Η υπόθεση του αιγιαλού και της παραλίας και γενικότερα των ακτών είναι μια πονεμένη ιστορία στην Ελλάδα των δεκαπέντε χιλιάδων χιλιομέτρων ακτογραμμής, που για το λόγο αυτό η χώρα μας θα έπρεπε να είχε ολοκληρωμένη πολιτική ακτών, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο αιγιαλός οριοθετείται από τη φύση (χειμέριο κύμα). Αντιθέτως, η παραλία είναι κοινωνικό προϊόν. Καθορίζεται κάθε φορά από την πολιτεία για το σκοπό που προαναφέρθηκε. Όμως αιγιαλός και παραλία πάνε πάντα μαζί. Δεν μπορεί να υπάρξει αιγιαλός χωρίς παραλία, που είναι ο αναγκαίος λειτουργικά κοινόχρηστος χώρος για την «απόλαυση» του περιβαλλοντικού και κοινωνικού αγαθού του αιγιαλού.

Ο αιγιαλός και η παραλία αποτελούν κατεξοχήν ευαίσθητα οικοσυστήματα, τα οποία χρήζουν αυξημένης προστασίας σύμφωνα με το άρθρο 24 του Συντάγματος αλλά και τους κανόνες του διεθνούς δικαίου –ακόμη και όταν δεν έχουν δεσμευτικό περιεχόμενο (όπως είναι λ.χ. η Διακήρυξη της Διεθνούς Διάσκεψης Barbados 1994 και το Πρόγραμμα Insula).

Στο νησί της Σάμου όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα έχει καταστεί «μόδα» η περίφραξη των ακτών, η κατασκευή κατοικιών και η ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στην παραλιακή ζώνη με σκοπό το «κοινωνικό» αυτό αγαθό να μετατραπεί σε ιδιωτικό. Έτσι παρουσιάζονται διαρκώς και περισσότεροι συμπολίτες μας που προβαίνουν σε περίφραξη αυτών ώστε σε πρώτη φάση να εμποδιστεί η διέλευση των πολιτών και σε δεύτερο στάδιο η αξιοποίησή τους προς «ίδιον όφελος», όπως στο Ποτοκάκι, στον Κάμπο Μαραθοκάμπου κ.λ.π. Οι δραστηριότητες αυτές συνήθως γίνονται χωρίς τις απαιτούμενες από τις αρμόδιες υπηρεσίες άδειες αλλά πολλές φορές καλύπτονται και με άδειες που εκδίδονται κατά παράβαση του ισχύοντος νομικού πλαισίου.

Ο Δήμος Μαραθοκάμπου με το με αρ. 1534/15.5.2003 έγγραφό του προς την Πολεοδομία Σάμου, την Εισαγγελία και τις άλλες εμπλεκόμενες υπηρεσίες είχε ζητήσει την εφαρμογή του Χωροταξικού στην παραλιακή ζώνη του Οικισμού Κάμπου, η οποία βρίσκεται εκτός των ορίων οικισμού και εντάσσεται στην περιοχή με στοιχείο Δ, δηλαδή περιοχή προστασίας παραλίας. Στην περιοχή αυτή επιτρέπεται μόνο η κατασκευή γηπέδων αθλοπαιδιών, η τοποθέτηση μόνιμων ή κινητών σκιαδίων και η φύτευση πρασίνου. Παρά ταύτα, από την πολεοδομία έχουν εκδοθεί σύμφωνα με το προαναφερόμενο έγγραφο, οικοδομικές άδειες για κατασκευές και διαμορφώσεις που βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με τα παραπάνω.

Με το έγγραφό της η Δημοτική Αρχή είχε ζητήσει τον συστηματικό έλεγχο των κατασκευών που βρίσκονται στην παραλιακή ζώνη και σε συνεργασία με την Κτηματική Υπηρεσία, την εφαρμογή των διατάξεων που αφορούν τον αιγιαλό και την παραλία και του χωροταξικού. Από τότε όμως δεν έχει γίνει ουσιαστικά τίποτε παρά τις διαρκείς οχλήσεις της σημερινής δημοτικής αρχής.

Στον Κάμπο Μαραθοκάμπου σήμερα επικρατεί γενικά ένα όργιο αυθαιρεσίας και κακογουστιάς. Η παραλία μπαζώνεται για να μετατραπεί σε χώρο στάθμευσης και τα αυθαίρετα επί της παραλίας δίνουν και παίρνουν χωρίς καμιά υπηρεσία να τολμά να επουλώσει αυτό το απόστημα.

Είναι προφανές ότι κάποιοι «φρενάρουν» τις υπηρεσίες. Ποιοι είναι αυτοί ; Κάποιοι που έχουν προφανώς την δυνατότητα να το κάνουν και ο νοών νοήτω…. Εξάλλου πολλοί επώνυμοι έχουν συμφέροντα στην περιοχή…..Εκτός και αν οι υπηρεσίες δεν λειτουργούν… Όμως πώς να το δεχτούμε αυτό όταν για τους «μικρούς» επιβάλλονται πρόστιμα ενώ για κάποιους άλλους….κάνουν πώς δεν καταλαβαίνουν ;

Ό,τι διαβάσαμε στον τοπικό τύπο πριν από μερικές μέρες, μας επιβεβαιώνει την άποψη αυτή που αποτελεί πλέον κοινή παραδοχή. Απετράπη λοιπόν, σύμφωνα με την ειδησεογραφία, από κατοίκους της περιοχής Κάμπου Μαραθοκάμπου η σφράγιση δύο καταστημάτων  στην παραλιακή ζώνη της περιοχής κλείνοντας την κυκλοφορία στον δρόμο για τέσσερις ώρες και χωρίς καμιά σύλληψη από μέρους της παρευρισκόμενης αστυνομίας. Ιδιοκτήτης του ενός καταστήματος είναι ο Εμμ. Κιλουκιώτης, πρώην Δήμαρχος, πολιτευόμενος στον χώρο του ΠΑΣΟΚ και οικονομικός παράγοντας της περιοχής.

Το γεγονός ότι έκλεισε ο δρόμος επί τέσσερις ώρες παρούσης της αστυνομίας και χωρίς καμία σύλληψη, το γεγονός ότι υπηρεσίες του Δήμου παρεμποδίστηκαν από τους ιδιοκτήτες από την σφράγιση των δύο καταστημάτων τους αν και υπήρχαν εκθέσεις αυτοψίας της Πολεοδομίας που αποδείκνυαν την ύπαρξη πολεοδομικών παραβάσεων, έγγραφα της Αστυνομίας που ζητούσαν την ανάκληση της άδειας λειτουργίας τους και  εντολή της Εισαγγελίας για την εφαρμογή των αποφάσεων, τα λέει όλα.

Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του η δημοτική κίνηση της πλειοψηφίας, «ο πολιτικός παραλογισμός νομιμοποιεί και στηρίζει την αυθαιρεσία και τον νόμο της ζούγκλας» στην περιοχή του Μαραθοκάμπου. Γαλάζια και πράσινα συμφέροντα φαίνεται να συναντώνται σε υπόγειες διαδρομές…Δικηγόρος των παραβατών στην υπόθεση, ο γαλάζιος επικεφαλής της Αντιπολίτευσης στο Νομαρχιακό Συμβούλιο. Ο κατά τα άλλα, πρώτος πολίτης του Δήμου για τέσσερα χρόνια κ. Κιλουκιώτης αποδεικνύεται μέσα από τα έγγραφα των υπηρεσιών (Πολεοδομία και Αστυνομία) ότι έχει προβεί σε πολεοδομικές παραβάσεις, εξασφαλίζοντας για χρόνια την ατιμωρησία της αυθαιρεσίας του και καταργώντας κάθε έννοια έννομης τάξης.

Εμείς απλά αναρωτιόμαστε αν υπάρχει Εισαγγελική Αρχή που θα τολμήσει να βάλει τα πράγματα στην θέση τους εφαρμόζοντας το νόμο και αναγκάζοντας τις υπηρεσίες να λειτουργήσουν για το δημόσιο καλό και σύμφωνα με το Σύνταγμα….με ίσους όρους προς κάθε κατεύθυνση..

Ο κύκλος της συνενοχής και της διαπλοκής δεν αφήνει την περιοχή να αποκτήσει αυτό που θα μπορούσε…δηλαδή υψηλού επιπέδου τουριστική ανάπτυξη. Βλέπετε η περιοχή αυτή «ελέγχεται» από λίγους και υψηλά ιστάμενους τόσο στην πολιτική όσο και στην κομματική ιεραρχία του τόπου και γι’ αυτό τον λόγο όλοι αυτοί απολαμβάνουν του «ασύλου» από τις κρατικές υπηρεσίες. Δίπλα τους προστρέχουν πολλοί οικονομικά και πολιτικά εξαρτώμενοι με την μορφή των διαμαρτυρομένων πολιτών μιας και οι κύριοι αυτοί αποτελούν και ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες της περιοχής.. Όσον αφορά τώρα την εφαρμογή του νόμου…αυτός υπάρχει μόνο για «να ταλαιπωρεί» τους αδύνατους και όχι τους έχοντες και κατέχοντες….

Δεν είναι επίσης κατανοητό γιατί μερίδα του τοπικού τύπου έσπευσε να κατακεραυνώσει την δημοτική αρχή Μαραθοκάμπου η οποία προσπάθησε να εφαρμόσει αυτό που το Σύνταγμα και οι νόμοι του κράτους επιτάσσουν, δηλαδή το αυτονόητο….. ή μήπως τα εν λόγω έντυπα και οι δημοσιογράφοι τους δεν λειτουργούν και τόσο ανιδιοτελώς και εξυπηρετούν χρόνια τώρα συγκεκριμένα συμφέροντα….λέμε μήπως…

Η εκτός σχεδίου ζώνη δεν προσφέρεται κατ’ αρχήν για δόμηση -σύμφωνα με το Σύνταγμα- αλλά μόνο για γεωργική εκμετάλλευση, κτηνοτροφία, δασοπονία και αναψυχή. Έτσι, όταν η πολιτεία καθορίζει χρήσεις και όρους δόμησης σε εκτός σχεδίου ή σε εκτός ορίων οικισμού περιοχές, πρέπει να έχει πάντα υπόψη της ότι αυτές δεν προορίζονται κατ’ αρχήν για οικιστική ανάπτυξη.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας βάζει «φρένο»  στην εκτός σχεδίου δόμηση, ιδίως σε περιοχές παραθαλάσσιες ή σε περιοχές που πρέπει να προστατευθούν για κάποιους λόγους (περιβαλλοντικούς, αγροτικούς, παραδοσιακούς κ.λπ.). Το ανώτατο δικαστήριο «μπλοκάρει» την οικιστική ανάπτυξη που γίνεται ακόμα και για την εξυπηρέτηση της τουριστικής ανάπτυξης, εφόσον δεν έχουν προηγηθεί ειδικές μελέτες από το κράτος, που να βεβαιώνουν ότι η συγκεκριμένη περιοχή («έχει τη φέρουσα ικανότητα») αντέχει τη δόμηση, χωρίς να θίγεται το περιβάλλον (φυσικό, πολιτιστικό, οικιστικό).

Στον βωμό της εφήμερης και απρογραμμάτιστης τουριστικής ανάπτυξης, η ίδια η πολιτεία όπου χορήγησε άδειες στις παραπάνω και όχι μόνο περιοχές, δεν τήρησε κανέναν από τους όρους και τις προϋποθέσεις που είχε θέσει στον εαυτό της με νόμους και υπουργικές αποφάσεις, για να προστατευθούν -μεταξύ άλλων- αγροτικές καλλιέργειες, το αγροτικό τοπίο, οι χαρακτηριστικοί ελαιώνες. Έτσι, επέτρεψε την δόμηση σε περιοχές όπου η γη θεωρείται υψηλής παραγωγικότητος, όπως στον Μαραθόκαμπο, το Καρλόβασι, τον Μεσόκαμπο, τον Κάμπο Χώρας κ.λ.π. ή σε περιοχές αιγιαλού και παραλίας όπως στο Ποτοκάκι, στον Κάμπο Μαραθοκάμπου κ.α.

Η ικανοποίηση των οικιστικών αναγκών (κύριας ή εξοχικής κατοικίας) πρέπει να προγραμματίζεται κατ αρχήν μέσα στους ήδη υπάρχοντες οικισμούς και στις πόλεις, αφού εξεταστεί με επιστημονικές μελέτες εάν μπορούν να απορροφήσουν τη ζήτηση κατοικίας. Αλλιώς θα πρέπει να επιχειρείται η «λελογισμένη επέκταση» (πόλεων και οικισμών) μέσα στα όρια, όμως, «της φέρουσας ικανότητας» (αντοχής) της ευρύτερης περιοχής.

Υποχρέωση της πολιτείας είναι η προστασία του περιβάλλοντος, με έλεγχο της πολεοδόμησης με τρόπο που να εξασφαλίζει τους άριστους -κατά το δυνατό- όρους διαβίωσης του πληθυσμού και την οικονομική ανάπτυξη στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας (βιώσιμης ανάπτυξης).

Ερμηνεύοντας μια σειρά διατάξεων του Συντάγματος και νόμων, το ΣτΕ υπογραμμίζει  ότι «ο θεμελιώδης κανόνας της βιώσιμης ανάπτυξης ισχύει, κατά μείζονα λόγο, για τα ευαίσθητα οικοσυστήματα, των οποίων η ανάπτυξη (οικιστική, τουριστική και γενικά οικονομική) πρέπει να συνδέεται με τη διατήρηση του χαρακτήρα τους και του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος και τοπίου και να μην παραβιάζει τη φέρουσα ικανότητά τους».

Τώρα και όσον αφορά τα αυθαίρετα κτίσματα και οι κατασκευές που ανεγείρονται εν όλω ή εν μέρει εντός του αιγιαλού ή της παραλίας, αυτές κατεδαφίζονται υποχρεωτικά αναφέρει η νομοθεσία.  
---------------------------------------------
Εφημερίσα ΒΙΓΛΑ, Ιούνιος-Ιούλιος 2007
ΚΙΝΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΑΜΟΥ [mailto:samos_env@yahoo.gr]

Από την ΚΙΝΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΣΑΜΟΥ σας στέλνουμε για ανάρτηση στις σελίδες της ΕΥΠΛΟΙΑΣ το επισυναπτόμενο κείμενο του Μιχαλιάδη Μιχάλη που δημοσιεύτηκε στην τελευταία ΒΙΓΛΑ που κυκλοφορεί.