eyploia.aigaio-net.gr - Κλιματικές αλλαγές και διεθνής κινητοποίηση για την υπερθέρμανση του πλανήτη

Κλιματικές αλλαγές και διεθνής κινητοποίηση για την υπερθέρμανση του πλανήτη τον Νοέμβριο του 2005

της Γιολάντας Ζιάκα

Η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας της γης έχει αυξηθεί κατά 0,6 βαθμούς Ο από τα τέλη του 1800 και αναμένεται να αυξηθεί κατά ακόμη 1.4 έως 5.8 βαθμούς Ο έως το 2100. Ακόμα και αν συμβεί η ελάχιστη προβλεπόμενη αύξηση, αυτή θα είναι μεγαλύτερη από κάθε αύξηση που έχει συμβεί στη διάρκεια ενός αιώνα, κατά τα τελευταία 10.000 χρόνια. Ο κυριότερος λόγος για την αύξηση της θερμοκρασίας είναι βιομηχανοποίηση: η καύση συνεχώς αυξανόμενων ποσοτήτων πετρελαίου, υγραερίου, κάρβουνου, η αποδάσωση και κάποιες γεωργικές μέθοδοι. Οι δραστηριότητες αυτές έχουν αυξήσει τον όγκο των «αερίων θερμοκηπίου» στην ατμόσφαιρα, κυρίως του διοξειδίου του άνθρακα και του μεθανίου, προκαλώντας σημαντικές αλλαγές στο κλίμα. Η δεκαετία του '90 ήταν η θερμότερη δεκαετία της τελευταίας χιλιετίας και το 1998 η θερμότερη χρονιά.

Η σημερινή τάση υπερθέρμανσης του πλανήτη αναμένεται να αυξήσει τη συχνότητα των «ακραίων καιρικών φαινομένων» (σοβαρές καταιγίδες, πλημμύρες, ξηρασία), να προκαλέσει την εξαφάνιση μεγάλου αριθμού φυτικών και ζωικών ειδών, την αύξηση του επιπέδου της θάλασσας (από 9 έως 88 εκατοστά έως το 2100), με επακόλουθο την ολοκληρωτική κάλυψη ορισμένων παράκτιων περιοχών (από τις πυκνοκατοικημένες παράκτιες ζώνες του Μπαγκλαντές έως το νησιωτικό σύμπλεγμα των Μαλβίδων που είναι πιθανόν να εξαφανιστεί εντελώς), να προκαλέσει την ρύπανση του πόσιμου νερού με επιπτώσεις σε δισεκατομμύρια άτομα, να προκαλέσει εκτεταμένες επιδημίες, να επηρεάσει τη γεωργική παραγωγή και την προμήθεια τροφίμων, να οδηγήσει σε μαζικές μεταναστεύσεις. Η μελέτη του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, που είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας, προβλέπει ότι στη χώρα μας θα μειωθούν δραματικά οι βροχοπτώσεις, ενώ θα ενταθούν τα φαινόμενα της ξηρασίας και της ερημοποίησης.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι ένα σύνθετο μοντέρνο πρόβλημα, που συνδέεται με ζητήματα δύσκολα όπως η φτώχεια, η οικονομική ανάπτυξη και η αύξηση του πληθυσμού. Πριν από μια δεκαετία, οι περισσότερες χώρες συνασπίστηκαν γύρω από μια διεθνή συνθήκη, «τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιματικές αλλαγές», με στόχο να αναζητήσουν λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Το 1997, οι κυβερνήσεις συμφώνησαν σε μια προσθήκη στη Σύμβαση αυτή, που ονομάστηκε «Πρωτόκολλο του Κυότο», η οποία προβλέπει νομικά δεσμευτικούς όρους. Το Πρωτόκολλο του Κυότο τέθηκε σε ισχύ στις 16 Φεβρουαρίου 2005 και δεσμεύει τα 128 κράτη που το έχουν επικυρώσει. Βασικός στόχος του είναι οι βιομηχανοποιημένες χώρες να μειώσουν τις εκπομπές των έξη σημαντικότερων αερίων θερμοκηπίου, κατά τη διάρκεια της περιόδου 2008-2012, κάτω από τα επίπεδα του 1990. Για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να μειώσει τις εκπομπές κατά 8%, η Ιαπωνία κατά 6%. Μόνο τέσσερεις βιομηχανικές χώρες δεν έχουν ακόμη επικυρώσει το Πρωτόκολλο του Κυότο: η Αυστραλία, το Λιχτενστάιν, το Μονακό και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Υπό ανάπτυξη χώρες, όπως η Βραζιλία, η Ινδία και η Κίνα και η Ινδονησία, που έχουν επικυρώσει το Πρωτόκολλο, δεν δεσμεύονται για μείωση των εκπομπών.
Η εφαρμογή του Πρωτοκόλλου γεννά μια σειρά σημαντικών νομικών ζητημάτων, σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, που αφορούν - μεταξύ άλλων - τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν οι επιχειρήσεις, οι οποίες οφείλουν να μειώσουν τις εκπομπές τους, τις κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης και τη δυνατότητα αγοράς ποσοστώσεων ρύπανσης. Συγχρόνως, επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι κλιματικές αλλαγές που έχουν ήδη αρχίσει να εμφανίζονται θα εξελιχθούν πιθανότατα πολύ ταχύτερα από τις έως σήμερα εκτιμήσεις. Παρόλο που το Πρωτόκολλο αποτελεί μια πρόοδο, ήδη θεωρείται ότι δεν είναι αρκετό για να σταματήσει την πορεία της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ιδιαίτερα κρίσιμο είναι το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν δεσμεύονται από το Πρωτόκολλο, ενώ είναι υπεύθυνες για το 21% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου παγκόσμια.
Κατά τη διάρκεια του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ, στη Βραζιλία (τον Ιανουάριο 2005), τονίστηκε ότι η ανάγκη για μια διεθνή κινητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών για τις κλιματικές αλλαγές είναι περισσότερο πιεστική παρά ποτέ. Σε συνέχεια των συζητήσεων αυτών αποφασίστηκε η «διεθνής κινητοποίηση για το κλίμα τον Νοέμβριο 2005», έτσι ώστε η κινητοποίηση των πολιτών να κορυφωθεί κατά τη διάρκεια της «Συνδιάσκεψης για το Κλίμα» (συνδιάσκεψη των κρατών που το έχουν επικυρώσει), που θα πραγματοποιηθεί από τις 28 Νοεμβρίου ως τις 9 Δεκεμβρίου 2005. Στόχος είναι να πραγματοποιηθούν συγχρονισμένες δράσεις σε όλο τον κόσμο, για να ασκηθεί πίεση για κατεπείγουσα λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών και, ιδιαίτερα, για να ασκηθεί πίεση ενάντια στις Ηνωμένες Πολιτείες για την άρνηση τους να επικυρώσουν το Πρωτόκολλο του Κυότο. Οι συγκεκριμένες ημερομηνίες των κινητοποιήσεων δεν έχουν ακόμη αποφασιστεί. Ανάμεσα στους συμμετέχοντες φορείς, έως σήμερα, περιλαμβάνονται οι οργανώσεις Campaign against Climate Change (/νϊεγάλη Βρετανία), Legambiente και Forum Ambulentiste (Ιταλία), Rainforest Action Network (Ηνωμένες Πολιτείες) και India Resource Centre (Ινδία). Σχετικές συνεννοήσεις γίνονται για τη συμμετοχή της διεθνούς οργάνωσης «Φίλοι της Γης». Η οργάνωση «Καμπάνια ενάντια στις Κλιματικές Αλλαγές», η οποία συντονίζει τις κινητοποιήσεις σε ανακοίνωση της σημειώνει σχετικά: «Πρέπει να δημιουργήσουμε ένα ισχυρό κίνημα της παγκόσμιας κοινής γνώμης για να πιέσουμε για μια κατεπείγουσα και ριζοσπαστική δράση, χωρίς την οποία κινδυνεύουμε από μια παγκόσμια καταστροφή ασύλληπτων διαστάσεων. Ελπίζουμε να συσπειρώσουμε μεγάλο αριθμό οργανώσεων για την υποστήριξη αυτής της κινητοποίησης έως το τέλος Μαρτίου 2005, έτσι ώστε να υπάρξει επαρκής χρόνος για να οργανωθούν οι συγκεκριμένες δράσεις. Προσκαλούμε οποιονδήποτε ενδιαφέρεται για την πρόταση αυτή να μας στείλει παρατηρήσεις και προτάσεις. Όσα περισσότερα άτομα και οργανισμούς καταφέρουμε να κινητοποιήσουμε για την πρωτοβουλία αυτή, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουμε να επιτύχουμε πραγματικά.»
Στοιχεία επικοινωνίας: e-mail: info@campaigncc.org, τηλ.: + 44 (0) 2088553327 web: http://www.campaigncc.org/, info@campaigncc.org

Σημείωση 6ο Τεύχος