Tου Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου για τις Α.Π.Ε.

ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Αθήνα, 12 Αυγούστου 2008

Περίληψη

Ούτε τα τεχνολογικά συστήµατα των ΑΠΕ καθίστανται βιώσιµα εκ µόνου του λόγου ότι παράγουν καθαράν ενέργειαν, ούτε η θέσπισις κανόνων και κριτηρίων για την χωροθέτηση των συστηµάτων αυτών καθίσταται βιώσιµη εκ µόνου του λόγου ότι στηρίζεται σε συνολικό ειδικό σχεδιασµό, ο οποίος στηρίζεται επίσης σε Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο.

Η βιωσιµότης των προϋποθέτει:

α) ότι υπηρετούν βιώσιµη ενεργειακή πολιτική,

β) ότι δεν βλάπτουν τα φυσικά και ιδίως τα δασικά οικοσυστήµατα και το τοπίο.

Η βιωσιµότης είναι συστηµική έννοια που οριοθετεί και συγχωνεύει πλείονες πολιτικές που εµπλέκονται σε ωρισµένο πρόβληµα, µε κύριο γνώρισµα την διαφύλαξη και διατήρηση φύσεως/ζωής. Και για τη βιώσιµη χωροταξία των ΑΠΕ δεν αρκεί η σύνδεσή της µε το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο. Προαπαιτείται η  σύνδεσή της µε βιώσιµη ενεργειακή πολιτική της Χώρας, η οποία, πάλι, δεν είναι αυτοτελής αλλά προϋποθέτει την Εθνική Στρατηγική Βιωσίµου Αναπτύξεως, την οποίαν και υποστηρίζει. Κατά ταύτα, το κενόν που υπάρχει στην Χώρα µας είναι ακριβώς η ανυπαρξία εθνικής στρατηγικής βιωσίµου αναπτύξεως.

Το πρόβληµα είναι:

Πώς µπορεί να είναι βιώσιµη µια ενεργειακή πολιτική όταν δεν υποστηρίζει βιώσιµες δηµόσιες πολιτικές; Πόση ενέργεια χρειάζεται πράγµατι η βιώσιµη Ελλάς, γιατί την χρειάζεται και από ποιες πηγές θα την πάρει; Χρειάζεται όντως ενέργεια και από Α.Π.Ε.;

Μήπως οι Α.Π.Ε. είναι το άλλοθι της συνεχιζοµένης µη βιωσίµου ενεργειακής και οικονοµικής πολιτικής; Από την άλλη πλευρά, ο ρόλος των ΑΠΕ στη βιώσιµη ανάπτυξη έχει προδήλως και σκοπίµως υπερτιµηθεί, δεδοµένου ότι η τεχνολογία των ανοίγει νέον πεδίον εµπορίας και κερδοσκοπίας στο οποίον επιδίδονται εκ του ασφαλούς οι χώρες της προηγµένης βιοµηχανίας υπό το πρόσχηµα της προστασίας του περιβάλλοντος.

Οι Α.Π.Ε. δεν πρέπει να διαφηµίζονται ως πανάκεια για το ενεργειακό και περιβαλλοντικό πρόβληµα της εποχής µας.

Αυτή είναι ευνοήτως η θέση των επενδυτών και των θιασωτών της αγρίας αναπτύξεως.

Αντιθέτως, τα τεχνολογικά συστήµατα των ΑΠΕ συνεπάγονται σηµαντική καταστροφή του περιβάλλοντος (βλ. φράγµατα και αιολικά πάρκα) και εποµένως, η βιώσιµη εγκατάστασίς των δύναται πράγµατι να συντελεσθεί σε πολύ µικρά κλίµακα που δεν λύει το ενεργειακό πρόβληµα.

Κατά ταύτα, µόνη γνήσια και κορυφαία Αρχή Βιωσιµότητος παραµένει η αρχή της εξοικονοµήσεως ενεργείας και της ορθολογικής (φειδωλής)χρήσεως των φυσικών πόρων.

Είναι χαρακτηριστικόν ότι οι κοπτόµενοι υπέρ των ΑΠΕ αποφεύγουν επιµελώς να οµιλήσουν για την αναγκαία περιστολή της ενεργειακής σπατάλης του διαρκώς επεκτεινοµένου αγρίου διεθνούς εµπορίου της λεγοµένης «παγκοσµιοποιήσεως».

Από της απόψεως αυτής, οι πρόσφατες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου στις Βρυξέλλες (2008) για την αύξηση της συµµετοχής των Α.Π.Ε. στο ενεργειακό σύστηµα στερούνται βιωσιµότητος, εφ’ όσον δεν θέτουν κανένα όριο στην κατανάλωση ενεργείας, αρκούµενες στην ειρηµένη αύξηση και στο όριο αναφοράς στο CO2του 1990 και προδήλως ελπίζουσες στην υπέρβασή του µέσω των Α.Π.Ε.

Αλλά η υποχρεωτική χρήσις Α.Π.Ε. έχει ως conditio sine qua non την βιώσιµη ενεργειακή πολιτική υπό την θεµελιώδη έννοιαν αυτής της περιστολής της ενεργειακής σπατάλης και όχι την ενθάρρυνση της συνεχίσεώς της µέσω των Α.Π.Ε.

Από της πλευράς αυτής δεν είναι βιώσιµη και η απελευθέρωση της αγοράς ενεργείας, συµπεριλαµβανοµένων και των Α.Π.Ε., η οποία ενθαρρύνει τον ανταγωνισµό, ήτοι την αλόγιστη διασπάθιση των ενεργειακών πόρων και την κερδοσκοπίαν επί βασικού κοινωνικού αγαθού.

Οι πρόσφατες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου για την αύξηση   των Α.Π.Ε. στα ενεργειακά συστήµατα των µελών της Ε.Ε. δεσµεύουν την Ελλάδα µόνο καθ’ όν µέτρον δεν αντιβαίνουν στην έννοµη τάξη της χώρας και ειδικώτερον στην περιβαλλοντική προστασία του ελληνικού τοπίου και του φυσικού αναγλύφου, που έχουν εγχώρια συνταγµατική βάση (άρθ. 24 του Συντάγµατος) υπερκειµένην της κοινοτικής πολιτικής.

Εντεύθεν έπεται ότι η βιώσιµη αιολική και η υδροηλεκτρική ενέργεια δεν δύναται να έχουν ει µη µόνον µικρή συµµετοχή στο ενεργειακό δυναµικό της χώρας.

Διότι το κύριο χαρακτηριστικό της είναι το εξαίσιο τοπίο της, το πλούσιο και έντονο ανάγλυφο µε εκτεταµένα ορεινά και ημιορεινά δασικά συστήματα που αποκλείουν την εγκατάσταση ανεµογεννητριών και την κατασκευή φραγμάτων.

Επειδή δε βιωσιµότητα δεν έχει ούτε η ελληνική συµµετοχή σε διεθνή δίκτυα ενεργείας, τα οποία δεν παρέχουν ενεργειακήν ασφάλεια, το ενεργειακό μέλλον της χώρας βασίζεται κατ’ ανάγκη στους εθνικούς πόρους. Εξ ού και η ανάγκη αυστηράς ενεργειακής πολιτικής, στηριζοµένης ιδίως στην εξοικονόµηση και την ορθολογική χρήση της ενεργείας µε προέχουσα την διαχείριση της ζητήσεως. Αλλά και η τελευταία προϋποθέτει οικονοµική πολιτική µε πρώτο σκοπό την βιωσιµότητα και όχι την αύξηση του πλούτου. Κρίνοµενον υπό την προοπτικήν αυτή το τελικό κυβερνητικό Σχέδιο για την Ειδική Χωροταξία των ΑΠΕ, δεν είναι βιώσιµο, ούτε ορθολογικό, µεταξύ άλλων, και κυρίως, διότι αναχωρεί από αυθαίρετον και κατακόρυφον αύξησιν της συµµετοχής των Α.Π.Ε. -και ιδίως της αιολικής ενεργείας- στο εθνικό ενεργειακό σύστηµα, χάριν της οποίας εν ψυχρώ επιβάλλει την εκτεταµένη καταστροφή των ελληνικών δασών που, πέραν του κάλλους των, είναι οι µόνοι βέβαιοι συλλέκτες του CO2 και ρυθµιστές της περιβαλλοντικής ισορροπίας.

Ο Πρόεδρος
Μιχαήλ Δεκλερής

ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Καλλιδροµίου 30, 114 73
Εξάρχεια
ΑΘΗΝΑ
Τηλ / φαξ: (210) 3823.850
* decleris@environ-sustain.gr
* http://www.environ-sustain.gr/