Στα πλαισια αυτών των δράσεων, επίσης για πρώτη φορά στην Ελλάδα, συμμετέχουν και συνεργάζονται περισσότεροι από 80 επιστήμονες από πολλές χώρες της Ευρώπης, με πολλές διαφορετικές ειδικότητες (υδροβιολόγοι, ιχθυολόγοι, φυτολόγοι, μηχανικοί περιβάλλοντος, χημικοί, κα). Οι επιστήμονες αυτοί, εργάζονται για πολλούς μήνες, υπο αντίξοες συνθήκες, συχνά απομονωμένοι στις νησίδες της περιοχής.

Πρέπει να τονίσουμε ότι η εργασία όλων των επιστημόνων και των μελών της οργάνωσης, είναι πραγματικά εθελοντική και αφιλοκερδής. Καμία από τις δράσεις του Αρχιπελάγους και του Ινστιτούτου της οργάνωσης, δεν χρηματοδοτούνται από εθνικά ή κοινοτικά προγράμματα. Οι πόροι για την υλοποίηση της έρευνας και των δράσεων περιβαλλοντικής προστασίας, προέρχονται από την εφαρμοσμένη εκπαίδευση που προσφέρει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Έρευνας του Αρχιπελάγους, σε απόφοιτους και φοιτητές ευρωπαικών και ελληνικών πανεπιστημίων, καθώς και από δωρεές ιδιωτών και φορέων.
 
Τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας, αποκαλύπτουν τον ιδιαίτερο φυσικό πλούτο, που χαρακτηρίζει τόσο τα θαλάσσια όσο και τα χερσαία οικοσυστήματα στην περιοχή του νοτιοανατολικού Αιγαίου. Στα οικοσυστήματα της παράκτιας ζώνης έχουν καταγραφεί πολλές εκατοντάδες είδη από ψάρια, ασπόνδυλους οργανισμούς (π.χ. σφουγγάρια, κοράλια κ.α.), καθώς εκατοντάδες είδη θαλάσσιας χλωρίδας. Σε αυτή τη θαλάσσια περιοχή καταγράφουμε επίσης, σημαντικούς πληθυσμούς από σπάνια και προστατευόμενα είδη θαλάσσιων θηλαστικών: 4 είδη δελφινιών, 2 είδη φαλαινών, καθώς και ένα μικρό πληθυσμό από μεσογειακές φώκιες, ένα από τα πιο απειλουμενα είδη θαλάσσιου θηλαστικού στον κόσμο. Η περιοχή στηρίζει επίσης και σημαντικούς πληθυσμους από θαλάσσιες χελώνες.
Οι μικρές νησίδες και οι βραχονησίδες, που χαρακτηρίζονται από μικρό μέγεθος, γεωγραφική απομόνωση, καθώς και από την απουσία χερσαίων θηρευτών, αποτελούν ιδανικό και αναντικατάστατο χώρο για την αναπαραγωγή μεγάλου αριθμού προστατευόμενων ειδών πουλιών. Είδη όπως ο Μαυροπετρίτης, ο Σπιζαετός, η Αετογερακίνα, το Κιρκινέζι, ο Αιγαιόγλαρος, και πολλά άλλα, χρησιμοποιούν τις ακατοίκητες νησίδες ως χώρο αναπαραγωγής, ενώ για πολλά άλλα είδη αποτελούν χώρο ξεκούρασης κατά το μεταναστευτικό τους ταξίδι.

Αυτός ο ιδιαίτερος φυσικός πλούτος όμως, επιβαρύνεται από διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες, καθώς και από την έλλειψη ενός πλαισίου προστασίας και διαχείρησης. Στην παράκτια ζωνη, τα θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας, προστατευόμενοι οικότοποι ιδιαίτερης σημασίας για την παραγωγικότητα των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και των ιχθυαποθεμάτων, υποβαθμίζονται συστηματικά λόγω της άγνοιας για τη θεμελιώδη σημασία τους. Μη-αειφορικές μορφές αλιείας με συρόμενα εργαλεία (μηχανότρατα, πεζότρατα), καθώς και η ανεξέλεγκτη αγκυροβολία πάνω στα θαλάσσια λιβάδια, προκαλούν μη-αναστρέψιμες καταστροφές σε αυτά.
Η ανεξέλλεγκτη υλοποίηση μη-αειφορικών μορφών αλιείας γενικότερα, έχει υποβαθμίσει σημαντικά τα ιχθυαποθέματα της περιοχής. Όμως παρόλη την επιβάρυνση, τα θαλάσσια οικοσυστήματα βρίσκονται ακόμα σε καλή κατάσταση, και έτσι εάν εφαρμοστεί άμεσα αποτελεσματική διαχείρηση της αλιείας, μπορούμε να αναμένουμε ανάκαμψη των ιχθυαποθεμάτων, και της παραγωγικότητας της αλιείας.
Τα χερσαία οικοσυστήματα των νησιών και κυρίως των μικρών νησίδων, που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την αναπαραγωγή σπάνιων και προστατευόμενων ειδών πουλιών, επίσης υποβαθμίζονται συνεχώς. Η υπερβόσκηση που προκαλούν μεγάλα κοπάδια αιγοπροβάτων (δυσανάλογα της βοσκο-ικανότητας των νησιδών), καταστρέφει τη χλωρίδα, προκαλεί έντονα φαινόμενα διάβρωσης, και οι νησίδες κινδυνεύουν να μετατραπούν σε άγονες βράχονησίδες, χωρίς ίχνος βλάστησης ή χώματος.

Η προστασία του μοναδικού φυσικού πλούτου αυτής της περιοχής, μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό μοχλό ανάπτυξης για τις κοινωνίες των νησιών. Ένα από τα αποτελέσματα της δράσης του Αρχιπελάγους Αιγαίου και του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Έρευνας, είναι η έρευνα και προεργασία για τη δημιουργία του Εθνικού Πάρκου Νησιών & Νησίδων Βορείου Δωδεκανήσου, το οποίο προγραμματίζεται να θεσμοθετηθεί το 2006. Το Πάρκο σχεδιάζεται σε συνεργασία με το Τμήμα Προστασίας Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ, καθώς και με μία ομάδα διεθνώς αναγνωρισμένων επιστημόνων – καθηγητών πανεπιστημίου από διάφορες χώρες της Ευρώπης.
Το Πάρκο αυτό, το οποίο θα αποτελέσει ένα από τα μεγαλύτερα θαλάσσια πάρκα της Μεσογείου, θα περικλείει 52 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες της Βορείου Δωδεκανήσου, και θα εκτείνεται από το Αγαθονήσι, τους Αρκιούς και τους Λειψούς, έως την Καλόλιμνο και τα Ίμια. Στα πλαίσια του Πάρκου, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, θα προστατεύεται παράλληλα ένας μεγάλος αριθμός διαφορετικών οικοσυστημάτων και ειδών (θαλάσσιων και χερσαίων), ενώ θα εφαρμόζονται και καινοτόμα μέτρα προστασίας.
Ένας από τους βασικούς στόχους του Πάρκου, είναι η στήριξη των παραδοσιακών επαγγελμάτων των νησιών (αλιεία, κτηνοτροφία, γεωργία κλπ), καθώς παράλληλα και η ανάπτυξη νέων μορφών απασχόλησης, στα πλαίσια του οργανωμένου οικοτουρισμού, αλιευτικού τουρισμού, και άλλων μορφών θεματικού τουρισμού.
Δεδομένης της ιδιαίτερης βιολογικής σημασίας των οικοσυστημάτων της περιοχής, σε συνδιασμό με τα καινοτόμα μέτρα προστασίας, ανάδειξης και ανάπτυξης, μεγάλος αριθμός επιστημόνων από τα σημαντικότερα ευρωπαικά πανεπιστήμια, επισκέπτονται τον τελευταίο χρόνο την περιοχή, και τις ερευνητικές βάσεις του Αρχιπελάγους στους Αρκιούς και την Ικαρία, με στόχο να συμμετέχουν ενεργά σε αυτό το σημαντικό πεδίο έρευνας.

πηγή: http://www.archipelago.gr/gr/