του Παναγιώτη Αλικάρη

¨Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της εποχής μας, για το οποίο ερίζουν πολιτεία και τοπικές κοινωνίες σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο είναι η όλο και αυξανόμενη «παραγωγή» σκουπιδιών και η διαχείριση τους. Ο πλανήτης μας τείνει να μετατραπεί σε έναν μεγάλο σκουπιδότοπο τις τελευταίες δεκαετίες με την δημιουργία εκατοντάδων εκατομμυρίων τόνων σκουπιδιών στερεής, υγρής και αέριας μορφής ημερησίως. Τρία εκατομμύρια τόνοι οικιακών απορριμμάτων παράγονται ετησίως στην Ελλάδα. Τα απορρίμματα αυτά αρκούν για να καλύψουν με τον όγκο τους την εθνική οδό από το Ναύπλιο ως την Αλεξανδρούπολη, με ένα στρώμα ύψους ενός μέτρου! Αν σ' αυτά προσθέσουμε και τις χιλιάδες τόνους βιομηχανικών και νοσοκομειακών αποβλήτων, καθώς και τις ακόμη μεγαλύτερες ποσότητες των αδρανών υλικών που καταλήγουν στις χωματερές, εύκολα καταλαβαίνει κανείς γιατί η διαχείριση των απορριμμάτων έχει εξελιχθεί σε εφιάλτη της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Η χρόνια αδράνεια πολλών υπευθύνων και οι διαρθρωτικές αδυναμίες των περιφερειακών οργάνων της διοίκησης, όχι μόνο συσσωρεύουν τα προβλήματα,αλλά έχουν αυξήσει δραματικά τις περιβαλλοντικές συνέπειες και έχουν οδηγήσει σε κοινωνικές συγκρούσεις.
Η έλλειψη οργάνωσης και υποδομής στο τοπικό επίπεδο έχει ως αποτέλεσμα την απευθείας πολλές φορές απόρριψη των σκουπιδιών σε χαράδρες, σε ποτάμια, στη θάλασσα ή στον πιο πρόχειρο δημόσιο χώρο.
Μια πρώτη απόπειρα καταγραφής αναφέρει σχεδόν 3.000 χωματερές σ' ολόκληρη τη χώρα το 70% των οποίων είναι τελείως ανεξέλεγκτες, δεν πληρούν ούτε τις στοιχειώδεις προδιαγραφές και οι οποίες, παρόλα αυτά, δέχονται πάνω από ένα εκατομμύριο τόνους απορριμμάτων το χρόνο. Στην Τήνο έχουμε δύο «επίσημες» χωματερές, μια στον Τσικνιά για τους δυο δήμους και μια στην Φανερωμένη για την κοινότητα, καθώς και μια «ανεπίσημη» στην αγία Ειρήνη, στο Όρος, οπού ο δήμος Τήνου αφήνει τα ογκώδη αντικείμενα.
Με αυτές τις διαπιστώσεις, φαίνεται ότι είναι πλέον απολύτως επιβεβλημένη η ανακύκλωση ορισμένων "χρήσιμων" απορριμμάτων. Οι ευημερούσες κοινωνίες δεν είναι πια αυτές που αυξάνουν τα βουνά των απορριμμάτων (όπως θεωρούνταν παλιότερα ως ένδειξη πλούτου και ευμάρειας), αλλά αντίθετα οι χώρες που ελαχιστοποιούν ή στοχεύουν να μηδενίσουν τα σκουπίδια τους. Το κύριο βάρος για τις εθνικές πολιτικές αλλά και για την ευρωπαϊκή πολιτική για τα απορρίμματα είναι η μείωση, ρ ανακύκλωση, η επαναχρησιμοποίηση και ο περιορισμός στο ελάχιστο των σκουπιδιών που χρειάζονται τελική διάθεση, συνήθως ταφή ή καύση. Μια τυπική ανάλυση των απορριμμάτων της Αθήνας και άλλων αστικών κέντρων, δείχνει ότι το 50% περίπου του φορτίου των απορριμματοφόρων αποτελείται από οργανικά υλικά (κατάλοιπα τροφίμων δηλαδή), τα οποία θα μπορούσαν υπό προϋποθέσεις να μετατραπούν σε χρήσιμο λίπασμα, ενώ ένα ποσοστό 40% είναι υλικά συσκευασίας (δηλ. χαρτί, γυαλί και μέταλλα).Θεωρητικά λοιπόν το 90% των απορριμμάτων μιπορεί να ανακυκλωθεί, ενώ το υπόλοιπο 10% αποτελείται από αδρανή κυρίως υλικά (υφάσματα, ξύλο κλπ), που μπορούν να καταλήξουν σε χώρους διάθεσης χωρίς σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα. Θα λέγαμε ότι το θέμα τη δεκαετία του 80 ήταν να συλλέγονται και να θάβονται (ή να καίγονται) σωστά, με ασφαλή τρόπο τα απορρίμματα. Στην εποχή μας ο μηδενισμός των αποβλήτων είναι το ζητούμενο. Καθετί που παράγεται θα πρέπει μετά το τέλος της ζωής του να έχει μια δεύτερη χρησιμότητα. Η ανακύκλωση έχει περάσει πλέον στη συνείδηση των περισσότερων πολιτών ως μια θετική διέξοδος για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Δυστυχώς όμως η μέθοδος αυτή έχει σχεδόν ταυτιστεί με την απλή συλλογή του χαρτιού και του αλουμινίου από τα αναψυκτικά, και οι περισσότερες προσπάθειες έμειναν στο στάδιο των πιλοτικών προγραμμάτων, τόσο από τους δήμους, όσο & από τους ιδιώτες. Απουσίασαν οι ολοκληρωμένες θεωρήσεις και κυρίως η εξασφάλιση της αγοράς για την προώθηση των πρώτων υλών από τα χρησιμοποιούμενα προϊόντα. Και αν οι δήμοι μέχρι τώρα δεν έχουν ασχοληθεί με διαχείριση των απορριμμάτων οι ιδιώτες θα μπορούσαν να κάνουν σημαντικά πράγματα:
Μειώστε τα απορρίμματα προτού ακόμη αγοράσετε τα προϊόντα, προτιμώντας αυτά που η συσκευασία τους είναι μικρή και φιλική προς το περιβάλλον.
Αναζητήστε το λογότυπο της ανακύκλωσης στα προϊόντα που αγοράζετε.
Αποφεύγετε τις συσκευασίες μιας χρήσης, ιδιαίτερα τα χλωριωμένα πλαστικά PVC (πιάτα, ποτήρια, μαχαιροπίρουνα) που ευθύνονται για την έκλυση ιδιαίτερα τοξικών ουσιών όταν τα σκουπίδια καίγονται σε μη ελεγχόμενους χώρους.
Προτιμήστε τις επιστρεφόμενες φιάλες και συσκευασίες.
(πηγή: ΤΗΝΙΑΚΗ ΕΝΔΟΧΩΡΑ)