Ένα πλήθος προβλημάτων έχουν δημιουργήσει τραγελαφική, όσο και επικίνδυνη κατάσταση στην εγχώρια αγορά Φωτοβολταϊκών Συστημάτων (Φ/Β), η οποία οδηγείται μαθηματικά σε αδιέξοδο. Οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στον τομέα οδηγούν σε τελείως λανθασμένο δρόμο, με ασήμαντα οφέλη και με μεγάλη επιβάρυνση της εθνικής οικονομίας, των καταναλωτών και των εν δυνάμει επενδυτών.

[…]

Το ΤΕΕ, όπως τονίζεται, προτείνει την άμεση αναστολή του Προγράμματος Ανάπτυξης Φ/Β της ΡΑΕ και τον επανασχεδιασμό του εντός σύντομου χρονικού διαστήματος, με περισσότερη τεκμηρίωση και ρεαλισμό. Το νέο πρόγραμμα θα πρέπει να διαμορφωθεί μετά από εμπεριστατωμένη μελέτη και ουσιαστική διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς, και να ενταχθεί πλήρως στο Μακροχρόνιο Εθνικό Ενεργειακό Σχεδιασμό της χώρας. Θα πρέπει να διακρίνεται για τους συγκεκριμένους και ρεαλιστικούς στόχους (ποσοτικούς/ποιοτικούς, διαχρονική εξέλιξη, γεωγραφική κατανομή, κατανομή ισχύων κλπ.), τα αναλυτικά χρονοδιαγράμματα εφαρμογής, τις συγκροτημένες δέσμες μέτρων, κινήτρων και ενεργειών, αυστηρά καθορισμένους προϋπολογισμούς και εξασφαλισμένες πηγές χρηματοδότησης (π.χ. στα πλαίσια του ΕΣΠΑ 2007-2013 και του Αναπτυξιακού Νόμου).

Θυμίζουμε ότι με το νόμο 3468/06 για την ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ και από Συμπαραγωγή Υψηλής Απόδοσης, θεσπίστηκε Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Σταθμών με την πρώτη φάση υλοποίησής του να λήγει την 31.12.2020 και να αναφέρεται στην ανάπτυξη Φ/Β συνολικής ισχύος τουλάχιστον 500 MWp που συνδέονται με το διασυνδεδεμένο σύστημα και επιπλέον συνολικής ισχύος τουλάχιστον 200 MWp στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Επίσης με τον ίδιο νόμο θεσπίστηκαν υψηλές τιμές αγοράς της παραγόμενης kWh από Φ/Β Συστήματα (400-500 €/MWh ανάλογα με την ισχύ τους - μικρότερη ή μεγαλύτερη των 100 kWp - και την εγκατάστασή τους στην ηπειρωτική χώρα ή στα μη διασυνδεδεμένα νησιά). Οι τιμές αυτές είναι οι υψηλότερες στην Ευρώπη και δεν φαίνεται να προέκυψαν μετά από κατάλληλες οικονομικές και ενεργειακές αναλύσεις, αλλά ούτε την εξυπηρέτηση κοινωνικών, οικονομικών και αναπτυξιακών στόχων.

Η ΡΑΕ κατάρτισε Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φ/Β, σύμφωνα με το οποίο σχεδιάζεται να αδειοδοτηθεί ως την 31.12.2009 έως και το 90% της συνολικής ισχύος του Προγράμματος, δηλαδή 450 ΜWP στο διασυνδεδεμένο σύστημα και 180 ΜWp στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Επίσης η ΡΑΕ κατένειμε την ισχύ των 500 ΜWp για το διασυνδεδεμένο σύστημα ανά Διοικητική Περιφέρεια καθώς και ανά εγκατεστημένη ισχύ Φ/Β συστήματος, όπως και την ισχύ των 200 ΜWp στα μη διασυνδεδεμένα νησιά.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, έχει διαμορφωθεί σήμερα το «εκρηκτικό» πρόβλημα των Φ/Β στη χώρα μας, που συνίσταται:

α) Στην υπέρογκη επιβάρυνση του ελληνικού δημοσίου για επιχορηγήσεις Φ/Β Συστημάτων ισχύος 700 MWP (εκτιμάται ότι θα είναι της τάξης των 1,5 δισ. €), που δεν θεωρείται η καλύτερη αξιοποίηση δημοσίου χρήματος.

β) Στην υπέρογκη επιβάρυνση των καταναλωτών ηλεκτρικού ρεύματος από τον υπερδεκαπλασιασμό του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ, που θα προκύψει ως άμεση συνέπεια των υψηλών τιμών της Φ/Β kWh. Κρίνεται ιδιαίτερα δύσκολο να γίνει αποδεκτή η αύξηση τόσο κατά 7% του τυπικού οικιακού λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος μόνο για τα φωτοβολταϊκά και για περίοδο 20 ετών (σύμφωνα και με τους υπολογισμούς και της ίδιας της ΡΑΕ), όσο και από τις επιχειρήσεις η σημαντική αύξηση του λειτουργικού τους κόστους, μέσω της αύξησης του λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος.

Επιπροσθέτως:

Οι ποσοτικοί στόχοι που έχουν τεθεί είναι υπερβολικοί. Η ετήσια ισχύς σχεδιασμού για το έτος 2007 (350 MWP) ξεπερνά το ήμισυ της ετήσιας παραγωγικής δυναμικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας Φ/Β και το 40% της ευρωπαϊκής αγοράς (2006).

[...]

Δεν έχουν επιλυθεί βασικά αδειοδοτικά, χωροταξικά, πολεοδομικά, θεσμικά και τεχνικά θέματα. Τούτο ισχύει μάλιστα στο μέγιστο βαθμό για τις αμιγώς οικιακές εφαρμογές των Φ/Β Συστημάτων (π.χ. ενσωμάτωση Φ/Β στο κτίριο), που αποτελούν το αποδοτικότερο τομέα των Φ/Β για την εθνική οικονομία και μεγιστοποιούν τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Οι εφαρμογές στον οικιακό τομέα είναι πρακτικά αδύνατες γιατί θα πρέπει αυτές να αποτελέσουν επιχειρηματική δραστηριότητα για όλη την διάρκεια ζωής της Φ/Β εγκατάστασης (>25 έτη).

Δεν έχουν μελετηθεί οι επιπτώσεις των Φ/Β Συστημάτων στο ελληνικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας και ιδιαίτερα η πρόσβαση και σύνδεση στο δίκτυο με λογικό κόστος και σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Η μη ορθολογική κατανομή των μεγεθών των Φ/Β Συστημάτων έχει ως αποτέλεσμα το ενδιαφέρον να εστιάζεται σε μεγάλες Φ/Β μονάδες ισχύος πάνω από 1 ΜWp με κύριο χαρακτηριστικό την αδυναμία δημιουργίας και λειτουργίας βιώσιμης αγοράς που συμβάλλει στην ανάπτυξη βιομηχανικών δραστηριοτήτων και συγχρόνως τη δέσμευση αγροτικής γης για πολλά χρόνια. Παράλληλα τα προσδοκώμενα οφέλη (μειωμένες απώλειες ισχύος, μείωση των φορτίων των γραμμών μεταφοράς και πρωτεύουσας διανομής και των υποσταθμών μέσης και χαμηλής τάσεως) από τη χρήση διεσπαρμένης παραγωγής δεν θα επιτευχθούν, αλλά θα υπάρχει υψηλή επιβάρυνση των καταναλωτών.

Επισημαίνεται ότι η υψηλή τιμολόγηση της Φ/Β kWh, σε συνδυασμό με αναμενόμενες υψηλές επιδοτήσεις του αναπτυξιακού νόμου για τα Φ/Β, έχουν καλλιεργήσει υπερβολικές προσδοκίες στους επενδυτές με αποτέλεσμα τη δημιουργία μίας πραγματικής φρενίτιδας επενδυτικού ενδιαφέροντος, χωρίς προηγούμενο στην ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά. Ως την 11.6.2007 είχαν υποβληθεί στη ΡΑΕ αιτήσεις για αδειοδότηση Φ/Β Συστημάτων συνολικής ισχύος άνω των 2.500 MWp !!!!!! Οι εν δυνάμει επενδυτές κινούνται με υπερβολικά αυξημένο ενδιαφέρον, αλλά χωρίς συγκρότηση και έγκυρη πληροφόρηση (και ήδη με σημαντικές δαπάνες), για υλοποίηση Φ/Β εφαρμογών κάθε είδους, με προφανή στόχο το «γρήγορο και εύκολο κέρδος».

Έχοντας όλα αυτά υπόψη, αλλά σύμφωνα και με τη διεθνή εμπειρία, κατά την άποψη του ΤΕΕ οι βασικοί στόχοι του προγράμματος για την ανάπτυξη των Φ/Β εφαρμογών στη χώρα μας, θα πρέπει να αποβλέπουν στη δημιουργία και λειτουργία βιώσιμης αγοράς, με ρεαλιστικούς στόχους, που θα οδηγήσει σε υγιή ανταγωνισμό, σταθερή οργάνωση και συνεχή μείωση κόστους, μέσα σε ένα ευνοϊκό κλίμα για την ανάπτυξη βιομηχανικών και κατασκευαστικών δραστηριοτήτων, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και ιδιαίτερα χωρίς αισθητή επιβάρυνση των καταναλωτών.

Θα πρέπει το πρόγραμμα και η γενικότερη προσπάθεια να συνοδευτεί από υποστηρικτικούς μηχανισμούς, με βάση κυρίως την τιμολόγηση αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας μετά από οικονομική ανάλυση (feed-in tariff), καθώς και από τις αναγκαίες ερευνητικές εργασίες για ασφαλείς και αποδοτικές εφαρμογές και απόκτηση τεχνογνωσίας.

Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί την ουσιαστική και ποιοτική συνεισφορά των Φ/Β στη λειτουργία του συνόλου των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας (διασυνδεδεμένο και νησιωτικό), για την κάλυψη της ζήτησης φορτίου με μείωση των απωλειών ισχύος στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής, μείωση των φορτίων των γραμμών και των υποσταθμών, υποκατάσταση ακριβών και μη φιλικών προς το περιβάλλον καυσίμων. Και όλα αυτά με μεγιστοποίηση του οικονομικού και κοινωνικού οφέλους και με συγκεκριμένα και μετρήσιμα περιβαλλοντικά οφέλη.

Κατά την άποψη του ΤΕΕ, κατά προτεραιότητα θα πρέπει να υποστηριχτούν οι εφαρμογές Φ/Β Συστημάτων του αμιγούς οικιακού τομέα (π.χ. ισχύος μέχρι 10 KWp) και γενικότερα του κτιριακού τομέα (με ενσωμάτωση των Φ/Β στο κέλυφος του κτιρίου και στις στέγες). Γενικά, να θεσπιστεί διακριτή υποστήριξη των μικρών Φ/Β μονάδων με προτεραιότητα εφαρμογών στα νησιά. Με άλλα λόγια πρέπει να στησιχτούν οι αυτοπαραγωγοί που δεν συνδέονται στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας με την υψηλότερη δυνατή επιχορήγηση του κόστους επένδυσης.

Ο τομέας των ΑΠΕ είναι εξαιρετικά σημαντικός στις επόμενες δεκαετίες για τη χώρα μας, καθώς η Ε.Ε. έχει θέσει ως ελάχιστος στόχο της διείσδυσης τους στο ενεργειακό ισοζύγιο το 20% ως το 2020 (το πλαίσιο της Οδηγίας αναμένεται το Φθινόπωρο).

Σχόλιο: Ήταν λογικό -από την στιγμή που βρισκόμαστε στην Ελλάδα- να δημιουργηθεί αυτή η κατάσταση στον τομέα της παραγωγής ενέργειας από Φ/Β. Ο κάθε κάτοχος ενός οικοπέδου στην ?νω Παναγουλίτσα σκέφτηκε αντί να το νοικιάζω στον Μπαρμπα-Μήτσο για να φυτεύει τριφύλλι, δεν γίνομαι επιχειρηματίας, προμηθευτής της ΔΕΗ, να κονομήσω για 20 χρόνια; Δεν βάζω και εγώ «φουτουβουλταϊκά»; Δηλαδή πιο έξυπνος είναι ο Κίτσος που πήγε και έκανε αίτηση;

Η όλη κατάσταση θυμίζει την εποχή πριν από 8-9 χρόνια, όταν «άνθιζε» το χρηματιστήριο, όπου ο εν λόγο κάτοχος του οικοπέδου στην ?νω Παναγουλίτσα σταμάτησε να το σπέρνει γιατί ήθελα να τα πάρει χοντρά από το Χρηματιστήριο, τότε μάλιστα που ο Κίτσος ο καφετζής μετέτρεψε σε ΕΛΔΕ το καφενείο του.

Όλοι πλέον θέλουν να μπουν στην αγορά των Φ/Β. Και για το λόγο αυτό έχει συσταθεί μια τεράστια βιομηχανία που αποτελείται από παραγωγούς Φ/Β, εμπόρους που πουλάνε με το κιλό τα Φ/Β, τράπεζες που δίνουν δάνεια για την επένδυση, συμβούλους – άσχετους ή σχετικούς. Στην έκθεση για την Ενέργεια που έγινε τον Νοέμβριο του 2006 στην HELEXPO συμμετείχαν πάρα πολλές «επιχειρήσεις» που αναλάμβαναν τις επενδύσεις (από την μελέτη μέχρι την παράδοση των Φ/Β με το «κλειδί στο χέρι» – ακόμα και την συνεργασία με μεσιτικά γραφεία εάν δεν υπήρχε οικόπεδο) οι οποίες επιχειρήσεις είχαν συσταθεί ακόμα και δύο μέρες πριν την έκθεση!

Το Eco-reflections προφανώς και υποστηρίζει τα Φ/Β συστήματα και γενικά της ΑΠΕ. Επειδή όμως είμαστε Ελλάδα, νομοτελειακά αυτή η προσπάθεια χρήσης αυτής της μορφής των ΑΠΕ θα οδηγηθεί σε αποτυχία.

Panos T.
-------------------
Eco-reflections : http://eco-reflections.blogspot.com/
Σκέψεις, στοχασμοί, συζήτηση και ενημέρωση για το Περιβάλλον και τον ?νθρωπο