Συνέντευξη του Νίκου Χρυσόγελου στην Πόπη Παρασκευοπούλου

Μια ακόμη διεθνής συνάντηση για την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου πραγματοποιήθηκε στον Καναδά από τις 29 Νοεμβρίου έως τις 3 Δεκεμβρίου. Για τις εξελίξεις μίλησε στην Πόπη Παρασκευοπούλου ο υπεύθυνος του Δικτύου Μεσόγειος SOS Νίκος Χρυσόγελος.

• Πως και πότε ξεκίνησε το Πρωτόκολλο του Κιότο και σε ποιο σημείο είμαστε σήμερα;
  Η απαρχή της προσπάθειας για τον περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου από Διεθνή Συνθήκη μπορεί να εντοπιστεί το 1987,  στην αναφορά της Παγκόσμιας Επιτροπής για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη-«Το Κοινό μας μέλλον». Η αναφορά αυτή κάλεσε για μια παγκόσμια συνδιάσκεψη η οποία θα αντιμετώπιζε τις σοβαρότερες απειλές-μία από αυτές και την κλιματική αλλαγή.
  Το 1992 στο Ρίο Ντε Τζανέιρο  πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη διάσκεψη, μέχρι εκείνη τη στιγμή, η Παγκόσμια Διάσκεψη για την Ανάπτυξη και το Περιβάλλον. Ένα από τα αποτελέσματά της  ήταν η προώθηση της Σύμβασης-Πλαίσιο για την Κλιματική Αλλαγή. Η σύμβαση αυτή αναγνώρισε τον κίνδυνο της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής. Οι τρόποι χρήσης της γης και κυρίως η καύση ορυκτών καυσίμων, αναγνωρίστηκαν ως οι κύριες πηγές του προβλήματος. Αποδέχτηκε, επίσης, ότι η επιστημονική αβεβαιότητα για τις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών δεν έπρεπε να αποτελέσει δικαιολογία για αδράνεια. Έτσι υιοθετήθηκε η αρχή της προφύλαξης (precautionary principle).
  Η Σύμβαση Πλαίσιο υπογράφηκε μέσα σε δύο χρόνια από πάνω από 165 χώρες. Πάνω από 100 την επικυρώσανε, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, του Καναδά και όλων των ανεπτυγμένων χωρών (χώρες ΑΝΝΕΧ Ι-Ευρωπαϊκή Ένωση, Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, Καναδάς, Ιαπωνία, Σουηδία, Νορβηγία, Νέα Ζηλανδία, Αυστραλία και Ρωσία). Στην πρώτη συνάντηση των μερών της συνθήκης, στο Βερολίνο το 1995, συμφωνήθηκε ότι υπήρχε η ανάγκη για περαιτέρω συνεργασία, μέσω μιας δεσμευτικής συμφωνίας. Η συμφωνία αυτή ολοκληρώθηκε στο Κιότο της Ιαπωνίας το 1997.
  Εκεί οι ανεπτυγμένες χώρες δεσμεύτηκαν να μειώσουν συνολικά τις εκπομπές των 6 κύριων αερίων του θερμοκηπίου (διοξείδιο του άνθρακα (CO2), μεθάνιο(CH4), υποξείδιο του αζώτου (N2O) και διάφορα βιομηχανικά φθοριούχα αέρια (HfCs, PFCs και SF6),  κατά 5,2% με βάση τις εκπομπές του 1990 ως το 2012. Η περίοδος 2008-2012 ονομάζεται «η πρώτη περίοδος δεσμεύσεων». Το Πρωτόκολλο αποτελεί ένα θετικό αλλά ατελές βήμα, καθώς είναι η πρώτη συμφωνία που έθεσε συγκεκριμένο στόχο μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου και αναγνώρισε επίσης την κοινή αλλά διαφοροποιημένη ευθύνη των διαφόρων χωρών.
  Για να μπει το Πρωτόκολλο του Κιότο σε ισχύ οι διαπραγματευτές εφηύραν μία πολύπλοκη φόρμουλα. Το Πρωτόκολλο θα έπρεπε πρώτα να επικυρωθεί τουλάχιστον από 55 χώρες, αλλά επίσης σε αυτές τις χώρες θα έπρεπε να αντιστοιχεί τουλάχιστον το 55% των παγκόσμιων εκπομπών  με χρονιά αναφοράς το 1990.
  Κάτι που έγινε εξαιρετικά δύσκολο με την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από το Πρωτόκολλο με ευθύνη της διοίκησης Μπους. Με αυτό τον τρόπο οι ΗΠΑ  «πήραν» μαζί τους και το 25% των παγκόσμιων εκπομπών, κάνοντας τον στόχο του 55% να μοιάζει εξαιρετικά δύσκολος. Το Πρωτόκολλο διασώθηκε  όταν το 2004 η Ρώσικη Δούμα επικύρωσε τελικά το Πρωτόκολλο – μετά από πολλά πισωγυρίσματα, θέτοντας το σε ισχύ επισήμως στις 16 Φεβρουαρίου το 2005.

• Οι Η.Π.Α. είναι ο μεγαλύτερος ρυπαντής. Παρόλα αυτά συνεχίζει να μην αποδέχεται το Πρωτόκολλο. Στον αντίποδα η Ρωσία το έχει αποδεχθεί. Τι σημαίνει η αποδοχή αυτή για την εξέλιξη του Πρωτοκόλλου;
  Όπως είπα και πριν, για να τεθεί σε εφαρμογή το Πρωτόκολλο του Κιότο έπρεπε να επικυρωθεί από 55 τουλάχιστον χώρες, οι οποίες, με βάση τα στοιχεία του 1990, έπρεπε να εκπέμπουν τουλάχιστον το 55% των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου.
  Η αποχώρηση των ΗΠΑ, που εκπέμπουν το 25% των παγκόσμιων εκπομπών, κατέστησε εξαιρετικά δυσχερή την έναρξη της εφαρμογής του Πρωτοκόλλου, το οποίο διασώθηκε χάρη στην επικύρωσή του από τη Ρωσική Δούμα τον περασμένο Φεβρουάριο.
  Χάρη στην επικύρωση του Πρωτοκόλλου από τη Ρωσία επιτεύχθηκε ο στόχος του 55% των εκπομπών και στις 29 Νοεμβρίου – 3 Δεκεμβρίου συναντήθηκαν στο Μόντρεαλ του Καναδά οι εκπρόσωποι των 156 χωρών που έχουν ήδη κυρώσει το πρωτόκολλο, και συζήτησαν για τα επόμενα βήματα μετά το 2012.
  Στα θετικά στοιχεία της διεθνούς αυτής συνάντησης καταγράφεται η συναπόφαση των 156 χωρών, να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους και μετά το 2012. Στην επόμενη φάση, 2013 – 2017, οι μειώσεις των εκπομπών αερίων θα αφορούν και μεγάλες αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία. Επίσης συμφωνήθηκε να συζητηθούν και να εξευρεθούν τρόποι προστασίας των τροπικών δασών, από την καταστροφή των οποίων προέρχεται – αμέσως ή εμμέσως – το 18% των παγκοσμίων εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα.
  Στα θετικά στοιχεία της συνάντησης στο Μόντρεαλ πρέπει να καταγραφούν επίσης, αφ’ ενός η σκληρή κριτική του τ. Προέδρου των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον προς την αμερικανική κυβέρνηση για την αρνητική της στάση, καθώς και το ότι ήδη 11 Πολιτείες των ΗΠΑ έχουν αρχίσει μονομερώς να παίρνουν σημαντικά μέτρα μείωσης των εκπομπών, πράγμα που αφήνει ελπίδες για αλλαγή της στάσης των ΗΠΑ, μετά από τις Προεδρικές εκλογές του 2008.

• Στο πρόσφατο παρελθόν είδαμε σκηνές καταστροφής σε διάφορες περιοχές του πλανήτη από τυφώνες κ.λ.π. Κατά πόσο αυτά τα έντονα καιρικά φαινόμενα συνδέονται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την αποσταθεροποίηση του κλίματος;
  Κοινή είναι πια η διαπίστωση των επιστημόνων ότι  η αύξηση των φυσικών καταστροφών εξ αιτίας ακραίων καιρικών φαινομένων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αλλαγή του κλίματος.
  Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, μόνο το 2003 η Ευρώπη θρήνησε 18-35.000 νεκρούς εξαιτίας των κλιματικών διαταραχών. Σε παγκόσμιο επίπεδο τα θύματα την ίδια χρονιά ανήλθαν σε 350.000. Τα φαινόμενα που πλήττουν τα τελευταία χρόνια την Ευρώπη έχουν δραματικές επιπτώσεις στη ζωή των ανθρώπων, την κοινωνία και την οικονομία.  
  Επίσης σε πρόσφατο άρθρο του στο περιοδικό NATURE, ο  Kerry Emanuel του MIT, υπογραμμίζει ότι «η αύξηση της θερμοκρασίας του νερού των ωκεανών κατά 0,5° C, διπλασιάζει την καταστροφική ισχύ των τυφώνων στο Βόρειο Ατλαντικό». Τονίζει δε ότι, στον βορειοδυτικό Ειρηνικό, περιοχή που επίσης έχει μελετήσει, «οι τυφώνες είναι 75% ισχυρότεροι από ό,τι ήταν πριν 30 χρόνια».
  Προς επίρρωσιν των λεγομένων του Kerry Emanuel ο Tim Barnett, ερευνητής στο Scripps Institution Of Oceanography, επισημαίνει από την πλευρά του, «τα τελευταία 40 χρόνια η θερμοκρασία της επιφάνειας των ωκεανών αυξήθηκε κατά 0,5° C και αυτό οφείλεται στο φαινόμενο του θερμοκηπίου».
  Ανάλογου περιεχομένου ανακοινώσεις έκαναν μετά από τον τυφώνα ΚΑΤΡΙΝΑ και η καναδική Εθνική Ωκεανογραφική και Ατμοσφαιρική Διεύθυνση (ΝΟΑΑ και ο Πρόεδρος του Worldwatch Institute, Christopher Flavin.
  Σύμφωνα με το πόρισμα της Διακυβερνητικής Επιτροπής για τις Κλιματικές Αλλαγές (IPCC, ένα σώμα χιλιάδων επιστημόνων που έχει συσταθεί από τα Ηνωμένα Έθνη και τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό), η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας του πλανήτη αναμένεται να αυξηθεί από 1,4 έως 5,8 βαθμούς Κελσίου ως το 2100 αν συνεχίσει η εξάρτηση της ανθρωπότητας από τα ορυκτά καύσιμα. Μία άλλη έρευνα προβλέπει ότι το ένα τρίτο των ζωντανών οργανισμών πάνω στην γη θα εξαφανιστεί μέχρι το 2050 καθώς πολλοί από αυτούς δε θα μπορέσουν να προσαρμοστούν σε τόσο γρήγορα μεταβαλλόμενες συνθήκες. Ήδη έχει καταγραφεί αύξηση της μέσης θερμοκρασίας κατά 0,6 βαθμούς, ενώ στην Ευρώπη η μέση θερμοκρασία αυξήθηκε κατά 0,9 βαθμούς Κελσίου.

• Η κατάσταση είναι αναστρέψιμη ή η πορεία είναι προδιαγεγραμμένη;
  Ο στόχος που έθεσε το Κιότο, για μείωση των παγκοσμίων εκπομπών των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου κατά 5,2% παγκοσμίως ως το 2012 και η επίτευξη του οποίου ήδη τίθεται εν αμφιβόλω, φιλοδοξεί να περιορίσει την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 2 βαθμούς μόνο.  Για τον ουσιαστικό περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας και τη σταθεροποίησή του ξανά προς το τέλος του 21ου αιώνα απαιτούνται πολύ πιο δραστικές πολιτικές που θα στοχεύουν σε μείωση των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 70% μέχρι το 2030, με έτος βάσης το 1990.

• Τι συμβαίνει με τη χώρα μας; Έχουμε αποδεχτεί το Πρωτόκολλο και συνεχίζουμε να ρυπαίνουμε; Τι αποφάσεις έχουν λάβει οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
 Ο κοινός στόχος είναι η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 5,2%, αλλά η ευθύνη είναι διαφοροποιημένη για κάθε χώρα, διαφορετικοί στόχοι «διανεμήθηκαν» σε διαφορετικές χώρες με βάση τις ανάγκες ανάπτυξής τους και την ιστορική τους ευθύνη στη δημιουργία του φαινομένου.
  Η Ευρωπαϊκή Ένωση (των 15) έχει στοχεύσει σε συνολική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 8%. Το ποσοστό αυτό όμως ποικίλει από χώρα σε χώρα. Έτσι, ενώ η Γερμανία θα προβεί σε μείωση κατά 21%, η Ελλάδα διεκδίκησε και πέτυχε να της επιτραπεί η αύξηση των εκπομπών της κατά 25%!!!  Ωστόσο, ήδη έχει σχεδόν εξαντλήσει το περιθώριο αυτό και αν συνεχίσει με τον ίδιο ρυθμό, την πενταετία 2008-2012 οι επικίνδυνες εκπομπές ρύπων θα αυξηθούν περίπου κατά 40-45%.
  Προβλήματα δημιουργούνται επίσης και με τις 10 νέες χώρες, ιδίως με την Πολωνία, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας της οποίας εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από τον άνθρακα και η οποία αρνείται κάθε συζήτηση για μείωση των εκπομπών των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου.
  Στον αντίποδα της Ελλάδας και της Πολωνίας, αξίζει να αναφερθεί το παράδειγμα του Δήμου της Κοπεγχάγης, ο οποίος έχει επιτύχει, με ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα συνδυασμένων χρήσεων αιολικής, ηλιακής και υδροηλεκτρικής ενέργειας να παράγει το 100% της απαιτούμενης ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
  Στην Ελλάδα, πέρα από την εξωφρενική απαίτηση αύξησης των εκπομπών κατά 25%,  ελάχιστα έχουν γίνει για την προώθηση των Ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Όπως επισημαίνει το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS πρέπει να περάσουμε γρήγορα στην εποχή του ανέμου και του ήλιου. Το ποσοστό συμμετοχής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή της χώρας είναι σήμερα γύρω στο 9% (μαζί με τα μεγάλα υδροηλεκτρικά), όταν η ευρωπαϊκή Οδηγία 2001/77/EE θέτει ως στόχο το 20,1% μέχρι το 2010. Η αιολική ενέργεια προστατεύει τον πλανήτη: κάθε εγκατεστημένο μεγαβάτ (MW) αιολικής ενέργειας στην χώρα μας αποσοβεί την έκλυση περίπου 3.000 τόνων διοξειδίου του άνθρακα ετησίως.
  Απαιτούνται, όμως, ισχυρά κίνητρα και δεσμευτικά μέτρα από την πολιτεία για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να αρθούν επιτέλους οι γραφειοκρατικές διαδικασίες που μπλοκάρουν τις όποιες επενδυτικές προσπάθειες στην ανάπτυξη αιολικών πάρκων για την επίτευξη των στόχων. Η εγκατεστημένη ισχύς των αιολικών πάρκων στην Ελλάδα φτάνει τα 500 MW περίπου όταν για να φτάσει τον στόχο που έχει τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να φτάσει τα 2.500 ΜW μέχρι το 2010.  Πιστεύουμε ότι πρέπει η αντικατάσταση των παλαιών και ρυπογόνων μονάδων της ΔΕΗ να γίνει με επενδύσεις στις ΑΠΕ και όχι με  κατασκευή νέων σταθμών παραγωγής ενέργειας με λιγνίτη ή γενικότερα ορυκτά καύσιμα. Το ένα δισεκατομμύριο Ευρώ που αναμένεται να επενδυθούν στα επόμενα χρόνια για νέες μονάδες θα πρέπει να κατευθυνθούν κυρίως στη δημιουργία αιολικών πάρκων στις περιοχές με ισχυρό και μέτριο αιολικό δυναμικό, στην δημιουργία 20.000 εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από φωτοβολταϊκά και στην εξοικονόμηση ενέργειας από τα κτίρια.
  Αντί για την επέκταση των ρυπογόνων και πανάκριβων πετρελαϊκών σταθμών στα νησιά,  πρέπει η χώρα να ενισχύσει προγράμματα κάλυψης των ενεργειακών αναγκών τους με τη δημιουργία αιολικών πάρκων σε συνδυασμό με υδροταμιευτήρες, με υιοθέτηση ενεργειακών και βιοκλιματικών προτύπων για τα κτίρια ώστε να μην καταναλώνουν μεγάλα ποσά ενέργειας για δροσισμό (αιρ κοντίσιον)  αλλά και με εφαρμογή ηλιοθερμικών - φωτοβολταϊκών συστημάτων.
  Στο σύνολο της χώρας το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS εκτός από την άμεση προώθηση της αιολικής ενέργειας ζητάει κίνητρα για ανάπτυξη της ηλιακής τεχνολογίας. Κάθε κιλοβατώρα που παράγεται από φωτοβολταϊκά, και άρα όχι από συμβατικά καύσιμα, συνεπάγεται την αποφυγή έκλυσης 1,1 κιλών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Η Ελλάδα θα μπορούσε να καλύψει μεγάλο ποσοστό των ενεργειακών της αναγκών από τον ήλιο, αν στις σκεπές των σπιτιών έμπαιναν φωτοβολταϊκά.
  Ζητάμε να ενισχυθεί γενναία η ηλιακή κιλοβατώρα κατά το πετυχημένο πρότυπο της Γερμανίας, της Ισπανίας και πολλών άλλων χωρών, όπου η ηλιακή ενέργεια γνωρίζει άνθηση τονώνοντας την τοπική οικονομία.
Ζητάμε την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε όλα τα δημόσια και δημοτικά κτίρια, τους σταθμούς του ηλεκτρικού, του ΜΕΤΡΟ και στα σχολεία μέχρι το 2008 και φορολογικά κίνητρα για την επέκταση της χρήσης στα νοικοκυριά, ώστε τουλάχιστον 20.000 κατοικίες και εργασιακοί χώροι να παράγουν ενέργεια από τον ήλιο μέχρι το 2010.
  Η εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια είναι από μόνη της μια σημαντική πηγή παραγωγής ενέργειας. Στο χώρο της Μεσογείου αναπτύχθηκε ιδιαίτερα μια πλούσια παράδοση αρχιτεκτονικών και κατασκευαστικών λύσεων για την εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και την αξιοποίηση της ενέργειας που υπάρχει στη φύση για τη ρύθμιση του κλίματος στο εσωτερικό κτιρίων και κατασκευών. Μάλιστα το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS συμμετέχει σε ένα σημαντικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα, το LIFE –ENV «Ήλιος και ?νεμος» με συντονιστή το Δήμο Παλέρμου και εταίρους από την Ιταλία και Ισπανία. Στο πλαίσιο μάλιστα αυτού του προγράμματος θα διοργανωθεί στις αρχές Ιουλίου στην Αθήνα και στη Σίφνο (σε συνεργασία με το Δήμο Σίφνου) διεθνές συμπόσιο και σεμινάριο με θέματα «Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική στη Μεσόγειο και η εφαρμογές της σήμερα, ιδιαίτερα σε παραδοσιακούς οικισμούς». Το τελευταίο, μάλιστα τεύχος του περιοδικού μας ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS είναι αφιερωμένο εξ ολόκληρου στην παράδοση της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής στη Μεσόγειο (Κυκλάδες, Αραβική αρχιτεκτονική, Ιταλία κλπ).
  Είναι γνωστό και έχει αποδειχθεί πολλές φορές ότι μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας σε παλιά κτίρια μπορούν να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας μέχρι και 60%, ενώ σε νεόδμητα η κατανάλωση μπορεί να μειωθεί ακόμα και σε ποσοστό 90% με σωστό σχεδιασμό. 
   Είναι λοιπόν προφανές ότι ιδιαιτέρα στις Κυκλάδες, όπου παρατηρείται οικοδομικός οργασμός και ταυτόχρονα σημαντική αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας, απαιτείται άμεσα σωστός ενεργειακός σχεδιασμός και ενεργειακά πρότυπα για όλα τα κτίρια. Είναι απαράδεκτο στις Κυκλάδες να τείνει να γενικευτεί η σύνδεση της κατασκευής κτιρίων με την εφαρμογή συστημάτων κλιματισμού που καταναλώνουν σημαντική ενέργεια αντί να εφαρμόζονται συστήματα φυσικού κλιματισμού και αρχές βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, με τόσο σημαντική παράδοση σε αυτόν τον χώρο.         
  Σε επίπεδο χώρας, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS απαιτεί να ξεκινήσει άμεσα η εφαρμογή μέτρων για την εξοικονόμηση ενέργειας στα δημόσια κτίρια, να δοθούν ουσιαστικά κίνητρα για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας παλιών κτιρίων και να είναι υποχρεωτικός ο ενεργειακός σχεδιασμός όλων των νέων κτιρίων, αξιοποιώντας τις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, από το 2006. Ζητάμε να γίνει υποχρεωτική η εγκατάσταση ηλιοθερμικών συστημάτων στα νέα κτίρια κατά το πετυχημένο παράδειγμα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας.
  Για την προστασία του κλίματος είναι σημαντικό να στραφούμε στις βιώσιμες μεταφορές. Ο τομέας των μεταφορών συμβάλλει κατά 28% στις παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Ζητάμε την αναλογική φορολόγηση αυτοκινήτων με βάση την κατανάλωση καυσίμων και κατά συνέπεια τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Υιοθέτηση οικονομικών κινήτρων για την προώθηση των υβριδικών και ηλιακών οχημάτων αλλά και αυτών που χρησιμοποιούν κυψέλες υδρογόνου. Ενίσχυση των δημόσιων μέσων μεταφοράς με πιο αξιόπιστες συγκοινωνίες και στόλο που να λειτουργεί με βιοκαύσιμα μέχρι το 2007. Επέκταση κατά προτεραιότητα των σιδηροδρόμων και προώθηση συνδυασμένων μεταφορών (μεταφορά φορτίων και φορτηγών με σιδηρόδρομο και πλοία, μείωση της κίνησης φορτηγών και κοντέινερ στο εθνικό δίκτυο). Ανάπτυξη εκτεταμένου δικτύου ΤΡΑΜ και ποδηλατοδρόμων στις μεγάλες πόλεις.
  Οι κυβερνήσεις πρέπει να αναλάβουν να εφαρμόσουν τη δέσμευσή τους να περάσουμε σταδιακά από το πετρέλαιο στα βιοκαύσιμα (καύσιμα που προέρχονται από καλλιέργειες, υπολείμματα καλλιεργειών και χρησιμοποιημένα λάδια μαγειρικής). Η Οδηγία 2003/30/EK της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβλέπει ότι μέχρι το 2005 το 2% των καυσίμων κίνησης πρέπει να προέρχεται από βιοκαύσιμα Αν και σε προνομιακή θέση,  η Ελλάδα βρίσκεται ακόμα στο μηδέν. Είναι απαραίτητη η ανάληψη άμεσης δράσης για την προώθηση της χρήσης βιοκαυσίμων, με κίνητρα για την γρήγορη αύξηση αυτού του ποσοστού. Όλα τα δημόσια μέσα μεταφοράς, τα οχήματα του δημοσίου και των ΟΤΑ να χρησιμοποιούν υποχρεωτικά βιοκαύσιμα μέχρι το 2007. Τα νησιά θα μπορούσαν να σχηματίσουν μια συμμαχία για την αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των βιοκαυσίμων στα καύσιμα που καταναλώνονται στα νησιά σε ποσοστό τουλάχιστον 5%. Το πέρασμα στα βιοκαύσιμα θα περιορίσει και άλλα περιβαλλοντικά προβλήματα που σχετίζονται με τη μεταφορά και αποθήκευση πετρελαιοειδών σήμερα.
  Η κυβέρνηση έχει την υποχρέωση να δώσει άμεσα τα κίνητρα που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση (4,5 € το στρέμμα) στους αγρότες που παραδίδουν τα αγροτικά υπολείμματα για παραγωγή υγρών ή στερεών βιοκαυσίμων, όπως συμβαίνει ήδη σε άλλες χώρες. Κάτι τέτοιο θα βοηθούσε την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών προς μια πιο φιλοπεριβαλλοντική κατεύθυνση.

• Με ποιόν τρόπο θα μπορούσαν οι πολίτες, σε τοπικό επίπεδο, να δράσουν για την προστασία του κλίματος;
  Πολλά μπορούν να κάνουν οι πολίτες για την προστασία του κλίματος. Κατ’ αρχή πρέπει να θέσουν τις κυβερνήσεις, την αυτοδιοίκηση και τις επιχειρήσεις μπροστά στις ευθύνες τους αλλά και να αναλάβουν και οι ίδιοι το μερίδιο ευθύνης που τους αντιστοιχεί. Μπορούν επίσης να συμμετέχουν ή να υποστηρίζουν οργανώσεις όπως το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS στις καμπάνιες τους για την προστασία του κλίματος. Όσο δυναμώνει η φωνή και η αποτελεσματικότητα των μη κυβερνητικών οργανώσεων, τόσο πιέζονται οι κυβερνήσεις να αναλάβουν την ευθύνη τους. Στο Μόντρεαλ αυτό αποδείχτηκε και αναγνωρίστηκε από τα διεθνή ΜΜΕ.
  Αλλά και σε επίπεδο προσωπικής συμπεριφοράς και επιλογών ας θέτουμε το κριτήριο ψηλά στις επιλογές μας. Ένας ηλιακός θερμοσίφωνας παρέχει ζεστό νερό και εξοικονομεί πολλά χρήματα καθώς το ζέσταμα του νερού χρησιμοποιεί πολύ ενέργεια. Κάθε χρόνο, ένας ηλιακός θερμοσίφωνας αποτρέπει την έκλυση ενός περίπου τόνου διοξειδίου του άνθρακα, όσο δηλαδή θα απορροφούσε 1,5 στρέμμα δάσους.
  Η καλή κατασκευή ή έστω εκ των υστέρων παρεμβάσεις στη μόνωση του  σπιτιού μπορεί να μειώσει κατά 30% τις ανάγκες θέρμανσης κρατώντας το σπίτι πιο ζεστό το χειμώνα και πιο δροσερό το καλοκαίρι. Μία καλή αρχή είναι διπλά τζάμια χαμηλής εκπεμψιμότητας (low-e) στα παράθυρα.    
  Το καλοκαίρι, κλείνετε τα παντζούρια για να κρατάτε τη ζέστη έξω και ανοίγετε τα παράθυρα την νύχτα για να δροσίζετε το σπίτι. Εφόσον είναι δυνατόν η χρήση φυτών και δέντρων για σκίαση μπορεί να έχει σημαντικά αποτελέσματα στο δροσισμό του κτιρίου. Περιορίστε τη σπατάλη ενέργειας, κλείνοντας τα φώτα όταν δεν χρειάζονται, αλλάξτε λαμπτήρες χρησιμοποιώντας αυτούς που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας. Αγοράζοντας συσκευές ενδιαφερθείτε για την ενεργειακή κατανάλωσή τους και επιλέξτε αυτές που καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια. Ανακυκλώστε το χαρτί, το γυαλί και το αλουμίνιο και πολλά άλλα υλικά. Το ανακυκλωμένο χαρτί χρησιμοποιεί 30-50% λιγότερη ενέργεια, το ανακυκλωμένο αλουμίνιο 95% λιγότερη ενέργεια και το ανακυκλωμένο γυαλί 50% λιγότερη ενέργεια. Περιορίστε τη σπατάλη πρώτων υλών, μειώστε συνολικά τα απόβλητα σας. Μετατρέψτε τα οργανικά απόβλητά σας σε κομπόστ.
  Χρησιμοποιήστε όσο το δυνατόν λιγότερο το αυτοκίνητο, κάντε τις περισσότερες μετακινήσεις σας  -ιδιαίτερα τις κοντινές με ποδήλατο ή με τα πόδια. Εφόσον επιλέγεται να αγοράσετε αυτοκίνητο, προτιμήστε αυτό που έχει υψηλή ενεργειακή απόδοση, χαμηλές εκπομπές ρύπων και, εάν είναι δυνατόν, είναι υβριδικό.
  Ενδιαφερθείτε για τη χρήση βιοκαυσίμων στο όχημα σας. Σύντομα σε κάποιες περιοχές θα είναι διαθέσιμα στα βενζινάδικα. Απαιτείστε μαζί μας στα νησιά τα βιοκαύσιμα να έχουν μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής στα καύσιμα κίνησης. Ενθαρρύνετε τους Δήμους να προχωρήσουν σε προγράμματα χωριστής συλλογής και μετατροπής των χρησιμοποιημένων λαδιών τηγανίσματος σε βιοκαύσιμα.

Για περισσότερες πληροφορίες ή για εγγραφή σας ως μέλος – υποστηρικτή στο
Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, Μαμάη 3, ΑΘΗΝΑ 10440, τηλ/FAX 2108253435, 2108228795, http://www.medsos.gr/, e-mail: medsos@medsos.gr