Να αποσυνδεθεί το δικαίωμα στη δόμηση από το δικαίωμα στην ιδιοκτησία
Ημερομηνία Thursday, November 02 @ 21:59:26 UTC
Θέμα Νησιά


του Ηλία Ευθυμιόπουλου

Εν όψει της αναπόφευκτης συζήτησης για την αναθεώρηση του Συντάγματος, η περιβαλλοντική αντιπολίτευση καλείται ξανά να υπερασπιστεί την έννοια του δάσους. Μια έννοια που, παρά τη συνταγματική επιταγή, κανείς δεν μπορεί να προσδιορίσει με ακρίβεια και αντικειμενικότητα, με αποτέλεσμα να παρατείνεται η ασάφεια αλλά και οι διεκδικήσεις για εξαιρέσεις και αποχαρακτηρισμούς. Πράγμα που θα είχε ίσως εκλείψει, αν η συζήτηση και η αντιπαράθεση γινόταν για την ταμπακέρα (το δικαίωμα στη δόμηση) και όχι επί του φυσικού αντικειμένου (του δάσους), για το οποίο κανείς δεν θα διαφωνούσε ότι πρέπει σε γενικές γραμμές να προστατευθεί.
Όσοι λοιπόν θέλουν να προσφέρουν μια πραγματική υπηρεσία στον τόπο, να κάνουν πράξη την (επίσης) συνταγματική αρχή της αειφορίας και να δώσουν ένα παράδειγμα πολιτικής ευθύνης στις νεώτερες γενιές, είναι καιρός να θέσουν επί τάπητος το πρωτεύον ζήτημα: αυτό της εκτός σχεδίου δόμησης και να μην το συγκαλύπτουν πίσω από πολύπλοκες ρυθμίσεις ή εργαλεία που στην πράξη αποδείχθηκαν αναποτελεσματικά (ή χρησιμοποιήθηκαν προσχηματικά για να αμβλύνουν τις εντυπώσεις από την έλλειψη πολιτικής βούλησης). Αναφέρομαι στις περιπέτειες του χωροταξικού σχεδιασμού και τις ατελέσφορες απόπειρες για τη ρύθμιση των χρήσεων γης στο τοπικό επίπεδο, ιδιαίτερα εκεί που αυτή ήταν απαραίτητη, για παράδειγμα στον νησιωτικό χώρο.
H Ελλάδα είναι ένας από τους πιο αραιοκατοικημένους τόπους της Ευρώπης, με τον μεγαλύτερο όμως «δείκτη ιδιοκτησίας» ανά κάτοικο. Αυτό συνέβη, όχι γιατί οι Έλληνες απέκτησαν ξαφνικά διαφορετικές ανάγκες από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, αλλά γιατί η παραγωγή κατοικίας λειτούργησε επί δεκαετίες, από τη μια μεριά ως μοχλός της οικονομικής ανάπτυξης (και πεδίο κερδοσκοπίας) και από την άλλη ως απάντηση στη διάχυτη ανασφάλεια ή στην αδυναμία διοχέτευσης σε πιο παραγωγικές δραστηριότητες του όποιου οικογενειακού οικονομικού πλεονάσματος. Δημιουργήθηκε έτσι μια αγορά, αναντίστοιχη με το μέγεθος της χώρας, αναντίστοιχη με τα πραγματικά εισοδήματα, αναντίστοιχη με την ποιότητα και τις αντοχές του μεσογειακού περιβάλλοντος.
Μεγάλο μερίδιο στην έκρηξη της οικοδομικής δραστηριότητας των τελευταίων δεκαετιών έχει η εκτός σχεδίου δόμηση, έννοια σχεδόν ανύπαρκτη στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, ή για να είμαστε ακριβέστεροι, σχεδόν περιττή, αφού ο λεγόμενος εξω-αστικός χώρος καλύπτεται από σχέδια χρήσεων γης και ειδικούς όρους δόμησης που σε πολλές περιπτώσεις καλύπτουν το σύνολο της επικράτειας (100% για τη Δανία, 95% για την Αγγλία, 80% για την Ολλανδία κ.τ.λ.). Στη χώρα μας, το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει μόλις το 6%, ενώ το υπόλοιπο, εξαιρουμένων των δασών είναι υποκείμενο οικιστικής ανάπτυξης τηρουμένων των όρων αρτιότητας (με κανόνα τα 4 στρέμματα) ή στοιχειωδών προβλέψεων (μέτωπο σε κοινόχρηστο δρόμο κ.τ.λ.).
Το καθεστώς αυτό, εκτός από την κατάτμηση των φυσικών οικοσυστημάτων, εκτός από τη μετατροπή παραγωγικής γης σε οικόπεδα, εκτός από την αλλοίωση του τοπίου που στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι μη ανατάξιμη, δημιουργεί υποχρεώσεις για υποδομές (δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτρικού κ.τ.λ.), στις οποίες κανένα σύστημα δεν μπορεί να ανταποκριθεί αποτελεσματικά λόγω του κόστους και των αναγκών συντήρησης. Αυτό συμβάλλει με τη σειρά του σε μια περαιτέρω υποβάθμιση του περιβάλλοντος χώρου ή και της ίδιας της ποιότητας ζωής των κατοίκων αυτών των περιοχών, οι οποίοι με την ευκαιρία κυρίως κάποιων ακραίων φαινομένων (πυρκαγιές, πλημμύρες, διακοπές ηλεκτρικού κ.τ.λ.) έρχονται να καταγγείλουν το ανάλγητο κράτος, αρνούμενοι ταυτόχρονα κάθε υπερτοπικό έργο κοινωφελούς ή αναγκαστικού χαρακτήρα όπως είναι οι XYTA και οι μονάδες βιολογικού καθαρισμού και που στο συλλογικό υποσυνείδητο λειτουργεί ως απειλή πάνω στην αξία της ιδιοκτησίας. Ειδικότερα στα νησιά, η διαιώνιση της εθνικής μας αυτής ιδιοτυπίας, συμβάλλει και στη συρρίκνωση του τουριστικού προϊόντος, αφού το προς αξιοποίηση αντικείμενο (εν προκειμένω το τοπίο και οι ακτές) γίνεται ολοένα και φτωχότερο, ολοένα και λιγότερο ελκυστικό.
Όπως εξάλλου σημειώνει πολύ εύστοχα σε μια παλιότερη εργασία του ο καθηγητής Δ. Οικονόμου «η εκτός σχεδίου δόμηση, σύννομη κατά τα άλλα, συμβάλλει και στην ιδεολογική νομιμοποίηση της παρανομίας: τα αυθαίρετα κτίσματα, που γίνονται με τις ίδιες λίγο πολύ τεχνικές προϋποθέσεις όπως και τα νόμιμα, παύουν να έχουν χαρακτήρα περιβαλλοντικού εγκλήματος και καταχωρούνται ως ζητήματα διαδικαστικά (έκδοση ή μη μιας τυπικής άδειας)».
Κατόπιν τούτων, η διά της συνταγματικής αναθεώρησης λύση συμπυκνώνεται σε μια και μόνη πρόταση: αποσύνδεση του δικαιώματος στη δόμηση από το δικαίωμα στην ιδιοκτησία. Όλα τα άλλα θα ήταν τότε περιττά.
πηγή: ΤΑ ΝΕΑ , 07/07/2006


9ο Τεύχος



Το άρθρο αυτό προέρχεται από eyploia.aigaio-net.gr
old.eyploia.gr

Το URL της ιστορίας αυτής είναι ο εξής
old.eyploia.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=410