Με την «έκρηξη» της βιομηχανικής επανάστασης, την εξόρυξη των ορυκτών καυσίμων και την άντληση του πετρελαίου ξεκίνησε η εκμηχάνιση της αγροτικής παραγωγής, ενώ αργότερα κυρίως μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, προστέθηκε σε αυτήν η χρήση των χημικών.
  Η αύξηση του πληθυσμού της γης και η αστικοποίησή του είχε σαν αποτέλεσμα την μείωση των μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων παράλληλα με την αυξημένη ανάγκη για τροφοδότηση των αστικών περιοχών με αγροτικά προϊόντα.
Αυτή η αυξημένη ανάγκη οδήγησε σε αυτό που λέμε σήμερα συμβατική – εντατική γεωργία.
  Η ραγδαία αυτή εξέλιξη, η χρήση των χημικών, οι μονοκαλλιέργειες, η μη αειφορική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της εντατικής αυτής προσπάθειας, εξοντώνουν όλες τις τροφικές δυνάμεις της γης και τροφοδοτούν τους ανθρώπους με προϊόντα που μόνο κατά σχήμα θυμίζουν αυτό που θα έπρεπε να είναι το φρούτο, το λαχανικό, το κρέας κλπ. Τρόφιμα επικίνδυνα για την υγεία, τρόφιμα με ελάχιστη θρεπτική αξία.
  Σήμερα στον αντίποδα της συμβατικής γεωργίας και όλων αυτών των σκανδάλων, στέκεται μια νέα φιλοσοφία παραγωγής και ένα νέο πρότυπο κατανάλωσης… μιλάμε για την βιολογική γεωργία.
  Η βιολογική γεωργία σέβεται τα συστήματα του ίδιου του περιβάλλοντος για την καταπολέμηση των παρασίτων και των ασθενειών στις καλλιέργειες και στην κτηνοτροφία και αποφεύγει την χρησιμοποίηση συνθετικών παρασιτοκτόνων, ζιζανιοκτόνων, χημικών λιπασμάτων, αυξητικών ορμονών, αντιβιοτικών ή γενετικών τροποποιήσεων.
  Οι γεωργοί βιολογικής γεωργίας χρησιμοποιούν ένα φάσμα τεχνικών που βοηθούν τη διατήρηση των οικοσυστημάτων και μειώνουν τη ρύπανση.
  Στις σημερινές διεθνείς εξελίξεις η βιολογική γεωργία αποτελεί πια μια ρεαλιστική και εφικτή πρόταση, στο πλαίσιο ενός νέου μοντέλου αγροτικής παραγωγής, προσανατολισμένο προς την αειφορία.
  Όσοι ξεκίνησαν τα πρώτα εγχειρήματα για πειραματική εφαρμογή των βιοκαλλιεργειών στη χώρα μας, δεν είχαν ούτε τις γνώσεις ούτε την εμπειρία για το πώς να προχωρήσουν. Είχαν ωστόσο σαν σκοπό, να διαδοθεί η ιδέα της οικολογικής γεωργίας και πίστευαν ότι αυτή έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει την εναλλακτική λύση απέναντι στη χημική – εντατική γεωργία.
  Ο σκοπός αυτός σήμερα έχει επιτευχθεί. Όλοι όσοι έχουν σχέση με τη γεωργία έχουν ακούσει τους όρους «οικολογική ή βιολογική γεωργία», «βιοκαλλιέργειες», και όλοι παραδέχονται τις επιπτώσεις που προκαλεί η συμβατική – χημική γεωργία στο περιβάλλον, στα έμβια όντα και στον άνθρωπο.
  Η μόνη αιτιολογία που αναφέρουν για τη μη προώθηση της οικολογικής γεωργίας είναι η εν πολλοίς αυθαίρετη πεποίθησή τους ότι η χημική γεωργία είναι ένα αναγκαίο κακό… πολλοί αναφέρονται και στο υψηλό κόστος της παραγωγής βιολογικών προϊόντων.
  Παρ’ όλα αυτά έχει προχωρήσει αρκετά η έρευνα και η τεχνογνωσία για το πώς οι μέθοδοι της βιολογικής γεωργίας μπορούν να επεκταθούν και να αποδώσουν. Εξειδικευμένοι επιστήμονες, δουλεύουν στο χωράφι και στο εργαστήριο, χρησιμοποιούν την τοπική εμπειρία και γνώση, συνδυάζουν παραδοσιακές και νέες μεθόδους.
  Η συνεργασία των ερασιτεχνών και επαγγελματιών βιοκαλλιεργητών, των ειδικών επιστημόνων και των καταναλωτών, είναι απαραίτητη. Η κοινή τους όσμωση και η συνεργασία με το κράτος θα βοηθήσει τα μέγιστα στην προώθηση της οικολογικής γεωργίας που είναι και η μόνη που μπορεί να δώσει μια προοπτική στην Ελληνική γεωργία.
  Οι προοπτικές της οικολογικής γεωργίας στην Ελλάδα αν και με πολύ μικρό ποσοστό καλλιεργήσιμων εκτάσεων, σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, διαγράφονται θετικές. Θα πρέπει όμως όσοι ασχοληθούν επαγγελματικά με τη βιοκαλλιέργεια να γνωρίζουν τα παρακάτω:
- Ο αγρότης που θέλει να μετατρέψει την καλλιέργεια του σε βιολογική θα πρέπει να είναι ώριμος να κάνει αυτό το βήμα.
- Θα πρέπει να καταλάβει ότι η οικολογική γεωργία δεν αποσκοπεί μόνο σε μια απλή αντικατάσταση των χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων με τα αντίστοιχα οργανικά. Απαιτεί γνώσεις και μια πιο ενεργή συμμετοχή του παραγωγού στον κύκλο των καλλιεργειών.
- Ότι χρειάζεται τεχνογνωσία και υποστήριξη από εξειδικευμένο σύμβουλο για τη διαμόρφωση καλλιεργητικού προγράμματος και για την οργάνωση της παραγωγής.
  Είναι γνωστό ότι η διαμόρφωση του Ελληνικού χώρου, το ανάγλυφο του εδάφους, οι πολλές διάσπαρτες ορεινές και νησιωτικές περιοχές, οι κλιματολογικές συνθήκες και ο μικρός γεωργικός κλήρος δυσχεραίνουν την επιβίωση των μικρών παραγωγών. Η μόνη βιώσιμη λύση που διαφαίνεται είναι οι μικροί Έλληνες καλλιεργητές να οδηγηθούν στην παραγωγή προϊόντων ποιότητας και βέβαια, λέγοντας προϊόντα ποιότητας εννοούμε αυτά που είναι απαλλαγμένα από υπολείμματα χημικών, δηλαδή τα βιολογικά προϊόντα.
  Μια τέτοια εξέλιξη θα έχει βέβαια θετικά πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην Ελληνική ύπαιθρο. Οι μικροί παραγωγοί αποτελούν το συνεκτικό στοιχείο των τοπικών κοινωνιών και παράγοντα διατήρησης της τοπικής κουλτούρας και παράδοσης.
  Η επιβίωση τους η ενίσχυση του εισοδήματός τους, η επέκταση των βιοκαλλιεργειών και η συνεργασία τους δημιουργεί νέους όρους για τοπική ανάπτυξη με σεβασμό στο ανθρώπινο και φυσικό περιβάλλον.
  Αφού μιλάμε για συνεργασία, ας δούμε και μια περίπτωση που αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση.
Κεφαλάς Λακωνίας. Βιολογικό χωριό.
  Ο Κεφαλάς απέχει από τη Σπάρτη γύρω στα 17 χιλιόμετρα και είναι κτισμένος σε ύψος 400 μέτρων. Αριθμεί περίπου 350 κατοίκους εκ των οποίων το 95% ασχολούνται με την παραγωγή βιολογικού λαδιού.
  Η έκταση των βιολογικών καλλιεργούμενων εκτάσεων ανέρχεται σε περίπου 6.000 στρέμματα. Από εκεί κάθε χρόνο παράγονται και διατίθενται στην Ελληνική και την ξένη αγορά, τουλάχιστον 150 τόνοι έξτρα παρθένου ελαιολάδου και 200 τόνοι βρώσιμων ελιών, τύπου καλαμών.
  Η παραγωγή βιολογικού ελαιολάδου άρχισε το 1995, οι καλλιέργειες των προϊόντων γίνονται σύμφωνα με τον κανονισμό της Ε.Ε. 2092/91.
  Εφαρμόζουν τις τεχνικές και τις μεθόδους της βιολογικής γεωργίας σε όλα τα στάδια. Καλλιεργούν τα ελαιόδεντρα χωρίς χημικά φάρμακα και λιπάσματα, μαζεύουν τις ελιές με τον παραδοσιακό τρόπο, τις στύβουν σε χαμηλές θερμοκρασίες ενώ η συσκευασία, η αποθήκευση και διάθεση στην αγορά γίνεται υπό την συνεχή παρακολούθηση και τις οδηγίες εξειδικευμένου γεωπόνου από εγκεκριμένο οργανισμό πιστοποίησης. Η απόφαση να αρχίσει η βιοκαλλιέργεια στον Κεφαλά ήταν σχεδόν ομόφωνη… εκείνη την εποχή δίνονταν κάποια επιδότηση ανά στρέμμα και αφού ο ένας παρακινούσε τον άλλον, τελικά είπαν όλοι μαζί να ξεκινήσουν την προσπάθεια.
  Στον αιώνα που διανύουμε, τα τρόφιμα και η βιοτεχνολογία θα αποτελέσουν τα κύρια θέματα τόσο της επιστήμης όσο και του εμπορίου, σε αντίθεση με τον περασμένο αιώνα που χαρακτηρίσθηκε ο αιώνας της τεχνολογίας. Η παραγωγή, λοιπόν, υγιεινών προϊόντων θα αποτελέσει στόχο για όλες τις μορφές γεωργίας. Όμως η βιολογική γεωργία είναι η μόνη μορφή γεωργίας η οποία μπορεί να διασφαλίσει την παραγωγή υγιεινών προϊόντων. Στην πρόκληση αυτή η χώρα μας δεν πρέπει να μείνει παρατηρητής των γεγονότων, αλλά, δυναμικά, να υποστηρίξει και να αναπτύξει τη βιολογική γεωργία, για τους παρακάτω λόγους:

- Η βιολογική γεωργία μπορεί να διασφαλίσει μακροχρόνια παραγωγή, χωρίς τα προβλήματα που δημιουργεί η συμβατική γεωργία, όπως αλατότητα εδαφών, ερημοποίηση, μόλυνση υπόγειων υδάτων, εδαφών κτλ, αλλά κι ένα καλύτερο περιβάλλον.
- Μπορεί η βιολογική γεωργία να ευαισθητοποιήσει τους καταναλωτές στην επιλογή «καθαρών» προϊόντων – τροφίμων, γεγονός με ευρύτερη σημασία, μιας και ευαισθητοποιημένος καταναλωτής ίσον ευαισθητοποιημένος πολίτης.
- Σαν σύστημα παραγωγής προωθεί τη χρήση τοπικών ποικιλιών και φυλών με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, και συνεπώς τη διατήρησή τους.
- Η βιολογική γεωργία διασφαλίζει καλύτερες συνθήκες εργασίας για τους ίδιους τους παραγωγούς.
- Σαν παραγωγικό σύστημα μπορεί να αντισταθεί στην είσοδο των γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών στον αγροτικό χώρο, καθώς και στην Ελληνική αγορά.
- Μπορεί να ευνοήσει την ανάπτυξη παράλληλων ενεργειών του γεωργικού χώρου, όπως ο αγροτουρισμός.
- Μπορεί να τονώσει ακόμη και «βιομηχανικά» γεωργικά προϊόντα που αντιμετωπίζουν σημαντικό πρόβλημα, όπως το βαμβάκι. Για παράδειγμα, η γειτονική Τουρκία είναι πρώτη σε παραγωγή βιολογικού βαμβακιού, αντίθετα με την Ελλάδα που, ενώ μπορεί να παράγει, απουσιάζει από τους σχετικούς πίνακες.
- Μπορεί να συγκρατήσει τους πληθυσμούς σε μειονεκτικές – ορεινές περιοχές και λόγω της ευρείας διάδοσης που έχει, κυρίως σε νέους αγρότες, να δημιουργήσει μια νέα τάξη παραγωγών.
- Μπορεί να αποτελέσει λύση για τους Έλληνες αγρότες στα προβλήματα της σύγχρονης συμβατικής γεωργίας με το συνεχώς αυξανόμενο κόστος, λόγω αύξησης των εισροών και σταθερών ή και μειούμενων τιμών των προϊόντων τους.
- Η βιολογική γεωργία επειδή είναι κυρίως κίνημα για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, έχει ιδεολογικό υπόβαθρο.
  Σίγουρα η παρούσα στιγμή είναι κατάλληλη για τη δημιουργία συνθηκών σωστής ανάπτυξης της βιολογικής γεωργίας στην Ελλάδα, αρκεί να πιστέψουμε όλοι σε αυτήν και αναγνωρίζοντας την αδυναμία της συμβατικής γεωργίας να δώσει λύση στα προβλήματά της, να αναγάγουμε τη βιολογική γεωργία σε μια υπόθεση όλων.
  Σε μακροπρόθεσμη βάση η οικολογική γεωργία είναι η μόνη διέξοδος στα αδιέξοδα της Ελληνικής γεωργίας. Θεωρούμε αδιανόητο ως πολίτες αυτής της χώρας, ως καταναλωτές αλλά και ως παραγωγοί να επιτρέψουμε σε εταιρείες σαν την MONSANTO να γεμίσουν τα πιάτα μας με γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Σήμερα καλούμαστε να επιλέξουμε ανάμεσα σε μια εντατική γεωργία βασισμένη στη γενετική μηχανική και σε μια ήπια γεωργία χαμηλών εισροών τη βιολογική γεωργία.

Το παρόν κείμενο εκπονήθηκε από τους καταρτιζόμενους του προγράμματος με τίτλο «Σύγχρονες βιολογικές καλλιέργειες» που υλοποιήθηκε από το Κ.Ε.Κ. του Δήμου Ποσειδωνίας στο πλαίσιο του Π.Ε.Π.  Ν. Αιγαίου 2000 – 2006.