Τα ερευνητικά σκάφη και ο ερευνητικός σταθμός του Αρχιπελάγους στο Φάρο Ικαρίας Στόχος της ερευνητικής ομάδας που φιλοξενήθηκε, όπως και των δράσεων συνολικά του Αρχιπελάγους, παραμένει η συνεργασία έμπειρων ερευνητών με πολυετή πείρα στην έρευνα και προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων παγκοσμίως, με επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων από καταξιωμένα πανεπιστήμια της Μεσογείου και της Ευρώπης για την παραγωγή τεχνογνωσίας και διαμόρφωση καινοτόμων ερευνητικών μοντέλων, που θα μπορούν να αξιοποιηθούν για την προστασία του σπάνιου φυσικού πλούτου του Αιγαίου και της Μεσογείου.

Για να μπορέσουν να δωθούν πραγματικές λύσεις στα προβλήματα που απειλούν τη Μεσόγειο, αναγκαία είναι η αποτελεσματική συνεργασία ανάμεσα σε επιστήμονες ποικίλων ειδικοτήτων που παράγουν θεωρητική έρευνα με αυτούς που υλοποιούν εφαρμοσμένη έρευνα.

1. Ψηφιακή Καταγραφή - Απεικόνιση Οικοσυστημάτων
Με συνδυαστική χρήση τεχνολογίας: σύστηματος γεωγραφικού εντοπισμού, ηχοβολιστικού μηχανήματος πλευρικής σάρωσης (sonar), δέκτη-καταγραφέα δεδομένων του ηχοβολιστικού και εξειδικευμένο λογισμικό, πραγματοποιήθηκε καταγραφή και απεικόνιση των παράκτιων οικοσυστημάτων.

Η έρευνα επικεντρώθηκε σε περιοχές με εκτεταμένα θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica), προστατευόμενα ενδιαιτήματα που χρήζουν άμεσης προστασίας, καθώς υποβαθμίζονται συνεχώς από ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Με την έρευνα αυτή στοχεύουμε να αναπτύξουμε ένα καινοτόμο εργαλείο, που θα βοηθήσει στην παρακολούθηση της εξέλιξης των θαλάσσιων λιβαδιών και στο σχεδιασμό των μέτρων που θα κριθούν απαραίτητα για την προστασία τους.

Παράλληλα υλοποιήθηκε υποβρύχια βιντεοσκόπηση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων της περιοχής για την ορθή παραμετροποίηση των καταγραφών του ηχοβολιστικού μηχανισμού, αλλά και τη λήψη εικόνας από τη θαλάσσια ζωή στην περιοχή, καθώς και καταγραφή διάφορων ωκεανογραφικών παραμέτρων.

2. Ανάλυση Υδάτινων Πόρων
Εφαρμογή καινοτόμου πρωτοκόλλου στο εργαστήριο του Αρχιπελάγους για την ανάλυση νερών με έμφαση τη μικροβιακή μόλυνση. Το αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του πρωτοκόλλου αυτού, είναι ότι μπορεί να εφαρμοστεί υπό αντίξοες συνθήκες, ακόμα και έπειτα από φυσικές καταστροφές (σεισμούς, tsunami κλπ), δίνοντας άμεσα και ακριβή αποτελέσματα για τη πιθανή μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα, των πόσιμων νερών και την πιθανή καταστροφή δικτύων ύδρευσης. Το πρωτόκολλο αυτό πρόκειται να ξεκινήσει να εφαρμόζεται από το επόμενο έτος, από τον Ερυθρό Σταυρό και άλλους διεθνείς φορείς αρωγής.
Ένα τέτοιο σύγχρονο εργαστήριο αναπτύσσεται αυτό τον καιρό στη βάση του Αρχιπελάγους στην Ικαρία, με κινητή μονάδα που θα λειτουργεί και στο ερευνητικό σκάφος, έτσι ώστε να μπορεί να προσφέρει αντίστοιχες αναλύσεις στους υδάτινους πόρους των νησιών.
Παράλληλα στο πλαίσιο της έρευνας, ξεκίνησε η τακτική παρακολούθηση 36 πηγών πόσιμου νερού στην Ικαρία καθώς και 22 σημείων κολύμβησης.

3. Σχεδιασμός Διαχείρισης Παράκτιων Περιοχών
Αντλώντας εμπειρία από τις διεθνείς εφαρμογές της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Παράκτιων Περιοχών, υλοποιήθηκε έρευνα πεδίου για τη διαμόρφωση ενός μοντέλου διαχείρισης μικρών-πιλοτικών προστατευόμενων περιοχών, εναρμονισμένο με τα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Η έρευνα περιελάμβανε συλλογή δεδομένων βιοποικιλότητας, ανθρωπογενών παραγόντων περιβαλλοντικής υποβάθμισης, αλλά και των κοινωνικο-οικονομικών χαρακτηριστικών των κατοίκων της περιοχής.

4. Καταγραφή Πληθυσμών Θαλάσσιων Θηλαστικών
Με τη χρήση σύγχρονων μέσων, έγινε υδροακουστική καταγραφή των πληθυσμών των θαλάσσιων θηλαστικών, της κίνησης των εμπορικών πλοίων και των θαλάσσιων εκρήξεων. Παράλληλα έγινε και παρατήρηση πληθυσμών από το ερευνητικό σκάφος, με στόχο να συγκεντρωθούν συμπληρωματικά δεδομένα σχετικά με τη συμπεριφορά των θαλάσσιων θηλαστικών.

Η μελέτη αυτή είναι μέρος πολύχρονης έρευνας που υλοποιεί το Αρχιπέλαγος στον τομέα αυτό. Ως επόμενο στάδιο, για τη βελτιστοποίηση των ερευνών, προετοιμάζεται και πρόκειται να λειτουργήσει τους επόμενους μήνες, ένας καινοτόμος νέος σταθμός μόνιμης παθητικής υδροακουστικής παρακολούθησης, που θα καταγράφει τόσο τους πληθυσμούς των θαλάσσιων θηλαστικών, όσο και τους παραγόντες που τα απειλούν (υποβρύχιες εκρήξεις, ισχυρά στρατιωτικά sonar, ανεξέλλεγκτη ναυσιπλοία, κ.α.)