της Αλεξάνδρας Μανδράκου

Πάντρεψαν ντόπιες πρώτες ύλες με παραδοσιακές συνταγές και δημιούργησαν ένα δραστήριο γυναικείο συνεταιρισμό που κράτησε κόσμο στον τόπο τους. Οι γυναίκες στο Μεσότοπο Λέσβου έχουν κάθε λόγο να είναι περήφανες...

Tο χωριό τους, τον Μεσότοπο, ομολογώ πως δεν το ήξερα. «Οπως και πολλοί άλλοι, που έρχονται επί τούτου, συχνά από την άλλη άκρη του νησιού, για να δουν πού φτιάχνονται τα προϊόντα μας», έσπευσαν να με καθησυχάσουν από την πρώτη στιγμή. «Ο τόπος μας είναι όμορφος, όλοι το λένε, κι εμείς ακόμη περισσότερο. Αλλά δεν είμαστε τουριστικός προορισμός. Πρέπει να έχεις λόγο για να φτάσεις έως εδώ». Κι όμως, τα τελευταία 7 χρόνια, υπάρχει λόγος σοβαρός και λέγεται «Γυναικείος Συνεταιρισμός Μεσοτόπου Λέσβου».

Παντρεύοντας τις πρώτες ύλες που αφθονούν στην περιοχή με συνταγές και γεύσεις ξεχασμένες, η Ελένη, η Ειρήνη, η Μέλπω, η Βάσω, η Κατερίνα και οι άλλες 20 γυναίκες έκαναν το μέρος όπου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν, «αυτή τη μικρή κουκκίδα στο χάρτη, ανάμεσα στην Aγρα και την Ερεσό», γνωστό έξω από τα σύνορα της Λέσβου. Με μεθοδικότητα και σκληρή δουλειά έστησαν από το μηδέν μία βιώσιμη επιχείρηση, την πιο επιτυχημένη ίσως του χωριού τους. Κράτησαν -και το λένε με περηφάνια- τον κόσμο στον τόπο τους. Oπως και να το δει κανείς, τα δύο εκθετήρια, τα τρία εργαστήρια και το παντοπωλείο που διατηρούν μέσα σε έναν οικισμό 1.000 κατοίκων δεν είναι και λίγο πράγμα.

Από την ανεργία κατ'ευθείαν... στα βαθιά

Ασφαλώς, από την εποχή που δειλά δειλά και σε μικρές ποσότητες έφτιαχναν, η καθεμιά στο σπίτι της, γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες και λικέρ, και διέθεταν τα προϊόντα τους χέρι με χέρι σχεδόν, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Σήμερα τα προϊόντα του Γυναικείου Συνεταιρισμού Μεσοτόπου, όχι μόνο ταξιδεύουν εκτός Λέσβου, αλλά και αποτελούν την πρώτη ύλη για την παράλληλη δραστηριότητα που έχει αναπτύξει, αυτή των υπηρεσιών τροφοδοσίας σε κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις του νησιού. Το αμέσως επόμενο βήμα θα είναι να στεγάσουν όλους τους χώρους τους -εργαστήρια, εκθετήρια, συσκευαστήριο, αποθήκη- σε έναν ιδιόκτητο, ο οποίος μάλιστα θα διαθέτει και ξενώνα δυναμικής 5 - 6 κλινών, για να μπορεί να φιλοξενεί όσους θέλουν να παρακολουθήσουν από κοντά τη διαδικασία παραγωγής.

Μέχρι την ίδρυση του Συνεταιρισμού, οι περισσότερες γυναίκες που αποτελούν σήμερα τον πυρήνα του δεν εργάζονταν. «Δουλειές δεν υπήρχαν στο χωριό. Ψάχναμε λοιπόν να δούμε τι θα κάνουμε. Μέσω της Κοινωνικής Παρέμβασης του χωριού και της Διεύθυνσης Γεωργίας διοργανώθηκαν κάποια σεμινάρια επιμόρφωσης και… πέσαμε κατ'ευθείαν στα βαθιά», εξηγεί η Ελένη Πίτσα, πρόεδρος του Συνεταιρισμού. «Αρχίσαμε να φτιάχνουμε σε μεγαλύτερες ποσότητες ό,τι ξέραμε από το σπίτι μας, δηλαδή γλυκά του κουταλιού, λικέρ και μαρμελάδες, χρησιμοποιώντας τα φρούτα που αφθονούσαν στον τόπο μας, καθώς επίσης ζυμαρικά, όπως το χειροποίητο κριθαράκι, που εδώ το λέμε φιδέ. Σιγά σιγά, προσθέσαμε και προϊόντα, που έφτιαχναν παλιά οι γυναίκες στο χωριό. Κάποτε, π.χ., δεν υπήρχε καφενείο που να μη σερβίρει σουμάδα σαν ζεστό ρόφημα με κανέλα το χειμώνα και σαν δροσιστικό αναψυκτικό το καλοκαίρι».

Μαρμελάδες, λικέρ, ζυμαρικά και λαχταριστό παστέλι!

  
Η μυρωδιά από το παστέλι που ψήνεται φτάνει μέχρι έξω, στο δρόμο. Στην άλλη άκρη του χωριού, η Χριστίνα και η Λίτσα κόβουν τις χυλοπίτες, ενώ το πρώτο ταψί τυπλούδια, δηλαδή μπακλαβαδάκια τυλιχτά με αμύγδαλο, μπαίνει στο φούρνο. Σάββατο μεσημέρι, κι όμως δουλεύουν με ρυθμούς… Δευτέρας. «Τα καλοκαίρια ζητάμε συνήθως τη συνδρομή των παιδιών μας. Oχι μόνο για να βγάζουν το χαρτζιλίκι τους, αλλά και για να μπουν στο πνεύμα του Συνεταιρισμού. Ευχής έργο θα ήταν τα νέα κορίτσια να μείνουν στο χωριό και να συνεχίσουν αυτό που ξεκινήσαμε».

Στέκομαι μπροστά στα ράφια του καταστήματος του Συνεταιρισμού και, πραγματικά, δεν ξέρω τι απ' όλα να διαλέξω: μαρμελάδα ακτινίδιο, καρότο, μήλο, ροδάκινο, λικέρ βερίκοκο, μανταρίνι, δυόσμο, γλυκό βύσσινο, κεράσι, κίτρο, κολοκύθι, νεράντζι, ντοματάκι. Πληροφορούμαι μάλιστα πως το αρσενικό σύκο ή ορνός, που χρησιμοποιείται στα γλυκά κουταλιού, «πήρε τιμή» στην αγορά του χωριού χάρη στον Συνεταιρισμό, αφού οι γυναίκες του Μεσοτόπου ήταν εκείνες που το ανέδειξαν ως πρώτη ύλη. Κι ακόμα, 7 λογιών παξιμάδια και κουλουράκια, παστέλι, καθώς επίσης ζυμαρικά χειροποίητα (τραχανάς, φιδές, χυλοπίτες) και της μηχανής, όπου ξεχωρίζουν τα ανάμεικτα με παντζάρι βιολογικής καλλιέργειας, το οποίο προμηθεύονται από παραγωγό του χωριού. «Την πρώτη ύλη την επιλέγουμε προσεκτικά. Τουλάχιστον αυτό προσπαθούμε», παρατηρεί η Ελένη Πίτσα. «Γιατί μέσα σε αυτά τα χρόνια καταλάβαμε ένα πράγμα. Η συλλογική δουλειά, που αποτελεί και το πνεύμα κάθε συνεταιρισμού, δεν αφορά μόνο τους ανθρώπους που δουλεύουν σε αυτόν, ούτε αρχίζει και τελειώνει μέσα στο εργαστήριο. Αν, π.χ., αγοράσουμε σκάρτο φρούτο, η μαρμελάδα δεν θα είναι αυτή που πρέπει. Oλα μια αλυσίδα είναι. Και δεν πρέπει να σπάσει ούτε ένας κρίκος της...»
 
πηγή: ΟΙΚΟ της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ, 13-09-06