Έτσι στη Ρόδο δημιουργείται από τη δημοτική ποίηση ένας κύκλος ερωτικών τραγουδιών που σώζονται με τον τίτλο "Καταλόγια-Στίχοι περί Έρωτος και Αγάπης" σε ένα χειρόγραφο του Βρετανικού Μουσείου στο Λονδίνο και που είναι περισσότερο γνωστά ως "Αλφάβητος της αγάπης" και "Ερωτοπαίγνια", όπως τα ονόμασαν οι πρώτοι εκδότες τους.

Τη ροδιακή τους προέλευση συμπέρανε ο Wagner από το στίχο του υπ' αριθ. 51 άσματος της συλλογής: "την κόρην την εφίλησα στην Ρόδον την εφήκα". Όμως ο Ν. Πολίτης αμφισβήτησε τη ροδιακή καταγωγή τους χαρακτηρίζοντάς τα μάλιστα "ακραιφνώς δημοτικά άσματα". Αλλά η χρησιμοποίηση της λέξης "έρως" αντί της λέξης "αγάπη" και άλλα στοιχεία πείθουν ότι τα συνέθεσε δόκιμος λυρικός ποιητής, ο οποίος γνώριζε την ανάλογη ιταλική ποίηση και επηρεάστηκε από τα δημοτικά τραγούδια. Κατά το Γκρουμβάχερ, πρόκειται για 7-8 συλλογές, "αι οποίαι εν αρχή μετεβιβάζονται από χειρός εις χείρα χωριστά, έπειτα δε υπό φίλου τινός της δημοτικής ποιήσεως συνηνώθησαν εις εν χειρόγραφον". Την προέλευση των τραγουδιών η τελευταία έρευνα δέχεται δωδεκανησιακή.

Η συλλογή του Βρετανικού Μουσείου αποτελείται από 714 στίχους, στους οποίους περιλαμβάνονται: ερωτικός αλφάβητος (στ. 1-108), 15 ερωτικά δίστιχα (στ. 109-139), εκατολόγια της αγάπης (στ. 140-330), 19 ερωτικά άσματα (στ. 331-488), παρακλήσεις και παράπονα νέου προς την ερωμένη του (στ. 489-619), διαλογικός ερωτικός αλφάβητος μεταξύ νέου και νέας (στ. 620-676) και ερωτικές στροφές, υπολείμματα παλιών ποιημάτων (στ. 677-714). Τα ροδιακά ερωτικά τραγούδια είναι γεμάτα ζωντανές περιγραφές, λυρικότητα και ευαισθησία.

Από τη Ρόδο κατάγεται και ένας μέτριος ποιητής, ο Εμμανουήλ Γεωργιλλάς ο Λιμενίτης, ο οποίος όμως έγραψε έναν εξαιρετικά πολύτιμο για τα ιστορικά και λαογραφικά του στοιχεία θρήνο για την πανούκλα που έπεσε στο νησί του το 1498. Εκτός από το έργο αυτό, το "Θανατικόν της Ρόδου", του αποδίδουν την "Διήγησιν του Βελισσαρίου", για την οποία έγινε ήδη λόγος, και το θρήνο "?λωσις της Κωνσταντινουπόλεως", που είναι μάλλον παλαιότερος.

-------------------------------
http://www.live-pedia.gr/

.........................................................................................................................

Ερωτικές Μυθιστορίες

Λυρικότερη στροφή της νεοελληνικής λογοτεχνίας παρατηρούμε στις ερωτικές μυθιστορίες του 14ου αιώνα, οι οποίες γράφονται κατά μίμηση αναλόγων έργων της Δύσης. Έχουμε σε αυτές συνταίριασμα της λογίας βυζαντινής παράδοσης και της δυτικής νοοτροπίας, δεν απουσιάζει όμως το νεοελληνικό δημοτικό στοιχείο. Είναι έμμετρα κείμενα, τα οποία εξιστορούν ερωτικές περιπέτειες. Τους τίτλους τους παίρνουν από τα ονόματα των ηρώων τους: "Ιμπέριος και Μαργαρώνα", "Φλώριος και Πλατζιαφλώρα", "Καλλίμαχος και Χρυσορρόη", "Βέλθανδρος και Χρυσάντζα", "Λίβιστρος και Ροδάμνη".

Ο "Ιμπέριος και Μαργαρώνα", όπως και ο "Φλώριος και Πλατζιαφλώρα" είναι διασκευές των γνωστών δυτικών μυθιστορημάτων "Pierre et Maguelonne" και "Floire Blanchefleur" ("Fiorio e Biancifiore"). Οι στίχοι τους είναι ελληνικότατοι και οι διασκευαστές τους ικανοί χειριστές της γλώσσας, όμως δεν κατορθώνουν να αφομοιώσουν τα ξένα μυθιστορήματα και να τα φέρουν κοντύτερα στην ελληνική πραγματικότητα. Στον "Καλλίμαχο και Χρυσορρόη" αφθονούν τα στοιχεία του παραμυθιού και ίσως να γράφτηκε από ένα εξάδελφο του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Β' Παλαιολόγου.

Η σπουδαιότερη και αντιπροσωπευτικότερη από τις μυθιστορίες είναι ο "Λίβιστρος και Ροδάμνη", που ήταν ευρύτατα διαδομένο, όπως δείχνουν τα πολλά χειρόγραφα που το παραδίδουν. Έχουμε τεχνική πλοκή και ποιητικότατη γλώσσα. Βέβαια δε λείπουν και από το μυθιστόρημα αυτό τα στοιχεία του παραμυθιού, όμως έχει πολλές αρετές που το ξεχωρίζουν, όπως ο διπλός μύθος, ο οποίος ξετυλίγεται αρμονικά, οι συναρπαστικές περιγραφές και η λυρική διάθεση. Είναι η ιστορία του πρίγκιπα του Λιβάνδρου, Λίβιστρου και της κόρης του ρήγα του Αργυρόκαστρου, Ροδάμνης. Μετά το γάμο τους μια μάγισσα τους χωρίζει και ο Λίβιστρος ρίχνεται στην αναζήτηση της Ροδάμνης.

Ο "Βέλθανδρος και Χρυσάντζα", έργο του 15ου αιώνα, σε 1348 δεκαπεντασύλλαβους, έχει πιο απλή υπόθεση και περισσότερη ελληνικότητα.

..............................................................................................

Ο "Ερωτόκριτος"

Ο Ερωτόκριτος είναι μία έμμετρη μυθιστορία που συντέθηκε από τον Βιτσέντζο Κορνάρο στην Κρήτη τον 17ο αιώνα. Αποτελείται από 10.012 (οι τελευταίοι δώδεκα αναφέρονται στον ποιητή) δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους στην Κρητική διάλεκτο. Κεντρικό θέμα του είναι ο έρωτας ανάμεσα σε δύο νέους, τον Ερωτόκριτο (που στο έργο αναφέρεται μόνο ως Ρωτόκριτος ή Ρώκριτος) και την Αρετούσα, και γύρω από αυτό περιστρέφονται και άλλα θέματα όπως η τιμή, η φιλία, η γενναιότητα και το κουράγιο.
Θεωρείται ως το πιο σημαντικό έργο ολόκληρης της κρητικής λογοτεχνίας. Πολλές είναι οι απόψεις των ερευνητών, για την χρονολογία της συγγραφής του "Ερωτόκριτου". Πάντως βέβαιο είναι ότι γράφτηκε το πρώτο μισό του 17ου αιώνα. Πρότυπο του Κορνάρου υπήρξε το γαλλικό μυθιστόρημα του 15ου αιώνα "Paris et Vienne". Όμως εξαιρετικά στον "Ερωτόκριτο" ο Κορνάρος ξεμάκρυνε τόσο από το πεζό πρότυπό του, ώστε η ποιητική του δημιουργία να θεωρείται έργο πέρα για πέρα ελληνικό και ο ίδιος ο μεγαλύτερος Έλληνας ποιητής πριν το Διονύσιο Σολωμό. Ο "Ερωτόκριτος" έγινε ένα από τα πιο δημοφιλή αναγνώσματα του ελληνικού λαού, που και σήμερα πολλοί Κρητικοί τον απαγγέλλουν ολόκληρο απ' έξω και έχει μεταφραστεί σε πολλές από τις γύρω μας βαλκανικές χώρες και ιδιαίτερα στη Ρουμανία.