Εισαγωγή:

Ποιος από την Ικαριακή Αυτοδιοίκηση μπορεί να ισχυριστεί ότι ενδιαφέρεται πραγματικά να λυθεί το πρόβλημα των σκουπιδιών της Επαρχίας;

Το ερώτημα δεν είναι ρητορικό. Είναι βαθύτατα πολιτικό και ιδεολογικό.

Το να επιδιώκεις ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος, και όλη σου η ιδεολογία και η πολιτική πρακτική εξαντλείται στο πως θα καταγγείλεις το υπάρχον σύστημα, ώστε να δημιουργήσεις μεταστροφή της συνείδησης των πολιτών προς τις δικές σου κομμουνιστικές αρχές και τη δική σου πολιτική φιλοσοφία και ιδεολογία, είναι φυσικά θεμιτό. Μπορεί όμως να σε κάνει να μην βλέπεις πέρα από τη μύτη σου. Και να φτάσεις στο σημείο να βάζεις το κομματικό συμφέρον πάνω από το τοπικό συμφέρον.

Η παθογένεια

Η Ικαρία συνηθίζει να εξαντλεί τη μάχη για αυτή την ανατροπή θέτοντας γενικά πολιτικά αιτήματα και διοργανώνοντας κάπου-κάπου συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις.

Για παράδειγμα, το αίτημα της Ικαρίας για αξιοπρεπή ακτοπλοϊκή σύνδεση απευθύνεται σήμερα αποκλειστικά προς το κράτος. Κάποτε όμως υπήρχαν καράβια που ανήκαν στην Ικαρία και τη Σάμο. Όπως σήμερα συμβαίνει με τις γραμμές της Κρήτης. Η αξιοπρέπεια π.χ. των πλοίων της ΑΝΕΚ (καθαρά, με κυλιόμενες σκάλες και ασανσέρ), η περιποίηση των πελατών (ευγενικά πληρώματα, ανοιχτά όλα τα σαλόνια ακόμη και το χειμώνα, φτηνές καμπίνες), τα φτηνά εισιτήρια (κάθε 5 ταξίδια έχεις ένα δωρεάν εισιτήριο) βρίσκεται στον αντίποδα των πλοίων της Ικαρίας-Φούρνων-Σάμου. Όποιος έχει μεταφέρει άρρωστο συγγενή του, όποιος δεν έχει που να κάτσει γιατί υπάρχει μόνο ένα ανοιχτό σαλόνι, καταλαβαίνει ότι η αξιοπρέπεια στα δικά μας πλοία είναι πολύ «χαμηλότερη».Τι έγινε και ξεπουλήθηκαν τα καράβια μας; Έχουμε ακούσει βαθυστόχαστες αναλύσεις για τον καπιταλισμό και τους εφοπλιστές, που καταλήγουν πάντα στο εξής συμπέρασμα:

«Το να χαθούν τα καράβια της Ικαρίας και να τα πάρουν οι εφοπλιστές ήταν μοιραίο. Ψήφισε εμάς να αλλάξουμε πρώτα το σύστημα για να έχεις μετά καλή ακτοπλοΐα».

-Και οι Κρητικοί που αγωνίζονται ώστε να έχουν σήμερα, στον καπιταλισμό καλύτερα καράβια; Αυτούς δεν τους πιάνει ο καπιταλισμός; Ή είναι οι Κρητικοί πιο αριστεροί από τους Καριώτες;

Εδώ οι απαντήσεις είναι πολλές: «Περίμενε και θα δεις» ή «Η ΑΝΕΚ λειτουργεί σαν καπιταλιστής».

Καπιταλιστής-ξεκαπιταλιστής όμως, η Κρήτη έχει καλύτερα καράβια από την Ικαρία και κάπως το έχει καταφέρει. Όχι αόριστα η Κρήτη, αλλά ο κρητικός λαός. Και μάλιστα εν μέσω, όχι απλά καπιταλισμού αλλά νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.

Ποιο είναι το δικό μας μέρος της ευθύνης, του Καριώτικου και του Σαμιώτικου Λαού, τότε που θα χάναμε τα καράβια μας και μαζί με αυτά και την αξιοπρέπεια ενός σωστού ταξιδιού; Και πότε πάλεψαν από κοινού οι εκπρόσωποι του Νομού ώστε να υπάρχουν η Σάμαινα και ο Ίκαρος, να εκσυγχρονίζονται, και η ΑΝΤΕΣΙ να αναπτύσσεται και να αποκτά νέα καράβια; Η απάντηση είναι γνωστή: ΠΟΤΕ δεν πάλεψαν από κοινού γιατί τάχα για την κομμουνιστική ιδεολογία είναι ρεφορμιστικό να παλεύουν όλοι μαζί, και μάλιστα για μια επιχείρηση όπως είναι ένας αγροτικός συνεταιρισμός, ένα ΚΤΕΛ, μια ακτοπλοϊκή εταιρεία. Όχι απλά είναι ρεφορμιστικό, αλλά αυτοί που λένε πως φέρουν την κομμουνιστική ιδεολογία ανησυχούν ιδιαίτερα όταν βρεθούν μαζί με όλους αυτούς που τους θεωρούν ιδεολογικούς εχθρούς για έναν κοινό αγώνα ή για ένα κοινό σκοπό. Θα καταγγείλουν το ρεφορμισμό με λόγια και θα αποχωρήσουν χωρίς να δώσουν μάχη. Εδώ ακριβώς βρίσκεται η αδυναμία της Ικαρίας. Γιατί έτσι, οι άλλοι, οι εκφραστές του ταξικού εχθρού θα δράσουν ανενόχλητα. Σε καπιταλισμό ζούμε και τα πράγματα θα χειροτερέψουν με μαθηματική ακρίβεια, άμα δεν είναι όλοι μαζί για κάποιο σκοπό, με πρωτοστάτες τις ενεργές κοινωνικές δυνάμεις των πολιτών και των κινημάτων.

Με αυτό το έλλειμμα κοινών αγώνων υποβαθμίστηκε το Νοσοκομείο της Ικαρίας στον ?γιο Κήρυκο σε Κέντρο Υγείας τη 10ετία του 80, για να πεθάνουν δεκάδες στα καράβια προς Σάμο ή Αθήνα, για να φτάσει το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα να επαναφέρει σιγά-σιγά τη 10ετία του 2000 το Νοσοκομείο πίσω στην Ικαρία. Σε άλλες «μη-αριστερές» περιοχές θα είχαν κλείσει λιμάνια, θα είχαν καταλάβει Νομαρχίες και Υπουργεία, όπως κάνουν αλλού ενωμένοι οι πολίτες και τα τοπικά κινήματα: Οι Ηρακλειώτες για τη σταφίδα, οι Μυκονιάτες για το ΣΔΟΥ, οι Συμιακοί και οι Χαλκιώτες για τα καράβια, οι Ανωγιανοί για τον Καποδίστρια, κλπ. (Θέλω να διαχωρίσω τη θέση μου εδώ: Δεν είναι κάθε κινηματικός αγώνας ούτε ώριμος, ούτε δίκαιος. Μπορεί να είναι και συντεχνιακός. Και αυτό είναι θέμα κοινωνικής ωριμότητας. Χωρίς κινήματα όμως δεν «κινείται» η κοινωνία).

Τι απομένει μετά από μια τέτοια τακτική καταγγελίας και απουσίας κοινών αγώνων; Υπερβόσκηση (συχνά και κυρίως από «κομμουνιστές» ψηφοφόρους και κομματικά στελέχη), απώλεια του Νοσοκομείου Ικαρίας για 15 χρόνια, απουσία ΚΤΕΛ και εσωτερικών συγκοινωνιών,εργολαβική ασυδοσία (συχνά και κυρίως από «κομμουνιστές» ψηφοφόρους και κομματικά στελέχη), απώλεια ευκαιριών για χρηματοδοτήσεις και απώλεια αξιοποίησης κάθε ευκαιρίας (ώστε να απομένουν μόνο οι επιδοτήσεις και η τακτική του ζήτουλα-«δώσε κάτι παραπάνω κυρά Ευρώπη»).

Ας ξαναγυρίσουμε στο αρχικό ερώτημα:

Ποιος από την Ικαριακή Αυτοδιοίκηση μπορεί να ισχυριστεί ότι ενδιαφέρεται πραγματικά να λυθεί το πρόβλημα των σκουπιδιών της Επαρχίας;

Όλοι οι πολίτες έχουν καταλάβει πια σήμερα ότι χωρίς συστηματική ανακύκλωση δεν βρίσκεται άκρη. Γιατί μόνο έτσι μειώνεται ο όγκος των σκουπιδιών. Και μάλιστα στην πηγή, εκεί που παράγεται το σκουπίδι: Στο σπίτι, στο χωριό, στο πανηγύρι, στο ξενοδοχείο, στο καφενείο, στο χωράφι. Αφού πάρεις το χαρτί, το γιαλί, τα πλαστικά, το αλουμίνιο και τα άλλα μέταλλα, αφού κάνεις κομπόστ και λίπασμα από τα υπολείμματα τροφής και τα κλαδέματα, τότε μένει πολύ λίγο για εναπόθεση. Τότε θα ψάχνεις για Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) για να εναποθέσεις είκοσι φορές λιγότερα από ότι σε έναν ΧΥΤ Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ). Σε μια τέτοια περίπτωση μπορεί να αρκούν οι σημερινές χωματερές για τα υπολείμματα, με κατάλληλη διαμόρφωση. Να μη χρειάζεσαι χωροθέτηση για κάτι μεγάλο και ρυπογόνο, όπως είναι ένας ΧΥΤΑ.

Σε μια τέτοια περίπτωση χρειάζεσαι κάδους ανακύκλωσης σε κάθε γειτονιά. Και μια διαδημοτική (ή επαρχιακή για να είναι μέσα και οι Φούρνοι) επιχείρηση που σκοπός της θα είναι να συγκεντρώνει και να πουλάει τα υλικά της ανακύκλωσης.

Επομένως είναι νόθο το ερώτημα: «Που θα χωροθετηθεί ο ΧΥΤΑ της Ικαρίας;». Γιατί τελικά είναι βέβαιο ότι θα χωροθετηθεί σε περιοχή που ενοχλεί λιγότερο τους κατοίκους, ή μάλλον σε περιοχή που οι τοπικές αντιστάσεις θα είναι οι πιο αδύνατες, σύμφωνα με το σύνδρομο NIMBY (notinmybackyard). Αντίστροφα: Θα χωροθετηθεί σε περιοχή που το φυσικό οικοσύστημα ακόμη λειτουργεί, σε περιοχή παρθένα.Με αποτέλεσμα να καταστραφεί άλλη μια περιοχή, ίσως πολύ σημαντική για το πολύπαθο οικοσύστημα της Ικαρίας. Θα ακολουθήσει η βόσκηση του ΧΥΤΑ, η παραγωγή κρέατος και γάλακτος με διοξίνες, η επιφανειακή μόλυνση και η μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα, τοξικά υλικά στη θάλασσα, βιοσυσσώρευση τοξικών ουσιών και βαρέων μετάλλων μέσω της τροφικής αλυσσίδας, και τελικά ένας κύκλος που θα καταλήγει στο πιάτο μας. Δεν είναι καθόλου αμελητέα η ζημιά των τοπικών οικοσυστημάτων, που μπορεί να είναι και ανυπολόγιστη αν λάβουμε υπόψη μας ότι δεν είναι καθόλου μελετημένη. Θα είναι μια ακόμη επιβράβευση της άγνοιάς μας, μια τέτοια χωροθέτηση.

Πως στήνεται η ανακύκλωση;

Αρχικά με τους δημοτικούς υπαλλήλους που ασχολούνται με την αποκομιδή όλων των απορριμμάτων. Αν καταφέρουμε να ανακυκλώνουμε το 80% και πετάμε μόνο το 20%, τότε με την ανακύκλωση μπορούν να απασχολούνται το 80% των υπαλλήλων και με τα σκουπίδια το 20%.

Επειδή όμως η ανακύκλωση θα αποφέρει έσοδα, η κατάσταση θα είναι ευνοϊκή. Τότε θα πρέπει όλοι μαζί οι πολίτες (εδώ μπορεί να χρειαστεί κοινός αγώνας για ένα εύλογο αίτημα) να ζητήσουμε επιδότηση για τη μεταφορά στη στεριανή Ελλάδα εκείνων των ανακυκλωμένων υλικών που δεν θα μπορούμε να επεξεργαζόμαστε τοπικά (π.χ. τοπικά θα μπορούμε να παράγουμε κομπόστ για φυσικό λίπασμα αναδασώσεων ή για τα χωράφια). Με μια τέτοια επιδότηση είναι δυνατό να υπάρχουν έσοδα από την ανακύκλωση. Έσοδα που θα πρέπει να διατίθενται για να στηρίζουν την ανακύκλωση. Επιπλέον θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και μάλιστα σε σύγχρονα επαγγέλματα.

Όλα αυτά δεν είναι καινούργια γνώση. Υπάρχουν εδώ και δεκαετίες και είναι λυμένα σε τεχνικό και οικονομικό επίπεδο.

Αυτό που λείπει είναι η ενεργοποίηση και η κινητοποίηση της κοινωνίας για το δικό της το συμφέρον.

Γίνονται αυτά σε μια διαλυμένη κοινωνία όπως είναι και η τοπική κοινωνία στην Ικαρία; ΟΧΙ. Αλλά μια σωστή ιδέα μπορεί να γίνει καθοδηγητική δύναμη ώστε όλοι οι πολίτες να ενημερωθούν και να ανακυκλώνουν. Ο Μάρξ έλεγε ότι όταν μια ιδέα περάσει στις μάζες μετατρέπεται σε υλική δύναμη (ρητό που για χρόνια υπήρχε σε πανό στον τοίχο του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών και ίσως υπάρχει ακόμη).

Σε αυτό το στάδιο πρέπει να φτάσει η αυτοδιοίκηση. Αλλά, γιατί δεν ασχολείται τόσο με σύγχρονα προβλήματα και σύγχρονες λύσεις όσο το απαιτούν οι καιροί;

Μπορεί να μην προλαβαίνει, γιατί ενδιαφέρεται κυρίως για το δικό της εργολαβικό και διαπλεκόμενο τοπικό σύστημα εξουσίας, όπως συμβαίνει και αλλού στην Ελλάδα. Σε εκείνες τις περιοχές όπου το κομματικό συμφέρον βρίσκεται πάνω από το τοπικό, και καταντάει (αυτό το κομματικό συμφέρον) να γίνεταιστενό ιδιοτελές συμφέρον των αιρετών, ανεξαρτήτως κόμματος. Τότε ο αγώνας για κατάληψη του Δήμου μετατρέπεται σε ιδιοτελή και οι παρατάξεις διαβάλλουν η μία την άλλη και επιδιώκουν όλοι να πάρουν το Δήμο για να κάνουν ακριβώς τα ίδια που έκαναν και οι προηγούμενοι:Να στήσουν το δικό τους εργολαβικό και διαπλεκόμενο τοπικό σύστημα εξουσίας για νομή κονδυλίων, διορισμών, εργολαβιών κλπ. Εκεί βρίσκεται σήμερα η Ικαριακή αυτοδιοίκηση.

Αδιέξοδο, θα πείτε. Ακριβώς. Και η λύση είναι μία: Όλοι μαζί να δούμε ποιο είναι το τοπικό συμφέρον, το συμφέρον της Ικαρίας και των Φούρνων και να το βάζουμε πάνω από το στενό κομματικό ή ιδιοτελές συμφέρον.

Όσο γρηγορότερα τόσο το καλύτερο.
 
(πηγή: ikariaka νέα, 12/03/2008)