Αιολικά πάρκα - Η μαγειρική του ανέμου
Ημερομηνία Thursday, August 21 @ 20:05:59 UTC
Θέμα Νησιά


Η ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ

 Αφορμή για την επιστολή αυτή απετέλεσε το άρθρο του καθηγητού κ Θ.Π. Τάσιου με τίτλο «Η μουσική του ανέμου» που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα το Βήμα την Κυριακή 3 Αυγούστου 2008. Στο άρθρο αυτό περιγράφεται ένα πράγματι πολύ ενδιαφέρον τεχνολογικό επίτευγμα της αρχαιότητας, όπου κάποιος Ήρων χρησιμοποίησε μια φτερωτή που με τη δύναμη του ανέμου κινούσε την εμβολοφόρο αντλία του Κτησιβίου που με τη σειρά της τροφοδοτούσε την περίφημη Ύδραυλη, πάλι επινόηση του τελευταίου, και παρήγαγε μουσική.

Το δίδαγμα κατά τον συγγραφέα, είναι ότι: «η τεχνολογία, φυσικό συμπλήρωμα της φύσεως, μεταστοιχειώνει τα φυσικά δεδομένα και παράγει Όργανον» το οποίο «ικανοποιεί Ανάγκες του ανθρώπου».  Ενδιαφέρον το άρθρο και όλα καλά μέχρι εδώ. 

      Δυστυχώς όμως ο υπογράφων, ερχόμενος στο σήμερα, ως μοντέρνος είρων, κλείνει χαρακτηρίζοντας απαξιωτικά αν όχι προσβλητικά όλους όσους τολμούν να επιχειρηματολογήσουν ενάντια στις προτεινόμενες σύγχρονες εγκαταστάσεις ανεμογεννητριών, αποκαλώντας τους «γιαλαντζή-οικολόγους» (και «νεοέλληνες δημάρχους»). Διότι μπορεί στη μαγειρική το τούρκικο «γιαλαντζή» να παραπέμπει σε νόστιμα ντολμαδάκια, αλλά σημαίνει ψεύτικος, κάλπικος.

Καθώς δεν είμαι δήμαρχος θα αντιπαρέλθω της απορίας κατά πόσο θεωρείται από το συντάκτη και το «νεοέλληνες» αρνητικός χαρακτηρισμός και θα μείνω στο «γιαλαντζή-οικολόγοι», ως ένας εξ’αυτών που θίγεται καθώς εκφράζω δημόσια τον έντονο σκεπτικισμό μου για τη δημιουργία πολλών και μεγάλων αιολικών πάρκων, ιδιαίτερα στα νησιά του Αιγαίου. Πιστεύοντας ότι δεν έχει κανένα νόημα να βάζουμε  «ετικέτες», πόσο μάλλον τέτοιου είδους, θα ήθελα να βγώ από το πεδίο προσωπικών ενοχλήσεων και αντιπαραθέσεων και να παραθέσω μερικά στοιχεία-επιχειρήματα.

      Το να εκφράζει κανείς αντιρρήσεις όσο αφορά την εγκατάσταση, π.χ. 400 ανεμογεννητριών, ύψους άνω των 110μ εκάστη σε ένα νησί, δεν σημαίνει ότι είναι αρνητής της αιολικής ενέργειας συνολικά. Κατ’αντιστοιχία, η ασπιρίνη είναι ένα ευεργετικό παυσίπονο αλλά η λανθασμένη χορήγησή της είναι  ανώφελη, επιζήμια έως και θανατηφόρα. Τα ζητήματα που πρέπει να ξεκαθαρίσουμε και στις δύο περιπτώσεις είναι πόσο, που και ποιος ωφελείται και σε τι βάθος χρόνου αποδίδει η θεραπεία. Ή αν προτιμάτε, και τα γιαλαντζή ντολμαδάκια είναι νόστιμα, αλλά αν φάει κανείς 400, το λιγότερο… θα του κάτσουν στο στομάχι. Υπάρχει λοιπόν σωστή και λανθασμένη χωροθέτηση αιολικών πάρκων, κάθε περίπτωση πρέπει να εξετάζεται και χωριστά και ως τμήμα μιας γενικής εθνικής, ή και διεθνούς στρατηγικής.

      Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τη γενική στρατηγική, για να πάμε ύστερα στις ειδικές περιπτώσεις. Αντίστροφα δηλαδή από το ΥΠΕΧΩΔΕ που πρώτα   χωροθέτησε μεμονωμένα πάρκα, κατόπιν αναγκάστηκε από το ΣτΕ

να συντάξει ειδικό χωροταξικό για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), και τέλος γενικό χωροταξικό χώρας, προσπαθώντας να βολέψει τις απαιτήσεις των επενδυτών που έχουν διαμορφώσει την παρούσα κατάσταση. Πηγαίνει δηλαδή από το σαμάρι στο γάιδαρο…

      Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το ζητούμενο είναι η μείωση σε παγκόσμια κλίμακα των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα που είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνες για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Οι δραστηριότητες που ευθύνονται για τις εκπομπές αυτές είναι (σε αδρές γραμμές) οι εξής: 40% μεταφορές, 40% θέρμανση κτιρίων και 20% ηλεκτρική ενέργεια. Από αυτό το τελευταίο 20% μπορούμε να πάρουμε περίπου το 25% από ΑΠΕ, εκ του οποίου το μεγαλύτερο κομμάτι είναι τα υδροηλεκτρικά. Έστω λοιπόν ότι στοχεύουμε να πάρουμε το 50% του μεριδίου των ΑΠΕ από αιολική ενέργεια (παραβλέποντας τη γεωθερμία,τη βιομάζα και τα φωτοβολταϊκά). Μιλάμε δηλαδή για μια παρέμβαση της τάξης του 2,5% επί του συνόλου που υπερκαλύπτεται κατά πολύ από την ετήσια αύξηση των εκπομπών στη χώρα μας. Σε ένα χρόνο δηλαδή, αν δεν κάνουμε τίποτε άλλο, θα βρισκόμαστε στο ίδιο σημείο. Από αυτό καθίσταται σαφές ότι αν δεν διαχειριστούμε τη ζήτηση, αν δηλαδή δεν μειώσουμε δραστικά τις σπατάλες σε όλους τους ενεργοβόρους τομείς, ματαιοπονούμε και εξανεμίζουμε τα οφέλη. Είναι σαν να τροφοδοτούμε ένα διάτρητο δίκτυο ύδρευσης με περισσότερο νερό, ενώ προσθέτουμε αλόγιστα νέες παροχές και προτού επισκευάσουμε τις διαρροές.

      Πιστεύουμε λοιπόν ότι η προώθηση της αιολικής ενέργειας είναι κατά πολύ υπερτιμημένη και μονόπλευρη, όπως άλλωστε μονόπλευρη είναι και η πληροφόρηση που αφορά τις εγκαταστάσεις των αιολικών πάρκων (σε βαθμό που θα εκπλαγώ αν τελικά δημοσιευτεί η παρούσα επιστολή). Ενώ λοιπόν η κοινή γνώμη βομβαρδίζεται καθημερινά με τις θετικές παραμέτρους (καθαρή ενέργεια κλπ) σε τέτοιο βαθμό που καλλιεργείται η ψευδαίσθηση ότι οι ανεμογεννήτριες από μόνες τους μπορούν να σώσουν τον πλανήτη από υπερθέρμανση, οι επιπτώσεις (οδοποιία, δίκτυα υψηλής τάσης, επιπεδοποίηση σε απότομα πρανή, λοιπά συνοδά έργα, ποσότητα τσιμέντου για έδραση, επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα χλωρίδας και πανίδας κλπ) αποσιωπούνται. Όποιος δε τις αναφέρει χαρακτηρίζεται αυτόματα αιρετικός και επιχειρείται η περιθωριοποίηση του καθώς αποκαλείται οπισθοδρομικός, δεισιδαίμων, τοπικιστής, γραφικός τύπος ή γιαλαντζή-οικολόγος.

      Προβληματισμοί γύρω από αυτό το ζήτημα εκφράζονται εδώ και πολλά χρόνια στο εξωτερικό. Χαρακτηριστικά αναφέρω το Darmstadt manifesto (1998), όπου εκατοντάδες επιστήμονες στη Γερμανία καταγγέλλουν πόσο επιβλαβής και ατελέσφορη είναι η αλόγιστη επέκταση αιολικών πάρκων στη χώρα τους τονίζοντας μάλιστα ότι και η πολυδιαφημιζόμενη οικονομική τους επιτυχία είναι πλασματική, αποτέλεσμα των γενναίων επιδοτήσεων. Επίσης στη Γερμανία το γνωστό περιοδικό Der Spiegel στην έκδοση της 29ης Μαρτίου 2004 κυκλοφόρησε με τον εξής τίτλο εξωφύλλου και κυρίως άρθρου: «Η ΜΑΝΙΑ ΤΩΝ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΩΝ, Από όνειρο φιλικής προς το περιβάλλον ενέργειας σε υψηλά επιδοτούμενη καταστροφή τοπίου.» Τα βασικά συμπεράσματα των τοποθετήσεων είναι ότι η αιολική ενέργεια είναι συμπληρωματική και όχι πραγματικά εναλλακτική καθώς τα τελευταία 15 χρόνια παρ’όλη την εγκατάσταση χιλιάδων ανεμογεννητριών στη Γερμανία κανένα θερμοηλεκτρικό ή πυρηνικό εργοστάσιο δεν σταμάτησε τη λειτουργία του. Όσο αφορά τα οικονομικά δεδομένα είναι προφανές ότι οι μεγάλοι κερδισμένοι είναι η βιομηχανία παραγωγής ανεμογεννητριών και οι επενδυτές.

      Το ίδιο πρόκειται να συμβεί και στη χώρα μας, ενώ δηλαδή θα συνεχίσουμε να καίμε ορυκτά καύσιμα, κατασκευάζοντας μάλιστα νέα συμβατικά εργοστάσια, ταυτόχρονα θα καταστρέψουμε τα τελευταία παρθένα τοπία μας, τις βουνοκορφές και τα νησιά, που αποτελούν άλλωστε και το μοναδικό μας «κεφάλαιο».

      Η ειρωνεία του θέματος είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις οι ίδιες εταιρείες που επενδύουν σε συμβατικά ή και πυρηνικά εργοστάσια, επενδύουν και στην επιδοτούμενη πράσινη ενέργεια, φυσικά με μόνο κριτήριο το βραχυπρόθεσμο οικονομικό όφελος. Μήπως λοιπόν εδώ αρμόζει περισσότερο το  «γιαλαντζή-οικολόγοι»; Όσο αφορά τις τοπικές κοινωνίες το πενιχρό ανταποδοτικό τέλος του 3% αντί να κατανέμεται στα τιμολόγια ρεύματος των κατοίκων πηγαίνει στους Δήμους. Μήπως λοιπόν αυτοί είναι περισσότερο  «νεοέλληνες Δήμαρχοι»;

      Εν κατακλείδι πιστεύουμε ότι η χωροθέτηση μεγάλων χερσαίων αιολικών  πάρκων   απαιτεί περισσή περίσκεψη μια και επιφέρει μη αναστρέψιμες αλλοιώσεις του χώρου και θα έπρεπε να συζητηθεί μόνο ως τμήμα μιας συνολικής ενεργειακής πολιτικής όπου κεντρικός πυλώνας θα είναι η διαχείριση της ζήτησης. Για να γίνει κάτι τέτοιο πρέπει να προσδιορίσουμε ποιες είναι οι «Ανάγκες»  μας, με κεφαλαίο, και επιτέλους να βάλουμε ένα «ταβάνι» στη μεγέθυνση των απαιτήσεών μας.

      Προτείνουμε την προσαρμογή των ΑΠΕ στην κλίμακα και τις ιδιαιτερότητες του ελληνικού τοπίου, την προώθηση μικρών οικιακών ή συνοικιακών εφαρμογών στην περιφέρεια που θα συνδέουν στη συνείδηση του καταναλωτή την παραγωγή με την κατανάλωση και για μεγαλύτερες εφαρμογές πλωτά αιολικά πάρκα.

       Πολύ περισσότερα γύρω από αυτό το θέμα μπορείτε να βρείτε στο ηλεκτρονικό περιοδικό του Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων Αιγαίου eyploia.aigaio-net.gr
 

      Με τιμή,

      Αλέξανδρος Μαβής, Βιοτεχνολόγος, Περιβαλλοντολόγος,
      Εκπρόσωπος του Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων Αιγαίου.







Το άρθρο αυτό προέρχεται από eyploia.aigaio-net.gr
old.eyploia.gr

Το URL της ιστορίας αυτής είναι ο εξής
old.eyploia.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=2244