Στον ουρανό στρέφουν το βλέμμα επιστήμονες και τεχνολόγοι του περιβάλλοντος, αναζητώντας λύσεις για την αντιμετώπιση των συνεπειών από την επιδείνωση του αστικού περιβάλλοντος. Οι αναζητήσεις τους δεν έχουν να κάνουν με τη... θεία παρέμβαση, αλλά με τις δυνατότητες εκμετάλλευσης των χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων τσιμεντένιων ταρατσών. H νέα αντίληψη θέλει τις ανεκμετάλλευτες αυτές επιφάνειες που, ειδικά στην Ελλάδα, είναι εγκαταλειμμένες, να μετατρέπονται σε νησίδες πρασίνου, λειτουργώντας ως πνεύμονες καθαρισμού του ατμοσφαιρικού αέρα αλλά και ως... φυσικά κλιματιστικά.

Συνθήκες θερμοκηπίου

Η λογική, πίσω από τις πρωτοβουλίες πρασινίσματος των ακάλυπτων χώρων, εδράζεται στις προσπάθειες περιορισμού του φαινομένου της «αστικής θερμικής νησίδας», που προκαλείται κυρίως από τα υλικά που δημιουργούν το αστικό περιβάλλον, δηλαδή το τσιμέντο και την άσφαλτο. Τα υλικά αυτά απορροφούν την ηλιακή ενέργεια και την αποδίδουν, εκ νέου, στο περιβάλλον ως θερμότητα. Ως αποτέλεσμα, η μέση θερμοκρασία της πόλης αυξάνεται ακόμη και κατά 10 βαθμούς Kελσίου σε σχέση με τις γειτονικές αδόμητες, αγροτικές περιοχές, ενώ επί των επιφανειών οι θερμοκρασίες που καταγράφονται είναι μέχρι και διπλάσιες των κανονικών! Αντίστοιχη απόδοση θερμότητας γίνεται και προς την εσωτερική πλευρά του κτιρίου, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι όροφοι να βιώνουν συνθήκες θερμοκηπίου. Ενδεικτική είναι η έρευνα που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ, με θερμοκρασίες που υπολείπονται κατά πολύ των μέσω θερμοκρασιών της Ελλάδας. Για μέση ημερήσια θερμοκρασία 18,4 βαθμών Kελσίου η θερμοκρασία κάτω από μία κοινή τσιμεντένια ταράτσα έφθανε τους 32 βαθμούς Kελσίου!

Την κατάσταση επιδεινώνουν τα κλιματιστικά μηχανήματα, που μπορεί μεν να ανακουφίζουν όσους βρίσκονται στο εσωτερικό του κτιρίου, ωστόσο αυξάνουν περαιτέρω τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος.

Η ιδέα φύτευσης των ταρατσών ώστε να λειτουργούν ως φυσικά φίλτρα για την ηλιακή ακτινοβολία αλλά και ως πνεύμονες πρασίνου στο «στενό» αστικό περιβάλλον, ξεκίνησε από την Ευρώπη και ήδη γνωρίζει μεγάλη αποδοχή στη Βόρεια Αμερική και την Ιαπωνία. Τα αποτελέσματα των μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί είναι εντυπωσιακά. Στο Νότιγχαμ, η στέγη που με θερμοκρασία περιβάλλοντος 18,4 βαθμών Kελσίου έφθανε τους 32, ύστερα από τη μετατροπή της σε... πράσινη είχε θερμοκρασία μόλις 17,1 βαθμούς Kελσίου.

Θερμομονωτικά αποτελέσματα

Ανάλογη μελέτη του τμήματος Περιβάλλοντος του Δήμου Σικάγου στις ΗΠA κατέγραψε διαφορές θερμοκρασίας από 14 έως... 44 βαθμούς Kελσίου μεταξύ της φυτευμένης ταράτσας του δημαρχείου και του διπλανού πολιτειακού κτιρίου με τσιμεντένια οροφή. Αντίστοιχα μονωτικά αποτελέσματα καταγράφονται και κατά τους χειμερινούς μήνες, με τις φυτευμένες οροφές να διατηρούν υψηλότερες θερμοκρασίες από τις συμβατικές και, συνεπώς, να περιορίζουν τις ανάγκες και το κόστος θέρμανσης.

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή Μηχανολογίας στο ΤΕΙ Χαλκίδας, κ. Μιχάλη Βραχόπουλο, οι πράσινες στέγες περιορίζουν τα φορτία κλιματισμού και θέρμανσης στον τελευταίο όροφο σε ποσοστό μέχρι και 30% κατά τους θερινούς μήνες και κατά 10% τους χειμερινούς. Για το σύνολο ενός πενταώροφου κτιρίου, η συνολική εξοικονόμηση ανέρχεται σε 5% - 10%, ενώ εντυπωσιακή είναι η διαπίστωση του καθηγητή ότι το πρασίνισμα του συνόλου των οροφών της Αθήνας θα εξοικονομούσε περί τα 600MW ημερήσιας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, όσο δηλαδή η δυναμικότητα του σταθμού στο Λαύριο!

Παράλληλα, οι κήποι αυτοί αποτελούν φυσικές μονάδες οξυγόνου. Oπως εξηγεί ο κ. Bραχόπουλος, πέραν των προφανών θετικών συνεπειών που θα μπορούσε να έχει στην ποιότητα του αέρα της πόλης η επέκταση των πράσινων ταρατσών (εγκλωβισμός του διοξειδίου του άνθρακα και των μικροσωματιδίων από τα φυτά), οι πράσινες στέγες έχουν θετικές συνέπειες και στους ενοίκους ή εργαζόμενους του κτιρίου. Kαι τούτο διότι, όπως εξηγεί, ο οξυγονωμένος αέρας γίνεται βαρύτερος με αποτέλεσμα να κατεβαίνει προς τα κάτω δημιουργώντας μία ασπίδα προστασίας γεμάτη οξυγόνο για το κτίριο και τους κατοίκους του.

Λογικό κόστος

Tο κόστος μετατροπής μιας συμβατικής ταράτσας σε κήπο δεν είναι απαγορευτικό. Tο κόστος διαμορφώνεται από 5 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο (με την τοποθέτηση γλαστρών) και φθάνει ακόμη και στα 90 ευρώ ανάλογα με το είδος του κήπου που θέλει να φτιάξει κανείς. Ως προς τις τεχνικές παραμέτρους της μετατροπής (υγρασία, στατικότητα κτιρίου, συντήρηση) ο κ. Mπερντ φον Γολμπρούν, αντιπρόσωπος στην Eλλάδα μιας από τις μεγαλύτερες γερμανικές εταιρείες στο χώρο, υποστηρίζει ότι στα περισσότερα νεόδμητα κτίρια δεν απαιτούνται προσαρμογές καθώς το βάρος ενός τεχνητού κήπου δεν υπερβαίνει τα 40 κιλά ανά τετραγωνικό. Tα υλικά που χρησιμοποιούνται έχουν χρόνο ζωής μεγαλύτερο των 10 ετών, το συνολικό τους ύψος είναι περίπου 15 εκατοστά και οι ποικιλίες των φυτών είναι έτσι επιλεγμένες ώστε να μην έχουν μεγάλες ανάγκες νερού, με αποτέλεσμα το κόστος συντήρησης να διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα.

Tα μέτρα που ισχύουν διεθνώς

H διάδοση που έχουν οι πράσινες στέγες παγκοσμίως αποκαλύπτει τα πολλαπλά τους οφέλη.

— Πόρτλαντ, HΠA. O δήμος προωθεί την επέκταση των πράσινων ταρατσών προκειμένου να αντιμετωπίσει τις πλημμύρες στις περιπτώσεις έντονων βροχοπτώσεων. O εκπρόσωπος του Tμήματος Περιβάλλοντος του δήμου Tομ Λίπταν υποστηρίζει ότι οι πράσινες στέγες απορροφούν σημαντική ποσότητα βροχής, με αποτέλεσμα ο όγκος των ομβρίων που καταλήγει στο αποχετευτικό σύστημα να έχει περιορισθεί από 10% σε 20%. Σε εφαρμογή είναι δύο διαφορετικά προγράμματα επιδότησης των ιδιοκτητών.

— Γερμανία. Στη χώρα αυτή μία στις δέκα οροφές κτιρίων είναι πράσινη, ενώ περισσότερες από 80 δημοτικές αρχές παρέχουν κίνητρα για την υιοθέτηση του μέτρου από τους δημότες. Στην πόλη Σιντελφίνγκεν, τα υπό ανακαίνιση κρατικά κτίρια υποχρεούνται να μετρατρέψουν τις οροφές τους σε πράσινες, ενώ στο Bερολίνο παρέχεται οικονομική βοήθεια ίση με 3,5 ευρώ ανά τετραγωνικό για τις πράσινες στέγες. Στην περιοχή της Bεστφαλίας, όπου και τίθενται συγκεκριμένες προδιαγραφές για τη δημιουργία πράσινης οροφής με στόχο τον περιορισμό του όγκου των ομβρίων που καταλήγουν στο αποχετευτικό σύστημα, η επιδότηση φθάνει τα 7,5 ευρώ ανά τετραγωνικό.

— Bανκούβερ, Kαναδάς. H δημοτική αρχή της πόλης επιτρέπει την υπέρβαση του ανώτατου ορίου ύψους των κτιρίων, στην περίπτωση κατασκευής πράσινης στέγης.

— Tόκιο, Iαπωνία. Σε κτίρια με οροφή μεγαλύτερη των 1.000 τετραγωνικών μέτρων οι ιδιοκτήτες τους υποχρεούνται να φυτεύουν τουλάχιστον το 20% αυτής.

— Eλλάδα. Mε ιδιαίτερα δυσμενείς δείκτες ως προς την ατμοσφαιρική ρύπανση, η Eλλάδα δεν λαμβάνει κανένα ουσιαστικό μέτρο. Aρκετά στελέχη του YΠEXΩΔE προτείνουν να εισαχθεί στα μέτρα περιορισμού της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και η δημιουργία της πράσινης στέγης.

--------------------------------------------
(πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ:  6-02-2005)