Θα καταναλώσουμε τη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά μας σε λίγες δεκαετίες προς δόξαν του real estate και των tour operators ή θα αξιοποιήσουμε τη φυσική ομορφιά του τόπου με όρους προστασίας; Το ΥΠΕΧΩΔΕ προτείνει το πρώτο. Την ίδια ώρα, το παράδειγμα της Ισπανίας υπαγορεύει το δεύτερο και ο ίδιος ο μελετητής του χωροταξικού το απαρνείται μετά την... ανακύκλωση που του έκανε το υπουργείο.

Σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου ο τουρισμός παίζει καθοριστικό ρόλο για την οικονομία και το περιβάλλον, η συζήτηση για το μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης που θα ακολουθήσουμε είναι ένα κρίσιμο πολιτικό θέμα, που θα έπρεπε να βρίσκεται πρώτο στην «ατζέντα» μεταξύ πολιτικών και πολιτών. Γιατί από εκεί θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό εάν θα «καταφέρουμε» να καταναλώσουμε μια φυσική και πολιτιστική κληρονομιά, έργο χιλιετηρίδων, σε μερικές δεκαετίες προς δόξαν του real estate, των tour operators και του τραπεζο-χρηματιστηριακού συμπλέγματος. Ή, εάν θα πετύχουμε αυτό που μοιάζει ακατόρθωτο, αλλά είναι ο μόνος βιώσιμος δρόμος: την τουριστική αξιοποίηση της φυσικής ομορφιάς και του πολιτισμού της πατρίδας μας, με όρους προστασίας και ανάδειξης. Η εκπόνηση από το ΥΠΕΧΩΔΕ, σε συνεργασία με το υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης, του Ειδικού Χωροταξικού για τον Τουρισμό, θα μπορούσε να αναθερμάνει ελπίδες ότι πάει να μπει, επιτέλους, μια τάξη στον τομέα αυτό, να διαμορφωθεί ένα σχέδιο. Κι όμως, το περιεχόμενο του Ειδικού Χωροταξικού (που έχει δοθεί για δημόσια «διαβούλευση») είναι τελικά απογοητευτικό, τόσο που οδηγεί περιβαλλοντικές οργανώσεις -όπως η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας Περιβάλλοντος και Πολιτιστικής Κληρονομιάς- να ζητούν την απόσυρσή του.

Το συγκεκριμένο σχέδιο πρέπει να αποσυρθεί και να αρχίσει ο ευρύς διάλογος, που δεν έγινε πριν από τη διαμόρφωσή του. Και να γιατί:
  
1. Αντί να ξεκινάει από την ανάγκη αντιμετώπισης της αλόγιστης τουριστικής ανάπτυξης, που απειλεί με υποβάθμιση το φυσικό, δομημένο και πολιτιστικό περιβάλλον (το οποίο αποτελεί τον πόλο έλξης των επισκεπτών), το Χωροταξικό δεν επισημαίνει καν τον κίνδυνο του κορεσμού για μια σειρά περιοχών της χώρας, όπου η υπερσυγκέντρωση χτυπάει «κόκκινο». Οπως σημειώνει και το ΤΕΕ «δίνει μεγαλύτερο βάρος στη διευκόλυνση των επενδύσεων και τη μεγέθυνση του τουρισμού, παρά στην ενσωμάτωση των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης».

2. Η πιο σημαντική καινοτομία του είναι η προώθηση της λεγόμενης «παραθεριστικής κατοικίας», δηλαδή της δημιουργίας «τουριστικών συγκροτημάτων», όπου θα διατίθενται και σπίτια προς πώληση σε ιδιώτες, μέχρι ποσοστού 70% της συνολικής δομημένης έκτασης. Αυτό σημαίνει μαζική τσιμεντοποίηση. Χτίζοντας «ιδιωτικά χωριά» με συντελεστή δόμησης τετραπλάσιο της εκτός σχεδίου δόμησης μεγάλες τεχνικές εταιρείες και εργολάβοι θα έχουν σίγουρο κέρδος, ακόμα κι αν αφήσουν την υπόλοιπη επένδυση να ρημάξει. Πρόκειται για καταστροφή με κρατική επιδότηση(!) καθώς παρόμοιες επενδύσεις απομυζούν «κίνητρα» από τον προϋπολογισμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις περιοχές που περιγράφονται ως κατ' αρχήν υποψήφιες να φιλοξενήσουν τέτοιες μονάδες (Δυτική Πελοπόννησος, Ανατολική Κρήτη, Μαγνησία κ.λπ.) έχουν ήδη αγοράσει γη μεγάλες εταιρείες. Ποιος κάνει χωροταξία σε αυτό τον τόπο;

3. Ιδιαίτερη απειλή εγείρεται για τις «παρθένες» περιοχές της χώρας, όπου η γη είναι πιο φθηνή και δεν θα υπάρχει ενόχληση των υποψήφιων αγοραστών. Ακατοίκητα νησιά και βραχονησίδες, που αποτελούν κιβωτούς φυσικού πλούτου, κινδυνεύουν να γίνουν αγκυροβολημένα κρουαζιερόπλοια. Ακόμα και οι περιοχές που «προστατεύονται» από τη συνθήκη Natura μπορούν να υποστούν τουριστικές επενδύσεις, αν οι επιχειρηματίες δώσουν «κάτι παραπάνω», δηλαδή ένα επιπλέον τέλος.

4. Μειώνεται η απαραίτητη απόσταση των ξενοδοχειακών μονάδων από τον αιγιαλό. Από 100 μέτρα σε περίπτωση επίπεδης επιφάνειας μέχρι 50 μέτρα, εάν υπάρχει υψομετρική διαφορά. Ολες οι ενδιάμεσες περιπτώσεις ρυθμίζονται με περίπλοκο μαθηματικό τύπο, που μάλλον θα καταλήγει στην ελληνική «τουριστική σταθερά» της καταπάτησης. Απεναντίας, το Χωροταξικό δεν προβλέπει την υποχρεωτική κατεδάφιση όλων των παράνομων τουριστικών εγκαταστάσεων που βρίσκονται στον αιγιαλό. Επιπλέον, δεν λαμβάνονται μέτρα περιορισμού της διάχυτης εκτός σχεδίου δόμησης, που αποτελεί οικιστική μάστιγα της ελληνικής υπαίθρου.

5. Σε μια χώρα με δυνατότητες ανάπτυξης του χειμερινού τουρισμού, της ορεινής περιήγησης, του αγροτοτουρισμού, του πολιτιστικού τουρισμού κ.λπ. ο Γ. Σουφλιάς ξεχώρισε βασικά την έλλειψη γηπέδων γκολφ στην παρουσίαση του Χωροταξικού: «Εχουμε μόλις έξι γήπεδα γκολφ, ενώ στη Γαλλία 500, στην Ιταλία 200, στην Ισπανία 300 και στην Πορτογαλία 76», είπε. Ιδού ο στόχος, συμβατός με το μοντέλο της εντατικής τουριστικής ανάπτυξης των μεγαθηρίων και της «παραθεριστικής κατοικίας». Το ότι στην Ελλάδα αντιμετωπίζουμε πρόβλημα λειψυδρίας και ένα γήπεδο γκολφ απαιτεί περισσότερα από ένα εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού το χρόνο (όσο μια πόλη 11.000 κατοίκων) δεν αποτελεί ζήτημα προτεραιότητας για έναν υπουργό Περιβάλλοντος.

6. Το Χωροταξικό γυρίζει την πλάτη σε μιαν άλλη προσέγγιση που θα προστατεύει και θα αναδεικνύει τα τοπικά αρχιτεκτονικά, πολιτιστικά χαρακτηριστικά (όπως κάνουν για παράδειγμα πολλές περιοχές της Ιταλίας).

Δεν παίρνει μέτρα για την ανάπτυξη των τοπικών αγροτικών προϊόντων ποιότητας (και των βιολογικών), για τον αγροτοτουρισμό. Δυστυχώς, απέχει παρασάγγας από προτάσεις, όπως αυτή της Ελληνικής Εταιρείας: «Οι νέες ξενοδοχειακές μονάδες θα πρέπει να ακολουθούν τις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, να έχουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αυτονομία πόρων με επανάχρηση υδάτων και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας».

πηγή: ΟΙΚΟ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ, 06-06-07