Οι πραγματικά ειδικοί κρύβονται, ενώ οι δήθεν ειδικοί έχουν άποψη και έτοιμες προτάσεις. Φτάνει πια. Η αντιμετώπιση του ζητήματος μετά τις πυρκαγιές απαιτεί διεπιστημονική συνεργασία και πολύ δουλειά.

Να κόβονται τα καμένα λέγουν οι μεν. Όχι να μην κόβονται διατείνονται οι απέναντι. Καμένοι κορμοί και κλαδιά να χρησιμοποιούνται ενάντια στη διάβρωση οι μεν. Όχι, είναι επικίνδυνη τέτοια πρακτική γιατί προσφέρεται άφθονη εύφλεκτη ύλη για καινούργιες πυρκαγιές. Η φύση τα καταφέρνει και από μόνη της, όπως διαπιστώνεται σε παρόμοιες περιπτώσεις. Και αναρωτιέται ο απλός πολίτης. Τι θ? απογίνει στον τόπο μας όταν όλοι αυτοί οι ειδικοί έχουν και ο καθένας τη δικιά του άποψη;  Στης πυρκαγιάς τον καιρό, ειδικοί και τεχνοκράτες κονταρο - χτυπιούνται.

Και πριν καλά σβηστούν και τα τελευταία αποκαΐδια μετά τις μεγάλες πυρκαγιές, πολλοί ως αποκαλούμενοι και ειδικοί για τις δασικές πυρκαγιές βρήκαν την ευκαιρία να δράσουν με αυταρέσκεια. Νάτοι, οι ευκαιριακοί κατά την πιάτσα και οι ευφυείς, γιατί οσφραίνονται, μελέτες και χρηματοδότηση. Η πίτα φαίνεται ότι είναι μεγάλη και έτοιμο το μέλι στο πιάτο μετά από κάποια δασική πυρκαγιά. Μαύρο, στάχτη και ολοσχερής η καταστροφή κατά τους οικολόγους και οικολογούντες. Για γκρίζο τοπίο αποφαίνονται οι περισσότεροι καθ' ύλην αρμόδιοι δασολόγοι. Προσωρινά μαύρο, για τους κατά τεκμήριο ειδικούς που ο καμένος τόπος με τις πρώτες βροχές θα πρασινίσει. Και κει κοντά ως γύπες –μια που οι πραγματικοί έχουν διαφύγει από την περιοχή λόγω πυρκαγιάς, οι αυτοαποκαλούμενοι και ως ειδήμονες.  Πάλι μελέτες, πειραματισμοί, προτάσεις πολλές φορές αλληλοσυγκρουόμενες. ?ντε τώρα οι πολιτικοί και οι τοπικοί φορείς για την προστασία του  περιβάλλοντος να καταλάβουν πως θα αντιμετωπιστεί η κατάσταση, τι θα κάνουν, πως θα επουλωθούν οι πληγές των πυρκαγιών στον τόπο τους!

Αποκωδικοποιώντας τα άφθονα άρθρα στον ημερήσιο τύπο των τελευταίων εβδομάδων σχετικά με τις πυρκαγιές, είναι να παθαίνεις μπλακ-άουτ, να χάνεις τα λογικά σου. Και να η απόδειξη:

1. Οι θιασώτες της ολικής καταστροφής, αποφαίνονται μεταξύ των άλλων. Θεέ μου…προφύλαγε τα δάση (καθηγητής ανώτατου ιδρύματος). Πάρνηθα, ο "Κατρίνα" της Ελλάδας (καθηγητής ανώτατου ιδρύματος). Το έγκλημα …δεν είναι αναστρέψιμο (άραγε υπάρχει έγκλημα που μπορεί να αναστραφεί;).
-Η Μεσόγειος φλέγεται. Κόλαση με τις πυρκαγιές. Η επόμενη μέρα της συμφοράς. Η διάβρωση και οι οικοπεδοφάγοι έτοιμοι για δράση. Στάχτες και ευθύνες. Κάψτε, καταπατήστε, εκχερσώστε, χτίστε. Θα μας λείψει ο αέρας που αναπνέουμε. Και ένα σωρό άλλα μαυρισμένα ή μη άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες. Οι εμπρηστές στη χώρα μας δεν είναι ούτε πράκτορες, ούτε δολιοφθορείς με κουκούλες και κράνη.

2. Οι μετριοπαθείς της μερικής καταστροφής μας ενημερώνουν, όπως λέγουν επιστημονικά.
Τα πευκοδάση συνήθως ευνοούνται από τις πυρκαγιές για να ανανεωθούν. Οι δασικές περιοχές που έχουν σχίνους, πουρνάρια με την πυρκαγιά δεν εξαφανίζονται, καθώς ξαναβλαστάνουν με τις πρώτες βροχές από τα ριζώματά τους που ποτέ δεν καίγονται, εκτός αν συμβούν επαναλαμβανόμενες πυρκαγιές. Όταν ξεσπούν θερινές καταιγίδες με αστραπές και κεραυνούς που είναι συχνές στο μεσογειακό χώρο, τότε η πιθανότητα πρόκλησης πυρκαγιάς ή και αυτοανάφλεξης στην κατάξερη βλάστηση είναι μεγάλη. Συνήθως, οι φωτιές προκύπτουν από τις ανεξέλεγκτες χωματερές, από τους πυλώνες της ΔΕΗ, από τους βοσκούς, από κεραυνούς, άντε και από αμέλεια ορισμένων που βγαίνουν να κάψουν ξερά χόρτα με άνεμο και υψηλές θερμοκρασίες, ή πετούν τα αποτσίγαρα έξω από το αυτοκίνητό τους. Έχουμε πυροσβεστική αντίληψη για τις πυρκαγιές και όχι πολιτική δασοπυρόσβεσης.

3. Οι πάντοτε αισιόδοξοι -βρέξει χιονίσει, μέσα από τις στάχτες και τα αποκαΐδια βλέπουν φαίνεται και παραπέρα ή η εμπειρία τους είναι δεδομένη και καταξιωμένη. "Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να μην κάνουμε τίποτε, απλώς να προστατέψουμε το δάσος από τη βόσκηση και τους καταπατητές" (διαπρεπής καθηγητής δασολογίας). Τα περισσότερα μεσογειακά δασικά οικοσυστήματα έχουν μάθει να ζούνε με τις πυρκαγιές.  Τα πευκοδάση είναι προσαρμοσμένα στις πυρκαγιές, τα ελατοδάση όμως δεν είναι. Μετά από πυρκαγιά η κατάσταση δεν θα σωθεί με αναδασώσεις. Όχι παντού αναδασώσεις. Το Πουρνάρι παράγει μετά τη φωτιά παραβλαστήματα και ριζοβλαστήματα από τη βάση του κορμού και τις ρίζες αντίστοιχα. Η Κουμαριά, τα Ρείκια, οι ?ρκευθοι-Κέδρα, το Φυλίκι, ο Σχίνος και άλλα δημιουργούν ριζώματα που μοιάζουν με ρόζο και βρίσκονται σε αδράνεια μετά τη φωτιά, για να ξυπνήσουν από το λήθαργό τους με τις πρώτες βροχές. Η Φελλοφόρος Δρυς, αντέχει τις υψηλές θερμοκρασίες χάρη στον παχύ φλοιό της. Ο ΄Ιταμος και κάποιες Δρύες, αναφλέγονται δύσκολα γιατί έχουν πολύ σκληρό ξύλο, ή υψηλή περιεκτικότητα μεταλλικών στοιχείων στο ξύλο τους (Αλμυρίκια). Η Κουκουναριά ρίχνει τα χαμηλά κλαδιά της, δημιουργώντας ομβρελοειδή κόμη πολλά μέτρα πάνω από το έδαφος, όπου καμιά φλόγα δεν τη φθάνει. Μερικές πτέριδες και άλλα φυτά προφυλάσσουν τα αναπαραγωγικά τους όργανα κάτω από το έδαφος. Η Σουσούρα - ένα είδος ρεικιού που βρίσκεται στα πιο φτωχά και ξηρά εδάφη της χώρας μας, παραμένει βιολογικά ανενεργή δύο-τρία χρόνια μετά τη φωτιά, δίνοντας τον απαραίτητο χρόνο στα νεαρά φυτά της πεύκης να ριζώσουν και να αναπτυχθούν. Η νομοτέλεια της Φύσης δεν αφήνει τίποτε στην τύχη. Η φύση δεν είναι τεχνικό έργο το οποίο όταν καταστραφεί μπορούμε να το κτίσουμε ξανά ωραιότερο. Η φύση έχει φυσικούς κανόνες, οι οποίες όταν αγνοούνται, οι καταστροφές που προκαλούνται είναι πολύ μεγαλύτερες απ' ότι προκαλεί η ίδια η πυρκαγιά. Υπάρχουν και εκείνα τα ενεργητικά πυρόφυτα,  όπου η πυρκαγιά ενεργεί για την καλύτερη διασπορά των σπόρων τους. Τέτοια φυτά είναι τα μεσογειακά Πεύκα, ιδίως η Χαλέπιος Πεύκη, που μαζί με την Τραχεία Πεύκη και την Κουκουναριά σχηματίζουν τα μεσογειακά πευκοδάση.

4. Και ως προς την απαραίτητη δράση μετά την πυρκαγιά σε δασική περιοχή το απάνθισμα του αλαλούμ καλά κρατεί. Δείτε, "κουβέντες μετρημένες, έπαρση για τακτικές αποκατάστασης και θεραπεία καμένου εδάφους, διαχείριση μετά τη φωτιά". Η Ελλάδα δεν μπορεί να αποτελεί εξαίρεση και να μην έχει πυρκαγιές στα οικοσυστήματα Μεσογειακού τύπου. Ίδια οικοσυστήματα υπάρχουν εκτός των χωρών της μεσογειακής λεκάνης, στην Καλλιφόρνiα, Χιλή, Ν. Αφρική, ακόμη και στην Αυστραλία. Και εκεί υπάρχουν οι πυρκαγιές, γιατί η φωτιά είναι νομοτελειακά συμβατά ενταγμένη σ? αυτά τα μεσογειακά οικοσυστήματα. Όλοι συμφωνούν ότι οι καλοκαιρινές πυρκαγιές δεν αντιμετωπίζονται σωστά. Εδώ, ο καθένας προτείνει ότι θέλει. Αναδάσωση, μέτρα για τη διάβρωση και προσκλητήριο εθελοντών δασοπυροσβεστών. Και η Πολιτική Προστασία κάθε μέρα έχει ολόκληρη την Ελλάδα σε κατάσταση έκτατης ανάγκης και συναγερμού. Εκεί που οι περισσότεροι συμφωνούν είναι ότι στην καμένη περιοχή δεν πρέπει να πατήσει κανείς, ούτε και τα γιδοπρόβατα. Αλλά, ο ειδικός εδαφολόγος προτρέπει  μεταξύ των άλλων το κόψιμο των καμένων δένδρων και θάμνων, τοποθέτηση τους παράλληλα στις ισουψείς, για να ανακόπτεται η ορμητικότητα τη απορροής μετά από έντονη βροχόπτωση. Ο καθηγητής οικολογίας είναι αντίθετος στο κόψιμο. Δεν πρέπει να πατήσει κανείς μέσα στην καμένη έκταση, ούτε να κόψει κορμούς και ούτε να τους σέρνει. Μακριά και τα γιδοπρόβατα. Κάποιος άλλος ειδικός –επιτρέψτε μου αλλά φαίνεται ότι είναι ανίδεος ο άνθρωπος, προτείνει, άκουσον, άκουσον, να γίνει από αέρος διασπορά σπόρων γκαζόν, ώστε να φυτρώσουν γρήγορα (στη κάψα του κατακαλόκαιρου;) και έτσι να εμποδιστεί η επερχόμενη διάβρωση. ?λλοι και αυτοί ως ειδικοί πατεντάρονται, προτρέπουν τους υπεύθυνους να καλύψουν με ξερά χόρτα ή και άχυρο (αυτά δεν είναι άριστα εύφλεκτα υλικά;) τις καμένες περιοχές, από πάνω, για να συγκρατούνται από τον άνεμο να τοποθετηθούν λένε κομμένα κλαδιά δένδρων, ή και να διασπείρουν στην περιοχή χαλίκια και πέτρες, γιατί αυτά μειώνουν τη διάβρωση, λες και τα ελληνικά βουνά δεν έχουν ούτε πέτρες, ούτε χαλίκια και ούτε βράχους. Τι να πούμε! Εξάλλου, κάποιοι επεσήμαναν την έλλειψη οξυγόνου για τις μεγαλουπόλεις μετά απ' τις μεγάλες πυρκαγιές. Είναι σαφές όμως ότι από την πυρκαγιά στην Πάρνηθα δεν θα λιγοστέψει το οξυγόνο των Αθηναίων, αφού αυτό το ζωογόνο αέριο παράγεται περισσότερο από 90% μέσα από τη θάλασσα και τους ωκεανούς. Αναρωτιέται μάλιστα ο οικολόγος καθηγητής, στην έρημο Σαχάρα ή και στους πόλους που δεν έχει δένδρα, δεν υπάρχει οξυγόνο; Αν έλεγαν ότι μετά τις πυρκαγιές αναμένεται ότι θα μεταβληθεί το μικροκλίμα της περιοχής τα προσεχή χρόνια, ίσως να είχαν δίκαιο.

Ωστόσο, από όλο αυτό το αλλαλούμ προτάσεων, συμβουλών και δράσεων, όπως βλέπετε απουσιάζει η συνολική αντιμετώπιση του οικοσυστήματος. Και για την πανίδα που κάηκε ή και έφυγε ή και κρύφτηκε σε λαγούμια, πολύ λίγοι την αναφέρουν.  ?λλωστε, έντονη είναι η ανησυχία παντού, για τις επιπτώσεις των πυρκαγιών στην πανίδα των μεσογειακών οικοσυστημάτων. Οι έρευνες δεν συμφωνούν μεταξύ τους ως προς τις εκτιμήσεις, επειδή κάθε πυρκαγιά διαφέρει από τις υπόλοιπες σε ένταση, συχνότητα, διάρκεια, μορφή κ.ά. Όμως, με βάση τη λογική, εάν οι φωτιές επηρέαζαν σοβαρά την πανίδα, πολλά ζώα θα αποτελούσαν μουσειακά είδη στη χώρα μας εδώ και αιώνες. Σε πειράματα στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών διαπιστώθηκε ότι κατά τη διάρκεια πυρκαγιάς σε πευκόδασος, οι θερμοκρασίες κάτω από την επιφάνεια του εδάφους είναι ιδιαίτερα ανεκτές από τα περισσότερα ζώα που ζουν ή φωλιάζουν εκεί, όπως είναι τα μυρμήγκια ή και τα σκουλήκια. Όμως, οι πυρκαγιές έχουν ιδιαίτερα καταστρεπτικές επιπτώσεις στις φωλιές των πουλιών και στους νεοσσούς τους, στις χελώνες, στους σκαντζόχοιρους και σε άλλα ζώα.

Και οι δασικοί επιμένουν. "Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει ώριμο μεσογειακό δάσος που κάηκε και προστατεύθηκε, χωρίς να αναγεννηθεί με φυσικό τρόπο. Αντίθετα, σε περιοχές που δεν κάηκαν τον τελευταίο αιώνα τα πεύκα λιγοστεύουν κάθε χρόνο, χωρίς δυνατότητα αναγέννησης. Οι δασικές πυρκαγιές είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη διατήρηση των μεσογειακών οικοσυστημάτων. Απλώς, η οικολογική τους σημασία δεν έγινε μέχρι σήμερα κατανοητή επειδή τα αποτελέσματά τους συγχέονται με τη μεταπυρική οικονομική δραστηριότητα του ανθρώπου, ιδιαίτερα με την υπερβόσκηση και την οικοπεδοποίηση που οδηγούν σε αποδάσωση. Η ισχυρότατη οικολογική σχέση μεταξύ πυρκαγιών και μεσογειακών οικοσυστημάτων εξηγεί γιατί οι πυρκαγιές δεν αντιμετωπίζονται εύκολα. Τα μεσογειακά οικοσυστήματα θα αντιδρούν σε κάθε προσπάθεια αλλαγής του αιώνιου κύκλου φωτιάς-αναγέννησης.