ΣΧΟΛΙΟ ΕΠΙ ΕΝΟΣ ΣΧΟΛΙΟΥ

Με   την υπ’ αριθμ. 1805/2005 το Δικαστήριο του ΣτΕ   ακύρωσε  την πράξη της Διοικήσεως με την οποία επιτράπηκε η  αδειοδότηση, εγκατάσταση και λειτουργία αιολικού πάρκου  ισχύος 2,8 ΜW  στη θέση Σύριγγας της Βόρειας Σύρου.

Η  ανωτέρω απόφαση  αποτελεί δικαίωση των επτάχρονων αγώνων των περιβαλλοντικών ομάδων της Σύρου για το συγκεκριμένο ζήτημα. Επίσης με την έκδοσή της φαίνεται ότι αρχίζουν να σχηματοποιούνται τα πρώτα δικαστικά κριτήρια για τον έλεγχο των πράξεων της διοικήσεως που  αδειοδοτούν  τέτοιου είδους δραστηριότητες.

Η  βασική αιτιολογία για την ακύρωση της  άδειας εγκαταστάσεως και λειτουργίας του πιο πάνω αιολικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνίσταται στο ότι ενώ η περιοχή του όρους Σύριγγας στην οποία εγκαταταστάθηκε το αιολικό πάρκο έχει ενταχθεί στο δίκτυο ΝΑΤURA  2000  και εξ  αυτού του λόγου θα έπρεπε η  αρμοδιότητα έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων να παρέχεται ή να εγκρίνεται από τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, οι συγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι εγκρίθηκαν από τον τοπικό Νομάρχη  παρά την πρόβλεψη του ν. 2647/1998.

Η σημασία της πιο πάνω απόφασης είναι προφανής.

Για όλες τις περιοχές της Ελλάδας που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο  NATURA  2000, η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας τους θα πρέπει να γίνεται από τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ και όχι από τους κατά τόπο Νομάρχες και Περιφερειάρχες, ανεξάρτητα του μεγέθους της  δυνατότητας παραγωγής τους σε ηλεκτρική ενέργεια. Όπου δε έχουν γίνει  τέτοιες εγκρίσεις από τους πιο πάνω, οι σχετικές διοικητικές πράξεις  είναι ακυρωτέες και μπορεί να ζητηθεί η ακύρωσή τους από αυτούς που θεμελιώνουν έννομο συμφέρον και  παραδεκτούς όρους άσκησης της σχετικής αίτησης ακυρώσεως.

Φυσικό επακόλουθο της πιο πάνω απόφασης είναι ότι τα σχετικά lobbies που έχουν δομηθεί σε περιφερειακό ή νομαρχιακό επίπεδο  απο τη σύζευξη των εταιρειών εγκατάστασης αιολικών πάρκων  και των τοπικών αρχών να διαταράσσονται σοβαρά, αφού τα κέντρα λήψης αποφάσεων για την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων εγκαταστάσεως και λειτουργίας  τους μετατοπίζονται από την περιφέρεια προς τις κεντρικές υπηρεσίες του  ΥΠΕΧΩΔΕ.

Όμως για να ανταποκριθεί η κεντρική διοίκηση σε μια τέτοια νέα υποχρέωσή της θα πρέπει να διαμορφώσει αφ’ ενός την κατάλληλη υποδομή  και αφ’ ετέρου να θεσπίσει ενιαίους κανόνες διαχείρισης των περιοχών εντός του δικτύου NATURA  2000 με κύριο γνώμονα την μη αλλοίωση των βασικών χαρακτηριστικών της οικείας περιοχής.

Όσοι έχουν ασχοληθεί, έστω και λίγο, με την ιστορία που  λέγεται έγκριση περιβαλλοντικών όρων  από Νομαρχίες και Περιφέρειες σε τέτοιου είδους ζητήματα, έχουν διαπιστώσει ότι η διαδικασία αυτή δεν εξασφάλιζε καμμία σοβαρή επιστημονική βάση εξέτασης και αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων τέτοιου  είδους εγκαταστάσεων. Επρόκειτο απλώς για  συμπλήρωση τυπικού ερωτηματολογίου διά των λέξεων  ΝΑΙ ή ΟΧΙ  το οποίο ενεκρίνετο αναποφεύκτως, αν όχι ανυπομόνως,  από τον οικείο Νομάρχη ή Περιφερειάρχη.

Μετά την πιο πάνω απόφαση είναι επόμενο να αξιώνεται πλέον από την κεντρική διοίκηση η άσκηση ουσιαστικού περιβαλλοντικού ελέγχου  στις περιπτώσεις υποψήφιας εγκατάστασης αιολικού πάρκου  σε περιοχές που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο  NATURA  2000.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην περίπτωση της εγκρίσεως των περιβαλλοντικών όρων  του συγκεκριμένου αιολικού πάρκου στο όρος Σύριγγας της Βόρειας Σύρου, το  ζήτημα που είχε να κάνει με την επίπτωση από τη λειτουργία του στον προστατευτέο πληθυσμό των πουλιών της περιοχής, ούτε καν αντιμετωπίστηκε έστω και σαν ενδεχόμενο, παρά τη σχετική επισήμανση και της  Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας.

Η πιο πάνω απόφαση του ΣΤΕ, ως σημαντική απόφαση ως προς το ζήτημα της σχηματοποιήσεως των πρώτων δικαστικών κριτηρίων για τον έλεγχο των πράξεων της Διοικήσεως που εγκρίνουν όρους περιβαλλοντικών επιπτώσεων, προβλήθηκε ήδη στο νομικό τύπο της Χώρας και ήδη εκδηλώθηκαν και τα πρώτα σχόλια.

Με το σχόλιο που διατυπώθηκε από τον κ. Απόστολο Παπακωνσταντίνου, Δ.Ν. και εντεταλμένο διδασκαλίας στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και δημοσιεύτηκε στο νομικό περιοδικό ΝΟΜΟΣ και ΦΥΣΗ, η πιο πάνω απόφαση  σχολιάζεται «ως εχθρική στάση απέναντι στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας» ( ΑΠΕ )  , εντασσόμενη μάλιστα στον  «γνωστό περιβαλλοντικό πατριωτισμό» που επιδεικνύει κατά τον σχολιογράφο το ΣτΕ τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Επιπλέον βάλλεται  ευθέως η πιο πάνω απόφαση αλλά και γενικώτερα το ως άνω  δικαστήριο, αφού αποδίδεται σε αυτό  ότι « η στρεβλή  πρόσληψη της σχέσης περιβάλλοντος – ΑΠΕ, η οποία δεν συνάδει ούτε με τα σύγχρονα τεχνολογικά δεδομένα, ούτε με την κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα που βιώνουμε,  τείνει να αντιστρέψει τα  συγκριτικά πλεονεκτήματα που προσφέρουν, με κίνδυνο να υπάρξουν κρίσιμες υστερήσεις στον ενεργειακό εκσυγχρονισμό της χώρας».

Φαίνεται ότι εν όψει τέτοιου μεγάλου κίνδυνου, ο γενναίος  σχολιογράφος δεν εδυνήθη να μείνει απαθής  και αφού ανεδέχθη την υπεράσπιση της χώρας ώστε να μην μείνει και σε αυτόν τον τομέα καθυστερημένη,  ανέλαβε πλέον ως επόμενη άφευκτη συνέπεια την αντιστροφή των ήδη αντεστραμμένων από το ΣτΕ συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας. Με λίγα λόγια ανέλαβε να βάλει  τα πράγματα στη θέση τους. Ως άλλος Μάρξ που άδραξε τον Χέγγελ από τα μαλλιά, τον αναποδογύριζε και τον έβαλε στη σωστή του θέση  με τα γνωστά σε όλους αποτελέσματα, ο γενναίος  επιστήμων σχολιογράφος,  έρχεται επί το έργον.

Αρχίζει δε παρ΄ότι  επιστήμων από τους κοινούς τόπους : « Η  παραγωγή ενέργειας ιδίως ηλεκτρικής από ΑΠΕ, όπως είναι η αιολική και ηλιακή, αποτελεί εν πολλοίς μονόδρομο για τη διασφάλιση στο μέλλον αφ’ ενός της κάλυψης των ενεργειακών αναγκών και αφ’ ετέρου της προστασίας του περιβάλλοντος», «επιτρέπει μια ανάπτυξη κυριολεκτικά βιώσιμη, αφού περιορίζει συχνά το οικονομικό κόστος παραγωγής ενέργειας και διασφαλίζει αέναη και χωρίς περιορισμούς – λόγω σπανιότητας και εξαντλησιμότητας των πόρων – οικονομική μεγέθυνση». Βέβαια η συμπλοκή και συνάρτηση  της βιώσιμης ανάπτυξης με αέναη και χωρίς περιορισμούς οικονομική μεγέθυνση δεν μοιάζει ούτε πολύ κοινότοπη ούτε και πολλά επιστημονική. Ας μας συγχωρέσει ο γενναίος σχολιογράφος αλλά τα περί αενάου και χωρίς περιορισμούς οικονομικής μεγεθύνσεως,  από μακριά ακούγονται για εντελώς παρωχημένα  και αδιέξοδα. Ας αφήσουμε βέβαια την παραδοχή του περί του αενάως φυσώντος αιγαιακού αέρος την οποία θεωρεί απολύτως δεδομένη. Ενώ από ό,τι έχω ακούσει από άλλους μόλις και μετά βίας   θεωρούν τον Όμηρο πηγή των απωτάτων ειδήσεων περί μελτεμίων και λοιπών ενιαυσίων ανέμων.

Αφού λοιπόν τοποθετήσει  το αέναον της οικονομικής μεγεθύνσεως  ως το κρισιμότερο των κεφαλαίων επιχειρημάτων του και το βοριαδάκι του Αιγαίου ως τον βασικό εξασφαλιστικό υποστηρικτή του,  ο γενναίος σχολιογράφος αρπάζει απο τα μαλλιά το κράτος που λέγεται Ελλάδα και έχει εγκατασταθεί αφρόνως επί τοιαύτης ανεμώδους βάσεως χωρίς να αντιληφθεί ότι πέραν του τραμπαλίσματος μέλλονται σε αυτό το κράτος ένδοξες  ημέρες με κελεμπίες, θαλάσσιους ουρανοξύστες  και τα ρέστα και το ταρακουνάει για να έρθει στα συγκαλά του ( το κράτος ) .

Χρησιμοποιεί μάλιστα πρωτόγνωρες λέξεις, ενθουσιαστικές, τυρταιικές, προς έξαψη και προαγωγή των επιχειρημάτων του:  «είναι αυτονόητον», «πρωτόκολλον του Kioto» , «ενδοπεριβαλλοντικός», «διακύβευμα» και τα ρέστα  προς ευνοητέραν πρόσληψη αυτών από τους ημιαυτόνομους δικαστές του ΣτΕ, οι οποίοι «αντιμετωπίζουν τις ΑΠΕ  (άκουσον – άκουσον ) ως να επρόκειτο περί απλών οικονομικών επενδύσεων, οι οποίες ευρίσκονται σε σύγκρουση με το περιβάλλον».

  Και ενώ  ο γενναιόφρων σχολιογράφος  εξαϋλώνει  τη διαδικασία της παραγωγής ηλεκτρικής ενεργείας από το μελτεμάκι, περίπου κάτι ωσάν σύννεφο ή γλυκυτάτη οπτασία, έξω από κάθε υλική, βαρβαρική υπόσταση,  (όλες αυτές οι τεράστιες χαλύβδινες κατασκευές επί των κορυφών των νησιωτικών ορέων ορατές  από της ?κρας Κωλιάδος έως  Μαλλίων Κρήτης φαίνεται ότι είναι  προσωρινό θάμβος των οφθαλμών μας και ο απίστευτος βόμβος από την  24ωρη περιστροφή των χαλύβδινων ηλεκτροπαραγωγών πτερυγίων   είναι  μεταφυσική εμβοή των ώτων μας, ως γνωστόν δε τα πουλιά του Αιγαίου αρχαιόθεν ήταν θεόκουφα, βλέπε και αριστοφανικές Νεφέλες, δύσπιστε αναγνώστη ), μας γυρίζει πονηρούτσικα – πονηρούτσικα και επί  το «εσπέρας προκείμενον», αναγράφοντας περί υλικοτάτων αναπτυξιακών στρατηγικών βασιζομένων όχι μόνον στην παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ για εσωτερική κατανάλωση αλλά και για εξαγωγή σε άλλες χώρες.

Με λίγα λόγια, νησιωτάκια μου ετοιμαστείτε: Όχι μόνον για αραβικές κελεμπίες αλλά και γιουρούσια από τίποτε μεμέτηδες που  ακόμη δεν έχουν πάρει χαμπάρι περί των ΑΠΕ και μαλακοτραβιούνται με κάτι υφαλοκρηπίδες και τα ρέστα.

Όμως  ο γενναίος σχολιαστής κρατάει το πάρθιο βέλος για τους δικαστές του ΣτΕ στο τέλος:  «Ο ενδοπεριβαλλοντικός χαρακτήρας των σταθμίσεων προβάλλει μόνον ακροθιγώς, ενώ η συνεκτίμηση των περιβαλλοντικών πλεονεκτημάτων των αιολικών σταθμών δεν φαίνεται να εντάσσεται, όπως επιβάλλεται, στο στάδιο των in concreto δικαιικών σταθμίσεων». Μπροστά σε μια τέτοια φράση ο  νησιώτης αναγνώστης  βουβαίνεται με ασφάλεια αφού ουδέν είναι δυνατό να κατανοήσει ως εκ του βάρους της επιστημονικότητος ή καλλίτερον ειπείν επιστημονικοφάνειας των χρησιμοποιουμένων λέξεων. Βέβαια το κόλπο είναι παλιό και έχει μακρινή πλήν όμως  βεβαιωμένη συγγένεια με τις γλώσσες των συντεχνιών, τα «αλοιφιάτικα» των ηπειρωτών καλατζήδων ή τα «δαιμονικά» των απανταχού γής  σολομωνικών.
    Σολομονικώς λοιπόν πλήν όμως όχι σολομοντείως ο καλός σχολιαστής μας μάς λέει σε ελεύθερη μετάφραση : Η  εγκατάσταση και λειτουργία  συσκευών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας  από τον άνεμο  είναι εξ ορισμού  παρέμβαση φιλο – περιβαλλοντική και ως τέτοιο αγαθό πρέπει να συγκριθεί – ζυγιστεί με το αγαθό της διατήρησης μιας οικολογικά ευαίσθητης περιοχής. Πράγμα βέβαια που δεν έκανε η  πιο πάνω απόφαση του ΣτΕ παρ΄ότι αυτό επιβαλλόταν  να γίνει.

    Εκείνο όμως που δεν λέει, δυσκόλως όμως και μόλις μετά βίας συγκρατούμενος, ο καλός μας σχολιογράφος, είναι  ποιο θα έπρεπε να ήτο το αποτέλεσμα μιας τοιαύτης κατ΄αυτόν «ενδοπεριβαλλοντικής»  σταθμίσεως.

    Αιολικές ανεμογενήτριες  χωρίς αξιόπιστη περιβαλλοντική μελέτη, για κάθε μέσως συνετό άνθρωπο, σημαίνει αναπόφευκτα εξαφάνιση των προστατευτέων από διεθνείς συνθήκες  πουλιών των νησιών και όχι μόνον, οδική προσβασιμότητα σε περιοχές επιλεγμένες ως NATURA λόγω της φυσικής τους απομόνωσης, οπτική ρύπανση έως καταστροφή του λεπτόγαιου  νησιωτικού ανάγλυφου, ακουστική ρύπανση σε βαθμό βασανιστηρίου για ό,τι θηλαστικό σε απόσταση χιλιομέτρων από τον χώρο λειτουργίας τους.

   Αν ο καλός μας σχολιογράφος είναι πρόθυμος να θέσει όλα τα πιο πάνω προστατευτέα έννομα αγαθά στα πτερύγια και τον  κάδο των αιολικών πάρκων είναι δική του υπόθεση.  

    Ας αφήσει όμως κατα μέρος τα περί « ενδοπεριβαλλοντικών  σταθμίσεων» και τα περί «περιβαλλοντικού πατριωτισμού του ΣτΕ» και ας αφήσει τις αυτοαναγορεύσεις του εαυτού του σε ρόλο  επιστημονικού και ορθού  περιβαλλοντολόγου.

   Γιατί, αναπόδραστα, εκτός των όσων πιο πάνω έχω  αναφέρει, μου έρχεται στη μνήμη η περιβόητη φράση του μακαριστού εκείνου  Lenin  ο οποίος στριμωγμένος κατά πως φαίνεται από τους ιμπεριαλιστές είχε  πεί το  καταπληκτικό εκείνο «εξηλεκτρισμός ίσον σοσιαλισμός». Βέβαια εκ των υστέρων, εξηλεκτρισμό μπορεί να είδαν οι Ρώσοι, σοσιαλισμό πάντως δεν είδαν.
    
    Ας μη μας τάζουν λοιπόν ο καλός σχολιογράφος και οι καλές εταιρείες διαδόσεως και εγκαταστάσεως των αιολικών ηλεκτρογεννητριών, λαγούς, πετραχήλια και αραβικές κελεμπίες και μάλιστα με φιλιοπεριβαλλοντικό περιτύλιγμα.

   Μάλλον πάει πολύ.