Θαλασσοπούλια και νησίδες του Αιγαίου - μια μοναδική συμβίωση
Σε τι διαφέρουν οι μικρές ακατοίκητες νησίδες του Αιγαίου από τα μεγαλύτερα νησιά; Τι το ιδιαίτερο έχουν, αυτά τα άγονα μέρη που εμφανίστηκαν με τον κατακλυσμό πού δημιούργησε τη Μεσόγειο πριν τρία με τέσσερα εκατομμύρια χρόνια; Για τα στεριανά ζώα δεν είναι ελκυστικές αφού διαθέτουν ελάχιστο χώρο, τροφή και νερό.
Για τα θαλασσοπούλια όμως που τρέφονται στη θάλασσα μια μικρή νησίδα όχι μόνο επαρκεί αλλά είναι και ιδανικό καταφύγιο προφυλαγμένο από κάθε είδους εισβολέα. Έτσι οι νησίδες ιδιαίτερα αν βρίσκονται κοντά σε καλούς ψαρότοπους μπορούν να φιλοξενούν εκατοντάδες ή και χιλιάδες θαλασσοπούλια.
Για τα θαλασσοπούλια η ασφάλεια της απομονωμένης νησίδας είναι βασική ανάγκη. Αν βρεθούμε σε μια αποικία Αιγαιόγλαρων και δούμε τις φωλιές που φτιάχνει πάνω στο χώμα σαν ανοιχτά πιάτα με αυγά θα καταλάβουμε ότι αρκούν είκοσι λεπτά σε έναν και μόνο σκύλο για να μην αφήσει τίποτα. Αν παρακολουθήσουμε τη νύχτα μια αποικία Μύχων και τους δούμε πως σέρνονται για να φτάσουν στις εισόδους των φωλιών κάτω από τους θάμνους ή τα βράχια θα καταλάβουμε ότι αρκεί μια γάτα ή ένα κουνάβι για να σκοτώσουν σε ένα βράδυ δεκάδες πουλιά. Θα καταλάβουμε πως αυτά τα πουλιά ουσιαστικά μπορούν να φωλιάσουν μόνο σε νησίδες χωρίς χερσαίους θηρευτές.
Αλλά ακόμη και στεριανά πουλιά προτιμούν την ασφάλεια των νησίδων του Αιγαίου για να φωλιάσουν έστω κι αν πηγαινοέρχονται καθημερινά στα μεγάλα νησιά για να τραφούν. Αρπακτικά, αγριοπερίστερα, πετροχελίδονα, κοράκια είναι οι συχνότεροι χρήστες των νησίδων. Βέβαια αυτό συμβαίνει μόνο σε νησίδες που βρίσκονται κοντά σε μεγάλα νησιά ή στην ηπειρωτική ακτή και όχι σε νησίδες που είναι απομονωμένες μεσοπέλαγα.
Επιπλέον οι νησίδες λειτουργούν σαν καταφύγια αρχαίων ειδών που εξαφανίστηκαν σταδιακά από άλλα σημεία της Ελλάδας. Φιλοξενούν είδη που έμειναν αποκλεισμένα στις άλλοτε βουνοκορφές της Αιγηίδας, της στεριάς που πριν 3 – 4 εκατομμύρια χρόνια που ένωνε την Ελλάδα με τις ακτές της Μικράς Ασίας. Ο αποκλεισμός των ειδών σε αυτά τα πολύ ειδικευμένα οικοσυστήματα, οδήγησε στην απομονωμένη εξέλιξή τους και στην προσαρμογή τους σε καινούργιες συνθήκες Έτσι σταδιακά δημιουργήθηκαν νέα είδη.
Οι νησίδες του Αιγαίου όπως αυτές του Καρπάθιου παραδείγματος χάριν, παρουσιάζουν σημαντικό βαθμό ενδημισμού, δηλαδή παρατηρούνται εκεί πολλά είδη, ιδιαίτερα φυτών, ερπετών και ασπόνδυλων, που δεν παρατηρούνται πουθενά αλλού στον κόσμο.
Εκτός από την ορνιθοπανίδα οι νησίδες είναι καταφύγιο και για την απειλούμενη Μεσογειακή φώκια που επίσης αναζητά απρόσιτες παραλίες και σπηλιές για να γεννήσει ή να ξεκουραστεί.
Η μοναδικότητα των Αιγαιοπελαγίτικων νησίδων έχει αναγνωριστεί σε διεθνές επίπεδο. Πολλές νησίδες αναδείχθηκαν σε προστατευόμενες περιοχές της φύσης σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία για τη Διατήρηση Οικοτόπων και περιλαμβάνονται στο Ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000. Συγχρόνως, αποτελούν μία ζώνη που επηρεάζεται από την οικονομική και τουριστική ανάπτυξη του Αιγαίου. Έτσι, οι νησίδες, όπως και όλη η παράκτια ζώνη, είναι εξαιρετικά ευάλωτες στις ανθρώπινες επεμβάσεις, γι’ αυτό και χρειάζεται σωστός σχεδιασμός για την προστασία τους.
«Στεριανά πουλιά» στις νησίδες
Οι νησίδες που βρίσκονται κοντά στην στεριά φιλοξενούν περισσότερα είδη από ότι οι απρόσιτες νησίδες. Ορισμένα μεγάλα αρπακτικά όπως ο Σπιζαετός και η Αετογερακίνα, συχνά προτιμούν να διασχίζουν καθημερινά θάλασσα προκειμένου να βρουν την ησυχία που θέλουν στις νησίδες. ?λλοι συχνοί κάτοικοι παράκτιων νησίδων είναι τα Βραχοκιρκίνεζα. Σε ορισμένες περιοχές όπως στη Λέσβο και τη Ρόδο μικρές νησίδες πολύ κοντά στην ακτή φιλοξενούν αποικίες και από τα απειλούμενα Κιρκινέζια.
πηγή : περιοδικό ΟΙΩΝΟΣ
http://www.ornithologiki.gr/gr/oiwnos/cur/index.php
(*) Στην Ελλάδα, στην απογραφή του 2001 αναφέρονται 420 νησίδες, από τις οποίες 46 ήταν κατοικημένες, με συνολικό πληθυσμό 3.635 κατοίκων, 24% μεγαλύτερο από αυτόν της απογραφής του 1991 (2.926 κάτοικοι).
(Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια)
8ο Τεύχος
