικό περιβάλλον. Η άμεση ακτινοβολία είναι πολύ υψηλή όπως και η υπεριώδης, το θερμοκρασιακό ημερήσιο εύρος είναι μεγάλο, πολύ χαμηλές θερμοκρασίες το βράδυ – πολύ ψηλές την ημέρα. Επίσης μεγάλο ετήσιο θερμοκρασιακό εύρος , παγωνιά το χειμώνα – ξηρασία το καλοκαίρι και μικρή βλαστητική περίοδος. Αυτοί είναι και οι λόγοι που δεν έχουν δέντρα. Είναι δηλ. σαν τις στέπες της Σιβηρίας, δεν μπορεί να αναπτυχθεί η βλάστηση φυσικά, πόσο μάλλον τεχνητά για αποκατάσταση. Στο ΕΠΧΣ αυτά τα εδάφη αντιμετωπίζονται σαν οικόπεδο που «δεν ανταγωνίζονται άλλες χρήσεις» και στη διάθεση κάθε κρατικοδίαιτου «νταβατζή» ( κατά την Πρωθυπουργική ρήση), που είναι σε θέση να επιβάλει με τη «ζήτηση για εγκατάσταση» (κατά την ήδη αναφερθείσα ΚΥΑ) τις απαιτήσεις του. Μια   διάσταση που πρέπει να μας προβληματίσει είναι η παραχώρηση των εκτάσεων απ’ το Δημόσιο στους επενδυτές. Μια Α/Γ σύμφωνα με τη μελέτη  αντιστοιχεί σε χώρο 75 στρεμμάτων περίπου. Πόση απ’ αυτή την έκταση θα παραχωρείται δεν ξέρουμε. Μήπως βρεθούμε ξένοι στον τόπο μας;
Μετά το τέλος της οικονομικής ζωής των εγκαταστάσεων αυτών τι γίνεται; Είναι εύκολη η απομάκρυνση; Καθόλου. Τα επιχειρηματικά σχήματα που σχηματίζονται για την εγκατάστασή τους, πολυδαίδαλα και με πολλά ονόματα για ευελιξία και για χρήση στο χρηματιστήριο, κανένας δεν εγγυάται ότι θα υφίστανται τότε ώστε να ανεβάσουν ξανά τις νταλίκες στα βουνά. Επομένως τι είδους αποκατάσταση μπορεί να υπάρξει; Ποιος θα την κάνει. Είναι βιώσιμη ανάπτυξη αυτό; Όχι γιατί στηρίζεται σε επιδοτήσεις συγκεκριμένου χρόνου και δεν είναι βιώσιμη μετά. Υπάρχουν παραδείγματα στη Γερμανία, που μετά το τέλος της επιδότησης εγκαταλείφθηκαν. Εγγυάται κανείς τη λειτουργία τους στις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στα βουνά μας; Υπάρχει εμπειρία από τέτοια υψόμετρα. Αν αποτύχουν θα μας πουν συγνώμη που καταστρέψαμε τα βουνά σας, λάθος;
Επομένως, όσον αφορά τις δικές μας συνθήκες (τα ψηλά βουνά που έχουν   αιολικό δυναμικό) ούτε οικολογικά είναι, ούτε μπορούν να αντιμετωπισθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Μην ανησυχείτε λοιπόν φίλοι, συμπατριώτες και οικολόγοι, δεν προδίδουμε την οικολογική μας συνείδηση.
ΜΥΗΕ (Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα):  Γιατί είναι πρόβλημα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις εγκαθίστανται σε δυσπρόσιτα φαράγγια με βραχώδεις όχθες, σε απόκρημνες περιοχές. Για την εγκατάσταση του αγωγού προσαγωγής του νερού από την υδροληψία απαιτείται η διάνοιξη δρόμων παράλληλα με το ρέμα ή το ποτάμι που προκαλεί μεγάλη αλλαγή στο τοπίο. Αν ήταν μόνο αυτό, σε κάποιες περιπτώσεις θα μπορούσαμε να ζητήσουμε ή να επιβάλουμε διάνοιξη παράλληλων σηράγγων, όπως ήδη προτείνουν οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές. Σύμφωνα όμως με την ΚΥΑ σε διαδοχικά έργα που παρακάμπτεται η κοίτη θα αφήνεται μεταξύ τους ελεύθερο το ποτάμι-ρέμα για μήκος 33% του συνολικού μήκους από την αρχή του πρώτου μέχρι το τέλος του τελευταίου. Επειδή σε όλα τα ποτάμια έχουν πάρει άδειες για διαδοχικά έργα, θα πρέπει να βολευτούμε με το 1/3 των ποταμών που θα απομείνει. Στα υπόλοιπα 2/3 (τα σωληνωμένα) θα απομείνει η «οικολογική παροχή» που ορίζεται στο 30% της μέσης παροχής του Σεπτεμβρίου ή 30 λίτρα το δευτερόλεπτο.   Θα υφίσταται επιφανειακή ροή στο ποτάμι με το νερό αυτό; Θα γεμίζουν οι γούρνες; Θα επιβιώνουν τα ψάρια ώστε να διαβαίνουν και τους «οικολογικούς» ιχθυόδρομους στα σημεία της υδροληψίας; Το νερό στην ποσότητα αυτή δεν μπορεί να διατηρήσει την χαμηλή θερμοκρασία που απαιτεί η πέστροφα και τα άλλα ψάρια των ορεινών ρευμάτων. Και εδώ υπάρχουν επιπτώσεις και μάλιστα δύσκολα αναστρέψιμες.

Οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές και οι διάφοροι πλασιέδες τους (προερχόμενοι από όλο το πολιτικό και το επιστημονικό  φάσμα) μας θέτουν το ηθικό δίλημμα ότι θα πάρουμε στο λαιμό μας την υφήλιο, ότι δεν σκεφτόμαστε τους κατοίκους της Πτολεμαΐδας κ.α. Όμως ακόμη και αν γίνουν όλα τα έργα ΑΠΕ που προβλέπονται, δεν θα αποδοθεί παρά μόνο ένα μικρό ποσοστό της ενέργειας που αναλώνουμε. Το χειρότερο όμως είναι ότι η αύξηση της κατανάλωσης είναι πολύ γρήγορη και συνδέεται με το επίπεδο ανάπτυξης κάθε χώρας. Δηλαδή δεν κάνουμε τίποτα στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας. Αλλά μήπως οι κυβερνήσεις μας κάνουν κάτι γι΄αυτό; Κατάργησαν μέχρι και την φοροαπαλλαγή που είχε παλιότερα η αγορά ηλιακού θερμοσίφωνα, ενώ επιδοτούν με 60% την εγκατάσταση Α/Π. Κάνουν κάτι για την ανάπτυξη και προστασία των δασών που δεσμεύουν το CO2; Επιδιώκουν αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος ώστε να δοθούν για οικοπεδοποίηση.
Δεν είμαστε λοιπόν εμείς αυτοί που παίρνουμε στο λαιμό μας την ανθρωπότητα αλλά ο τρόπος ανάπτυξης και λειτουργίας της οικονομίας, που έγινε τα τελευταία χρόνια της «αγοράς» δηλ. της υπερκατανάλωσης, της σπατάλης των φυσικών πόρων, της εκχέρσωσης των δασών και εν τέλει της μεγιστοποίησης των ατομικών κερδών. Τις τύψεις ας τις έχουν αυτοί που προωθούν τέτοιου τύπου σχέδια και μελέτες, που απ΄ότι φαίνεται ελάχιστα ξέρουν για τη φύση και τα οικοσυστήματα, αλλά πολλά για τα μαγειρέματα των δεικτών που χρησιμοποιούν στις μελέτες τους, οι οποίες βρίθουν αντιφάσεων (ο συνάδελφος κ. Ι. Ραυτογιάννης έχει γράψει πολλές σελίδες γι΄αυτές). Και εν πάσει περιπτώση έχουν την ευθύνη όταν κάνουν ένα ανεφάρμοστο σχέδιο, που το απορρίπτουν όλοι εκτός εκείνων που θα βγάλουν λεφτά από αυτό, αν και όπως λένε το θεωρούν άτολμο.
Ας πούμε λοιπόν ΟΧΙ στο σχέδιο αυτό και να κάνουμε το δικό μας. Να βρούμε τι μπορεί και θέλουμε να γίνει και που. Και υδροηλεκτρικά μπορούν να γίνουν και ανεμογενήτριες του μεγέθους όμως που θέλουμε και δεν μας προκαλούν προβλήματα. Να μελετήσουμε προσεκτικά την περιοχή μας και να κάνουμε το Γενικό Τοπικό Χωροταξικό Πλαίσιο.
Αν γίνει η ζημιά θα είναι μη αναστρέψιμη, ενώ η προσεκτικότερη διερεύνηση του ζητήματος και μια δεύτερη σκέψη δεν έβλαψε ποτέ κανένα. Ας μην κόψουμε το κλαδί στο οποίο καθόμαστε.