H κατοχή και η εκμετάλλευση της γης αποτελεί μέσο εξουσίας. Eνταξη ή μη περιοχών σε σχέδια πόλεων, αυθαίρετα κτίσματα, νομιμοποιήσεις ή όχι, αποχαρακτηρισμός ή μη δασικών εκτάσεων, χρήσεις γης, είναι τα σύνηθη εργαλεία με τα οποία η πολιτεία ασκεί εξουσία, άλλοτε για να προσελκύσει εκλογική πελατεία και άλλοτε -σπανιότερα- για να ασκήσει χωροταξική και περιβαλλοντική πολιτική.
H κατοχή από την Eκκλησία τουλάχιστον 900.000 στρεμμάτων αδόμητης γης, αποτελεί επίσης ένα μέσο εξουσίας, το οποίο μάλιστα διαχειρίζεται -αν κρίνουμε εκ του αποτελέσματος- ανεξέλεγκτα, υπό την ανοχή και τις «ευλογίες» της πολιτείας, η οποία για 18 ολόκληρα χρόνια «αρνείται» να εφαρμόσει νόμο με τον οποίο η ελληνική Bουλή ψήφισε και ρύθμιζε τα θέματα της μοναστηριακής περιουσίας.
H μοναδική καταγραφή της μοναστηριακής περιουσίας, όσον αφορά τις δασικές και αγροτολιβαδικές εκτάσεις, ξεπερνάει -κατά την πολιτεία- τα 855.000 στρέμματα και κατά την Eκκλησία τα 1,3 εκατ. στρέμματα. Aπό το 1987 ο νόμος Tρίτση έχει προβλέψει τη μεταβίβαση αυτών των εκτάσεων στο Δημόσιο. Eκτότε όμως, και μετά τη σταθερή και σθεναρή αντίσταση της Eκκλησίας, ο νόμος έχει παραμείνει ανενεργός, σε αντίθεση με την έντονη δραστηριοποίηση της Eκκλησίας, επί των εκτάσεων που διαχειρίζεται. Aλλες από αυτές πουλάει (ξεπουλάει, υποστηρίζουν κάποιοι) και όταν ακόμη δεν διαθέτει τίτλους ιδιοκτησίας, σε κάποιες προσπαθεί να αναπτύξει «επιχειρηματικές δραστηριότητες», άλλες επιδιώκει -ευτυχώς όχι πάντα επιτυχώς- να οικοπεδοποιήσει, για ορισμένες εισηγείται τον αποχαρακτηρισμό τους, καθώς είναι δασικές εκτάσεις και σε μερικές παρεμβαίνει για να αποτρέψει την αξιοποίησή τους από δήμους ή φορείς του Δημοσίου.

Eπεισόδια ενός σίριαλ 18 χρόνων
«Αμύθητη ακίνητη περιουσία -1,3 εκατ. στρέμματα (ή 855.730 στρέμματα)- αξίας 7,6 τρισ. δρχ. αναζητά τολμηρούς που θα εφαρμόσουν το νόμο ώστε να περάσει στην κυριότητα και προστασία του Δημοσίου».
Θα μπορούσε να ήταν μικρή αγγελία, αν οι αριθμοί δεν ήσαν εξαιρετικά μεγάλοι. Ομως πρόκειται για το σύντομο τίτλο μιας μεγάλης περιπέτειας, με δύο κυρίως πρωταγωνιστές: την πραγματικά αμύθητη μοναστηριακή περιουσία (και αναφερόμαστε αποκλειστικά στις αγροτολιβαδικές και δασικές εκτάσεις) και την πολιτεία, που νομοθέτησε για τη διαχείρισή της και μετά... «ξεχάστηκε».

Tρεις εκδοχές
Ποια ακριβώς είναι η μοναστηριακή περιουσία, αποτελεί «επτασφράγιστο μυστικό». Η μοναδική καταγραφή που έγινε, είναι από το υπουργείο Γεωργίας πριν από 20 χρόνια, μια καταγραφή με πολλά προβλήματα και ελλείψεις. Tο σημαντικότερο ίσως πρόβλημα είναι, ότι εκτός καταγραφής έμεινε η συντριπτική πλειονότητα των εκτάσεων -οι μικρότερες των 50 στρεμμάτων. Καταγράφησαν δηλαδή, μόνο οι μεγάλες εκτάσεις, συνολικής έκτασης 855.730 στρεμμάτων. Ωστόσο, πριν από περίπου 15 χρόνια, σε στοιχεία που παρουσίασε ο τότε μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως Ανθιμος, ο οποίος συμμετείχε σε επιτροπή διαπραγμάτευσης με την πολιτεία, η μοναστηριακή περιουσία έφτανε τα 1,3 εκατ. στρ.
Mία τρίτη εκδοχή έκανε την εμφάνισή της πριν από περίπου δέκα χρόνια, όταν οι εκπρόσωποι οκτώ Μονών, οι οποίες προσέφυγαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ενάντια στο νόμο Τρίτση (ρύθμιζε θέματα εκκλησιαστικής περιουσίας), αποτιμούσαν την αξία της μοναστηριακής περιουσίας τους σε 7,64 τρισ. δρχ.
Οποια από τις τρεις προσεγγίσεις και αν βρίσκεται πιο κοντά στην αλήθεια, αφορά πραγματικά μια αμύθητη περιουσία, συχνά υπό κακοδιαχείριση, μολονότι εδώ και 18 χρόνια η Ελληνική Βουλή έχει νομοθετήσει για την τύχη της, αποφασίζοντας ότι η κυριότητα των εκτάσεων θα περάσει στο Δημόσιο, εκτός από τις εκτάσεις «που περιβάλλουν τις Μονές σε ακτίνα 200 μέτρων».
Στη διάρκεια αυτών των 18 χρόνων η πολιτεία ασχολήθηκε με το θέμα αποσπασματικά και περιστασιακά και πάντα έβρισκε απέναντί της την Ιεραρχία, η οποία ουσιαστικά μιλούσε για «αρπαγή της περιουσίας της». Xαρακτηριστική είναι η φράση του νυν Aρχιεπισκόπου Xριστόδουλου, όταν το 1987 ως μητροπολίτης Δημητριάδος, αναρωτιόταν από το βήμα των συγκεντρώσεων κατά του νόμου Tρίτση: «Θα μας πάρουν και τα καντίλια;». Bεβαίως η πολιτεία, όχι μόνο δεν πήρε τα καντίλια από τις εκκλησίες, όχι μόνο δεν εφάρμοσε το νόμο για να περάσει στην κυριότητά της η μοναστηριακή περιουσία, αλλά πληρώνει και 200 εκατ. ευρώ ετησίως για τη μισθοδοσία των κληρικών.

H τελευταία πράξη
Στο θέμα της εκκλησιαστικής περιουσίας η «τελευταία πράξη» έλαβε χώρα πριν από επτά χρόνια (έκτοτε κανείς δεν έχει ασχοληθεί, με εξαίρεση ίσως τις κατ' ιδίαν συζητήσεις του Αρχιεπισκόπου με τους εκάστοτε κυβερνώντες), όταν ο τότε γενικός γραμματέας Δασών του υπουργείου Γεωργίας κ. Ηλίας Μπεριάτος με έγγραφό του προς τους γενικούς γραμματείς των Περιφερειών, ζητούσε τη συγκρότηση των επιτροπών που προέβλεπε ο νόμος Τρίτση, προκειμένου να γίνει ο διαχωρισμός της μοναστηριακής περιουσίας που θα περνούσε στην κυριότητα του Δημοσίου.

Πολιορκητικοί μηχανισμοί
Η σχετική «κίνηση» διεκόπη βιαίως, όταν ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος με επιστολή του προς τους υπουργούς Γεωργίας και Παιδείας, ουσιαστικά ζήτησε «την κεφαλήν επί πίνακι» του συντάκτη του εγγράφου, υπογραμμίζοντας ότι η πρωτοβουλία του, ήταν «αυθαίρετος, ανερμάτιστος, καταχρηστική και επικίνδυνος». Ολα αυτά θα μπορούσε να ήταν απλά κάποια επεισόδια στις πολυτάραχες κατά καιρούς σχέσεις Εκκλησίας-Πολιτείας. Ομως, καθώς πρόκειται για χιλιάδες στρέμματα πολύτιμης γης, όχι μόνο για τους πολύπαθους κατοίκους του Λεκανοπέδιου, αλλά και πολλών περιοχών της Ελλάδας, η κατάσταση γίνεται ιδιαιτέρως σοβαρή για την τύχη αυτής της γης.
Ο κ. Ηλίας Μπεριάτος, ο οποίος υπήρξε ο τελευταίος άνθρωπος που επιχείρησε να εφαρμόσει το νόμο από τη θέση του γ.γ. Δασών, έχει εικόνα για τις εκτάσεις που διαχειρίζονται πολλές Μονές. «Xιλιάδες μεταβιβάσεις, λέει, δασικών, αγροτολιβαδικών και άλλων εκτάσεων (διάβαζε ξεπούλημα) εξακολουθούν να γίνονται σε όλη την ελληνική επικράτεια χωρίς κανέναν έλεγχο και χωρίς να «ιδρώνει» το αυτί κανενός». T ο σχετικό υπόμνημα του Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων για την προστασία της Πεντέλης είναι χαρακτηριστικό: «Οι Μονές στηριγμένες στην αδράνεια της επιτροπής διαχωρισμού και την ολιγωρία των αρμόδιων Δημόσιων Υπηρεσιών, συμπεριφέρονται ως αποκλειστικοί κύριοι, όσων δημόσιων δασικών εκτάσεων έχουν απομείνει και οι διάφοροι κερδοσκόποι και καταπατητές προχωρούν στο σφετερισμό της δημόσιας περιουσίας, με παράνομες δικαιοπραξίες έτσι ώστε πολύ σύντομα δεν θα έχει απομείνει τίποτα να παραλάβει το Δημόσιο, παρ' εκτός του ότι με την υπάρχουσα κατάσταση δημιουργείται ένας παράνομος πολιορκητικός μηχανισμός που επιβουλεύεται την ύπαρξη των δημόσιων δασικών εκτάσεων (πιέσεις για εντάξεις δασών στο σχέδιο πόλης, παράνομες περιφράξεις, αυθαίρετα, εμπρησμοί κλπ)».
Xαρακτηριστική όμως είναι η άποψη της ίδιας της Iεραρχίας για τις εκτάσεις που διαχειρίζεται, η οποία δοθείσης ευκαιρίας ζητεί τον αποχαρακτηρισμό δασικών εκτάσεων, κυρίως στην Aττική. O ίδιος ο Aρχιεπίσκοπος Xριστόδουλος, με επιστολή του στην προηγούμενη κυβέρνηση ζητούσε από τον υπουργό Παιδείας τον αποχαρακτηρισμό «των, ως δασικών αυθαιρέτως χαρακτηρισθέντων, εκκλησιαστικών εκτάσεων»...

-----------------------------------------
(πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 20-03-05)