Καθώς η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ολοένα αυξάνεται και τα προβλήματα των κλιματικών αλλαγών αποτελούν δυστυχώς μια επικείμενη πραγματικότητα, γίνονται πολλές προσπάθειες παγκοσμίως για την αύξηση του ποσοστού που συνεισφέρουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Το σημαντικότερο κομμάτι των ΑΠΕ αποτελούν μέχρι στιγμής οι ανεμογεννήτριες, και στη χώρα μας η επίτευξη του στόχου του 20% θα προσεγγιστεί με την κατασκευή αιολικών πάρκων. Η τεχνολογία των ανεμογεννητριών έχει εξελιχθεί σημαντικά τελευταία ώστε σε συνδυασμό με την αύξηση της τιμής του πετρελαίου να αποτελούν πολύ δελεαστικές επενδυτικές ευκαιρίες. Έτσι ο ιδιωτικός τομέας έχει δραστηριοποιηθεί έντονα και με γνώμονα τα περιθώρια κέρδους που επιτρέπει η εκμετάλλευση του αιολικού δυναμικού μοιραία στρέφεται στα νησιά του Αιγαίου. Η επιδότηση του συγκεκριμένου τομέα από την Ε.Ε. κατά 40-60% κάνει ακόμα πιο ελκυστικές τις σχετικές επενδύσεις. Ας σημειωθεί εδώ ότι πρόσφατα επίσημη γερμανική κρατική έκθεση προτείνει την κατάργηση αυτής της επιδότησης, με ισχυρά επιχειρήματα.
Ως ευαισθητοποιημένοι κάτοικοι των νησιών, διαβλέποντας τις εξελίξεις και έχοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του νησιωτικού περιβάλλοντος, τη μικροκλίμακα και τη μοναδικότητα του νησιωτικού τοπίου και την απουσία συνολικού σχεδιασμού και οράματος από την πολιτεία, θα θέλαμε να μοιραστούμε τους προβληματισμούς μας σχετικά με τις προϋποθέσεις (ή τη σκοπιμότητα) για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων στα νησιά.
Στην προσπάθειά μας να διευρύνουμε τη βάση δεδομένων γύρω από το μείζον αυτό θέμα προβαίνουμε στην ειδική αυτή έκδοση του δικτυακού περιοδικού μας στην οποία περιλαμβάνουμε όσα κείμενα πιστεύουμε ότι θα βοηθήσουν όποιον ενδιαφέρεται να αποκτήσει μια σφαιρικότερη αντίληψη γύρω από το θέμα.
Το υλικό περιλαμβάνει γενικά, στατιστικά και τεχνικά στοιχεία, απόψεις συλλόγων και ατόμων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, διαμαρτυρίες, γνωμοδοτήσεις και δικαστικές αποφάσεις που σχετίζονται με όσα συμβαίνουν πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη χωροθέτηση και τη λειτουργία αιολικών πάρκων. Καλούμε επίσης όποιον θέλει να συνεισφέρει τις απόψεις του.
Περιληπτικά στην παρούσα εισαγωγή επισημαίνουμε ορισμένες βασικές τοποθετήσεις:
• Όλοι συμφωνούμε ως προς την αναγκαιότητα σταδιακής αντικατάστασης των ρυπογόνων και ασύμφορων μεθόδων παραγωγής στα πλαίσια όμως ενός συνολικού σχεδιασμού όπου θα προέχει η διαχείριση της ζήτησης, γιατί κανένα πρόβλημα δεν πρόκειται να λυθεί μακροπρόθεσμα εφόσον η κατανάλωση συνεχίσει να αυξάνεται όλο και πιο πολύ.
• Είναι ανάγκη να λάβουμε υπόψη ότι οι ανεμογεννήτριες, ανεξάρτητα από την αποστολή τους, αποτελούν βαριές βιομηχανικές εγκαταστάσεις που απαιτούν τεράστιες χωματουργικές επεμβάσεις και εκτεταμένα έργα οδοποιίας(απαιτείται η ισοπέδωση περίπου 1000 τετραγωνικών μέτρων πάνω στις κορυφογραμμές και δρόμοι πρόσβασης για τεράστια οχήματα σε απότομα πρανή).
• Πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το συμπληρωματικό δίκτυο πυλώνων ή ιστών που απαιτούνται για τη διασύνδεση των αιολικών πάρκων με το κεντρικό δίκτυο που αποτελεί από μόνο του ένα τεράστιο έργο.
• Οι προτεινόμενες ανεμογεννήτριες θα έχουν ύψος 80-100 μέτρα ή και περισσότερο για τη μεγιστοποίηση της απόδοσης, όταν οι αναλογίες του νησιωτικού τοπίου είναι σαφώς μικρότερης κλίμακας.
• Η ηχητική ρύπανση από τη λειτουργία των αιολικών ηλεκτρογεννητριών αποτελεί μείζον πρόβλημα που πρέπει να τίθεται με επίταση.
• Η ισχύουσα απόσταση των 500 μέτρων είναι ανεπαρκής, τα αιολικά πάρκα πρέπει να εγκαθίστανται σε απόσταση τουλάχιστον 2000 μέτρων από κάθε είδους οικισμούς.
• Σε περιοχές ΝΑΤURΑ 2000 με προστατευόμενους πληθυσμούς πουλιών πρέπει να αποκλειστεί η τοποθέτηση και λειτουργία τέτοιων εγκαταστάσεων.
• Η παραγόμενη ενέργεια σε πολλές περιπτώσεις θα εξάγεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τα νησιά με μόνο αντισταθμιστικό όφελος το 2% επί του τζίρου που θα καταβάλλεται στους δήμους, χωρίς πουθενά να εξασφαλίζεται κάποια ελάφρυνση στα τιμολόγια ρεύματος.
• Όπως κι αν εξελιχθεί το θέμα για τα νησιά, θα ήταν σωστό οι αποφάσεις να παίρνονται με γνώμονα πρωτίστως τα ίδια τα νησιά και όχι την Αττική (ένα νησί, όπως η ?νδρος για παράδειγμα, με ανάγκες 12MW γιατί να επωμιστεί 400MW και η Ικαρία με ανάγκες 8MW γιατί πρέπει να παράγει 310MW, όπως κάποιοι σχεδιάζουν (*).
• Και σε αυτή την περίπτωση, όπως και σε άλλες, δεν γίνεται προσαρμογή των προτεινόμενων επενδύσεων στη νησιωτική κλίμακα, π.χ. μικρά αιολικά, με μικρές μηχανές που θα εξυπηρετούν απομακρυσμένα χωριά αποφεύγοντας και όχι απαιτώντας πρόσθετα δίκτυα καλωδίων, που θα μάθουν τους κατοίκους να καταναλώνουν όταν υπάρχει πλεόνασμα (όταν φυσάει).
• Η λειτουργία εκατοντάδων αιολικών πάρκων στα νησιά των Κυκλάδων έρχεται σε ευθεία αντίθεση και αντίφαση με την οικονομική τουριστική δραστηριότητα στην οποία βασίζεται κυρίως η νησιώτικη οικονομία και από την οποία αντλεί σημαντικούς πόρους όλη η ελληνική οικονομία.
Δυστυχώς, σήμερα, κάθε επιχείρημα πρέπει να μεταφράζεται με οικονομικούς όρους και βάσει του σκεπτικού αυτού καλούμαστε να κάνουμε συμβιβασμούς και να προσπαθούμε να αποτιμήσουμε οικονομικά αγαθά των οποίων η εγγενής αξία είναι ανεκτίμητη και εκτιμώνται μόνο όταν έχουν πια για πάντα χαθεί. Έτσι, μιλώντας τη γλώσσα αυτή έχουμε να πούμε ότι αν η ανάπτυξη των νησιών δεν βασιστεί πάνω στις αρχές της φέρουσας ικανότητας και της βιωσιμότητας, σύντομα το βασικό τους κεφάλαιο, που δεν είναι άλλο από το τοπίο, θα έχει οριστικά απαξιωθεί.
(*) Για να πάρει κανείς μια ιδέα του μεγέθους των προτεινόμενων εγκαταστάσεων μπορεί να επισκεφθεί την ιστοσελίδα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας: http://www.rae.gr/
Η ΣΥΝΤΑΞΗ
Σημείωση 5ο Τεύχος
