Φέρουσα ή Θνήσκουσα ικανότητα, της Εύπλοιας
Ημερομηνία Friday, November 02 @ 00:17:07 UTC
Θέμα Νησιά


Νησί, νήσος: Η νηχομένη γή , η κολυμβώσα γη, η γη  που επιπλέει πάνω στο αρμυρό νερό, η γη που για να επιπλέει πρέπει να  καταβάλλει προσπάθεια, να κολυμπάει, να "νήχει" . Αυτά στην εποχή του Ομήρου.

Νησί, νήσος: Ένα τμήμα ξηράς που βρέχεται ολόγυρα από τα νερά ωκεανού, θάλασσας, λίμνης ή ποταμού  και δεν σκεπάζεται από αυτήν κατά τη διάρκεια της πλημμυρίδος. Αυτά στην εποχή της παγκοσμιοποίησης των κεφαλαίων.

Μικρά νησιά  αυτά με μικρή επιφάνεια ξηράς, μεγάλα νησιά αυτά με μεγάλη επιφάνεια ξηράς. Κυρτά κήτη που πλέουν πάνω στα αφρισμένα κύματα.

Αναρίθμητους  αιώνες συνυπάρχει η  μεγάλη θάλασσα με χιλιάδες μικρά αποτμήματα ξηράς κατεσπαρμένα εδώ και εκεί. Αλλού μεγάλα μοναχικά κομμάτια ξηράς, αλλού πολλά- πολλά μικρά το ένα δίπλα στο άλλο.

Αλλά αυτά είναι τα νησιά. Τα νησιά των ανέμων, τα νησιά των αφρισμένων κυμάτων, τα νησιά των αμμοθινών, τα νησιά των ηφαιστείων, τα νησιά της μεγάλης γαίας.

Η φέρουσά τους όμως ικανότητα  ως οικοσυστημάτων  πρώτον αλλά και ως ανθρωπογενών συστημάτων που εν τω μεταξύ έχουν αναπτυχθεί επ' αυτών,  τι είναι ;

Κατά  τη σημερινή κατάσταση των πραγμάτων, σύμφωνα με την δι- επιστημονική θεωρία, τη νομική κανονικότητα, τις αποφάσεις διεθνών και ημεδαπών δικαστηρίων, ως φέρουσα ικανότητα ενό ς νησιού, ορίζεται ο αριθμός των ειδών ή μονάδων είδους που μπορούν να συντηρηθούν επ' άπειρον από ένα οικοσύστημα ( νησί )  ή  ανθρωπογενές σύστημα (νησιώτικο οικισμό) χωρίς την υποβάθμισή του.  

Ο ορισμός  αυτός  και η αξιακή του φόρτιση είναι σαφέστατη.

Η ανθρώπινη παρέμβαση, ζωή, ανάπτυξη σε ένα νησί διεξάγεται και στηρίζεται από ένα πλέγμα δεδομένων φυσικών πόρων ( οικοσύστημα ) . Αυτοί  οι πόροι  έχουν πάντοτε ένα όριο. Λόγω της εγγενούς προσαρμοστικότητας  των ανθρωπογενών και οικολογικών συστημάτων  είναι δυνατή κατ΄αρχήν η συνεξέλιξή τους. Όταν όμως τα όρια αυτά  παραβιαστούν τότε αρχίζει η αποσταθεροποίηση  και εντροπία πρώτον του οικοσυστήματος για να ακολουθήσει μοιραία και η αποσταθεροποίηση και κατάρρευση, σταδιακή ή απότομη του ανθρωπογενούς συστήματος που εδράζεται επ΄αυτού.

Είναι πλέον γενικά παραδεκτό, ότι λόγω της νησιωτικότητας, ήτοι της  απομονώσεως των τμημάτων ξηράς μεταξύ  τoυς, τα οικοσυστήματα των νησιών και ιδιαίτερα των μικρών νησιών -σαν μικρά νησιά θεωρούνται όλα σχεδόν τα νησιά της Ελλάδας, πλήν Κρήτης και Εύβοιας-  συγκαταλέγονται στα  ευαίσθητα και ευπαθή οικοσυστήματα, ήτοι στα οικοσυστήματα εκείνα που  εύκολα μπορεί να υποβαθμιστούν, να αποσταθεροποιηθούν και να καταρρεύσουν.

?ρα  η ανθρώπινη παρέμβαση σε αυτά τα νησια πρέπει πάντοτε να είναι προσεκτική, σχεδιασμένη και ήπια. Και τούτο για να μπορέσει να εξακολουθήσει η ανθρώπινη παρουσία σε αυτά. Γιατί τα νησιά σαν νησιά δεν πρόκειται δα να πάθουν και τίποτε. Αντί να τους ξύνουν την πλάτη τα βάρβαρα πολυώροφα κτίρια από μπετόν και σίδηρο, αντί να τους ζαλίζουν το κεφάλι τα θορυβώδη οχήματα και αντί να ακούνε στη διαπασών τόση ανθρώπινη ανοησία  και αντάρα, θα γαργαλιούνται στην κοιλιά τους από κάθε λογής μικρά σαυράκια, θα σκίζουν τον ουρανό τους σιωπηλά γεράκια και το μόνο ήχο που θα δέχονται θα είναι το θρόισμα των κρινολούλουδων στις αμμοθίνες.


Βασικά στοιχεία της φέρουσας ικανότητας  ενός νησιώτικου οικοσυστήματος είναι το νερό, η ενέργεια, το έδαφος.

Νερό:

Σε αντίθεση με τα  στεριανά οικοσυστήματα που τροφοδοτούν τις ανάγκες τους σε νερό από υπέργειες ( ποτάμια, λίμνες )  και υπόγειες  πηγές,   όλα σχεδόν τα ελληνικά νησιά, εκτός των μεγάλων, αντλούν νερό  μόνον από υπόγεια αποθέματα. Υπόγεια αποθέματα που δημιουργήθηκαν σε χρόνους έξω από την ανθρώπινη κλίμακα, μετρήσιμους  μόνο σε μονάδες γεωλογικού χρόνου, κατασπαταλήθηκαν , κυριολεκτικά λεηλατήθηκαν μέσα σε 40 μόνον χρόνια!!!  Το πρότυπο της προσανατολισμένης αποκλειστικά στην αγορά αγροτικής καλλιέργειας που κυριάρχησε παγκόσμια αλλά και στην Ελλάδα τα τελευταία 40 χρόνια σχεδόν εξαφάνισε τα υδατικά αποθέματα των ελληνικών νησιών. Ήδη  οι αγρότες κτυπούν γεωτρήσεις σε βάθη κάτω από τον υδατικό ορίζοντα των νησιών και αντλούν νερό υφάλμυρο. Ήδη το θαλασσινό νερό εισρέει στις υδατικές λεκάνες των νησιών και πλέον είναι ζήτημα χρόνου η αμετάκλητη υφαλμύρωση των νησιωτικών υδατικών αποθεμάτων.

Ο μαζικός καλοκαιρινός τουρισμός επιτείνει τα αδιέξοδα στο ζήτημα του νερού.

Και  μόνον το ζήτημα του νερού στα νησιά θα έπρεπε ήδη να έχει θέσει τέλος στο σημερινό μοντέλο ζωής και ανάπτυξης σε αυτά.

Όμως αντί  γι' αυτό παρακολουθούμε έκπληκτοι την εξακολούθηση και εντατικοποίηση  των εφαρμοζομένων πρακτικών.

Αντί για στροφή στις παραδοσιακές άνυδρες καλλιέργειες του κριθαριού, του αμπελιού, της ελιάς, βλέπουμε γιγάντωση των καλλιεργειών της ντομάτας, της πατάτας, των κηπευτικών. Η απορία από τους κάθε λογής αρμοδίους και αναρμοδίους κάθε φορά  είναι δεδομένη. Αφού η αγορά ζητά, δίνει τιμή για την ντομάτα και τα κηπευτικά πώς είναι δυνατόν να αναπτυχθεί η καλλιέργεια του αμπελιού όταν το  σταφύλι ή το κρασί, βγάζουν δεν βγάζουν τα έξοδά τους ;

Η  απάντηση όμως είναι σαφής. Αλλωστε είναι και η μόνη δυνατή με δεδομένους τους υδατικούς πόρους του κάθε νησιού. Δίνει δεν δίνει τιμή η αγορά σε υδροβόρες καλλιέργειες αυτές πρέπει να μειωθούν δραστικά γιατί δεν υπάρχει άλλο νερό.

Αντί για στροφή σε εναλλακτικό, περιηγητικό τουρισμό  βλέπουμε γιγάντωση του φαινόμενου του μαζικού τουρισμού ο οποίος για να υπάρξει χρειάζεται τεράστιες ποσότητες νερού ετησίως. Η απορία από τους κάθε λογής αρμόδιους και αναρμόδιους κάθε φορά είναι ομοίως δεδομένη. Ο μαζικός τουρισμός  φέρνει εισόδημα στις  νησιώτικες κοινωνίες, πώς θα σταθεί ο πληθυσμός στα νησιά  χωρίς εισόδημα  από τον τουρισμό ; 

Η απαντηση όμως είναι σαφής. Ο μαζικός υδροβόρος τουρισμός πρέπει να μειωθεί δραστικά γιατί δεν υπάρχει άλλο νερό. Διαφορετικά η πλήρης κατάρρευση της νησιώτικης οικονομίας είναι αναπόφευκτη. Με μικρότερο εισόδημα ζείς, χωρίς νερό δεν αντέχεις πάνω από δύο ημέρες.

Κάποιοι  βλέπουν στα εργοστάσια της αφαλάτωσης, δηλαδή της παραγωγής πόσιμου νερού από τη θάλασσα, τη λύση για τα υπαρκτά πλέον υδατικά αδιέξοδα των μικρών ελληνικών νησιών.Όμως η λύση αυτή, όπως βλέπουμε από την πρακτική της εφαρμογή μέχρι σήμερα,  είναι επίσης αδιέξοδη, "γιατριά στον άρρωστο, ώσπου να βγεί η ψυχή του" Πρώτον το παραγόμενο από την αφαλάτωση νερό δεν είναι πόσιμο και η τυχόν πόση του δημιουργεί αναπόφευκτα σοβαρά προβλήματα στην ανθρώπινη υγεία. Δεύτερον δεν είναι κατάλληλο για ύδρευση των καλλιεργειών. Τρίτον μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για λόγους ατομικής ή δημόσιας υγιεινής και αυτό βέβαια με ποιοτικούς όρους χαμηλοτάτους. Τέταρτο η παραγωγή του  εξαρτάται αποκλειστικά από την ύπαρξη διαθέσιμης ηλεκτρικής ενέργειας και είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρα, άρα πλήττει την φέρουσα ικανότητα σε ενέργεια του νησιώτικου οικοσυστήματος.
 
Τι μπορεί λοιπόν να γίνει με το ζήτημα του νερού στα μικρά ελληνικά νησιά;

Δυστυχώς  ή ευτυχώς η απάντηση είναι μόνη και μία: Αστικές, αγροτικές, τουριστικές δραστηριότητες με κύριο χαρακτηριστικό τις μικρές απαιτήσεις τους σε νερό. Διατήρηση των αγροτικών αναβαθμών στα ορεινά και με κλίσεις εδάφη ώστε να εμπλουτίζεται ο υδροφόρος ορίζοντας από τα βρόχινα νερά. Επαναφορά και αξιοποίηση των παραδοσιακών τρόπων αποθήκευσης βρόχινου νερού για  αστική  χρήση.Οικονομικά  κίνητρα στις  οικοδομικές άδειες για την πρόβλεψη χώρων αποθήκευσης βρόχινου νερού. ?μεση κατάρτιση μητρώου γεωτρήσεων σε κάθε νησί και επιστημονική καταμέτρηση των υδατικών αποθεμάτων τους.

Δυστυχώς  λίγοι αντιλαμβάνονται πόσο επείγον είναι το ζήτημα του νερού για τα σημερινά νησιώτικα οικοσυστήματα. Όλοι βλέπουν τις νταλίκες που ξεφορτώνουν εκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια με πόσιμο νερό στα λιμάνια των νησιών, καλοκαίρι αλλά και χειμώνα, και ουδείς συγκινείται. Το σύστημα είναι πλέον τόσο εύθραυστο ώστε η παραμικρή μη ευνοική συγκυρία   (π.χ πόλεμος), που θα δημιουργούσε προβλήματα στις θαλάσσιες συγκοινωνίες, αναπόφευκτα θα οδηγήσει χιλιάδες νησιώτες όχι πλέον στον δι' ασιτίας θάνατο ( βλέπε περίπτωση Ερμούπολης στην Κατοχή) αλλά στη φυσική εξόντωση από την έλλειψη πόσιμου νερού.    


Ενέργεια:

Οι  νησιώτικοι ενεργειακοί  πόροι   είναι  εκ της φύσεώς τους πεπερασμένοι. Όμως η σύγχρονη τεχνολογία στον τομέα αυτό δίνει αρκετές λύσεις  που μπορούν να υποστηρίξουν την αύξηση της παραγωγής  ηλεκτρικής ενέργειας σε κάθε νησί. Πετρελαιομηχανές ( σύστημα που εφαρμόζεται σήμερα σχεδόν κατ' αποκλειστικότητα από τη ΔΕΗ ), ανεμογεννήτριες, φωτοβολταικά  συστήματα.

Εκείνο που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι το σημερινό μοντέλο οικονομικής αλλά και κοινωνικής ανάπτυξης των ελληνικών νησιών  απαιτεί όλο  και περισσότερη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Ο δε κύριος τομέας ζήτησης και κατανάλωσης ενέργειας εντοπίζεται στην χωρίς καμία φρόνηση, άμετρη υιοθέτηση αστικών τρόπων ζωής, στην παράλογη επέκταση πόλεων και οικισμών και στην εξυπηρέτηση του μαζικού, βιομηχανοποιημένου τουρισμού. Ως επόμενο οι τοπικοί σταθμοί της ΔΕΗ δεν επαρκούν, σχεδιάζονται και  γίνονται θηριώδεις επεκτάσεις τους και κυρίως ζητείται μετ' επιτάσεως από τις ίδιες τις νησιώτικες κοινωνίες και ιδίως  από τις κοινωνικές ομάδες που ωφελούνται από το είδος αυτό της ανάπτυξης, η σύνδεση των νησιών με το εθνικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ.

?ραγε  πόση  εισαγωγή ενέργειας μπορεί να σηκώσει ένα νησί  χωρίς να κινδυνεύσει  με κατάρρευση ή φέρουσα ικανότητά του, ως προς την υποστήριξη των ανθρωπογενών συστημάτων που έχουν αναπτυχθεί πάνω σε αυτό ;

Εκ πρώτης όψεως μπορεί να δοθεί η εξής απάντηση: Όσο περισσότερη ενέργεια είναι δυνατό να παραχθεί από ένα νησί ή όσο περισσότερη ενέργεια μπορεί να εισαχθεί από υπερπόντια σύνδεση σε αυτό, τόσο περισσότερο μπορούν να μεγεθυνθούν ή αναπτυχθούν τα ανθρωπογενή συστήματά του. Με άλλα λόγια: Το όριο της μεγέθυνσης που τίθεται από το πεπερασμένο των νησιωτικών ενεργειακών πόρων μπορεί να αρθεί, ακόμη και παντελώς, αν εισαχθεί ενέργεια από υπερπόντια σύνδεση. Ή ακόμη και με άλλα λόγια: Δώσε μου  πόλη ( Αθήνα εν προκειμένω) ενέργεια και εγώ  (το νησί) θα γενώ πολύ ανώτερο σου... Ή ακόμη και με άλλα  λόγια: "Δώσε και μένα μπάρμπα"...
?ρα  η φέρουσα ικανότητα του νησιού μπορεί να αυξηθεί κατά το δοκούν.

Η ανωτέρω όμως απάντηση είναι φανερό ότι δεν μπορεί να ευσταθήσει παρά μόνον  ως  οικτρά πλάνη, καθ' ότι:

Τυχόν αύξηση  ενός στοιχείου της φέρουσας ικανότητας του νησιού δεν προκαλεί αυτόματη αύξηση και των λοιπών της στοιχείων. Το αντίθετο συμβαίνει. Τυχόν μονομερής αύξηση ενός πόρου συνήθως οδηγεί στην κατάρρευση της φέρουσας ικανότητας. Στη μετατροπή της από φέρουσα σε θνήσκουσα ικανότητα.

Για παράδειγμα: Στη νήσο Σίφνο εισάγεται απεριορίστως ηλεκτρικό ρεύμα. Αν μεγεθυνθεί αναλόγως και το ανθρωπογενές σύστημα τότε το υποστηρίζον οικοσύστημα θα καταρρεύσει αναπόφευκτα από την έλλειψη υδατικών αποθεμάτων που είναι πεπερασμένα. Βέβαια ως προς την εξαφάνιση άλλων μερικών συστημάτων του νησιού, πέραν του ανθρωπογενούς, ούτε λόγος να γίνεται, καθ' ότι η απεριόριστη επέκταση του τελευταίου είναι γνωστό τοις πάσι πως καταβροχθίζει περιοχές NATURA, προστατευτέα είδη αρπακτικών, είδη θάμνων και αρωματικών φυτών , κτλ, κτλ, κτλ.


Είναι γνωστό ότι το ΣτΕ με συνεχείς αποφάσεις του έχει απαγορεύσει τη σύνδεση των νησιών με το ηλεκτρικό δίκτυο παραγωγής της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η κύρια αιτιολογία των αποφάσεων αυτών είναι ότι τα ευπαθή οικοσυστήματα των μικρών νησιών  δεν επιδέχονται σύνδεση τους με δίκτυα υψηλής τάσεως καθ ότι τέτοια δίκτυα πλήττουν ανεπανόρθωτα  τη βιωσιμότητα των νησιών ως ιδιαίτερων και αυτοτελών οικοσυστημάτων. Με τις ως άνω αποφάσεις δεν επιτεύχθηκε τελικά η τότε ( 2000 ) επιδιωκόμενη σύνδεση των Κυκλάδων με το εθνικό ενεργειακό δίκτυο.

Όμως εντελώς πρόσφατα και με αφορμή την εγκατάσταση ανεμογεννητριών στα νησιά  το όλο ζήτημα έχει επανέλθει στο προσκήνιο. Τα τεράστια  ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα που οργανώνονται στο χώρο παραγωγής ενέργειας  με ανεμογεννήτριες, επιδιώκουν και μάλιστα με δημόσια δαπάνη τη σύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Πολλά δισεκατομμύρια ευρώ σχεδιάζεται να αντληθούν από τη δημόσια φορολογία ώστε να επιτευχθεί η υποβρύχια αυτή σύνδεση. Η ΔΕΗ  προβάλλει το οικονομικό της όφελος από τη μείωση παραγωγής των πετραιλαικών ηλεκτρικών σταθμών των νησιών, καθότι πουλάει στους νησιώτες φθηνότερα από όσο παράγει  (έτσι τουλάχιστον ισχυρίζεται χωρίς όμως να το έχει αποδείξει με ισχυρά τεκμήρια). Οι κάθε λογής κυβερνητικοί,  διισχυρίζονται ότι οι διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας στην κατεύθυνση παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ορισμένου ποσοστού (20%)  από ανανεωσιμες πηγές μέχρι το 2020, επιβάλλουν την κατασκευή εργοστασίων αιολικών σταθμών παραγωγής στα νησιά ( όπου αφθονεί η πρώτη ύλη ) και ως εκ τούτου την αναπόφευκτη πόντιση των υποβρύχιων καλωδίων ( εδώ βέβαια οφείλει να εξηγήσει η κάθε κυβέρνηση  πώς προκύπτει η κατανομή του τεράστιου οικονομικού βάρους κατασκευής των υποβρυχίων καλωδίων ως αποκλειστικά δημοσίων έργων ενώ η χρήση τους πρόκειται να γίνεται κυρίως από ιδιώτες).

Πλέον η φέρουσα ικανότητα των νησιών δεν απειλείται μόνον  από την εισαγωγή ενέργειας από την ηπειρωτική χώρα αλλά και από την κατασκευή και εγκατάσταση τεράστιων εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με ανεμογεννήτριες (δραστηριότητα που στα μικρά νησιά θα έπρεπε να επιτρέπεται αποκλειστικά και μόνον για τοπική  νησιωτική χρήση).


Έδαφος:

Το  έδαφος  ενός νησιού  είναι  προφανώς πεπερασμένο. Ως εκ τούτου είναι πεπερασμένος ο διατροφικός πόρος για την στήριξη της φέρουσας ικανότητάς τους. Μέχρι τον καιρό της παγκόσμιας κυριαρχίας των κεφαλαίων  αυτός ο πόρος ήταν εντελώς clausus και ως εκ τούτου ο κύριος καθοριστικός παράγοντας της φέρουσας ικανότητας τους.
 
Με τη μεγάλη ανάπτυξη των θαλάσσιων συγκοινωνιών, που στην Ελλάδα έγινε αισθητή, κυρίως μετά την εισαγωγή των Ferry - Boats, η φέρουσα ικανότητα των νησιών ενισχύθηκε στον τομέα αυτό, με την εισαγωγή στο νησί ειδών διατροφής, από άλλα νησιά και κυρίως από την ηπειρωτική χώρα.

Ως αποτέλεσμα μιας τέτοιας κατάστασης υπήρξε η εγκατάλειψη και οριστική απώλεια γεωργικής γης στα νησιά που ήδη έχει μετατραπεί σε βοσκοτόπους ή  επιτυχέστερον ειπείν  σε   οικοπεδότοπους. Αυτό συνεπάγεται την απώλεια υδατικών πόρων αφού το βρόχινο νερό δεν συγκρατείται ώστε να απορροφηθεί στις υδατικές λεκάνες και βεβαίως την υποβάθμιση της βιοποικιλότητας. Η πολύτιμη  γεωργική γή των νησιών  όπου δεν έχει αλλάξει μορφή καλλιέργειας, μεταμορφώνεται σε άξενη, σκληρή  γη.

Περαιτέρω η υποβάθμιση των γεωργικών εδαφών από την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων και χημικών λιπασμάτων είναι γεγονός, όπως γεγονός είναι η απώλεια γήινου χώματος από βροχές που "ξεπλένουν" τις ήδη εγκαταλειμένες ορεινές περιοχές.

Για πόσο άραγε ακόμη  η εισαγωγή ειδών διατροφής μπορεί να μεγενθύνει το όριο της φέρουσας ικανότητας ενος νησιού;

Τι αλυσιδωτές επιπλοκές έχει η εισαγωγή αυτή, π.χ στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων των νησιών ;   

Τι άραγε πρόκειται να συμβεί στην περίπτωση διακοπής ή διαταραχής των θαλάσσιων συγκοινωνιών;

Όμως η έννοια της φέρουσας ικανότητας δεν έχει εφαρμογή και αξιακή φόρτιση μόνο στην περίπτωση του νησιώτικου οικοσυστήματος. Έχει επίσης εφαρμογή στα επί μέρους ανθρωπογενή συστήματα των νησιών και ιδίως στους  οικισμούς και τα σύνολα των οικισμών που  υπάρχουν στα νησιά ως αποτέλεσμα χιλιετιών ανθρώπινης εργασίας και επινοητικότητας σε αυτούς.

Είναι φανερό  ότι  οι παραδοσιακοί οικισμοί των ελληνικών νησιών, που στο σύνολό τους μάλιστα έχουν κηρυχθεί νομικά ως διατηρητέοι, μπορούν να "αντέξουν" περιορισμένο αριθμό ανθρώπινου πληθυσμού αλλά και ικανοποίησης ανθρώπινων αναγκών.

Ως αποτέλεσμα της άφρονης εισαγωγής και απόλυτης κυριαρχίας ενός τρόπου ζωής προσαρμοσμένου απολύτως στις ανάγκες ανάπτυξης και  κερδοφορίας των παγκόσμιων πλέον κεφαλαίων στα ελληνικά νησιά αλλά και ενός τύπου μαζικού βιομηχανοποιημένου τουρισμού  οι παραδοσιακοί οικισμοί, όπου δεν εγκαταλείπονται από τους ίδιους τους κατοίκους τους, έχουν μετατραπεί σε χώρους μαζικής εστίασης και "ψυχαγωγίας" σε πλήρη καταστρατήγηση της φέρουσας ικανότητάς τους.

Ως παραδοσιακός, διατηρητέος οικισμός ασφαλώς νοείται το οικιστικό εκείνο σύνολο που μπορεί να διατηρηθεί όχι μόνο μορφικά αλλά και λειτουργικά, ως προς τα οδικά και άλλα δίκτυά του και ως προς τον καθορισμό των χρήσεων του οικισμένου χώρου. 

Λόγω  της μικρής  χρονικής διάρκειας στην οποία έχουν συμβεί όλα τα πιο πάνω  στα ελληνικά νησιά, 1960 - 2000, είναι ευνόητο ότι ουδόλως έχουν κατανοηθεί όχι μόνο οι μέλλουσες αλλά άμεσες συνέπειές  τους, αλλά ούτε καν οι τρέχουσες δραματικές συνέπειες. Ούτε λόγος βέβαια να γίνεται για τις απώτερες συνέπειες.

Η φέρουσα ικανότητα των  ελληνικών νησιώτικων οικοσυστημάτων στο σύνολό τους έχει πληγεί καίρια. Η ενίσχυση και ενδυνάμωση στοιχείων της φέρουσας ικανότητάς τους, με εξωτερικές παρεμβάσεις, έχει δημιουργήσει τεράστιες ανισορροπίες, πολύ δύσκολα διορθούμενες. Φαίνεται πως το νερό είναι το πρώτο στοιχείο που θα οδηγήσει την φέρουσα ικανότητα των νησιών σε σταδιακή ή και απότομη κατάρρευση. Όσο για την εντεινόμενη εξάρτηση της φέρουσας ικανότητας από τις ηπειρωτικές ενισχύσεις   είναι εύλογο το πόσο έχει καταστήσει αυτήν έτοιμη προς κατάρρευση, από τυχόν κοινωνικά πλέον αίτια ( πόλεμοι, παγκόσμιες οικονομικές αναταραχές ) που θα επηρέαζαν άμεσα την τακτική διεξαγωγή των θαλασσίων επικοινωνιών.

Οι  νησιώτικες κοινωνίες μοιάζουν εντελώς αμήχανες μπροστά στις δραματικές αλλαγές που ήδη συμβαίνουν. Οι  κοινωνικές δυνάμεις που ωφελούνται άμεσα από τον σημερινό τρόπο οικονομικής ανάπτυξης και μεγέθυνσης δημαγωγούν προς το παρόν αποτελεσματικά. Το μόνο που είναι ικανό για την ανατροπή της υφιστάμενης κατάστασης ήτοι η διαμόρφωση κοινωνικής συνείδησης ας ελπίσουμε ότι δεν θα συμβεί μόνον με την επέλευση των  καταστροφικών συνεπειών  της σημερινής κατάστασης. Γιατί τότε ίσως να είναι πολύ αργά...



17ο Τεύχος



Το άρθρο αυτό προέρχεται από eyploia.aigaio-net.gr
old.eyploia.gr

Το URL της ιστορίας αυτής είναι ο εξής
old.eyploia.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=1305