Welcome to eyploia.aigaio-net.gr!

     On Line Πλοία
Για να δείτε τα πλοία
On line στο Αιγαίο
πατήστε εδώ.

     Ανακοίνωση
 ΥΠΟΓΡΑΨΤΕ
Για να σωθεί η Σαντορίνη
και το Αιγαίο από
την τοξική βόμβα βυθού
Sea Diamond

 SIGN the PETITION
and help protect Santorini
and the Aegean Sea
from toxic dangers
 


     Κατηγορίες
?γρια Ζωή
Αεροδρόμια Λιμάνια
Αιολικά Πάρκα
Αλιεία
Ανανεώσιμες Π. Ε.
Απόβλητα
Απορ/τα-Ανακύκλωση
Απόψεις-Ιδέες
Βιοτοποι/βιοπ/λότητα
?γρια Ανάπτυξη
Βιώσιμη Ανάπτυξη
Δάση
Διάνοιξεις Δρόμων
Διατροφή
Διάφορα
Δίκτυο
Εκδηλώσεις-Ενημέρωση
Ενέργεια
Έρωτας και Αιγαίο
Θάλασσα-Ακτές
Κεραίες
Κλίμα
Κοινωνία Πολιτών
Κτηνοτροφία
Κυνήγι
Μ.Μ.Ε.
Νερό
Οικολογική Γεωργία
Παραδοσιακοί Οικισμοί
Περιβάλλον
Πολιτισμός
Ρύπανση
Συγκοινωνία
Τουρισμός
Φίλοι των ζώων
Φυσικοί Πόροι
Χωροταξία

     Νησιά


     Επιλογές
·Θέματα
·Αρχείο ?ρθρων

·1ο Τεύχος
·2ο Τεύχος
·3ο Τεύχος
·4ο Τεύχος
·5ο Τεύχος
·6ο Τεύχος
·7ο Τεύχος
·8ο Τεύχος
·9ο Τεύχος
·10ο Τεύχος
·11ο Τεύχος
·12ο Τεύχος
·13ο Τεύχος
·14ο Τεύχος
·15ο Τεύχος
·16ο Τεύχος
·17ο Τεύχος
·18ο Τεύχος
·19ο Τεύχος
·20ο Τεύχος
·21ο Τεύχος
·22ο Τεύχος

     Who's Online
Υπάρχουν επί του παρόντος 10 Επισκέπτης(ες) και 0 Μέλος(η) που είναι συνδεδεμένος(οι)

Είσαστε ανώνυμος χρήστης. Μπορείτε να εγγραφείτε πατώντας εδώ

     Search



     Έπαθλο

Το περιοδικό της Πελοποννήσου


 Βιώσιμη Ανάπτυξη: Η φέρουσα ικανότητα της περιοχής υποδοχής

ΡόδοςΕφαρμογή Φέρουσας Ικανότητας στο νησί της Ρόδου
Του Αλέξανδρου Π. Σπυράτου

Ορισμός Φέρουσας Ικανότητας
 
    Η έννοια της φέρουσας ικανότητας είχε αρχικά διατυπωθεί στον κλάδο της βιολογίας για να αποσαφηνίσει την σχέση που υπάρχει ανάμεσα στον περιβάλλον χώρο και τα ζώα. Αφορούσε την ικανότητα αφομοίωσης και επανάκαμψης του περιβάλλοντος και την βιωσιμότητα των ζώων

    Στον χώρο της αναψυχής, η έννοια της φέρουσας ικανότητας έχει μελετηθεί πάρα πολύ. Οι πρώτες αναφορές στην έννοια είχαν γίνει από τον Lowell Sumner το 1936 ο οποίος ανέφερε πως «τα πάρκα δεν μπορούν να υποδεχτούν απεριόριστο αριθμό επισκεπτών» και ότι η χρήση των φυσικών οικοσυστημάτων πρέπει να διατηρείται στα όρια της φέρουσας ικανότητας. Στις αρχές τις δεκαετίας του 1960 η προσοχή των ερευνητών επικεντρώθηκε στους κοινωνικούς παράγοντες της φέρουσας ικανότητας. Ήταν γενικά αποδεκτό πως τα αυξανόμενα επίπεδα χρήσης άλλαζαν την φύση της εμπειρίας αναψυχής που προσέφερε μια συγκεκριμένη περιοχή σε τέτοιο βαθμό που διέφερε εντελώς από αυτήν που αρχικά προσέλκυσε τους επισκέπτες. Στις δεκαετίες του 1970 και του 1980 οι έρευνες για φέρουσα ικανότητα αναφέρονταν στην σχέση ανάμεσα στα επίπεδα χρήσης και την ικανοποίηση των επισκεπτών, αλλά άρχισαν επίσης να ερευνούν τους οικολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες της φέρουσας ικανότητας. Παρά τις κριτικές που υπήρξαν για την δυνατότητα εφαρμογής της φέρουσας ικανότητας οι έρευνες συνεχίστηκαν και επικεντρώθηκαν στις επόμενες δεκαετίες σε θέματα ειδικών μορφών τουρισμού. Τέλος τα τελευταία χρόνια, υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τις μεθόδους εφαρμογής της φέρουσας ικανότητας με την χρήση νέων τεχνολογιών και συστημάτων γεωγραφικής ανάλυσης (G.I.S.).

    Η φέρουσα ικανότητα υποδοχής μια περιοχής είναι ο μέγιστος αριθμός επισκεπτών που μπορεί να δεχτεί η περιοχή χωρίς να υπάρξει μη αποδεχτή επιβάρυνση. Η φέρουσα ικανότητα μια τουριστική περιοχής μπορεί να μετρηθεί σε όρους διάφορων παραγόντων :

    Ι) Φυσικοί παράγοντες : υπερβολική τροφοδότηση των εγκαταστάσεων

    II) Οικολογικούς / Περιβαλλοντικούς παράγοντες: υποβάθμιση φυσικών πηγών (περιβαλλοντικό κόστος) π.χ. αλλαγή συμπεριφοράς των ζώων, μείωση αριθμού ειδών ζώών, διάβρωση, ή αλλαγές στην ποιότητα του νερού.

    III) Αισθητικοί / Αντιληπτικοί / Ψυχολογικοί παράγοντες : υποβάθμιση της εμπειρίας αναψυχής των επισκεπτών λόγω συνωστισμού ή υποβάθμισης του περιβάλλοντος 

    IV) Κοινωνικοί παράγοντες: εχθρική αντιμετώπιση από την τοπική κοινότητα

    Σύμφωνα με τους Wearing και Neil(1999) η φέρουσα ικανότητα αποτελείται από τρία βασικά στοιχεία :

βιοφυσική (οικολογική) – σχετικά με το φυσικό περιβάλλον
κοινωνικό – πολιτιστική – σχετικά με τις επιπτώσεις πάνω στον πληθυσμό της περιοχής υποδοχής 
φέρουσα ικανότητα υποδομών – σχετικά με την εμπειρία των τουριστών

    Τα κοινωνικά θέματα, οι τεχνικές μάνατζμεντ, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και οι προσδοκίες των τουριστών λοιπόν(παράγοντες που αλλάζουν στον χρόνο)  επηρεάζουν την μέτρηση της φέρουσας ικανότητας. Οι Wearing και Neil, υπό αυτές τις συνθήκες  συμπεραίνουν πως δεν είναι δυνατό να βρεθεί ένας αριθμός

    Ο Swarbrooke (1999)  αντιπαραβάλει έξι τύπους φέρουσας ικανότητας :

φυσική φέρουσα ικανότητα
περιβαλλοντική φέρουσα ικανότητα
οικονομική φέρουσα ικανότητα
κοινωνικό – πολιτισμική φέρουσα ικανότητα
φέρουσα ικανότητα υποδομών
αντιληπτική φέρουσα ικανότητα (αναφέρεται στην ποιότητα της τουριστικής εμπειρίας)

    Ο Swarbrooke συμπεραίνει ότι ενώ η φέρουσα ικανότητα είναι πολύ χρήσιμη έννοια είναι εξαιρετικά δύσκολο να εφαρμοστεί.  

    Η βέλτιστη φέρουσα ικανότητα (ή βέλτιστη χρησιμοποίηση των τουριστικών περιοχών) πρέπει να εξακριβωθεί προκειμένου ο τουρισμός να είναι βιώσιμος και τα κέρδη από τον τουρισμό να είναι τα μέγιστα σε μακροχρόνια περίοδο.  Τα κέρδη είναι βέβαιο πως θα αυξηθούν παράλληλα με την αύξηση του αριθμού των τουριστών,. Ωστόσο, εάν ο τουρισμός σε μια περιοχή ξεπεράσει την φέρουσα ικανότητα της, θα προκαλέσει φυσικές, οικολογικές, αισθητικές και κοινωνικές αρνητικές επιπτώσεις. Ως αποτέλεσμα η ελκυστικότητα και η δυνατότητα κερδών της τουριστικής περιοχής θα μειωθούν. Είναι λοιπόν δυνατόν και σε πολλές περιπτώσεις το πιθανότερο ο τουρισμός να καταστρέφει τον τουρισμό. Η φέρουσα ικανότητα μιας περιοχής υποδοχής μπορεί να επηρεαστεί από το ανθρώπινο μάνατζμεντ. Το καλό μάνατζμεντ βοηθάει μειώνοντας τις αρνητικές επιπτώσεις του τουρισμού, μοιράζοντας τον τουρισμό στον χρόνο και στον χώρο ή συγκεντρώνοντάς τον σε περιοχές με μεγάλη φέρουσα ικανότητα.

Είναι χρήσιμη και εφαρμόσιμη η έννοια της Φέρουσας Ικανότητας;
 
    Υποθέτοντας  α) ότι είναι εφικτό να προσδιοριστεί με αριθμούς η φέρουσα ικανότητα και β) ότι ο αριθμός των τουριστών δεν ξεπερνά την φέρουσα ικανότητα της περιοχής που επισκέπτονται μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος κατά πόσο είναι χρήσιμη είναι η ιδέα της φέρουσας ικανότητας στο τουριστικό μάνατζμεντ.

    Το ερώτημα αυτό βασίζεται στα εξής :

είναι τα κατώτερα όρια κάποιου παράγοντα που προσδιορίζει το πραγματικό μέγεθος της φέρουσας ικανότητας, και ο παράγοντας αυτός δεν είναι απαραίτητο να είναι περιβαλλοντικός. Ένας προορισμός μπορεί να δέχεται λιγότερους επισκέπτες από αυτούς που μπορεί να υποστηρίξει το περιβάλλον αλλά περισσότερους από τον αριθμό που αποδέχεται ο τοπικός πληθυσμός.
Οι ανθρώπινες αξίες και αντιλήψεις αλλάζουν με τον χρόνο. Μεγαλύτερος αριθμός τουριστών μπορεί να είναι ευπρόσδεκτος εάν από τις περισσότερες δραστηριότητες τους επωφελούνταν ο τοπικός πληθυσμός. Ακόμα λόγω των φυσικών αυξομειώσεων του οικοσυστήματος τα όρια μεταβάλλονται συνεχώς. Επομένως ο έλεγχος του αριθμού των επισκεπτών δεν πρέπει να βασίζεται σε στατικά και ξεπερασμένα στατιστικά.
Επενδύσεις μπορεί να γίνουν για να αυξηθεί η φέρουσα ικανότητα μιας περιοχής (ανακύκλωση, ενημέρωση τουριστών και ντόπιων). Οι νέες τεχνολογίες ή μια πιο συνετή χρήση των φυσικών πόρων μπορούν επίσης να ανακουφίσουν το περιβάλλον.
Φάσεις Εκτίμησης Φέρουσας Ικανότητας
 
Φάση Τεκμηρίωσης και Χαρτογράφησης
Φάση Ανάλυσης
Επιλογές τουριστικής Ανάπτυξης
Φάση σχηματισμού εκτίμησης Φέρουσας Ικανότητας
Φάση εφαρμογής, ελέγχου και προτάσεων
 
1. Φάση Τεκμηρίωσης και Χαρτογράφησης:

    Για να εκτιμήσουμε την φέρουσα ικανότητα μιας συγκεκριμένης περιοχής χρειάζονται πολλές πληροφορίες τις οποίες μπορεί να βρει κανείς μόνο με επιτόπου έρευνες. Στην φάση κύριος σκοπός είναι η συγκέντρωση και άντληση πληροφοριών από κρατικές και ιδιωτικές υπηρεσίες αλλά και ανάθεση εύρεσης στοιχείων σε ειδικευμένες επιχειρήσεις. Πληροφορίες από τα συστήματα G.I.S. θεωρούνται επίσης πολύ χρήσιμες για την εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας.

    Η εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας δεν μπορεί να αφορά μόνο ένα συγκεκριμένο μέρος αλλά μια ολόκληρη τουριστική περιοχή. Πρέπει πρώτα απ’ όλα λοιπόν να διασαφηνιστούν τα όρια της περιοχής. Ωστόσο πρέπει να ληφθούν υπ’ όψη και οι γύρω περιοχές γιατί υπάρχει περίπτωση να έχουν επίδραση στην φέρουσα ικανότητα της υπό μελέτης περιοχής.

    Μια γενική εικόνα της περιοχής μπορεί να δοθεί από πληροφορίες που να αφορούν τα εξής χαρακτηριστικά:

μέγεθος
μήκος και χαρακτηριστικά ακτογραμμών
γεωλογία
υδρολογία
χαρακτηριστικά μαρίνων
κλίμα
πρόνοια
βλάστηση και είδη ζώων
φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον
συστήματα οικισμών
κατανομή τουριστικής χωρητικότητας
πληθυσμός
δίκτυο μεταφορών και υποδομών
διάρθρωση οικονομίας
ύπαρξη ή μη φυσικού και αστικού σχεδιασμού
γενικά προβλήματα που αφορούν την περιοχή (δημογραφικά κ.λ.π.)
Αξιοθέατα και κατηγοριοποίηση ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους(είδος, εποχικότητα, διάρκεια επίσκεψης, ένταση και ευαισθησία του αξιοθέατου).


    Πληροφορίες σχετικές με την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής θα έπρεπε να αναφέρονται στα εξής στοιχεία:

υπάρχουσα πολιτική τουριστικής ανάπτυξης
εθνικές και τοπικές πολιτικές τουριστικής ανάπτυξης
υπάρχουσα τουριστική ζήτηση
οικονομικά αποτελέσματα της τουριστικής βιομηχανίας
πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της τουριστικής βιομηχανίας
συγκριτικά στοιχεία κύριων χαρακτηριστικών του τουρισμού των γειτονικών περιοχών

    Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη για την φέρουσα ικανότητα μιας περιοχής είναι :

Έκταση επιφάνειας
Τοπικός πληθυσμός
Πληθυσμιακή πυκνότητα
Συνολικός αριθμός κλινών
Συνολικός αριθμός κλινών σε ξενοδοχειακές μονάδες
Συνολικός αριθμός κλινών σε συμπληρωματικά καταλύματα
Ποσοστό των ξενοδοχειακών κλινών στο σύνολο των κλινών
Αριθμός καθισμάτων σε catering
Συνολικός αριθμός τουριστών
Συνολικός αριθμός αλλοδαπών τουριστών
Συνολικός αριθμός διανυκτερεύσεων
Αριθμός διανυκτερεύσεων αλλοδαπών τουριστών
Ποσοστό διανυκτερεύσεων αλλοδαπών τουριστών στο σύνολο των διανυκτερεύσεων
Διανυκτερεύσεις τον Ιούνιο
Διανυκτερεύσεις τον Ιούλιο
Διανυκτερεύσεις τον Αύγουστο
Διανυκτερεύσεις τον Σεπτέμβριο
Ποσοστό πληρότητας (αριθμός ημερών τον χρόνο)
Μέσος όρος διαμονής σε ημέρες
Συνολικός αριθμός ενεργού πληθυσμού
Ενεργός πληθυσμός στον τουρισμό
Ποσοστό ενεργού πληθυσμού στο σύνολο του πληθυσμού
Ποσοστό πληθυσμού που απασχολείται στον τουρισμό στο σύνολο του ενεργού πληθυσμού
Συνολικό Α.Ε.Π.
Συνολικό εισόδημα από τον τουρισμό
Α.Ε.Π. ανά κάτοικο
Α.Ε.Π. ανά κάτοικο ενεργού πληθυσμού
Εισόδημα από τον τουρισμό ανά άτομο ενεργού πληθυσμού στον τουρισμό
Αριθμός εξοχικών κατοικιών
Αριθμός κλινών ανά 100 κάτοικους
Αριθμός κλινών ανά τ.χ.
Αριθμός επισκεπτών ανά κάτοικο
Αριθμός διανυκτερεύσεων ανά κάτοικο
    Από την στιγμή που όλες οι απαραίτητες πληροφορίες συγκεντρωθούν και γίνει η απεικόνισή τους σε χάρτες, κάποια συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν πριν ακόμα γίνει ανάλυση των δεδομένων. Είναι εύκολο να αναγνωρίσει κανείς πως μια περιοχή λειτουργεί σε όρους τουρισμού, τα προβλήματα που υπάρχουν στον κλάδο καθώς και τις δυσαναλογίες και συγκρούσεις. 


2. Φάση Ανάλυσης

    Στην φάση αυτή αναλύονται όλα τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν στην πρώτη φάση. Σκοπός είναι να βρεθεί ο βαθμός και το είδος τουριστικής ανάπτυξης, καθώς και οι περαιτέρω δυνατότητες. Όπως τονίστηκε και πριν πρέπει να αναλυθούν τα χαρακτηριστικά όχι μόνο της εξεταζόμενης περιοχής αλλά και της γύρω περιοχής.

    Έπειτα απαιτείται η ανάλυση των υφιστάμενων περιορισμών (μελέτη νόμων που έχουν να κάνουν με την φύση, τον πολιτισμό, τις πηγές, τον φυσικό και αστικό σχεδιασμό κ.λ.π.) και η εκτίμηση της τουριστικής ζήτησης και προσφοράς. Γίνεται εκτίμηση των υποδομών που υπάρχουν και μια αρχική εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας της περιοχής, την οποία βοηθάει σε μεγάλο βαθμό η SWOT analysis(μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα). Σε λιγότερο αναπτυγμένα μέρη, η έλλειψη πόσιμου νερού ή η έλλειψη εργατικών χεριών που θα εργαστούν στον τουρισμό μπορεί να εμφανιστούν ως περιοριστικοί παράγοντες.

    Τα πρότυπα που σχετίζονται με την εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας είναι ποικίλα και διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Για παράδειγμα τα πρότυπα που ίσχυσαν για το νησί της Ρόδου στην μελέτη(αναλύεται παρακάτω) που έγινε για το κεντρικό – ανατολικό τμήμα του νησιού ήταν:

50 επισκέπτες ανά εκτάριο σε ξενοδοχεία πολυτελείας
90 επισκέπτες σε μεσαίας κατηγορίας ξενοδοχεία
6 τ.μ. ανά λουόμενο για μεσαίας κατηγορία ξενοδοχεία
8 τ.μ. ανά λουόμενο για ξενοδοχεία πολυτελείας
 

3. Επιλογές τουριστικής ανάπτυξης

    Γενικά τα βασικά σενάρια ανάπτυξης είναι τα ίδια για όλες τις περιοχές και χωρίζονται σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες:

    (α) Ελεύθερη ανάπτυξη χωρίς κανέναν περιορισμό
    (β) Εντατική τουριστική ανάπτυξη, με κάποιον έλεγχο
    (γ) Ανάπτυξη εναλλακτικού τουρισμού ή οικοτουρισμού
    (δ) Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη

    Το παρακάτω σχήμα δείχνει την σχέση μεταξύ φέρουσας ικανότητας και είδος τουριστικής ανάπτυξης που θα επιλεχθεί. 
 
Ελεύθερη ανάπτυξη
Κορεσμός
Εντατική ανάπτυξη
Μέγιστος Τουρ.
Βιώσιμη Ανάπτυξη
Ελάχιστος Τουρ.


ΦΕΡΟΥΣΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ

Μέτρια μορφή ανάπτυξης ειδικών μορφών τουρισμού
Ακραία μορφή ανάπτυξης ειδικών μορφών τουρισμού
Ανύπαρκτος Τουρ.


Σχέσεις μεταξύ φέρουσας ικανότητας και σεναρίων ανάπτυξης
 
4. Φάση εκτίμησης φέρουσας ικανότητας

    Εφόσον έχει επιλεχθεί το κατάλληλο σενάριο τουριστικής ανάπτυξης ακολουθεί η εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας και η εφαρμογή της. Για τη σωστή εφαρμογή της πρέπει να δοθούν οδηγίες στους ακόλουθους :

Τοπική κοινότητα
Περιφερειακά και κυβερνητικά όργανα
Παράγοντες τουριστικής ανάπτυξης
Παράγοντες τουριστικής οικονομίας
Περιβαλλοντολόγοι και υπεύθυνοι χωροταξίας
Πρακτικές Εφαρμογές Φέρουσας Ικανότητας 
 
    Η έννοια της φέρουσας ικανότητας δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως απόλυτο μέγεθος αλλά στο πλαίσιο κοινωνικών, πολιτιστικών και οικονομικών συνθηκών. Θα πρέπει να σημειωθεί πως παράγοντες χρόνου και κλίμακας, όπως π.χ. η διάρκεια παραμονής, η διάρκεια χρήσης των τουριστικών πόρων, η χωρική διασπορά της τουριστικής ανάπτυξης κ.λ.π., θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα όρια της φέρουσας ικανότητας.

    Η φέρουσα ικανότητα μπορεί να θεωρηθεί σε γενικές γραμμές ως το μέγιστο αποδεκτό επίπεδο τουριστικής ανάπτυξης σε μια περιοχή. Όμως η εφαρμογή ενός ορίου σε πρακτικό επίπεδο συναντά δυσκολίες, με αποτέλεσμα οι αντίστοιχες εφαρμογές να είναι λιγοστές σε επίπεδο σχεδιασμού τουριστικής ανάπτυξης. Οι πρώτες εφαρμογές έχουν πραγματοποιηθεί κυρίως σε προγράμματα διαχείρισης εθνικών πάρκων (Fisher και Krutilla 1972), ενώ έγιναν και προσπάθειες να εκτιμηθεί η χρησιμότητα της έννοιας σε τουριστικά θέρετρα, πόλεις (Borg 1991) και νησιά (UNEP/MAP/PAP 1993, Coccosis και Parpairis 1995). Τα νησιά ως γεωγραφικά περιορισμένες περιοχές αλλά και ως συστήματα που χαρακτηρίζονται από μια ευαίσθητη ισορροπία μεταξύ κοινωνίας, περιβάλλοντος και οικονομίας αποτελούν θεωρητικά υποδειγματικές περιπτώσεις για τη μελέτη και εφαρμογή της φέρουσας ικανότητας.

    Η έκφρασή της είναι επί τη βάσει «επιτρεπτού» αριθμού επισκεπτών-τουριστών. Η έννοια του επιτρεπτού προσδιορίζεται από δύο προσεγγίσεις : εκτιμήσεις του «μέγιστου ανεκτού» επιπέδου χρήσης και του «επιθυμητού». Η πρώτη προσέγγιση αποτελεί ένα θεωρητικό μέγιστο και, όπως έχει ήδη αναφερθεί, μπορεί να εκτιμηθεί με βάση πολλαπλές θεωρήσεις, συνήθως σύμφωνα με το διαθέσιμο χώρο και τους κρίσιμους πόρους στην περιοχή. Η δεύτερη προσέγγιση βασίζεται στο θεσμικό πλαίσιο και επηρεάζεται από το «επιτρεπτό» όπως ορίζεται από το κανονιστικό πλαίσιο (π.χ. πολεοδομικοί κανόνες και ρυθμίσεις), εκφράζοντας τους επιθυμητούς στόχους ως προς την χρήση των διαθέσιμων πόρων και γενικότερα την ανάπτυξη της περιοχής. Το επιθυμητό προφανώς εκφράζεται μέσω διαδικασιών συναίνεσης στο πλαίσιο του δημοκρατικού προγραμματισμού. Για αυτό τον λόγο η φέρουσα ικανότητα δεν είναι μόνο αντικείμενο επιστημονικής ανάλυσης αλλά και προϊόν κοινωνικής συναίνεσης και σχεδιασμού.

    Η ανάλυση της φέρουσας ικανότητα, παρ’ όλους τους περιορισμούς, είναι μια από τις βασικότερες μεθόδους στο σχεδιασμό και στη διαχείριση της τουριστικής ανάπτυξης, όπου μέσω αυτής επιδιώκεται η βέλτιστη χρήση των τουριστικών πόρων. Η εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας για ένα νησί πρέπει να συμφωνεί με τις πολιτικές για βιώσιμη ανάπτυξη, να ακολουθεί τη μεθοδολογία της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Περιοχών και να λαμβάνει υπόψη τις σύγχρονες πρακτικές σχεδιασμού τουριστικής ανάπτυξης( UNEP/MAP/PAP 1996).

    Όταν χρησιμοποιείται στο σχεδιασμό της τουριστικής ανάπτυξης μιας περιοχής, η φέρουσα ικανότητα μπορεί να χρησιμεύσει ως «οδηγός», δηλαδή να αποκτήσει «κανονιστικό» χαρακτήρα ως σταθερότυπο, υποβοηθώντας την εκτίμηση και τον έλεγχο των μεγεθών. Στη συνήθη πρακτική της μορφή, η φέρουσα ικανότητα ορίζεται έμμεσα σε όρους έντασης της χρήσης του χώρου ως πυκνότητα τουριστών (ή κλινών) ανά επιφάνεια οικοδομήσιμης έκτασης ή επιφάνειας παραλίας με αμμουδιά (π.χ. 10 τ.μ. ανά τουρίστα). Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού ( WTO 1983) υιοθετεί την έκφραση της φέρουσας ικανότητας ως σταθερότυπου σε όρους έντασης της χρήσης του χώρου, με βάση την ξενοδοχειακή πυκνότητα ( 13 – 35 τ.μ. ανά άτομο) ή την πυκνότητα της ευρύτερης τουριστικής περιοχής ( 20 – 100 κλίνες ανά εκτάριο μέχρι 200 – 1000). Έχουν αναπτυχθεί και σύνθετες τεχνικές υπολογισμού της φέρουσας ικανότητας μιας περιοχής, είτε με το συνδυασμό παραγόντων και πόρων (φυσικοί πόροι: ανανεώσιμοι και μη, πληθυσμός κ.λ.π.) ( Ricci 1976), είτε με τη χρήση πινάκων πολλαπλών επιπτώσεων. Τα μεγέθη μπορούν να τροποποιηθούν ανάλογα με τον τοπικό χαρακτήρα κάθε περιοχής, τη διαθεσιμότητα γης, τα επιτρεπόμενα ύψη κ.λ.π. Οι ποσοτικές εκτιμήσεις είναι σχετικά πιο εύκολες για περιορισμένου μεγέθους περιοχές παρά για ευρύτερες γεωγραφικές περιοχές όπως τα μεγάλα νησιά.

    Η φέρουσα ικανότητα λειτουργεί επομένως είτε ως όριο είτε ως στόχος, δίνοντας έμφαση στον αναλυτικό ή κανονιστικό της χαρακτήρα. Στην πράξη τις περισσότερες φορές υιοθετούνται και τα δύο μαζί, όπου η φέρουσα ικανότητα του τουριστικού προορισμού καθορίζει την επιλογή βέλτιστου προτύπου τουριστικής ανάπτυξης, αλλά και το επιθυμητό πρότυπο καθορίζει την αποδεκτή φέρουσα ικανότητα. Αυτό είναι το απόρροια της διαλεκτικής σχέσης μεταξύ ανάλυσης και σύνθεσης και του κυκλικού χαρακτήρα της διαδικασίας του σχεδιασμού. Ιδιαίτερα καθοριστικό παράγοντα για την επιλογή ενός αναπτυξιακού σχεδίου αποτελεί η περιοριστική παράμετρος της φέρουσας ικανότητας, δηλαδή η παράμετρος εκείνη με τη χαμηλότερη τιμή. Στην περίπτωση νησιωτικών περιοχών, περιοριστικό ρόλο στην κατάρτιση και επιλογή ενός σχεδίου τουριστικής ανάπτυξης έχουν συχνά οι φυσικοί πόροι (έδαφος, νερό κ.λ.π.), οι υποδομές (διάθεσης αποβλήτων, μεταφορών κ.λ.π.) και τα κοινωνικοπολιτιστικά και δημογραφικά στοιχεία της φέρουσας ικανότητας. Η αύξηση του τουρισμού στα νησιά παρέχει δυνατότητες για εισόδημα και απασχόληση, αλλά και σοβαρές επιπτώσεις στους φυσικούς πόρους. Η εποχικότητα του τουριστικού προϊόντος, η ευαισθησία των νησιωτικών οικοσυστημάτων και τοπίων, η έλλειψη επαρκούς υδροδότησης αλλά και η αυξημένη ζήτηση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, η αναποτελεσματικότητα των μέσων μεταφοράς, ο μικρός βαθμός οικονομικής ανάπτυξης και διαφοροποίησης των οικονομικών δραστηριοτήτων, η ιδιαίτερη ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά και, τέλος, οι χαρακτηριστικές κουλτούρες, τρόποι συμπεριφοράς και η ύπαρξη κλειστών κοινοτήτων με μοναδικό τοπικό χαρακτήρα καθιστούν τις νησιωτικές περιοχές προβληματικές για τουριστική ανάπτυξη και απαιτούν την ανάπτυξη και αξιοποίηση μιας πιο ελαστικής προσέγγισης της φέρουσας ικανότητας.

    Γνωρίζοντας την φέρουσα ικανότητα μιας περιοχής μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε τις αρνητικές επιπτώσεις του τουρισμού μέσω αποτελεσματικής στρατηγικής που περιλαμβάνει τα παρακάτω μέτρα :

όρια επισκεπτών όπου δεν επιτρέπεται ο αριθμός των τουριστών να περάσουν τους 1000 ή 10.000 σε μια τουριστική περιοχή κατά την διάρκεια μιας μέρας
στρατηγική τιμών που περιλαμβάνει αύξηση των τιμών έως ότου ο αριθμός των τουριστών μειωθεί – που όμως προκαλεί ερωτήματα για το περί δικαίου αίσθημα
όρια χρόνου που υπάρχουν ήδη σε πολλά αρχαιολογικά και ιστορικά μνημεία
δημιουργία πλατφόρμων, μονοπατιών, σκαλοπατιών και μάνατζμεντ επισκεπτών ώστε οι επισκέπτες να συγκεντρώνονται σε χώρους όπου μπορεί κανείς να τους ελέγξει.

Εφαρμογή Φέρουσας Ικανότητας στο νησί της Ρόδου
 
    Η Ρόδος αποτέλεσε αντικείμενο ειδικής μελέτης τουριστικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της Μελέτης Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Παράκτιας Περιοχής (UNEP/MAP/PAP 1996). Η ανάλυση φέρουσας ικανότητας πραγματοποιήθηκε για το κεντρικό – ανατολικό τμήμα του νησιού, με έκταση περίπου 400 τ. και 18.000 κατοίκους. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του νησιού είναι το μεγάλο ποσοστό απασχόλησης (40%) στον τομέα του τουρισμού και των μεταφορών, με το βόρειο τμήμα να συγκεντρώνει τον περισσότερο πληθυσμό και το μεγαλύτερο ποσοστό οικονομικών δραστηριοτήτων, με έντονη τάση να επεκταθεί προς την υπό εξέταση περιοχή. Η τουριστική ανάπτυξη της Ρόδου είναι ιδιαίτερα αυξημένη και, σε συνδυασμό με την απαγόρευση της οικοδόμησης στο κορεσμένο, βόρειο τμήμα, το έντονο ανάγλυφο προς τα δυτικά και την ανάγκη προστασίας του νότιου μέρους του νησιού, υποδεικνύει ότι η κεντρική – ανατολική περιοχή είναι η πιο πιθανή να αναπτυχθεί τουριστικά στο μέλλον.

    Η φέρουσα ικανότητα εκτιμήθηκε με στόχο να καθοριστεί ο μέγιστος αριθμός ατόμων που μπορούν να επισκεφθούν ταυτόχρονα τον συγκεκριμένο τουριστικό προορισμό χωρίς να επιφέρουν αλλοίωση του φυσικού, οικολογικού και κοινωνικοπολιτιστικού περιβάλλοντος ή μείωση της εμπειρίας αναψυχής του επισκέπτη. Κατά την ανάλυση μελετήθηκαν οι χρήσεις γης, οι πόροι, και αναπτύχθηκαν εναλλακτικά μοντέλα τουριστικής ανάπτυξης για το υπό εξέταση τμήμα του νησιού. Κατόπιν προτάθηκε ένα αναπτυξιακό σχέδιο με ζώνες διαφορετικής έντασης και μορφής τουριστικής ανάπτυξης και τελικά υπολογίστηκε η φέρουσα ικανότητα. Το κυριότερο πρόβλημα ήταν ο συγκερασμός δύο τελείως διαφορετικών προσεγγίσεων για ανάπτυξη: της έντονης πίεσης των επενδυτών για εντατική ή ελεύθερη τουριστική ανάπτυξη(όπως στο βόρειο τμήμα) και της αυστηρής προστασίας από κάθε μορφή οικοδόμησης. Η αξιολόγηση του οικονομικού, δημογραφικού και κοινωνικού πλαισίου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η χωρική φέρουσα ικανότητα επέτρεπε την τουριστική ανάπτυξη, αλλά με διαφορετικό τρόπο για το βόρειο τμήμα. Έτσι, δημιουργήθηκε ένα αναπτυξιακό σχέδιο για συγκεκριμένες τοποθεσίες, το οποίο δεν θα ξεπερνούσε το ανώτατο όριο της φέρουσας ικανότητας. Η πρόταση ενός σεναρίου ελεγχόμενης τουριστικής ανάπτυξης για την κεντρική – ανατολική περιοχή συμβάλλει επίσης σε μια ορθολογική διαχείριση για τις νότιες και δυτικές περιοχές της Ρόδου, χωρίς να αποτελεί εμπόδιο στην περαιτέρω ανάπτυξη του νησιού.

    Η μέγιστη φέρουσα ικανότητα εκτιμήθηκε για το έτος 2010 σε 30.000 τουρίστες, σε συνάρτηση με τον προβλεπόμενο αριθμό και τη μορφή των τουριστικών μορφών. Οι τιμές αυτές είναι χαμηλότερες από τη χωρική (73.400 άτομα) και οικολογική (57.000 άτομα) φέρουσα ικανότητα. Περιοριστικό ρόλο έπαιξαν οικονομικοί δείκτες όπως η μείωση στις τιμές του τουριστικού προϊόντος που προκαλείται από το κορεσμένο βόρειο τμήμα και από τα προβλήματα υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος.

Περιοχή εκτίμησης φέρουσας ικανότητας
 
Βιβλιογραφία
 
Κοκκώσης Χάρης «Τουριστική ανάπτυξη και φέρουσα ικανότητα στα νησιά» στο Τουριστική Ανάπτυξη : Πολυεπιστημονικές προσεγγίσεις Εξάντας Αθήνα (2000)
PAPRAC « Guidelines for carrying capacity assessment for tourism in Mediterranean coastal areas» Priority Actions Programme, Regional Activity Centre, Split (1996)
Christian J. Stewart Consulting «Recreational and Developmental Carrying Capacities of Coastal Environments», Ontario, Canada (1993)
Coccossis H.N, Parpairis A. «Assessing the Interaction between Heritage Environment, and Tourism: Mykonos» στο Coccossis H.N. και P.Njikamp «Sustainable Tourism Development» London, Avebury (1995)
Luis Gortazar, Cipriano Marin «Tourism and Sustainable Development: from theory to practice …the island experience» Insula (1999)

---------------------------------------------
ΣΠΥΡΑΤΟΣ  Π.  ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ
ΚΕΤΑ Ι.Ν.
Aύγουστος 2005



Σημείωση 17ο Τεύχος



 
     Συσχετιζόμενοι Σύνδεσμοι
· Περισσότερα για Ρόδος
· Νέα administrator


Πιο δημοφιλής είδηση για Ρόδος:
Απειλούμενα είδη στη Ρόδο


     Article Rating
Average Score: 0
Αριθμός Ψήφων: 0

Please take a second and vote for this article:

Excellent
Very Good
Good
Regular
Bad


     Επιλογές

 Εκτύπωση αρχικής σελίδας Εκτύπωση αρχικής σελίδας


"Η φέρουσα ικανότητα της περιοχής υποδοχής" | Κωδικός Εισόδου / Δημιουργία Λογαριασμού | 0 Παρατηρήσεις
Οι παρατηρήσεις είναι ιδιοκτησία του αποστολέα. Δεν ευθυνόμαστε για το περιεχόμενο τους.

Δεν επιτρέπεται η αποστολή σχολίων για τους Ανώνυμους Χρήστες. Παρακαλώ γραφτείτε πρώτα στην υπηρεσία.




PHP-Nuke Copyright © 2004 by Francisco Burzi. This is free software, and you may redistribute it under the GPL. PHP-Nuke comes with absolutely no warranty, for details, see the license.
Παραγωγή Σελίδας: 0.04 Δευτερόλεπτα