Ιστορικά στοιχεία

Το νησί των Σπετσών έχοντας νευραλγική θέση στο χάρτη ελέγχει και υποστηρίζει την ναυσιπλοία στους ναυτικούς άξονες ?ργους και Ναυπλίου προς το Ανατολικό Αιγαίο και την Κρήτη και στον άξονα Αττικής, Νοτίου Ελλάδας-Κρήτης.
Η περιοχή είναι γνωστή σαν το σταυροδρόμι του Αργοσαρωνικού.
Γι’ αυτό το λόγο η ανθρώπινη παρουσία στο νησί είναι έντονη και αδιάλειπτη από την προιστορία έως τις ημέρες μας και επιβεβαιώνεται από τις αρχαιολογικές έρευνες που έχουν γίνει στο νησί, αφού έχουν βρεθεί και ρωμαικά λουτρά.
Έχοντας ασφαλή λιμάνια το νησί των Σπετσών ήταν κατάλληλο μέρος για ανεφοδιασμό, επισκευές και ναυπηγήσεις πλοίων από την προιστορία μέχρι τις μέρες μας.
Τον 12ο αιώνα αποτελούσε σημαντική ναυτική βάση της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας ύστερα από νικηφόρο αυμαχία που έδωσε ο στόλος της κοντά στη Σπετσοπούλα με τον στόλο των Γενουατών και Βυζαντινών ελέγχοντας από τότε για πολλούς αιώνες το Αιγαίο.
Η Οωμανική κατοχή και απομόνωση παραδόξως έδωσε την ευκαιρία στο ησί να γίνει μια αυτόνομη ναυτική δύναμη κτίζοντας στα καρνάγια ου ποντοπόρα σκάφη. Για ένα τόσο μικρό νησί είναι μοναδικό φαινόμενο η συμμετοχή του που είχε σε τόσες επαναστάσεις ενάντι στον κατακτητή και τον ολοκληρωτισμό. Έως την κήρυξη της επανάστασης του ’21 τα πλοία των Σπετσιωτών συμμετείχαν στην επανάσταση του Ορλώφ (που πλήρωσαν με καταστροφή και διωγμούς), στη δράση του Λ.Κατσώνη, του Ρώσου ναυάρχου Σινιέβιν και έλλες πολεμικές επιχειρήσεις. Πλήθος ηρώων έβγαλε το νησί εκτός από τους Ανδρούτσους, την Μπουμπουλίνα και τον Πιπίνο που γνωρίζουμε, δηλαδή όλους όσους συμμετείχαν στους ξεσηκωμούς αυτούς. Με τη συνθήκη Κιουτσούκ Καιναρτζή του 1774, τα Σπετσιώτικα πλοία χρησιμοποίησαν τη Ρώσικη σημαία για να εμπορεύονται ελεύθερα από τη Μαύρη Θάλασσα έως τα λιμάνια της Δ. Ευρώπης , δημιουργώντας πλούτο, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε για την οργάνωση και συμμετοχή των Σπετσών στην επανάσταση του 1821 και πρώτο το νησί σήκωσε την επαναστατική ασπροκόκκινη σημαία του.
Η δράση του τρινήσιου επαναστατικού στόλου (χωρίς επίσημο αρχηγό) των Ψαρών, Ύδρας, Σπετσών στα χρόνια που ακολούθησαν ήταν μια εποποιία που κέρδισε τον παγκόσμιο θαυμασμό από όλους τους ειδικούς και μη.

Ναυμαχία Σπετσών Παναγιά Αρμάτα

Καθοριστική εξέλιξη για την επιτυχία της επανάστασης είχε η απόκρουση στο μπουγάζι των Σπετσών, της Οθωμανικής Αρμάτας που αποτελείτο από 70 θηριώδη ντελίνια κατάφορτα με στρατό και από άλλα συνοδευτικά πλοία.
Στόχος της Αρμάτας ήταν η αποβίβαση στρατευμάτων και η διάσπαση της πολιορκίας του Ναυπλίου. Μια τέτοια εξέλιξη θα άλλαζε όλη την Ευρωπαική ιστορία και η ίδρυση του Ελληνικού κράτους θα ήταν ίσως όραμα ρομαντικών. Η Αρμάτα εμφανίσθηκε απειλητικά στις 8 Σεπτεμβρίου 1822, ημέρα του εορτασμού της γέννησης της Παναγίας μπροστά από τις Σπέτσες διασπώντας τον Ελληνικό στόλο. Η ναυτική μοίρα των Υδραίων εμπόδιζε την προσέγγιση προς την Δύδρα, ενώ 18 Σπετσιώτικα σιτοβάπορα πήραν θέσεις μπροστά από το Παλιό Λιμάνι Σπετσών εμποδίζοντας με κανονιοβολισμο΄ς την προσέγγιση των Οθωμανικών πλοίων στο νησί που ήδη είχε εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους του.

«Εξήντα παλληκάρια απόμειναν μονάχα πάνω στις Σπέτσες με τον Μέξη και τον Κολαντρούτσο και εκεί στη μικρή βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας ορκίστηκαν να ενταφιασθώσιν εις την γην της γεννήσεώς των με αμετάτρεπτον απόφασιν να φονεύσωσιν οι ίδιοι τον πρώτον λιποτάκτη έστω και αδελφόν». (Ορλάνδος)
Ακόμη και για τον ιστορικό Δημήτρη Φωτιάδη είναι άξια απορίας η αποτροπή της απόβασης στον νησί από τα λίγα σταροκάραβα και η απώθηση της οθωμανικής αρμάδας στο μπουγάζι των Σπετσών. ?λλοι λένε ότι οι αμυνόμενοι έβαλαν ναυτικά κόκκινα σκουφιά σε κάτι φυτά και άλλοι λένε ότι  άνθησαν κόκκινα λουλούδια εκείνη την κρίσιμη ώρα. Ότι και αν έγινε πάντως το βέβαιο είναι ότι οι Οθωμανοί παραπλανήθηκαν νόμισαν ότι υπήρχε πολύς στρατός στο νησί και δίστασαν να αποβιβασθούν.
Ύστερα από 6ωρη ναυμαχία και μετά από παράτολμη ενέργεια του πυρπολητή Μπαρμπάτση , η ναυαρχίδα του Καπουδάν Πασά ετράπη σε φυγή και μαζί της όλος ο Οθωμανικός στόλος.
Ο λαός των Σπετσών αποδίδει τη νίκηστη Παναγιά της οποίας το μικρό βυζαντινό εκκλησάκι βρίσκεται στο μυχό του παλιού Λιμανιού, εκεί που έδωσαν όρκο οι εξήντα γεροντότεροι που έμειναν πάνω στο νησί και κανονιοβολούσαν από τη ντάπια του μυχού. Έτσι το εκκλησάκι ονομάσθηκε Παναγιά Αρμάτα γιατί θεωρήθηκε ότι η Παναγία ήταν η Αρμάτα των Ελλήνων αγωνιστών που καταναυμάχησε την Οθωμανική Αρμάτα.
Αυτό το κομμάτι γης λοιπόν έχει ιδιαίτερο συμβολισμό, όχι μόνο για τις Σπέτσες, αλλά και για την νεώτερη ευρωπαική ιστορία, αφού η απώθηση της Αρμάδας ήταν καταλυτική για την εξέλιξη της επανάστασης καθώς απόρθητο το Ναύπλιο πέρασε στις Ελληνικές δυνάμεις εδραώνοντάς την.
Η Μπουμπουλίνα που συμμετείχε ενεργά στην κατάκτηση του Ναυπλίου έπεσε από αδελφικό (;) βόλι το 1825, και δεν μπόρεσε να δει ελεύθερη την Ελλάδα.
Για την ιστορία, από το ίδιο δολοφονικό αδελφικό (;) χέρι τροφοδοτήθηκαν με άχρηστο μπαρούτι οι Έλληνες στην εκστρατεία της Ακρόπολης που τέλειωσε άδοξα στη μάχη του Ανάλατου και στην καταστροφή του Φαλήρου.

Σημερινή κατάσταση.

Η επανάσταση επικράτησε τελικά και ιδρύθηκε το Ελληνικό κράτος.
Έτσι πέρασαν τα χρόνια. Το ηρωικό νησί απαξιώθηκε , αφού το επίσημο κράτος δεν φρόντισε να γίνει η αλλα γή των πλοίων, από το πανί στον ατμό. Μαύρες μέρες και πείνα μάστισαν το νησί για πολλά χρόνια αναγκάζοντας τους κατοίκους του να μεταναστεύουν. Με τον τουρισμό στις μέρες μας άρχισε μια περίοδος ευμερίας που διακόπτεται τώρα βίαια όπως όλοι ξέρουμε από την «παγκοσμιοποίηση» που κάποιοι την ερμηνεύουν κατά όπως τους συμφέρει εις βάρος όλων των άλλων. Το νησί έχει ενταχθεί στους επιστημονικούς χάρτες βιότοπων και προστατεύεται με ΦΕΚ σαν ιστορικό, παραδοσιακό, φυσικού κάλλους, σπάνιας χλωρίδας και πανίδας.
Όμως η ακρίβεια και ο αποκλεισμός του νησιού διώχνει τον τουρισμό αφού τα ναύλα είναι πανάκριβα και δεν υπάρχει τακτικά συμβατικό πλοίο γραμμής και το παραδοσιακό κατάφυτο νησί ύστερα από εμπρησμούς γίνεται ένα εργοτάξιο χωρίς κανενός είδους έλεγχο ακόμα και τις Κυριακές απαξιώνοντας και υποβαθμίζοντας όλες τις άλλες δραστηριότητες.
Ανάπτυξη λέει ο ένας. Υπανάπτυξη και καταστροφή λέει ο άλλος. Οι ταρσανάδες στο Παλιό Λιμάνι, χάρις στους κανονισμούς ΕΕ περί αλιευτικών σκαφών, μαραζώνουν.
Ακόμα και η ασπροκόκκινη τιμημένη σημαία του ένδοξου νησιού, άλλαξε χρώμα και ξεχάστηκε ύστερα από απόφαση και προπαγάνδα κάποιων ανεύθυνων και αδαών, που  περιστοιχίζουν την τοπική αυτοδιοίκηση. Από ανοησία ή από δόλο έγινε υποστολή της ένδοξης αιματοβαμμένης σημαίας; Μόνο αυτοί ξέρουν.
Μέσα στη γενική επίθεση, βράχια και δημόσιοι χώροι έγιναν οικοδομικά τετράγωνα ή καταπατήθηκαν με αποφάσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης και μαζί με αυτούς και η βραχώδης δημόσια έκταση γύρω από την Παναγιά Αρμάτα έγινε οικοδομικό τετράγωνο!! Αν και η πολιτεία στις 11-4-89 με υπουργική απόφαση ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ26/1585/315 χαρακτήριζε την εκκλησία και τον περιβάλλοντα χώρο σε ακτίνα 150 μέτρων, προστατευόμενο μνημείο.
Μια κτηματομεσιτική φούσκα αναπτύσσεται τώρα στα νησιά Ύδρα, Σπέτσες, με ιδιοκτησίες offshore αγνώστων προέλευσης και σκοπών «επενδυτών», η οποία δίνει ευκαιρίες για ξέπλυμα χρήματος και κοινωνική αναρρίχηση, ενώ ταυτόχρονα αποκλείει τη δυνατότητα στους ντόπιους για αποδοχή κληρονομιάς και γονικής παροχής των οικογενειακών περιουσιών αφού οι υπέρογκες τιμές, οδηγούον σε απόγνωση και μετανάστευση για άλλη μια φορά.

Η Αυτοκρατορία αντεπιτίθεται

Σαν αποκορύφωμα κάποιοι ιδιώτες παρουσιάζονται μόλις το 1991 ύστερα από παράξενες αγοραπωλησίες και διεκδικούν, χωρίς τίτλους ιδιοκτησίας, με «διαθήκες» απογόνων «αδελφικών χεριών» και με κουβέντες του καφενείου, την περιοχή της Παναγιάς της Αρμάτας (συνολικό εμβαδόν περίπου 5 στρεμμάτων) για την ανέγερση εξοχικών κατοικιών. Μάλιστα φροντίζουν να βγάλουν και πρόχειρες άδειες κατασκευής οικιών στη θέση της εκκλησίας.
Ύστερα από την αντίδραση των Σπετσιωτών μπροστά στις μπουλντόζες που ξερίζωναν δέντρα το 1992 το θέμα πάγωσε. Κάποιοι Σπετσιώτες διώχτηκαν με μηνύσεις και έκτοτε χρονίζει το θέμα της ιδιοκτησίας στα δικαστήρια όπου ενάγων είναι η εκκλησία και ο Δήμος.
Έπρεπε να έρθει πάλι μια άλλη κυβέρνηση ΝΔ ώστε στις 8/3/2004 την επόμενη των εκλογών, να αιτηθούν διεκδικητές και να τους δοθεί άμεσα τέλος ακίνητης  περιουσίας (ΤΑΠ) από τον τότε Δήμαρχο Σπετσών Ε. Κονταξάκη, παραβιάζοντας το σχετικό νόμο που διέπει τα προστατευόμενα μνημεία και αποδεχόμενος ουσιαστικά με αυτό τον τρόπο ότι υπάρχουν «ιδιοκτήτες» του προστατευόμενου δημόσιου χώρου αν και ο Δήμος αντιδικεί στα δικαστήρια μαζί τους. Με αυτόν τον τρόπο, δόθηκε το έναυμα για νέες αγοραπωλησίες σε υπέρογκες εικονικές τιμές, απειλές προς τους Σπετσιώτες, αντιδράσεις ενώ οι διεκδικητές υποστηρίζονται για τις ανάγκες της αγοραπωλησίας με «αναφορές» νεόκοπων τοπικών ερασιτεχνών ιστορικών που διαστρεβλώνουν συνειδητά την ιστορία. Ούτε λίγο ούτε πολύ προσπαθούν να πείσον ότι η εκκλησία κτίσθηκε από τους φερόμενους ως ιδιοκτήτες πολύ μετά την επανάσταση. Αυτή η αστήρικτη ευκαιριακή γνώμη, αντικρούεται από τους καταξιωμένους ιστορικούς, Φωτιάδη, Παπαρρηγόπουλο, τον αρχιολόγο Ορλάνδο και τους επιστήμονες του ΥΠΠΟ που χαρακτηρίζουν με έκθεση την εκκλησία βυζαντινή δηλαδή προ του 1821. Πολλά ανθρώπινα οστά που βρέθηκαν σε εργασίες ανάπλασης του χώρου εγείρουν και άλλα ερωτήματα για τον χώρο που ακόμα και οι επιστήμονες δυσκολεύονται να απαντήσουν.
Αλλωστε σε πρόσφατες εργασίες συντήρησης, η λιθοδομή που αποκαλύφθηκε δείχνει ότι πρόκειται για μια παμπάλαια κατασκευή βυζαντινής εποχής, που ίσως να έχει θεμελιωθεί σε ακόμα παλαιότερο κτίριο.
Ο γράφων γνωρίσθηκε με του ς δικηγόρους των νέων «ιδιοκτητών» στο δικαστήριο για το ιδιοκτησιακό καθεστώς, όπου του ανακοίνωσαν ότι η εκκλησία θα «μεταφερθεί» και στη θέση της θα ανεγερθούν μεζονέτες. Πρόχειρη έρευνα βεβαιώνει ότι ως νέος «ιδιοκτήτης» του χώρου παρουσιάζεται ένας αναδυόμενος εφοπλιστής, μέλος «Αρμάτας» διεθνών επιχειρηματικών λόμπυ και τράστ, αμέτρητου πλήθους σκαφών και κεφαλαίων.
Παράλληλα οι δικηγόροι επιχειρούν να πάρουν απόφαση δασαρχείου ως ιδιοκτήτες (που έχει προσβληθεί) για την κοπή των δένδρων (που έχουν φυτεύσει οι Σπετσιώτες ανενόχλητοι από το 1930) ενώ το δικαστήριο ιδιοκτησίας δεν έχει τελεσιδικήσει!!!
Η Γενική Συνέλευση του Ελληνικού τμήματος του ICOMOS του επιστημονικού συμβούλου της UNESCO για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και του περιβάλλοντος, παρεμβαίνει και εκδίδει το Φεβρουάριο 2005 ομόφωνο ψήφισμα για την προστασία του νησιού και του χώρου. Σαν αποτέλεσμα απειλές κατά της σωματικής ακεραιότητας και λάσπες εκτοξεύονται εναντίον μέλους του ICOMOS.
Οι διεκδικητές ζητούν πραγματογνωμοσύνη άνευ πρακτικής σημασίας εντός του προστατευόμενου μνημείου στα πλαίσια του δικαστηρίου διεκδίκησης, αν και τα σχέδια και τα τοπογραφικά είναι και πλήρη και κατατεθειμένα επίσημα και δεν πρόκειται για μια αντιδικία ορίων μεταξύ γειτόνων. Είναι μια διερευνητική και συμβολική κίνηση. Αλλοίμονο αν ο οποιοσδήποτε πχ. Κραδαίνοντας μια αμφίβολη διαθήκη μπορούσε να κάνει πραγματογνωμοσύνη στην Ακρόπολη.
Δύο φορές οι πραγματογνώμονες αποχωρούν ύστερα από ειρηνική αντίδραση και εκδήλωση διαμαρτυρίας των Σπετσιωτών στις 5/10/2005 και 7/11/2005 όπου μετέχουν 200 Σπετσιώτες, γυναίκες και παιδιά. Στο φύλλο συμβάντων του οικείου ΑΤ , όπου αναφέρονται τα γεγονότα αυτών των ημερών από του ς πραγματογνώμονες, ρητά δεν ζητείται δίωξη κάποιου ούτε περιγράφεται κάποια αξιόποινη πράξη ή ζημία.
Όμως με κάποιο τρόπο, ενόψει εκλογών, το φύλλο συμβάντων φθάνει στην Εισαγγελία Πειραιά όπου με πιο παράξενο τρόπο στις 2 Αυγούστου 2006 (εν μέσω διακοπών όπου εξυπηρετούοτναι μόνο αυτόφωρα) απαγγέλλονται αυθαίρετα κατηγορίες, χωρίς να προηγηθεί κάποια μαρτυρική κατάθεση!!!
Κατηγορίες για βία κατά συρροή χωρίς να υπάρχει κάποια αντίστοιχη πράξη αφορούν 12 «πρωτοστατούντες» όπως αναφέρονται, ευυπόληπτους αθώους πολίτες, συμπεριλαμβανομένου του παπά, του υποψήφιου Δήμαρχου, δημοτικών συμβούλων, του γράφοντος, άλλων υποψηφίων στις επερχόμενες δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές κλπ.
Καταγράφοντας με κάμερα σε βίντεο την εκδήλωση, μπορώ να διαβεβαιώσω ότι πολλοί από τους κατηγορούμενους, ούτε καν μίλησαν σε αυτή την εκδήλωση διαμαρτυρίας όπου απλά παρευρίσκοντο, όπως έχουν κάθε δικαίωμα. Στη δίωξη αυτή υπάρχουν έντονες δυσοσμίες πολιτικής δίωξης, στερήσης των κατοχυρωμένων δικαιωμάτων των πολιτών στην προστασία του πολιτισμού και του περιβάλλοντος, στη διαμαρτυρία, στην ελεύθερη έκφραση, στο σεβασμό των τόπων λατρείας και άσκησης θρησκευτικών καθηκόντων, στην ισότητα, στον σφετερισμό εξουσίας, της παραπλάνησης αρχών, της τρομοκράτησης του πληθυσμού κλπ. χωρίς κάποιος από τους κατηγορούμενους να μπορεί να καταθέσει έστω μια αντιμήνυση για παραπλάνηση και ψεύδος αφού είναι μια αυτεπάγγελτη δίωξη χωρίς να έχουν προηγηθεί μαρτυρικές καταθέσεις και προκαταρκτική εξέταση!!!
Δηλαδή ο εντολεύς δημόσιος λειτουργός αφαίρεσε το δικαίωμα των κατηγορούμενων να καταθέσουν, ώστε ο φάκελος να φτάσει πλήρης στοιχείων και να κριθεί αν στοιχειοθετείται η κατηγορία ή όχι.
Σε τέτοιες ενέργειες το Ρωμαικό Δίκαιο αναφέρει ότι:
« Αρχή παρανομούσα, παύει να είναι Αρχή» ενώ η ιστορία συνεχίζει να γράφεται.
Στον απόηχο όλων αυτών ο Δήμαρχος ζήτησε από το Δημοτικό Συμβούλιο, χωρίς να έχει τελεσιδικήσει το δικαστήριο ιδιοκτησίας, να αποχαρακτηρισθεί ο χώρος από οικοδομικό τετράγωνο δηλαδή να απαλλοτριωθεί περιουσία του Δήμου!!!
Τέτοια εξέλιξη φαινομενικά αθώα και για λαϊκή κατανάλωση χρήσιμη ενόψει εκλογών τοπικής αυτοδιοίκησης, μπορεί να καταστήσει τους ιδιώτες και ιδιοκτήτες (σε περίπτωση μη καταβολής εντός 18 μηνών από το δημόσιο ταμείο του υπέρογκου τιμήματος της εικονικής αγοραπωλησίας) και έτσι απλά ο προστατεμένος χώρος θα γίνει ιδιοκτησία τους και βορά στις μπουλντόζες.

Συμπεράσματα

Τα πιο κάτω ερωτήματα αρχίζουν τώρα και φαίνονται ρητορικά και αφορούν δυστυχώς και άλλα μέρη εκτός από τις Σπέτσες…

• Γιατί υπάρχει τέτοια επιμονή για την καταστροφή του παντοιοτρόπως προστατευμένου ιστορικού, αρχαιολογικού, θρησκευτικού, δασικού δημόσιου χώρου;
• Γιατί στο νησί των Σπετσών υπάρχει έντονη και ανεξέλεγκτη δράση κεφαλαίων, πετροδόλλαρων, ξένων συμφερόντων;
• Γιατί οι κάτοικοί του βρίσκονται απροστάτευτοι στερούμενοι βασικών δικαιωμάτων τους;
• Η πολιτεία από πού αντλεί εξουσία και υπέρ ποίου;

Για να προσεγγίσουν κάποια απάντηση, χρήσιμο είναι να γνωρίζουν οι αναγνώστες πως οι απόγονοι του επαναστάτη πρόκριτου Χατζηγιάννη Μέξη, θυμούνται και αναφέρουν ότι :
Ο παππούς τους ήρωας καπετάνιος Θοδωράκης Μέξης όταν είχε πάει στη Κωνσταντινούπολη περίπου 1860, δεχόταν επίμονες ερωτήσεις τόσα χρόνια μετά από προβληματισμένους αξιωματούχους και πασάδες, σχετικά με το πόσους στρατιώτες είχε το νησί στις 8 Σεπτέμβρη του 1822, όταν μπροστά στην εορτάζουσα εκκλησία της Παναγιάς της Αρμάτας στις Σπέτσες τα μεγαλοπρεπή ντελίνια έχασαν για πάντα τον έλεγχο του σταυροδρομιού της θάλασσας και των πολιτισμών.