του Τέου Ρόμβου

Ήταν η περίοδος της κοσμογονίας, πολύ πριν εμφανιστεί ο άνθρωπος και κάθε σύστημα μέτρησης, κι όλα νοούνταν με τον κοσμικό χρόνο κι όσα τότε έγιναν ακόμη τα συλλογάται και τα μνημονεύει του ανθρώπου ο λόγος. Οι αόρατες δυνάμεις του κόσμου εμφανίστηκαν και έθεσαν την ύλη σε κίνηση. Η Πανθάλασσα γέμισε πράσινες δίνες και η στεριά σκοτείνιασε, ένα υπόκωφο βουητό ανέβηκε από τα τάρταρα, μια υποχθόνια φωτιά πάσχιζε ν' ανοίξει ρωγμές στο βυθό για να ξεχυθεί, αέρας δυνατός σφύριζε, στριφογύριζε τη θάλασσα που φουρτούνιαζε μέσα σ’ ένα πανδαιμόνιο, φουσκάλες ανέβαιναν κι έσκαζαν εκλύοντας δηλητήρια κι αναθυμιάσεις θειαφιού, που άρπαζαν φωτιά από τα αστροπελέκια που χάραζαν τον ουρανό, κι ο ανεμοστρόβιλος λαμπάδιαζε και σκόρπαγε τις φλόγες σ’ ολάκερο το πέλαγος. Η πρωτοήπειρος σείστηκε συθέμελα και από σκισμές του εδάφους βγήκαν φωτιές, κουρνιαχτός υψωνόταν στον αέρα, λιθάρια πελώρια σάλευαν και ξεκόλλαγαν από τις πλαγιές των βουνών και κατρακυλώντας παράσερναν τα πάντα στο διάβα τους, πίδακες καυτού νερού ανάβλυζαν κι απ’ τις αεροπηγές αναδυόταν μπόχα από θειάφι, υδρόθειο, διοξείδιο, ενώ όγκοι χώματος τινάζονταν ψηλά και πάλι έπεφταν κι αυτό συνεχιζόταν άχρονα.

Η Αιγηίς χώρα διασπάστηκε, κατακερματίστηκε, μεταλλασσόμενη πότε σε στερεά γη και πότε σε ρηχή θάλασσα, ώσπου γίνηκε κομμάτια και από το νερό αναδύθηκαν τα νησιά, και η θάλασσα τα περικύκλωσε και τα σκέπασε με ορμή, παρασύροντας  δέντρα και φυτά και καταπίνοντας όλους τους ζωντανούς οργανισμούς, τα μαλάκια, τα κοράλλια, ενώ φούσκωνε ξανά και από τα βάθη ξέρναγε βράχους πάνω στη στεριά. Βουνά ολόκληρα φλέγονταν και από τους κρατήρες η πύρινη λάβα εξακοντίζονταν στα ύψη μαζί με βράχια πελώρια, κι όλα τα πετρώματα έλιωναν, αναμιγνύονταν με τα ποτάμια της λάβας που χοχλάκιαζε και κυλούσε ασταμάτητα μέσα στη θάλασσα που φουρτούνιαζε και πάφλαζε, και ξεσήκωνε παλιρροϊκά κύματα που αποσύρονταν κι επέστρεφαν ορμητικά, κύκλωναν γρήγορα το βουνό και το σκέπαζαν, και τα νερά ανέβαιναν στα χείλη της φλεγόμενης αβύσσου κι έπεφταν μέσα και το ηφαίστειο άφριζε, τσιτσίριζε, ώσπου τέλος η φωτιά έσβησε. Καπνιά ανέβηκε από τα βάθη, τέφρα σκέπασε τα πάντα, ποτάμια κίσσηρης ξεχύθηκαν στο πέλαγος κι η θάλασσα άσπρισε. Κι όταν σταμάτησαν οι δονήσεις, απλώθηκε μια ησυχία και μια άπνοια πνιγηρή. Ο αέρας κόπασε και η θάλασσα κάλμαρε. Το υποχθόνιο πυρ απορρόφησε όλες τις θαλασσινές αύρες κι ακολούθησε ηρεμία.
Τα χείλη του σβησμένου ηφαιστείου έγιναν νησί και ο κρατήρας του η Μέσα Θάλασσα. Ένα ξεκοιλιασμένο κουφάρι στεριάς που έκτοτε ταξιδεύει στη θάλασσα του Αιγαίου με τα σπλάχνα ανοιγμένα, πολύχρωμα, ένας δοξασμός της γης.
Στις αρχαίες στοές των ορυχείων, στις κατακόμβες των πρωτοχριστιανών, στις  γεωτρήσεις των σημερινών χρυσοθηρών (*), στις αμέτρητες κοιλότητες, εσοχές και σπηλιές, και σ’ εκείνην που βρέθηκε το ακέφαλο άγαλμα της Αφροδίτης, στα χώματα του νησιού διαδοχικές στρώσεις με χρώματα, συμπλέγματα  ηφαιστειακών και ιζηματογενών  πετρωμάτων, πίνακες ζωγραφικής απλωμένοι πάνω στη λευκή «Μηλιάδα γη» που υπήρξε η προσφιλής πρώτη ύλη για τους ζωγράφους, πάνω στις προσμείξεις του οξείδιου του μαγγανίου με τα ερυθρά και τα τεφρά πετρώματα διακρίνονται οι τοιχογραφίες της προϊστορικής Φυλακωπής, βγαλμένες κατευθείαν από τα πυρωμένα σπλάχνα της Γης, πάνω στα θειοστρώματα με το έντονο κίτρινο χρώμα λεμονιού και τις χρυσοκίτρινες, κυανόχρωμες αποχρώσεις οι νωπογραφίες της Θήρας. Στις βαθυκόκκινες πτυχώσεις του εδάφους οι ζωγραφισμένες αίθουσες των ανακτόρων της Κνωσού και της Φαιστού.
Όλα έχουν τη σημασία τους, το τρίψιμο των πετρωμάτων μέχρι να γίνουν σκόνη, χρώμα, η μίξη της πρώτης ύλης, ο τρόπος που ο ζωγράφος χειρίζεται το χρωστήρα του, η πνοή, το πάθος, η συγκίνηση, το άγγιγμα, η απόθεση του χρώματος, οι ανάερες πινελιές, η ποσότητα του χρώματος, το μέτρημα στο σχέδιο, η δυναμική της σύνθεσης, η επιτυχής απόδοση της προοπτικής και της συμμετρίας.
Πάνω στα ηφαιστειογενή πετρώματα και στη φαιοπορτοκαλόχρωμη άργιλο το εξαίρετο έργο του Πολύγνωτου με τα τέσσερα βασικά χρώματα, το δηλητηριώδες λευκό του μολύβδου, κίτρινη ώχρα,  χοντροκόκκινο και μαύρο.
Το στενό πέρασμα ανάμεσα στη Μήλο και στην Κίμωλο είναι γεμάτο ξέρες και το αντιμάμαλο που δημιουργείται από τα ρεύματα προκαλεί μεγάλες κυματώσεις που σκάζουν πάνω στα βράχια και στις σχιστολιθικές πτυχώσεις, στις σκιάσεις και τα ερυθρά δημιουργήματα του σκιαγράφου Απολλόδωρου. Φως και σκοτάδι, πάνω στους αερόλιθους συμπλέγματα έφηβων σωμάτων του Ευφρόνιου από οξείδιο του σιδήρου.
Στο Κλέφτικο με τους πελώριους ασύμμετρους ογκόλιθους που ξεπροβάλλουν μέσα από τα καταγάλανα νερά, πρόσωπα ζωγραφισμένα στις πέτρες, τα γαιώδη χώματα ανακατεμένα με κερήθρα μέλισσας, κόκκινο του καδμίου, κόκκινο του μαγγανίου αραιωμένα στο θανατηφόρο λευκό του μολύβδου, ώστε να αποδοθεί το χρώμα της σάρκας. Το μαύρο του οξείδιoυ του μαγγανίου για τα μαλλιά και το ιώδες για τα χαρακτηριστικά των αινιγματικών προσώπων που ατενίζουν πέρα από το Μυρτώο πέλαγος, στην Αίγυπτο, στην έρημο Φαγιούμ και ακόμη πιο πέρα από τη ζωή και το θάνατο.
Τα γήινα χρώματα και οι αυγοτέμπερες του Μανουήλ Πανσέληνου με τις ζωντανές  μορφές των αγίων φωτισμένες άνωθεν αποπνέουν πνευματικότητα και τοξικότητα. Στα ρούχα τους πινελιές κίτρινης ώχρας για χρυσό, βαθυκόκκινες ανταύγειες με μωβ αποχρώσεις από τη δηλητηριώδη πορφύρα που ξεβράζει η θάλασσα, κόκκινα φανταχτερά μπιχλιμπίδια από τριμμένο αλιζάρι.
Ο Μπελίνι ανακατεύει τις χρωστικές σκόνες με λέκιθο και τις δουλεύει με χρωστήρα από τρίχες αλόγου ή εφηβαίου γυναίκας. Στο Σαρακίνικο, στα παλιά λημέρια των πειρατών, πάνω στους λευκούς χωματόβραχους και τους ηφαιστειακούς σχηματισμούς που γλύφει το θαλάσσιο κύμα, η «Παρθένος των βράχων» του Λεονάρντο καθισμένη φθείρεται από την αρμύρα, τα χρώματά της θαμπώνουν, τρίβονται, ξεκολλάνε.
Και την ώρα της καταιγίδας, ο Γκρέκο χρωματίζει τον ουρανό με τοξικό μπλε του κοβαλτίου, τα σύννεφα με λευκό του τιτανίου για να αποδοθούν οι τόνοι και οι σκιές, ενώ χρησιμοποιεί μπλε του μαγγανίου, επικίνδυνο στην εισπνοή, για τις αποχρώσεις της γης που ποικίλουν από το γκριζωπό μπλε ως το καθαρό ζαφειρένιο χρώμα. Το ανοιχτό κίτρινο των κήπων είναι ιδιαίτερα τοξικό καθώς και το πράσινο των δέντρων, που περιέχει υποξείδιο του χαλκού αλλά δίνει μια σειρά από πράσινα, όπως και το οξείδιο του χρωμίου, καρκινογόνος μεν χρωστική, εξαιρετικό όμως για τους πράσινους τόνους.
Μέσα στη Σμαραγδένια Σπηλιά, ξαπλωμένο με μιαν απίστευτη αρμονία κυματισμού πάνω σε σταλακτίτες και άλλες εδαφικές εξάρσεις το γυμνό κορμί της Μάγια, μίγμα λευκού του ψευδαργύρου με ερεθιστικό κόκκινο της σκουριάς. Όρμοι, θαλασσινές σπηλιές, νησάκια, βράχοι. Μεγαλειώδεις παραστάσεις με πρόσωπα δραματοποιημένα από τον «Νταβίντ των αβράκωτων».
Και το μαγγάνιο προσέφερε στο Γιάννη Τσαρούχη τη γκάμα από το φωτεινό πορφυρό ως το σκούρο πορφυρωπό καφετί για να αποτυπώσει τα στίγματα της ράχης της κόκκινης οχιάς.
Και όταν το κατακαλόκαιρο θα λάμψει εκθαμβωτικά ο ήλιος και η ζέστη θα γίνει αφόρητη, θα μπουν οι τελευταίες πινελιές από το κόμμι των σχίνων και των ακακιών που θα τρέξει πάνω στο χωματόχρωμα και θα  δημιουργήσει μια προστατευτική κρούστα, για να θεωρηθεί το έργο τελειωμένο…
(*) Χρυσοθήρες που δραστηριοποιούνται στη νήσο Μήλο: «ΜΙΔΑΣ», ROYAL GOLD INC., AEGEAN GOLD (πρώην GOLDMAX RESOURCES INC.) και Α.Ε.Ε. ΑΡΓΥΡΟΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ & ΒΑΡΥΤΙΝΗΣ.

(πηγή: ΓΑΛΕΡΑ)