Στην ίδρυση ανωνύμων εταιρειών προχωρεί η Εκκλησία, με στόχο την εκμετάλλευση και αξιοποίηση της κινητής και ακίνητης περιουσίας.

Περίσκεψη στην έδρα της Ιεράς Συνόδου αυτόν τον καιρό για την κατασκευαστική, την τουριστική και άλλες ιερές εταιρείες που στήνονται
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι οικονομικές υπηρεσίες της Εκκλησίας με επικεφαλής τoν διευθυντή των οικονομικών υπηρεσιών Κωνσταντίνο Πυλαρινό και τη συμμετοχή του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Θεόδωρου Κατσανέβα, έχουν επεξεργαστεί σχέδιο για τη λειτουργία τριών ή περισσοτέρων ανωνύμων εταιρειών. Οι λεπτομέρειες αναμένεται να γίνουν γνωστές σε περίπου ένα μήνα και αφού ενημερωθούν τα μέλη της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου. Τι είδους εταιρείες όμως, πρόκειται να ιδρύσει η Εκκλησία;

Σύμφωνα με έγκυρες πηγές: Η διοίκηση της Εκκλησίας προσανατολίζεται στην ίδρυση κατασκευαστικής εταιρείας για την ανέγερση κτιρίων με έσοδα της Εκκλησίας, κυρίως στην Αττική. Μια δεύτερη εταιρεία θα έχει στόχο επενδύσεις στο θρησκευτικό τουρισμό ενώ μια τρίτη θα ασχοληθεί με την αξιοποίηση της κινητής περιουσίας της Εκκλησίας, δηλαδή των μετοχών που έχει στην κατοχή της. Δεν αποκλείεται επίσης η ίδρυση και άλλων εταιρειών, ανάλογα με τις ανάγκες που θα προκύψουν.

Αντικειμενικός σκοπός είναι να ενταχθούν στο σχήμα οι περισσότερες μητροπόλεις. Εκείνο βέβαια που ενδιαφέρει τη διοίκηση της Εκκλησίας είναι η άμεση εκμετάλλευση της ακίνητης περιουσίας που διοικείται από τις κεντρικές οικονομικές υπηρεσίες.

96.480 στρέμματα

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Γεωργίας οι οικονομικές υπηρεσίες της Ιεράς Συνόδου -ο πρώην Οργανισμός Διαχείρισης Εκκλησιαστικής Περιουσίας (ΟΔΕΠ)- έχουν στην ευθύνη τους αναγνωρισμένες εκτάσεις που φτάνουν τα 96.480 στρέμματα. Αυτές οι εκτάσεις βρίσκονται στην Αττική, τη Μαγνησία και τη Λάρισα. Υπάρχουν όμως και άλλες εκτάσεις χαρακτηρισμένες ως διακατεχόμενες. Μόνο στην Αττική φτάνουν τα 57.930 στρέμματα και στην υπόλοιπη Ελλάδα τα 50.420 στρέμματα.

Χαρακτηριστική όμως είναι η προετοιμασία της Εκκλησίας και στο επικοινωνιακό επίπεδο. Τις επόμενες ημέρες όλοι οι υπουργοί, οι βουλευτές και οι αρχιερείς πρόκειται να λάβουν ένα έντυπο όπου γίνεται απόπειρα να απαντηθούν ερωτήματα όπως: Ταιριάζει στην Εκκλησία να έχει περιουσία; Σε τι συνίσταται και σε ποιους ανήκει; Πώς αποκτήθηκε και διοικείται; Ο τίτλος του εντύπου είναι «εκκλησιαστική περιουσία. Οι προκαταλήψεις, οι μύθοι, η αλήθεια». Συντάκτης είναι ο θεολόγος, νομικός Ευάγγελος Λέκκος και εκδότης η Αποστολική Διακονία. Στο εσωτερικό της Εκκλησίας θεωρούν ότι με το έντυπο αυτό θα ελαχιστοποιηθεί η κριτική για την απόφαση να μετατραπεί η Εκκλησία σε επιχείρηση.

Το βιβλιαράκι των 39 σελίδων έχει έξι μικρά κεφάλαια. Ξεκινά με μια αναφορά στην «τακτική του Νεοελληνικού Κράτους, (από την απελευθέρωση ώς το Ν. 1700/1987 και την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων - 1994) ενώ στο τέλος υπάρχει κατάλογος με τα οικόπεδα και τις εκτάσεις που προσέφερε η Εκκλησία κατά καιρούς για να φτιαχτούν πλατείες και να κτιστούν νοσοκομεία και πανεπιστήμια.

Καμία αναφορά δεν κάνει το έντυπο στο νόμο 1811 του 1988 (τον ένα από τους δύο νόμους «Τρίτση») και στη σύμβαση μεταξύ Δημοσίου και Εκκλησίας της Ελλάδας, για την παραχώρηση της περιουσίας 149 μονών. Ο συντάκτης δεν αναφέρεται ούτε στην απόφαση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας το 1985 να παραχωρήσει τη μοναστηριακή περιουσία στους ακτήμονες και τους άπορους.

Οπως αναφέρεται στην αρχή του κειμένου «κάθε φορά που υπάρχει "κρίση" στις σχέσεις Εκκλησίας - Κράτους και επιδιώκεται η επίτευξη κάποιου άλλου σκοπού, όπως για παράδειγμα ο αποπροσανατολισμός της Κοινής Γνώμης, ο "εκφοβισμός" του ιερού Κλήρου και των πιστών, η επίδειξη ισχύος του Κράτους κ.λπ., εμφανίζεται στο προσκήνιο και τίθεται προς συζήτηση το προσφιλές σε πολλούς θέμα της "Εκκλησιαστικής Περιουσίας"».

»Το ίδιο συνέβη και εντελώς πρόσφατα (στα μέσα του 2000), όταν το Πανελλήνιο βρισκόταν σε ανησυχία και αναστάτωση για το ζήτημα της μη αναγραφής του θρησκεύματος στα νέα δελτία ταυτότητος. Στην έκκληση της Εκκλησίας για διάλογο με την Πολιτεία, επίσημα κυβερνητικά χείλη απάντησαν: Το θέμα των ταυτοτήτων έχει κλείσει για την Κυβέρνηση, είμαστε όμως έτοιμοι να συζητήσουμε με την Εκκλησία για το ζήτημα της Περιουσίας!...»

Εκείνο όμως που κάνει εντύπωση είναι ότι ο συντάκτης για να πείσει τους αναγνώστες του εγχειριδίου ότι «ταιριάζει» στην Εκκλησία, όπως γράφει, «να έχει περιουσία», επικαλείται και τον Χριστό. Γράφει: «Την αναγκαιότητα των υλικών μέσων δεν αρνήθηκε ούτε ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός. Στην ομάδα των Δώδεκα Μαθητών του υπήρχε ταμείο ("γλωσσόκομον"), τα χρήματα του οποίου χρησιμοποιούσαν, χωρίς το κοσμικό φρόνημα της φιλαργυρίας, για να αντιμετωπίζονται οι καθημερινές τους ανάγκες και να ανακουφίζονται οι φτωχοί (Ιω. 12, 5-7). Ο Κύριος δίνει εντολή -αφού ευλογεί τους πέντε άρτους και τους δύο Ιχθύς- να μοιρασθεί τροφή στους πεντακισχιλίους στην έρημο και να συγκεντρωθούν τα "περισσεύματα των κλασμάτων" (Ματθ. 14, 15-21. Λουκ. 9, 12-127). Με χρήματα του ταμείου τους αγοράζονται τα σχετικά για να ετοιμασθεί το πασχάλιο δείπνο (Λουκ. 22, 7-14). Αργότερα οι Απόστολοι δέχονται το αντίτιμο από την πώληση σπιτιών ή οικοπέδων των πρώτων χριστιανών και το διαχειρίζονται με υπευθυνότητα για τις ανάγκες της κοινότητας, ο δε απόστολος Παύλος συνιστά στις ευπορότερες χριστιανικές κοινότητες να βοηθούν τις εμπερίστατες και φτωχότερες, συγκεντρώνοντας και στέλλοντας τη "λογία" (χρήματα από εράνους), καθιερώνει την αμοιβή των ιερέων από την περιουσία των ναών (Α' Κορ. 9, 7-13) και υπενθυμίζει ότι "ο Κύριος διέταξεν τοις το ευαγγέλιον καταγγέλλουσιν εκ του ευαγγελίου ζην"» (στ.14).

Πώς βρέθηκαν

Πώς αποκτήθηκε όμως σύμφωνα με το συντάκτη η εκκλησιαστική περιουσία: «Από το πλήθος των γραπτών μαρτυριών αναφέρουμε εκείνη του Τερτυλλιανού για τις, σε τακτές ημέρες, εκούσιες εισφορές των χριστιανών και τη σχετική του αγίου Κυπριανού για την εισφορά της "δεκάτης", ενώ είναι πολύ συχνές οι ανάλογες των ιερών κανόνων που προβλέπουν την οικονομική αυτοτέλεια των εκκλησιαστικών νομικών προσώπων και την κεντρική θέση την οποία είχε ο Επίσκοπος στο θέμα της διοίκησης και διαχείρισης της περιουσίας της τοπικής Εκκλησίας. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό προς το γεγονός ότι η κινητή και η ακίνητη περιουσία της Εκκλησίας απέκτησε σταδιακά το στοιχείο του αναπαλλοτρίωτου "εις το διηνεκές", διότι χαρακτηριζόταν πράγμα ιερό που ανήκει στο θεό συνετέλεσαν ώστε η εκκλησιαστική περιουσία να αυξηθεί σημαντικά, αφού σ' αυτήν, εκτός από τις εισφορές των πιστών, προστέθηκαν κατά καιρούς μεγάλες δωρεές αυτοκρατόρων, ηγεμόνων και άλλων σημαινόντων προσώπων».

Γίνεται αναφορά και στον τρόπο που οι μοναχοί απέκτησαν την περιουσία τους. Λέει το κείμενο: «...οι πρώτοι ασκητές και μοναχοί πουλούσαν τα εργόχειρά τους για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην, να οικοδομήσουν τις καλύβες, ή τα κοινόβιά τους, να αποκτήσουν τα γύρω από αυτά κτήματα για τις απαραίτητες καλλιέργειες ή τη βόσκηση των οικοσίτων ζώων τους. Τα περιουσιακά δικαιώματα των μοναχών κατοχυρώθηκαν κατά τους χρόνους της βυζαντινής αυτοκρατορίας, διατηρήθηκαν στην περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας και αναγνωρίστηκαν νομοθετικά από το Νεοελληνικό Κράτος.

»Ηδη, κατά τους τέσσερις πρώτους αιώνες (ρωμαϊκή περίοδος) τα ιερά, γενικώς, ανήκαν "κατά κυριότητα και ιδιοκτησίαν" στην Εκκλησία. Ιδιαίτερα, όμως, στο ελληνικό Βυζάντιο, οπότε άνθησε ο μοναχισμός, η συναλληλία στις σχέσεις Εκκλησίας - Πολιτείας ευνόησε την απόκτηση εκ μέρους των Μονών σημαντικής ακίνητης περιουσίας, κυρίως από δωρεές αυτοκρατόρων, μελών της βασιλικής αυλής, στρατηγών, ανώτερων αξιωματικών κ.λπ., αρκετοί από τους οποίους υπήρξαν και κτήτορες μεγάλων μοναστηριών, ή ευεργέτες τους, ακόμα και ηγούμενοί τους, αφού προηγουμένως παραιτήθηκαν από τις υψηλές θέσεις τους».

Στο κείμενο γίνεται η προσφιλής αναφορά στο Βυζάντιο και τους ιερούς κανόνες, αλλά και την προσφορά της Εκκλησίας στο έθνος, ενώ το «αναπαλλοτρίωτο» των ιερών κτημάτων υπερισχύει των νόμων.

Το απόσπασμα είναι χαρακτηριστικό: «Τόσο η κινητή όσο και η ακίνητη εκκλησιαστική περιουσία ανέκαθεν απελάμβανε ένα καθεστώς που είχε το στοιχείο του αναπαλλοτρίωτου. Οι "Αποστολικές διαταγές", οι Αποστολικοί κανόνες και πολλοί κανόνες ιερών Συνόδων θεμελιώνουν το αναπαλλοτρίωτο της εκκλησιαστικής περιουσίας "εις το διηνεκές", διότι τη χαρακτηρίζουν πράγμα ιερό που ανήκει στο θεό».

(πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 30/03/2001)