Γράφαμε λοιπόν πριν από λίγους μήνες και πριν την υπογραφή της Συμφωνίας:
πρέπει να σημάνει συναγερμός στο Αιγαίο! Όλοι οι τοπικοί παράγοντες, όλες οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να συντονιστούν, να ενημερωθούν και να ενημερώσουν την κοινωνία, και να διεκδικήσουν από την Κυβέρνηση:
· Να γίνει άμεσα ένα σχέδιο αντιμετώπισης ρύπανσης μεγάλης έκτασης στο Αιγαίο, και να εξασφαλιστεί ο εξοπλισμός και τα μέσα για την υλοποίηση του σχεδίου σε περίπτωση ατυχήματος
· Να διατεθούν κατά προτεραιότητα στο Αιγαίο όσα χρήματα χρειάζονται για την εξασφάλιση του εξοπλισμού και των μέσων που απαιτούνται από τα οικονομικά οφέλη των 35-40 εκατ. δολαρίων ετησίως
· Να καθοριστούν συγκεκριμένες και ελεγχόμενες διαδρομές διέλευσης των δεξαμενοπλοίων. Πρέπει να πούμε ότι ο τουρισμός και το περιβάλλον στο ευαίσθητο Αιγαίο είναι αδιαπραγμάτευτα».

Δυστυχώς, μετά τη βύθιση του κρουαζιερόπλοιου SEA DIAMOND στη Σαντορίνη (σκεφτείτε να ήταν τάνκερ των 300.000 τόννων), φάνηκε περίτρανα πόσο ανέτοιμη είναι η χώρα μας να αντιμετωπίσει μια περιβαλλοντική κρίση (που δεν ήταν και από τις μεγαλύτερες). Διαβάζουμε στις εφημερίδες:
Το πετρέλαιο ξέφυγε από τα φράγματα
Σοβαρές «πληγές» αρχίζουν να δημιουργούνται στο οικοσύστημα της Θήρας από τη ρύπανση που προκαλεί το ναυάγιο του «Sea Diamond».
Το τελευταίο διήμερο, η αναμενόμενη ισχυροποίηση των βόρειων ανέμων έγινε η αιτία να «ξεφύγουν» από τα φράγματα πετρελαιοειδή, που διαφεύγουν από τις 2-3 «δεξαμενές ημέρας» του πλοίου και να «σχηματιστούν» δύο κηλίδες. Η μια κηλίδα εντοπίστηκε λίγο νοτιότερα από το σημείο του ναυαγίου, προς το λιμάνι του Αθηνιού και η άλλη στον όρμο των Φηρών, απ όπου περισυνελέγησαν, προχθές, από άνδρες του Λιμενικού Σώματος 8 οικόσιτες πάπιες «μαυρισμένες» από τα πετρελαιοειδή.«Πρόκειται για ήμερες πάπιες, που ζουν ελεύθερες.

Τις πρώτες ημέρες του ναυαγίου είχαν περισυλλεγεί άλλες δύο πάπιες, που ευτυχώς μετά την περίθαλψή τους επιβίωσαν», λέει στο «Εθνος» ο διευθυντής του Συλλόγου Περίθαλψης και Προστασίας Αγριων Ζώων «Αλκυόνη», κ. Μάριος Φουρνάρης. Και τονίζει: «Παρόλα αυτά, μπορούμε να πούμε ότι ακόμα είμαστε τυχεροί, διότι βρισκόμαστε στην καρδιά της εαρινής μετανάστευσης των πουλιών και πάνω από τις Κυκλάδες πετάνε εκατομμύρια πουλιά, ανάμεσά τους και σπάνια είδη, όπως ο τσικνιάς και ο νυχτοκόρακας, που είναι είδη ερωδιού και θα μπορούσαν να είχαν πληγεί από τη ρύπανση».

…Τα συνεργεία απορρύπανσης προχωρούσαν, χθες, όλη την ημέρα, σε εργασίες για την αντιμετώπιση των δύο κηλίδων, που σχηματίστηκαν από κατάλοιπα της μηχανής, τα οποία διαρρέουν από τις δεξαμενές ημέρας. Οι ειδικοί εκτιμούν, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι από αυτές τις δεξαμενές έχουν διαρρεύσει από την ημέρα του ναυαγίου περίπου 150 τόνοι καταλοίπων, που έχουν περισυλλεγεί από τα απορρυπαντικά σκάφη. Το θετικό είναι ότι ακόμα δεν έχει παρατηρηθεί διαρροή από τις δεξαμενές, όπου υπάρχουν περίπου 450 τόνοι μαζούτ, για το οποίο κανένας δεν ενημερώνει επίσημα τις τοπικές αρχές για το πότε θα ξεκινήσει η διαδικασία άντλησής του. Παράλληλα με τις εργασίες στη θάλασσα, συνεχίζονται με εντατικούς ρυθμούς και οι εργασίες για τον καθαρισμό των ακτών, που έχουν «πληγεί» από τη ρύπανση, όπως η παραλία «Αποθήκες», κοντά στο Ακρωτήρι… Σήμερα, αναμένεται να ξεκινήσει μετρήσεις και το ερευνητικό σκάφος του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών τόσο για να υπάρξει σαφής εικόνα της κατάστασης του θαλάσσιου περιβάλλοντος όσο και για να γίνει το σχέδιο των εργασιών άντλησης των καυσίμων από τις δεξαμενές του πλοίου.» ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΑΛΑΓΚΟΝΙΑΡΗΣ Έθνος 23-4-07

Όλοι καταλαβαίνουμε τι μπορεί να συμβεί στο «Αρχιπέλαγος Αιγαίο», μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς -UNESCO, αν συμβεί ακόμη και το παραμικρό ατύχημα σε κάποιο από τα σούπερ-τάνκερ που θα φαύγουν από την Αλεξανδρούπολη και θα διασχίζουν το Αιγαίο.

Για την συμφωνία του πετρελαιοαγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης που υπογράφτηκε ήδη, ως προς το οικονομικό μέρος μαθαίνουμε ότι σε 35-50 εκατ. δολάρια ετησίως υπολογίζονται τα έσοδα του Eλληνικού Δημοσίου από τα τέλη διέλευσης (ΕΞΠΡΕΣ 11/03/2007).

Όμως, όπως αποκαλύφθηκε από την αρθρογραφία του Μαρτίου-Απριλίου 2007 Η συμφωνία αγνοεί παντελώς το περιβάλλον τόσο της Θράκης όσο και του Αιγαίου.

Για το περιβάλλον της Θράκης
Την Τετάρτη 21 Μαρτίου 2007, πραγματοποιήθηκε από την Οικολογική Εταιρεία Έβρου, στην αίθουσα του Ιστορικού Μουσείου Αλεξανδρούπολης, η ενημερωτική εκδήλωση με θέμα «ΑΓΩΓΟΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΘΡΑΚΙΚΟ ΠΕΛΑΓΟΣ».
Ομιλητές ήταν οι εξειδικευμένοι επιστήμονες του Ινστιτούτου Αλιευτικών Ερευνών του ΕΘΙΑΓΕ κ.κ. Κουτράκης Μάνος Δρ. Αλιευτικής Βιολογίας και Συλαίος Γεώργιος, Δρ. Παράκτιας Ωκεανογραφίας, καθώς και ο Πρόεδρος του Αλιευτικού Συνεταιρισμού Παράκτιων Αλιέων Αλεξανδρούπολης.

Παρόλο που μερικά Τοπικά Μέσα αποσιώπησαν ή απαξίωσαν την αναγγελία της Εκδήλωσης, η πρώτη αυτή ενημερωτική Ημερίδα για τον Πετρελαιαγωγό, σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία, όπως αποδεικνύεται από το πλήθος των πολιτών που συμμετείχε σ΄αυτήν.

Στην εκδήλωση αρχικά η Οικολογική Εταιρεία Έβρου παρουσίασε για μια ακόμη φορά ολοκληρωμένα τους λόγους για τους οποίους αντιτίθεται στην κατασκευή και λειτουργία του Αγωγού Πετρελαίου Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη και στη συνέχεια οι εισηγητές με αδιάψευστα και πλήρως τεκμηριωμένα στοιχεία παρουσίασαν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στο Θρακικό Πέλαγος και το Δέλτα του Έβρου, από την κατασκευή και λειτουργία του Αγωγού.

Τέλος ο εκπρόσωπος των αλιέων με απλά και αντικειμενικά επιχειρήματα, ουσιαστικά προανήγγειλε το τέλος της παράκτιας αλιείας στην περιοχή μας και την ανεργία των μελών των 300 περίπου οικογενειών που ασχολούνται με αυτήν.

Ακολούθησαν πλήθος παρεμβάσεων από τους συμπολίτες μας, οι οποίοι εξέφρασαν την έντονη ανησυχία τους για τις αρνητικές επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον αλλά και την Οικονομία της περιοχής και όλοι σχεδόν τάχθηκαν ευθέως κατά της Ιδιωτικής αυτής Επένδυσης, καταγγέλλοντας αυτούς που θριαμβολογούν προκαταβολικά και άκριτα. (από Δελτίο Τύπου της Οικολογικής Εταιρείας Έβρου -τηλ 25510-23206)

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργος Παπαδημητρίου δήλωσε: «Οποιος διαβάσει με προσοχή τη συμφωνία για τον αγωγό εκπλήσσεται κυριολεκτικά για την απουσία ρυθμίσεων που να αντιμετωπίζουν με σοβαρότητα τα μεγάλα περιβαλλοντικά διακυβεύματα του σύνθετου αυτού εγχειρήματος.

«Μόνο στο άρθρο 4 γίνεται, εντελώς γενικά, μνεία για την "επίλυση θεμάτων προστασίας του περιβάλλοντος". Η συμφωνία αγνοεί, δηλαδή, παντελώς τις αρχές και τους κανόνες που διέπουν την προστασία του περιβάλλοντος». Οι προδιαγραφές για την κατασκευή και τη λειτουργία του αγωγού πρέπει, ωστόσο, να εναρμονίζονται προς το υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας που διασφαλίζουν αφ' ενός η Ελλάδα και η Βουλγαρία και αφ' ετέρου η Ευρωπαϊκή Ενωση. Διαφορετικά, η συμφωνία θα είναι από κάθε άποψη έωλη.

«Ως έσχατη λύση προβάλλει η αντιμετώπιση, έστω εκ των υστέρων, όλων των προβλημάτων που συνδέονται με την αειφόρο ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή. Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να αναλάβουμε άμεσα δράση, προτού είναι αργά». (ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 22/04/2007)

Η υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης δεν μας έκανε σοφότερους όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που θα έχει η κατασκευή και η λειτουργία του. Αναλυτικό δεσμευτικό κείμενο που να ρυθμίζει οριστικά το πλαίσιο των σχετικών μελετών δεν υπάρχει.

«Παραδείγματα στη διεθνή πρακτική υπάρχουν», θα μας πει ο Αστ. Παντοκράτορας, αναπληρωτής καθηγητής στο Πολυτεχνείο Ξάνθης. «Στο συμβόλαιο του αγωγού Trans-Alaska Pipeline, που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα έργα μεταφοράς αργού πετρελαίου στον κόσμο, υπήρχε όρος για τη λήψη μέτρων από την πλευρά της εταιρείας που θα εξασφάλιζαν τη διαβίωση των ζώων στην περιοχή γύρω από τον αγωγό: Το χρονοδιάγραμμα κατασκευής του αγωγού έλαβε υπόψη ακόμη και τον κύκλο αναπαραγωγής των ζώων, έτσι ώστε η διατάραξη της ζωής τους να είναι ελάχιστη. Επειδή το υπέργειο τμήμα του, ύψους 122 cm, αποτελεί στην ουσία ένα φράχτη με τεράστιο μήκος, αφέθηκαν ειδικά ανοίγματα για τη διέλευση των μεγάλων ζώων της περιοχής, όπως είναι οι αρκούδες». Ο δρ Αλιευτικής Βιολογίας Εμ. Κουτράκης επισημαίνει ως πρώτη, εξαιρετικής σημασίας ενέργεια την πλήρη καταγραφή των οικοτόπων και των ειδών: «Πρέπει η κατάσταση πριν τον αγωγό να είναι αναλυτικά καταγεγραμένη. Θυμάμαι το πρόβλημα που υπήρχε με τα μεταλλεία στο Στρατώνι. Οταν κατηγορούσαν την καναδέζικη εταιρεία ότι είχε δημιουργήσει ρύπανση στην περιοχή, αυτή διατείνονταν ότι η ρύπανση υπήρχε. Το ίδιο, φυσικά, μπορεί να λέει σε μερικά χρόνια και ο διαχειριστής του αγωγού».

Ο υπεύθυνος περιβαλλοντικών δράσεων της WWF, Κων. Λιαρίκος, μας εξηγεί ότι «πρέπει να αποφευχθεί η εγκατάσταση τμήματος του αγωγού στο Δέλτα του Εβρου. Στην κοινή υπουργική απόφαση που έχει υπογραφεί για το πάρκο της Δαδιάς, αναφέρεται ότι ο αγωγός θα περάσει στά όρια του Πάρκου. Εάν συμβεί αυτό, πρέπει να τηρηθούν αυστηρότατοι όροι προστασίας της περιοχής».
Πηγές ρύπανσης μπορεί να είναι ακόμη οι μικροδιαρροές από πετρελαιοειδή κατά τη διαδικασία φορτοεκφόρτωσης των πλοίων, αλλά και η διάχυση του έρματος που αυτά φέρουν: Τα καράβια είναι γεμισμένα με έρμα. Φτάνοντας στον προορισμό τους αδειάζουν στην περιοχή το έρμα, το οποίο όμως μέσα έχει και πετρελαιοειδή. Υπάρχει, βέβαια, πρόβλεψη να καθαρίζονται. Ακόμη κι έτσι όμως, πάντα μένει μια μικρή ποσότητα. Να σκεφτεί κανείς ότι μπορεί πέντε τάνκερ των 300 χιλιάδων τόνων να αδειάζουν ημερησίως 60 χιλιάδες τόνους έρμα το καθένα μέσα στον κόλπο της Αλεξανδρούπολης.

Ο Γ. Δεμερίδης, μέλος της Οικολογικής Εταιρείας Εβρου, μιας οργάνωσης που υπόσχεται δυναμικές κινητοποιήσεις εναντίον του αγωγού, προειδοποιεί: «Προσπαθούν να υποβαθμίσουν τις επιπτώσεις του πετρελαιαγωγού με εκφράσεις του τύπου, "πρόκειται για έναν σωλήνα που κανένας δεν θα βλέπει"... ή "τα δεξαμενόπλοια θα φορτώνουν πολύ μακριά από την πόλη κι ούτε θα τα βλέπουμε"»... (ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 22/04/2007)

Για το περιβάλλον στο Αιγαίο
Ας θυμηθούμε τι έλεγε ο διευθυντής της μη κυβερνητικής περιβαλλοντικής οργάνωσης Αρχιπέλαγος Αιγαίου, Θεόδωρος Τσιμπίδης στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ 5-9-2006, που δημοσιεύσαμε και στο δικό μας περιοδικό: «Οι ποσότητες πετρελαίου που μεταφέρουν αυτά τα διπύθμενα πλοία είναι πολύ μεγάλες. Συνεπώς αρκεί μόνο ένα ατύχημα τάνκερ χωρητικότητας περίπου 300.000 τόνων για να αφανίσει... ολόκληρο το Αιγαίο». Προσθέτει μάλιστα ότι σήμερα δεν υπάρχει κανένα σοβαρό πλάνο αντίδρασης σε ενδεχόμενο ρύπανσης μεγάλης έκτασης. «Πώς θα περνούν λοιπόν αυτά τα πλοία με τέτοιες ποσότητες από τόσο ευαίσθητα οικοσυστήματα χωρίς κανένα μέτρο προστασίας;»

Την ανησυχία του για την καθυστέρηση της απάντλησης του πετρελαίου εξέφρασε ο πρόεδρος του ελληνικού τμήματος της Greenpeace κ. Νίκος Χαραλαμπίδης σε συνέντευξή του στην Κυριακάτικη Αυγή: "Δεν είμαστε τεχνική εταιρεία απάντλησης ώστε να δείξουμε τον ακριβή τεχνικό τρόπο αλλά δίνοντας το παράδειγμα του ατυχήματος του κρουαζιερόπλοιου Prestige αποσκοπούμε να καταδείξουμε ότι πρέπει να σταματήσει η παραφιλολογία ότι σε αυτό το βάθος δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί απάντληση ή ότι υπάρχουν μεγάλες τεχνικές δυσκολίες. Αυτό που εμείς διαπιστώνουμε από την πλευρά μας είναι τεράστια αμηχανία, έλλειψη κουλτούρας στην αντιμετώπιση αντίστοιχων περιστατικών και προφανής αδυναμία συντονισμού". "Βλέποντας τις μέχρι σήμερα διαρροές θα έλεγα ότι οι δεξαμενές έχουν αντέξει σε μεγάλο βαθμό και προς το παρόν η ρύπανση έχει περιοριστεί. Είναι λάθος όμως να κρίνουμε την κατάσταση από αυτό που βλέπουμε μέχρι σήμερα και το οποίο αποτελεί αποτέλεσμα πολλών θετικών συγκυριών. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι σε περίπτωση διαρροής του πετρελαίου το τελικό ποσό που μπορούμε να ανακτήσουμε με τα πλωτά φράγματα δεν ξεπερνάει το 15-20%"

Ερώτηση: Από την πλευρά σας έχετε οποιαδήποτε πληροφορία για χρήση χημικών διασκορπιστικών;
Απάντηση: Το υπουργείο Ναυτιλίας μάς διαβεβαίωσε ότι δεν υπάρχει καμία χρήση διασκορπιστικών αλλά προφανώς εννοεί πως κάτι τέτοιο δε μπορεί να γίνει νομίμως. Πάντως πολλές φορές στο παρελθόν έχει υπάρξει επίσημη διάψευση, αλλά η χρήση των χημικών έχει πραγματοποιηθεί.

Ερώτηση: Θεωρείτε ότι με την επερχόμενη κατασκευή του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη αυξάνεται ο κίνδυνος μεγάλου ατυχήματος στο Αιγαίο;
Απάντηση: Όταν εμείς από την αρχή αυτής της ιστορίας είχαμε εκφράσει τις επιφυλάξεις μας,μάς κατηγόρησαν για αντεθνικές διαθέσεις.Αυτό που πρέπει να σκεφτεί ο καθένας είναι ότι έχοντας ένα τόσο μικρό ατύχημα υπό τόσο ευνοικές συνθήκες αν μας παίρνει ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα να οργανώσουμε ένα σχέδιο δράσης τι θα κάνουμε ένα συμβεί ένα ατύχημα σε ένα πετρελαιοφόρο με 250.000 τόνους πετρελαίου στα μέσα του Αιγαίου, νύχτα, μακριά από οποιοδήποτε άλλο νησί με 9 μποφόρ; Πόσους μήνες θα χρειαστεί για να συντονιστούμε τότε;

Ερώτηση: Ποια είναι τα σημεία προσοχής για ένα καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης πιθανών μελλοντικών ατυχημάτων, ειδικά με τη συγκυρία της κατασκευής του αγωγού;
Απάντηση: Συνοπτικά θα σας πω πως αρχικά πρέπει να υπάρχει μεγάλη προσοχή στο σύστημα φορτοεκφόρτωσης, όπου παρατηρούνται τα μεγαλύτερα ατυχήματα. Επιπλέον είναι απαραίτητο να θέσουμε υψηλά στάνταρ ασφαλείας στα πετρελαιοφόρα και γενικά στα πλοία. Βέβαια θα πρέπει να υπάρξει ένα σχέδιο άμεσης επέμβασης αλλά και ένας μηχανισμός διασφάλισης ότι αυτό το σχέδιο θα λειτουργεί. Πιθανότατα το σχέδιο αυτό θα απαιτήσει να υπάρξει ένα δίκτυο σταθμών παρακολούθησης, το οποίο να λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο 365 μέρες το χρόνο στα νησιά εκείνα που περιγράφουν τον άξονα εκείνο στον οποίο κινούνται τα πλοία από την Αλεξανδρούπολη προς τη Μεσόγειο. Ο χρόνος αντίδρασης είναι εξαιρετικά πολύτιμος σε αυτες τις περιπτώσεις.Φυσικά για να ισχύσουν όλα αυτα πρέπει να περιγραφούν οι ζώνες διέλευσης πετρελαιοφόρων. (ΑΥΓΗ 22/4/07)

Γι αυτό γράφαμε στο 4ο τεύχος: ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΗΜΑΝΕΙ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ για τον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης. Όλοι οι φορείς του Αιγαίου, οι πολιτικοί, οι βουλευτές, οι Νομαρχίες, οι Δήμοι, οι σύλλογοι, αδελφότητες και κινήσεις πολιτών, οι οικολογικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις πρέπει να κινητοποιηθούν και να συντονιστούν κάτω από το αίτημα:
- Να υπάρξει χάραξη ειδικών διαδρομών που θα ακολουθούν τα δεξαμενόπλοια στο Αιγαίο
- Να υπάρξει σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση ατυχήματος
- Να υπάρξει πλήρης χρηματοδότηση από τα τέλη διέλευσης του Αγωγού για την οργάνωση ειδικού φορέα αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης με επαρκή μέσα, προσωπικό και εξοπλισμό.

Στο τεράστιο έλλειμμα ενημέρωσης και πληροφόρησης παραθέτουμε ένα ενδιαφέρον blog: www.burgas-alexandroupoli.blogspot.com

(πηγή: Ικαριακά και Φουρνιώτικα Νέα-Ηλεκτρονική έκδοση αναπτυξιακού χαρακτήρα της Επαρχίας Ικαρίας)