Η τεράστια αμφιλεγόμενη επένδυση στα κτήματα της Μονής Τοπλού συναντά τις τεκμηριωμένες αντιρρήσεις κατοίκων και περιβαλλοντικών οργανώσεων. Οι επενδυτές, ωστόσο, έχουν με το μέρος τους την «άνωθεν» πολιτική στήριξη.

Πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά μας θα 'ναι! Τα επόμενα 80 χρόνια το φοινικόδασος του Βάι και η γύρω περιοχή της βορειοανατολικής χερσονήσου της Κρήτης με τις παραλίες της θα ανήκουν και θα «αξιοποιούνται» από τη βρετανική εταιρεία Loyalward Ltd. Με κοινή υπουργική απόφαση, και κυρίως με την ευχή των επί της γης εκπροσώπων του Θεού, θα προχωρήσει η «μεγαλύτερη επένδυση της Μεσογείου στο πιο παρθένο κομμάτι της Κρήτης», όπως περηφανεύονται οι ίδιοι οι επενδυτές.

Οι υπογραφές 6 υπουργών σε μια 75σέλιδη απόφαση για τους όρους υλοποίησης του τεράστιου αυτού τουριστικού έργου που ονομάζεται «Κάβο Σίδερο» μοιάζει να είναι η μόνη εγγύηση για το μέλλον των κατοίκων.

«Ο σχεδιασμός και η εξειδίκευση των προβλεπόμενων μελετών, σχεδίων, μέτρων και προγραμμάτων παρακολούθησης για το φυσικό περιβάλλον και τους πόρους του, το πολιτιστικό και κοινωνικό περιβάλλον, να γίνεται από επιστήμονες σε συνεργασία με το ΥΠΕΧΩΔΕ καθώς και το φορέα διαχείρισης όταν αυτός συσταθεί».

Αυτός υποτίθεται ότι θα είναι, κατά την υπουργική απόφαση, ο έλεγχος στις ενέργειες της εταιρείας. Ενα γενικό ευχολόγιο τού τι πρέπει να γίνει. Στις μελέτες της εταιρείας που ανέλυαν το τι θα γίνει, η υπουργική απόφαση αντικατέστησε το «θα» με το «να» και... καθαρίσαμε.

Στην ουσία όλα αφήνονται στην καλή πρόθεση των επενδυτών. Πολλοί κάτοικοι των δήμων Ιτάνου και Σητείας και εκπρόσωποι περιβαλλοντικών οργανώσεων καταθέτουν άμεσα προσφυγή στο ΣτΕ για την ανατροπή των σχεδίων που θα βλάψουν το περιβάλλον και το μέλλον του πληθυσμού.

Η ιστορία

«Η ιστορία του πώς όλοι είναι υπέρ των επενδύσεων έχει την εξήγησή της. Το 1995 ήρθε ένα ελικόπτερο εδώ με τον ηγούμενο και τους εγγλέζους επενδυτές. Φάγανε τα ψάρια τους και μετά πήγανε με μια Μερσεντές στην πλατεία του χωριού. Ο κοινοτάρχης είπε στους κατοίκους: "Βλέπετε, αν γίνει η επένδυση όλοι θα έχετε μια τέτοια Μερσεντές και θα τρώτε με χρυσά κουτάλια"». Αυτά μας εξιστορεί ο κ. Μανώλης Τσαντάκης, μέλος του δημοτικού συμβουλίου του δήμου Ιτάνου.

«Από τότε άρχισε η προπαγάνδα με το χρυσοφόρο παραμύθι. Δυστυχώς, νομικά η γη ανήκει στη Μονή Τοπλού με τα πρώτα συμβόλαια του 1770. Ηρθε τότε ο Πασάς στο μοναστήρι, τον φιλοξένησε ο ηγούμενος, χάρηκε και την άλλη μέρα ανέβηκε στο βουνό και του είπε "γούμενε ό,τι βλέπει το μάτι σου θα γίνουν δικά σου". Πονηρός ο ηγούμενος, τον έβαλε να κάνουνε και χαρτί κι έτσι έγινε και τυπικά η "δωρεά" του Πασά. Επί Τουρκοκρατίας. Μετά γίνανε δικαστικές πράξεις και κατοχυρώθηκε η γη στη μονή. Ποιος μπορεί να τα βάλει με την εκκλησία;».

Για τον τρόπο που πουλήθηκε τώρα όλη αυτή η έκταση γράφει ο φυσικός περιβαλλοντολόγος Μανόλης Βουτυράκης στην κρητική εφημερίδα «Πατρίς» (5/9/03): «Από το 1995 παρακολουθούμε τα παζάρια του παντοδύναμου μοναχού της μονής Τοπλού με διάφορες εταιρείες. Το κράτος με τους εκπροσώπους του έκανε σπασμωδικές κινήσεις και ελιγμούς μέχρι να δώσει την τελική έγκριση. Το Βάι ανήκει πλέον στους Αγγλους που δηλώνουν ειρωνικά ότι "όλες οι εγκαταστάσεις θα είναι ανοικτές για το κοινό". Το ερώτημα που πλανάται στον ανυποψίαστο λαό είναι πού βρήκαν τα μοναστήρια τις εκτάσεις αυτές; Μήπως τα χρόνια της σκλαβιάς οι Ελληνες κυνηγημένοι από τον Τούρκο, άφηναν τα κτήματά τους και επωφελήθηκαν τα μοναστήρια βάζοντας πόδι εκεί; Εάν είναι έτσι, τότε η Εκκλησία έπρεπε να τα επιστρέψει στο λαό κι όχι να παζαρεύει εις βάρος και ερήμην του».

Μιλάμε με τον Αριστείδη Παπαδάκη, μέλος της γραμματείας του Δικτύου Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κρήτης (Ecocrete): «Η μητρική εταιρεία των επενδυτών ονομάζεται Minoan Group PLC. Για να ακούγεται καλύτερα στα αφτιά των Κρητικών ενεργοποιήθηκε η Loyalward Ltd, μια παλιά εταιρεία που βρίσκεται σε αδράνεια. Υπάρχει, όμως, η L.W. Leisure Ltd, η οποία συγκεντρώνει τα χρήματα. Αυτή ψάχνει και βρίσκει τους επενδυτές. Μέχρι πρόσφατα είχε συγκεντρώσει 600 μετόχους. Πρέπει να έχουν μαζέψει γύρω στα 40 εκατ. ευρώ (ποσό ελάχιστο σε σχέση με το απαιτούμενο για την επένδυση). Εχουν δημιουργήσει ένα επιχειρηματικό πλάνο και πουλάνε μετοχές με την υπόσχεση ότι θα τους αποδοθούν ακίνητα. Τα ακίνητα αυτά τα έχουν οι ίδιοι νοικιασμένα από τη Μονή Τοπλού».

Η επένδυση

-Πώς έγιναν δεκτές οι μελέτες τους, δεν υπήρξαν αντιδράσεις;

«Εχουν πάρει έγκριση με την κοινή υπουργική απόφαση. Η νόμιμη διαδικασία δεν προβλέπει φυσικά γνώση και πολύ περισσότερο συμμετοχή των κατοίκων σε τέτοια πράγματα. Τα τυπικά τα έχουν φροντίσει αρκετά καλά αλλά όχι τέλεια. Πολύς κόσμος για το λόγο αυτό ασχολήθηκε με τη δυνατότητα μιας προσφυγής. Και οι ίδιοι την περιμένουν. Το έχουν δεδομένο και αυτό θα τους δώσει και χρόνο να μαζέψουν και παραπάνω κεφάλαια. Φυσικά, περιμένουν και τις επιδοτήσεις. Για ένα μεγάλο μέρος του έργου και για συγκεκριμένα κομμάτια θα πάρουν 50% επιχορήγηση. Το φοβερό είναι ότι από τη μια μεριά θα πάρουν επιχορηγήσεις κι από την άλλη τους δίνεται η δυνατότητα να εκμεταλλευτούν αυτή τη γη με χαμηλό κόστος. Μέχρι και παρέμβαση του Μπλερ έγινε για την επένδυση αυτή».

Σε άρθρο του στην «Sunday Telegraph» (18/6/05), ο Edward Simpkins τονίζει την αντίφαση της σχετικά μικρής οικονομικής επιφάνειας της εταιρείας που φιλοδοξεί να υλοποιήσει την τεράστια αυτή επένδυση στη Μεσόγειο: «Ο πρόεδρος όμως της εταιρείας δήλωσε ότι έχει την "ενθουσιώδη κάλυψη" του πρωθυπουργού της Ελλάδας κ. Καραμανλή», εξηγεί ο δημοσιογράφος.

Ο Μ. Τσαντάκης δίνει τη δική του ερμηνεία: «Το φοινικόδασος είναι το φιλέτο. Δεν θα έκαναν τίποτα αν δεν ήταν το φοινικόδασος, που προστατεύεται βέβαια από το Natura 2000. Η εκμετάλλευση όμως; Εμείς τώρα ως δημοτική επιχείρηση εκμεταλλευόμαστε το εστιατόριο και την παραλία. Το δάσος ούτως ή άλλως είναι κλειστό και για τους επισκέπτες. Η εκμετάλλευση όμως θα ανήκει πλέον σε αυτούς. Τα γήπεδα και οι εγκαταστάσεις θα είναι πάρα πολύ κοντά. Ο δήμος έβαλε πολλούς όρους, που δεν ξέρω πόσοι και ποιοι θα γίνουν δεκτοί. Οι ενστάσεις μας γύρισαν πίσω από το υπουργείο με την απάντηση ότι έχουν πειστεί με τις μελέτες της εταιρείας και δεν κινδυνεύει ο τόπος. Εμείς είχαμε προτείνει εδώ και πολλά χρόνια εναλλακτικές λύσεις, αλλά δεν μας έλαβε κανείς υπόψη. Ζητούσαμε μικρότερες μονάδες και να γίνει η παρθένα αυτή περιοχή με τα πολλά αρχαία ένα μεγάλο οικολογικό πάρκο που θα προσέλκυε μεγάλο αριθμό τουριστών.

»Κάναμε ημερίδα στη Σητεία για να συζητήσουμε αυτά τα θέματα. Κανείς όμως δεν μας άκουσε. Προτείναμε να γίνουν τουλάχιστον μικρότερες μονάδες, χωρίς καθόλου γήπεδα γκολφ. Ούτε αυτό το δέχτηκαν. Το σχέδιο να δημιουργηθεί μια νέα αποικία στο ανατολικό άκρο της Κρήτης ήταν γι' αυτούς φοβερά δελεαστικό. Αυτό καταλάβαμε. Μια νέα Σητεία δίπλα στη Σητεία που θα κατοικείται από ξένους και θα ανήκει σε ξένους».

Το περιβάλλον

Ρωτήσαμε τον κ. Παπαδάκη για τις πραγματικές επιπτώσεις της επένδυσης στην κρητική γη:

«Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις έχουμε στηριχτεί σε τεκμηριωμένα θεσμικά επιχειρήματα. Πρώτα από όλα, το χωροταξικό σχέδιο της Κρήτης, το οποίο έχει εγκριθεί αλλά δεν εφαρμόζεται. Η συγκεκριμένη περιοχή για παράδειγμα -όπως και άλλες περιοχές όπου γίνονται επενδύσεις- είναι χαρακτηρισμένη σαν περιοχή Natura 2000. Είναι δηλαδή μια περιοχή στην οποία δεν επιτρέπεται καμιά παρέμβαση. Παρακάμπτουν, όμως, πολύ εύκολα το Natura, κάνοντας μια μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, στην οποία δείχνουν με διάφορους τρόπους ότι οι παρεμβάσεις δεν είναι καταστροφικές. Εγιναν ενστάσεις και ήρθε η κοινή υπουργική απόφαση λέγοντας ότι εγκρίνουμε το έργο λαμβάνοντας υπόψη και τις ενστάσεις. Η άλλη βασική αντίρρηση απορρέει από τον κίνδυνο της ερημοποίησης. Αυτό δεν είναι πια θεωρητικός κίνδυνος. Εχει γίνει διεθνής επιτροπή για την αντιμετώπιση του φαινομένου και έχει συσταθεί και ελληνική επιτροπή. Οταν έγινε κυβέρνηση η Ν.Δ. την κατήργησε και την επανίδρυσε, χωρίς δραστηριότητα.

Η διεθνής συμφωνία κατατάσσει την Ελλάδα στις περιοχές υψηλού κινδύνου. Η Κρήτη στον ειδικό αυτό χάρτη βρίσκεται στο κόκκινο. Ενώ δεν θα πρέπει να γίνεται τίποτα χωρίς την άδεια της επιτροπής και χωρίς να αποδεικνύεται ότι αυτό που πρόκειται να γίνει δεν θα συντελέσει στην ερημοποίηση, αυτό δεν τηρείται. Η κατασκευή και μόνο ενός γηπέδου γκολφ είναι ένα στοιχείο 100% ερημοποίησης. Δεν χρειάζεται υψηλού επιπέδου γνώση, και αυτό το τεκμηριώσαμε στις ημερίδες που κάναμε. Αν αφαιρέσεις τα φρύγανα και το λίγο χώμα που κρατάνε και βάλεις γρασίδι αρκεί και μόνο ένα διάστημα να μην ποτίσεις -μια οικονομική κρίση για παράδειγμα ή έλλειψη νερού- και η βροχή θα παρασύρει το ξερό χορτάρι και το λίγο χώμα και θα απομείνει μόνο ο βράχος. Το έχουμε δει να γίνεται ήδη σε πολλά μέρη του κόσμου. Τα ίδια τα γήπεδα γκολφ επομένως, 800 δηλαδή στρέμματα που θα κατασκευαστούν, είναι μια βασική αιτία ερημοποίησης για μια περιοχή που είναι ήδη στο κόκκινο.

»Το μεγάλο επιχείρημα της εταιρείας αυτής είναι ότι σε μια έκταση 26.000 στρεμμάτων εμείς θα χτίσουμε μόνο το 0,7. Αν το δεις έτσι, πράγματι φαίνεται πολύ μικρό το ποσοστό. Στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για 5 μικρές πόλεις πάνω από κάθε παραλία κι ένα τεράστιο δίκτυο δρόμων, εγκαταστάσεων, ξενοδοχείων, μαρίνων, γηπέδων, κέντρων αφαλάτωσης κ.λπ.».

Ζητάμε να μας αναλύσει ο συνομιλητής μας το ζήτημα της αφαλάτωσης:

«Η αφαλάτωση στον Κάβο Σίδερο είναι πολύ κρίσιμο σημείο και λιγάκι πονηρό. Η αγγλική εταιρεία για να πείσει ότι δεν θα κάνει κακό σχεδίασε ένα εργοστάσιο αφαλάτωσης. Θα παράγουν δηλαδή νερό ακριβό λόγω μηχανημάτων, εργατών κ.λπ. Ομως αυτό θα το κάνουν για να ποτίζουν τα γκολφ και τα δεντράκια που θέλουν να φυτέψουν. Για τα ξενοδοχεία και τις υπόλοιπες δραστηριότητες θα πάρουν νερό από το δήμο Ιτάνου. Τώρα πώς ένας δήμος 2.500 κατοίκων θα δώσει νερό για περισσότερους από 14.000 ανθρώπους αυτό είναι ένα ζητούμενο. Το πονηρό όμως είναι ότι αν δεν γίνεται πλήρης αφαλάτωση, τότε δεν είναι και τόσο ακριβό το νερό που παράγεται. Μπορούν λοιπόν με το όχι πλήρως αφαλατωμένο νερό να ποτίζουν το ειδικό γρασίδι που αντέχει το αλάτι με κίνδυνο όμως άλλα φυτά και κυρίως ο υδροφόρος ορίζοντας να αποκτήσει μεγάλο πρόβλημα, να γίνει όλο το νερό ακατάλληλο. Αυτό όμως δεν φαίνεται να απασχολεί καθόλου το ΥΠΕΧΩΔΕ, παρόλο που ήταν ένα από τα επιχειρήματα των ενστάσεων. Ούτε καν σχολιάστηκε».

Το ζήτημα του νερού θεωρεί πολύ σοβαρό και ο κ. Τσαντάκης: «Τα ψέματα που λένε στις μελέτες τους, ότι το νερό είναι άφθονο και φτάνει μέχρι το 2020, ο κόσμος δεν τα πιστεύει. Ο κόσμος ήδη υποφέρει, η Ζάκρος πέρσι το καλοκαίρι δεν είχε να ποτίσει. Εμείς στο χωριό μέρα παρά μέρα δεν είχαμε νερό. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Φέτος δε είχαμε μόνο μία πλημμύρα, που δεν συγκράτησε νερό».

Για τον κ. Παπαδάκη το τελευταίο και σοβαρότερο πρόβλημα είναι το ζήτημα του εποικισμού.

«Πώς πας δηλαδή σε ένα μικρό δήμο, με πρακτικά μηδενική ανεργία, να κάνεις εγκαταστάσεις που ξεπερνούν κατά πολύ τον αριθμό του πληθυσμού; Να προσθέσεις 14.000 ανθρώπους σε ένα δήμο 2.500 κατοίκων; Σε άλλες περιοχές του κόσμου -όπως η Ιταλία- ελέγχεται η τοπική βιώσιμη ανάπτυξη με ποσοστά και αριθμούς. Κι αν μιλήσουμε και για την έκταση του εδάφους που θα ελέγχει αυτή η εταιρεία, είναι σκανδαλώδης. Πρόκειται για ολόκληρη χερσόνησο της Κρήτης. Στην ουσία πρόκειται για κατάληψη».

Οι κάτοικοι

Ρωτήσαμε και τους δύο συνομιλητές μας για τη στάση των κατοίκων της Σητείας και του Ιτάνου, που κύρια θα επιβαρυνθούν από την επένδυση.

Ο κ. Παπαδάκης μας εξηγεί ότι ο κόσμος δεν προσβλέπει τόσο στις θέσεις εργασίας, αλλά προσδοκά μια καλύτερη αναπτυξιακή κατάσταση σε καλύτερες συνθήκες: «Λένε -και σε αυτό έχουν δίκιο οι άνθρωποι- ότι εμείς ζούμε εδώ σε μια κατάσταση υπανάπτυξης, είμαστε ξεχασμένοι. Δεν έχουμε καν ένα δρόμο, να μπορούμε να φύγουμε από τον τόπο μας να πάμε στις διπλανές πόλεις χωρίς κίνδυνο. Δεν έχουμε υποδομές. Οταν λοιπόν έχουμε μάθει ότι όλα έρχονται πάντα αποπάνω και απέξω περιμένουμε και μοιρολατρικά τους επενδυτές. Υπάρχουν βέβαια ενεργοί και δραστήριοι κάτοικοι. Ακόμα και επιχειρηματίες. Οι τοπικές επιτροπές βιώσιμης ανάπτυξης που έχουν συγκροτηθεί στην Ιταλία και σε άλλα κράτη της Ε.Ε. λειτουργούν συγκεντρώνοντας όλους τους φορείς μιας περιοχής, συζητούν και τελικά αποφασίζουν πώς θα κινηθεί η ανάπτυξη της περιοχής. Είναι μια επιτροπή με αποφασιστικό ρόλο. Μετά ρυθμίζουν τους όρους που είναι υποχρεωμένοι να σεβαστούν οι επενδυτές. Πόσοι άνθρωποι μπορούν να κάνουν ράφτινγκ στο ποτάμι σε μία μέρα; Ή πόσες αποβάθρες επιτρέπονται στην κοίτη ενός ποταμού; Πόσα ξενοδοχεία με πόσες κλίνες επιτρέπουμε να χτιστούν;

»Στην Ελλάδα δεν υπάρχει κανένα τέτοιο μέτρο. Τίποτα. Με την εφαρμογή αυτών των αναλογιών η Ιταλία ζωντάνεψε τα χωριά της. Αυξάνονται οι μόνιμοι κάτοικοι και αναλογικά αυξάνονται και οι τουρίστες. Χωρίς καταστροφές. Από αυτή την τεράστια λοιπόν επένδυση στην Κρήτη τελικά οι μόνοι που θα ωφεληθούν είναι οι επιχειρηματίες. Με ποια λογική θα ωφεληθούν οι κάτοικοι με το σάρωμα αυτό της γης και των φυσικών πόρων; Η περιοχή αυτή είναι ακόμα όμορφη, ακριβώς επειδή προς το παρόν δεν έχει γίνει ακόμα ο τεράστιος αυτός εποικισμός».

«Πότε ζητήθηκε η γνώμη των κατοίκων;» αναρωτιέται ο κ. Τσαντάκης. «Ποιος λέει ότι οι κάτοικοι είναι με τους επενδυτές; Εγώ που ζω εδώ πέρα βλέπω τις αντιδράσεις. Δεν υπάρχει όμως οργανωμένη αντίδραση. Αν δεν τους ξεσηκώσει ο δήμος ή κάποιος μεγάλος φορέας για ένα θέμα, πώς να αντιδράσουν; Και ο δήμος, και οι βουλευτές μας, και οι πολιτικοί έχουν υποκλιθεί στα συμφέροντα. Αυτό είναι δεδομένο. Αν μιλήσεις όμως μεμονωμένα με τον καθένα, όλοι αντιδρούν. Εμείς σαν οικολογική ομάδα καλούμε όλους τους κατοίκους να υπογράψουν την προσφυγή. Οι κάτοικοι ζουν αποκλειστικά από το νερό, είναι αγρότες. Αν καταλάβουν ότι θα τους πειράξουν το νερό, θα ενωθούν αμέσως. Το κακό είναι ότι κανείς δεν τους ενημερώνει.

»Τώρα άρχισαν να καταλαβαίνουν και να ενημερώνονται. Ενώ οι επενδυτές έχουν και επίσημους έλληνες προπαγανδιστές, υπαλλήλους, μελετητές της εταιρείας. Από το 1995 και μετά, οι Αγγλοι προτάσσουν πάντα αναλόγως με τις αντιρρήσεις το θέμα της εργασίας. Στην αρχή τάζανε 2.500 θέσεις εργασίας (όσες και οι κάτοικοι). Οταν άρχισαν οι αντιδράσεις -κυρίως για τα γκολφ- τις έκαναν 3.000. Μετά την πετυχημένη ημερίδα, που ο κόσμος άκουσε τους επιστήμονες, φοβήθηκαν και τις αύξησαν σε 4.000 θέσεις. Ολόκληρη η Κρήτη δεν έχει ανάγκη από τόσες θέσεις εργασίας, και στους δήμους αυτούς η ανεργία είναι μηδέν. Πολλοί κάτοικοι θα θέλανε βέβαια να δουλέψουν γκαρσόνια. Οταν ρωτάμε όμως για τα προσόντα, τότε λένε ότι πρέπει να έχουν τελειώσει σχολές και να γνωρίζουν δύο γλώσσες. Ποιος αγρότης κάτοικος της Ζάκρου και του Παλαίκαστρου έχει τέτοια προσόντα; Τώρα άρχισαν να κινητοποιούνται οι κάτοικοι με το νερό και την ερημοποίηση, γιατί τώρα το λέει και η τηλεόραση».

Τα σχέδια των άγγλων επενδυτών δεν σταματούν στο Κάβο Σίδερο. Ηδη ο ξένος μάνατζερ και μεσίτης επιχειρήσεων γκολφ που διαχειρίζεται την ανάπτυξη του γκολφ στην Ελλάδα (Invgolf) αναγγέλλει από την ιστοσελίδα του ότι ανέλαβε (από ποιον άραγε;) να βρει αγοραστές-κατασκευαστές γηπέδων για άλλη μία έκταση 2.070 στρεμμάτων που συνορεύει με τις εκτάσεις που εκχωρήθηκαν στη βρετανική εταιρεία.

Η καυτή παρθένα

Αποκαλυπτικός είναι ο τρόπος που διαφημίζει την περιοχή στους υποψήφιους επενδυτές: «Πρόκειται για την πιο καυτή παρθένα περιοχή στην Ανατολική Μεσόγειο. Το μοναδικό αυτό κομμάτι γης προς πώληση έχει άφθονο νερό(;), ελιές και βρίσκεται μόλις 12 χλμ. από το νέο διεθνές αεροδρόμιο της Σητείας».

Οσο για τους ενδεχόμενους φόβους των υποψήφιων επενδυτών, αυτοί καθησυχάζονται σε άλλο σημείο της ίδιας ιστοσελίδας: «Η βιομηχανία του γκολφ διαθέτει ένα φανατικό υποστηριχτή στο πρόσωπο του κ. Πέτρου Δούκα, υφυπουργού Οικονομικών ο οποίος είναι μανιώδης γκόλφερ και πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Γκολφ».

Το αποκαλυπτικό για τις κυβερνητικές προθέσεις κείμενο («Η ανάπτυξη του γκολφ στην Ελλάδα») θριαμβολογεί με την επερχόμενη «άλωση» της ελληνικής γης από γκαζόν και τρύπες. Ο ολλανδός ιδρυτής και διευθυντής του Invgolf Μίχελ Χάιλμαν εισηγείται στον πρωθυπουργό της Ελλάδας την ίδρυση μιας ειδικής υπηρεσίας για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων γκολφ στη χώρα μας, «η οποία θα διευθύνεται και θα λειτουργεί από μη ελληνικό προσωπικό».

Ας τα ακούν όσοι παραμυθιάστηκαν με την υπόσχεση άφθονων θέσεων εργασίας. Ο ακριβός τουρισμός που οραματίζονται ο κ. Δούκας και οι λοιποί πολιτικοί γρήγορα θα κάνει τον κάθε κάτοικο της Ελλάδας να νοσταλγήσει τον τουρίστα με το «σαμάρι». Ισως όμως τότε να είναι αργά!

Ο κύριος γκολφ και οι επιδοτήσεις

Από την «Wall Street Journal» αλιεύσαμε ένα άρθρο που παρουσιάζει ανάγλυφα τις κυβερνητικές προθέσεις. Με τίτλο «Η Ελλάδα σχεδιάζει νόμο για να διευκολύνει την ανάπτυξη γηπέδων γκολφ», ο αρθρογράφος καταγράφει την ομιλία του Πέτρου Δούκα στην Ομοσπονδία Γκολφ:

«Για να προσελκύσουμε επενδυτές του γκολφ, ετοιμάζουμε νόμο που θα διευκολύνει την οικιστική ανάπτυξη γύρω από τα γήπεδα χωρίς τις γραφειοκρατικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ενδιαφερόμενοι. Θα διευκολυνθεί η οικοδόμηση πολυτελών κατοικιών, διαμερισμάτων και ξενοδοχείων μέσα και γύρω από τα γήπεδα» (5/4/06).

Η νέα τουριστική πολιτική στην Ελλάδα ήρθε ακριβώς την ώρα που οξύνονται τα προβλήματα της μόλυνσης, του φαινομένου του θερμοκηπίου και πάνω από όλα της έλλειψης νερού. Την ώρα που ήδη άρχισαν οι μάχες ανάμεσα στα χωριά για το λιγοστό νερό, οι υπουργοί -με προεξάρχοντα τον υφυπουργό (και πρόεδρο της Ομοσπονδίας Γκολφ) Πέτρο Δούκα, αλλά και την υπουργό Τουρισμού και τον υπουργό ΥΠΕΧΩΔΕ- προαναγγέλλουν και επιδοτούν τεράστιες τουριστικές μονάδες με γήπεδα γκολφ. Οταν στην Κύπρο, την Ιταλία και την Ισπανία συζητιέται η διανομή του νερού με δελτίο, εδώ εξακολουθούμε να ονομάζουμε «ανάπτυξη» την ερημοποίηση.

Μικρές ή μεγάλες εταιρείες αγοράζουν φτηνή γη και αμέσως μετά επιδοτούνται από το κράτος για να κατασκευάσουν τουριστικές μονάδες. Από κοντά και οι καλοθελητές των ΜΜΕ.

Η συμμετοχή του κράτους στην καταστροφική μεγαλομανία των κάθε λογής επενδυτών αναλύεται από την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αιγαίου Ελένη Μπριασούλη, σε ανέκδοτη μελέτη της που βασίζεται στην ανάλυση για τις «στρεβλές επιδοτήσεις» (perverse subsidies) του καθηγητή της Οξφόρδης Norman Myers και της Jennifer Kent. Με την άδεια της συγγραφέως μεταφέρουμε εδώ ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα:

«Οι στρεβλές επιδοτήσεις επηρεάζουν αρνητικά την οικονομία και την κοινωνία από το παγκόσμιο μέχρι το τοπικό επίπεδο. Αυξάνουν τις οικονομικές υποχρεώσεις του κράτους και οδηγούν σε υψηλότερους φόρους, υψηλότερες τιμές και αύξηση του δημόσιου ελλείμματος. Αναγκαστικά, εκτρέπουν κρατικούς πόρους από καλύτερες δημοσιονομικές επιλογές. Οι επιδοτήσεις, ιδιαίτερα του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού, υποσκάπτουν τις αποφάσεις της ελεύθερης αγοράς και δεν ευνοούν την τεχνολογική πρόοδο, γιατί οι επιδοτούμενοι δεν έχουν κίνητρο για καινοτομική δραστηριότητα προς περισσότερο αποδοτικές και περιβαλλοντικά φιλικές τεχνολογίες και πρακτικές (π.χ. εξοικονόμησης ενέργειας, υλικών και χρόνου, προστασίας περιβάλλοντος). Τείνουν να ωφελούν τους λίγους σε βάρος των πολλών και ιδιαίτερα τους πλούσιους σε βάρος των φτωχών, διαιωνίζοντας, έτσι, τη φτώχεια [...]. Επιδοτήσεις που μειώνουν το λειτουργικό κόστος παραγωγής και κατανάλωσης (π.χ. επιδοτήσεις ενέργειας, υλικών, νερού, πρόσβασης σε φυσικούς πόρους) ουσιαστικά πληρώνουν τον ρυπαίνοντα. Καθιερώνουν πρακτικές καταστροφικές για το περιβάλλον και μεταφέρουν το κόστος άμβλυνσης και αποκατάστασης της βλάβης στο σύνολο της κοινωνίας. [...] Τέλος, πολλοί κλάδοι υπηρεσιών επιδοτούνται άμεσα ή έμμεσα, όπως εγκαταστάσεις αναψυχής μεγάλης κλίμακας (αθλητικά στάδια, θεματικά πάρκα, χιονοδρομικά κέντρα, γήπεδα γκολφ), με τη δικαιολογία ότι συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη. Η μεγάλη κλίμακά τους και η ένταση χρήσης πόρων έχουν προκαλέσει επιπτώσεις σε τοπικές οικονομίες και κοινωνίες καθώς και σοβαρή περιβαλλοντική βλάβη και υποβάθμιση [...].

»Συγχρόνως, οι περιβαλλοντικές, κοινωνικο-οικονομικές και χωρικές επιπτώσεις του τουρισμού είναι σημαντικές: ατμοσφαιρική ρύπανση σε ήδη περιβαλλοντικά βεβαρημένες περιοχές, ρύπανση και υποβάθμιση των υδατικών πόρων, καταστροφή ευαίσθητων χερσαίων, παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων, αστικοποίηση, υπερδόμηση παράκτιων περιοχών, άναρχη ανάπτυξη, αλλοίωση του παραδοσιακού τοπίου και της φυσιογνωμίας πολλών περιοχών, διάβρωση του κοινωνικού και πολιτιστικού κεφαλαίου. Παρόμοιες επιπτώσεις έχουν καταγραφεί και για ειδικές εγκαταστάσεις όπως τα χιονοδρομικά κέντρα και τα γήπεδα γκολφ. Στη δε παρούσα περίοδο της έντονης κλιματικής μεταβολής, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις προβλέπεται να οξυνθούν στη Μεσόγειο».

Ηδη, πολλά κράτη άρχισαν να παίρνουν μέτρα σοβαρά για την αποτροπή της οικολογικής καταστροφής. Η Ελλάδα όμως επιμένει στον πολλαπλασιασμό των τεράστιων τουριστικών μονάδων. Η Κρήτη κατά κύριο λόγο, η Πύλος, η Ρόδος, η Χαλκιδική, η Κέρκυρα, η Αταλάντη και η Μαγνησία -με δυο λόγια όλη η ελληνική επικράτεια- ετοιμάζονται να υποδεχτούν τον υψηλό τουρισμό με τα πλέον πολύτιμα ανταλλάγματα. Τα μοναστήρια να 'ν' καλά...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Ερευνες του «Ιού» για το γκολφ:
- «Το έγκλημα με τις 18 τρύπες» (3/4/05)
- «Δεκαοκτώ τρύπες σε ένα δάσος» (1/5/05)
- «Μαύρες ή άσπρες τρύπες;» (19/6/05)
 
Norman Myers, Jennifer Kent
«Perverse Subsidies: How Tax Dollars Harm the Environment and the Economy» (Island Press, Winnipeg, 1997)
Κλασική μελέτη για τον καταστροφικό ρόλο των «στρεβλών επιδοτήσεων».

ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ
http://www.invgolf.com/
Invgolf: Ο δικτυακός τόπος της ελαφρώς νεφελώδους επιχείρησης που συντονίζει τις σχετικές επενδύσεις στην Ελλάδα. Εξαιρετικά αποκαλυπτικός ο τρόπος που παρουσιάζονται οι ελληνικές αρχές, οι σχέσεις των επενδυτών με τα υπουργεία, ο ρόλος του υφυπουργού Οικονομικών.
Περιλαμβάνεται ειδική έκθεση για την Ελλάδα («Golf development in Greece», March 2006), όπου προγραμματίζονται έως και 25 γήπεδα!

http://www.ecocrete.gr/
Το δικτυακό βήμα των οικολογικών και περιβαλλοντικών ομάδων της Κρήτης φιλοξενεί τεκμηριωμένο αντίλογο στη μονοκαλλιέργεια των μεγάλων τουριστικών μονάδων που ξεφυτρώνουν στα παρθένα σημεία του νησιού σε συνδυασμό με τα υδροβόρα γήπεδα του γκολφ.
 
πηγή: Ελευθεροτυπία, 15/4/2007