Παρατηρείται μια αντικειμενική σύμπτωση των κατευθύνσεων που ακολουθούν, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η ελληνική νομοθεσία και νομολογία προς τις ιδέες που πρεσβεύει η Βιοπολιτική για το δίκαιο, έτσι όπως αποδίδονται στο βιβλίο της κυρίας Αγνής Βλαβιανού-Αρβανίτη Βιοπολιτική Βιο-περιβάλλον Βιο-πολιτισμός. Μνημονεύονται στη συνέχεια οι χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις.

Η κυρία Βλαβιανού-Αρβανίτη αναφέρεται αρχικά στα δικαιώματα του βίου και ιδιαίτερα στα δικαιώματα των ζώων και των φυτών. Η ελληνική έννομη τάξη είναι αυτονόητο ότι προστατεύει τα δικαιώματα του ανθρώπου, και ιδία το δικαίωμα στη ζωή και στην υγεία.

Προστατεύεται όμως επίσης και το φυσικό περιβάλλον, βάσει του άρθρου 24 του Συντάγματος και είναι ευρύτερα γνωστή η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, στην οποία προστέθηκε τελευταία και αυτή του Ελεγκτικού Συνεδρίου, για την προστασία της χλωρίδας και της πανίδας ως συστατικών στοιχείων της οικολογικής ισορροπίας.

Η Ελληνική νομοθεσία (ν. 1650/1986) προστατεύει το περιβάλλον από τη ρύπανση, επιβάλλει την καθαρότερη παραγωγή και προβλέπει, με τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, το μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για την προστασία των οικοσυστημάτων. Και εδώ παρατηρείται η αντικειμενική σύμπτωση για την οποία έγινε λόγος ανωτέρω. Η αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει" υιοθετείται αυτολεξεί στο άρθρο 30 Ρ των συνθηκών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, που ισχύει βεβαίως και στην Ελλάδα.

Η ευαισθησία του Έλληνα νομοθέτη για τα ζητήματα βιο-ηθικής εκδηλώθηκε πρόσφατα με την κύρωση της σύμβασης για τη βιο-ηθική που καταρτίσθηκε εντός του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Περαιτέρω, το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει ξεπεράσει τη φάση της στήριξης των αποφάσεών του σε μια περιβαλλοντική απλώς, προσέγγιση των ζητημάτων και υιοθετεί μια άποψη πιο συνολική, απαιτώντας την ενσωμάτωση των ιδεών της βιώσιμης ανάπτυξης, κατά τη θέσπιση κανόνων δικαίου σχετικών με το περιβάλλον.

Μικροί νήσοι

Μόνη επιτρεπτή ανάπτυξη των μικρών νήσων είναι η βιώσιμος, ήτοι εκείνη η οποία ενσωματώνει εν αυτή την προστασίαν του περιβάλλοντος και την διατήρησην του φυσικού κεφαλαίου, σέβεται δε τη φέρουσα ικανότητα των μικρών νήσων και ευαίσθητων οικοσυστημάτων. Υπό την έννοια αυτή, βιώσιμος ανάπτυξη των μικρών νήσων είναι μόνον η ήπια. ΠΕ 292/77

Δάσος

Το Σύνταγμα προστατεύον δια του άρθρου 24 το δάσος και τις δασικές εκτάσεις, παραπέμπει εις την επιστημονικήν έννοιαν των εδαφικών τούτων οικοσυστημάτων προς την οποίαν υποχρεούται να συμμορφωθεί και ο νομοθέτης, κατά την ειδικοτέραν οργάνωσην της συνταγματικής προστασίας. Είναι δε, κατά την οικίαν επιστήμην (δασική οικολογία), δάσος ή δασικόν οικοσύστημα, οργανικόν σύνολον αγρίων φυτών με ξυλώδη κορμόν επί της δια τούτο εξαρκούσης επιφάνειας εδάφους, τα οποία, μαζί με την εκεί συνυπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα αποτελούν, δια της αμοιβαίας αλληλεξαρτήσεως και αλληλεπιδράσεώς των, ιδιαιτέραν βιοκοινότητα (δασοβιοκοινότητα) και ιδιαίτερον φυσικόν περιβάλλον (δασογενές). 2086/95

Θήρα

Επιτρέπεται κατ' αρχήν η θήρα θηρεύσιμων ειδών αγρίας πανίδας, πλην όμως αύτη υποβάλλεται εις αυστηράν νομοθετικήν και κανονιστικήν ρύθμισην προς διατήρησην των πληθυσμών αυτών εις ικανοποιητικόν επίπεδο, εν όψει των διαπιστωθείσων ταχυτάτων μειώσεων αυτών, η οποία αποτελεί σοβαρόν κίνδυνο δια την διατήρησην του φυσικού περιβάλλοντος, ιδίως εξαιτίας των απειλητικών συνεπειών και επί της βιολογικής ισορροπίας. 366/93

Δάκος

Οι υπό της Διοικήσεως ακολουθούμεναι πρακτικαί της καταπολεμήσεως του δάκου της ελαίας δια ψεκασμών χημικών ουσιών από αέρος, η οποία, ως προκύπτει εκ των στοιχείων του φακέλλου, δημιουργεί αυξημένους κινδύνους, τόσο δια τη δημόσια υγεία όσον και δια την οικολογικήν ισορροπίαν και εκ της αδιαστίκτου εξοντώσεως εμβίων οργανισμών, αντίκειται ευθέως εις τα άρθρα 21 και 24 του Συντάγματος. ΣτΕ 3953/95

Η ελληνική έννομη τάξη έχει αρχίσει, χάριν κυρίως στην ώθηση από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, αλλά και λόγω της ανάπτυξης μιας οικολογικής νομολογίας από τα Ανώτατα Δικαστήρια, να αποκτά μια εντονότατη οικολογική ευαισθησία. Το Σύνταγμα περιέχει ρυθμίσεις για την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και ιδία την προστασία των δασών. Και τα Ανώτατα Δικαστήρια ακυρώνουν κάθε νομοθέτημα και κάθε διοικητική πράξη, που μπορεί να έχουν δυσμενείς συνέπειες στο περιβάλλον. Η απαίτηση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων έχει γενικευθεί. Το Ελεγκτικό Συνέδριο επιτρέπει τις πληρωμές, μόνον όταν πείθεται ότι οι όροι της μελέτης έχουν γίνει σεβαστοί.

Η Κοινότητα χρηματοδοτεί έργα και προγράμματα, ως προς τα οποία είναι εκ των προτέρων ελεγμένη η περιβαλλοντική επίπτωση και η εκτίμηση του περιβαλλοντικού βάρους μιας οιασδήποτε ενέργειας είναι προϋπόθεση της εκτέλεσής της.

Βεβαίως, η Ελλάδα δεν είναι ο περιβαλλοντικός παράδεισος που θα θέλαμε. Η μόλυνση του περιβάλλοντος είναι ακόμη έντονη και οι πληγές στη φύση, από τις πυρκαγιές ή την αυθαίρετη δόμηση, αισθητές. Οι αρχές πάντως στη νομοθεσία μας υπάρχουν και τα Δικαστήρια εκτελούν το χρέος τους για την εφαρμογή τους. Μια ευρύτερη προσπάθεια, για να γίνουν οι αρχές αυτές πραγματικότητα, είναι αναγκαία.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΒΙΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
BIOPOLITICS INTERNATIONAL ORGANISATION (B.I.O.)
http://www.biopolitics.gr/HTML/PUBS/Ukraine98/Sarmas.html