Τις έντονες αντιδράσεις κορυφαίων εκπροσώπων των γραμμάτων, της επιστήμης και της πολιτικής έχουν προκαλέσει οι συλλήψεις παλαιοπωλών και οι κατασχέσεις παλαιών βιβλίων, με πρόσχημα τον νόμο (3028/2002) για την προστασία των Αρχαιοτήτων και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Σύμφωνα με το Βήμα, πρόκειται για βιβλία προ του 1830, φιλοσοφικού και θεολογικού περιεχομένου, που περιήλθαν στην ιδιοκτησία πολιτών από κληρονομιές ή δημοπρασίες.

Τόσο ο πρόεδρος του Ελληνικού και Ιστορικού Αρχείου Μάνος Χαριτάτος όσο και ο πρόεδρος του Σωματείου Παλαιοπωλών και Εμπόρων Έργων Τέχνης Πέτρος Βέργος δηλώνουν έτοιμοι να προχωρήσουν σε μηνύσεις κατά προσώπων που υποκίνησαν διαδικασίες ποινικοποίησης της συλλογής παλαιών βιβλίων και δεν αποκλείουν να προσφύγουν στα ευρωπαϊκά δικαστήρια. Τους εκπροσωπούν οι δικηγόροι Νίκος Α.Κωνσταντόπουλος και Ζωή Ν.Κωνσταντοπούλου.

«Οι συλλήψεις αυτές και οι κατασχέσεις βιβλίων συνιστούν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διαμορφώνουν στην κοινή γνώμη δυσάρεστη εντύπωση» δήλωσε ο κ. Κωνσταντόπουλος, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που δόθηκε την Τρίτη.

Οι συλλήψεις, ανθρώπων που είναι γνωστοί στην κλειστή κοινωνία των συλλεκτών παλαιών βιβλίων, ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2007 και στηρίζονται στον Ν. 3028/2002 και συγκεκριμένα στο άρθρο 20, παράγραφο 1Β, σύμφωνα με το οποίο από το 1453 ώς το 1830 τα κινητά μνημεία που υπάγονται στις αρχαιότητες είναι οι εικόνες και τα λειτουργικά αντικείμενα.

Με βάση αυτό το άρθρο, έχουν πραγματοποιηθεί αλλεπάλληλες κατασχέσεις βιβλίων τα οποία χρονολογούνται από την προ του 1830 περίοδο και έχουν συλληφθεί οι κάτοχοί τους, οι οποίοι παραπέμφθηκαν στη Δικαιοσύνη με βαρύτατες κατηγορίες. Το περιεχόμενο των κατασχόμενων βιβλίων είναι κυρίως θρησκευτικό- θεολογικό, αλλά και ιστορικό- φιλοσοφικό.

Μεταξύ αυτών, ένα αγγλικό θεολογικό σύγγραμμα, μια Βίβλος του Ερρίκου Στεφάνου, η Λογική του Ευγενίου Βουλγάρεως (που κατεσχέθη επειδή ο Βούλγαρης υπέγραφε ως Ιερεύς) και η Εκκλησιαστική Ιστορία του Μελετίου.

«Θα ήταν παραλογισμός να υποθέσουμε, σύμφωνα με τη λογική του υπουργείου Πολιτισμού, ότι όλα τα θρησκευτικά βιβλία είναι...λειτουργικά αντικείμενα. Ο νομοθέτης εννοεί τα αντικείμενα θρησκευτικής τέχνης, κυρίως ασημοχοϊκά, που χρησιμοποιήθηκαν στις ιερές ακολουθίες της Εκκλησίας. Σε αυτά, κατ΄ εξαίρεση, θα μπορούσαν να περιληφθούν τα ευαγγέλια μεγάλων διαστάσεων με αργυροχοϊκή επένδυση και διακόσμηση με παραστάσεις των Ευαγγελιστών, της Αναστάσεως, με ένθετες πέτρες κτλ» τονίζει ο κ. Βέργος.

Σημειώνει, δε, πως «ειδικά τα λειτουργικά ή εν γένει τα θρησκευτικά βιβλία, έβγαιναν σε μεγάλο τιράζ και βρίσκονταν σε όλα τα σπίτια της βαθιά θρησκευόμενης Ελλάδας. Επιπλέον, δεν υπήρχε τυπογραφία στην Ελλάδα μέχρι το 1830 (εκτός από τα επαναστατικά)».

Αλλωστε, καταλήγει, «τα βιβλία για τα οποία γίνονται οι συλλήψεις είχαν εκδοθεί στη Βενετία, στη Μόσχα, στην Κωνσταντινούπολη. Δηλαδή, ήταν εισαγόμενα».

«Ο νόμος για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς δεν έχει καμία ασάφεια. Δεν περιλαμβάνει τα παλαιά βιβλία που χρονολογούνται από το 1453 έως και το 1830 εκτός από τις περιπτώσεις εκκλησιαστικών βιβλίων που συνδέονται με θρησκευτική και λατρευτική χρήση, τα λειτουργικά. Εξίσου σαφές είναι ότι τα παλαιά βιβλία, τα μη λειτουργικά, που χρονολογούνται έως το 1453, χαρακτηρίζονται από το ΥΠΠΟ ως μνημεία και προστατεύονται από το νόμο» δηλώνει ο τότε πρόεδρος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής του νόμου 3028/2002, κ. Παπαπετρόπουλος, τονίζοντας πως «όταν ο νόμος θέλει κάτι να πει, το γράφει κι όταν δεν θέλει, δεν το γράφει».

«Με βάση τον ισχύοντα αρχαιολογικό νόμο (άρθρο 20 παρ. 1β 3028/2002), οι κατασχέσεις παλαιών βιβλίων και οι συλλήψεις των κατόχων τους -που έχουν ξεκινήσει από το 2007- είναι αυθαίρετες και απαράδεκτες» καταγγέλλει η πολιτική εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ για θέματα Πολιτισμού Μαρία Δαμανάκη.

«Η πολιτική για την προστασία της πνευματικής κληρονομιάς δεν μπορεί να στηρίζεται σε αυθαίρετες ερμηνείες οποιουδήποτε, κατά το δοκούν. Χρειάζεται σεβασμός στο νομικό πλαίσιο και ουσιαστική προστασία του βιβλίου. Το Υπουργείο Πολιτισμού οφείλει να τερματίσει τη δική του αυθαιρεσία. Εάν για κάποια παλαιά βιβλία, εκτιμά ότι, χρειάζονται ειδικό καθεστώς προστασίας, οφείλει να τα κηρύξει προστατευόμενα, με Υπουργικές Αποφάσεις και κατά κατηγορίες, όπως προβλέπει άλλωστε και ο ίδιος ο νόμος» υπογραμμίζει.

(Newsroom ΔΟΛ,  14/10/08)