Τον Σολωμό στη Ζάκυνθο, τον Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο, τον Θεοτόκη στους Καρουσάδες, τον Μαβίλη στο Καρδάκι - τώρα μάλιστα που ελευθερώθηκε ο ναός του Απόλλωνα. Τους βρίσκεις εκεί, παρόντες στον τόπο τους, και μ' όλη την τουριστική εισβολή. Και στη Λέσβο: τον Αρίωνα, τον Αλκαίο, τη Σαπφώ, Γιατί βέβαια δεν είναι τυχαίο που εδώ ανάβλυσε για πρώτη φορά το νέο ποιητικό είδος, το λυρικό. Εδώ και στην Πάρο. Ακούς τη φωνή τους στο μελτέμι που έρχεται από την Αιολίδα, με τα κύματα του γαλάζιου, αισθάνεσαι την ανάσα τους στους κυματισμούς των ελαιώνων, πάνω στους λόφους, βλέπεις τις μορφές τους να σπινθηροβολούν, όταν «μετά τη δύση του ήλιου η ροδοδάχτυλη σελήνη σαρώνει όλα τ' άστρα και σκορπίζει το φως της στην αλμυρή θάλασσα».
Στη Μήθυμνα, στη Μυτιλήνη, στην Ερεσό.
Τι ξάφνιασμα η Ερεσός! Το θεόγυμνο τοπίο από την ?ντισα ως τη θάλασσα, σεληνιακό, γεμάτο ηφαιστειακούς μύδρους και απολιθωμένα δένδρα. Του κάκου θ' αναζητήσεις στην κατάξερη κοιλάδα, από την Ερεσό ως την παραλία της, το «χάριεν» άλσος της Αφροδίτης, όπου «το δροσερό νερό κελαρύζει ανάμεσα στους κλώνους της μηλιάς, όλος ο τόπος σκιάζεται από τριαντάφυλλα κι από τα φυλλώματα που σαλεύουν στάζει ο μεσημεριάτικος ύπνος. Εδώ -λέει- βόσκουν άλογα στο θαλερό λιβάδι...». Τίποτε απ' αυτά. Μονάχα μερικές συκιές, σκονισμένες από τ' αυτοκίνητα. Κι ούτε θα συναντήσεις την ποιήτρια και τις φίλες της στους μίζερους δρόμους της Σκάλας - κι ας έχουν τα ονόματά τους - και στα μικρομάγαζα που πουλάνε κακόγουστους πήλινους έρωτες στους τουρίστες.
Καμιά σχέση δεν έχουν μ' εκείνες αυτές οι λεσβίες που καταφθάνουν εδώ, στην υποθετική τους Μέκκα, ψιλοκουρεμένες και, ξέστηθες, δυο δυο στην αμμουδιά, στεγνώνουν τις άδειες καπνοσακούλες τους.
Γι' αυτές θα έλεγε η Σαπφώ πως «δεν ξέρουν μήτε να σηκώσουν τον ποδόγυρο πάνω από τους αστραγάλους» και πως «δεν έχουν μερίδιο στα ρόδα των Μουσών».
Όμως όλο το τοπίο, στο χρώμα του κεραμιδιού, διατηρεί ακόμη τη θέρμη της φωτιάς που το γέννησε, μεταδίδει την αίσθηση της πρώτης έκρηξης, όπως η σαπφική ποίηση, όταν μιλάει για την ορμή του Έρωτα. Και σκέφτομαι πως οι λίγες βελανιδιές που συναντάς στα ψηλώματα είναι από κείνες που είχε στο νου της η Σαπφώ: «Ο Έρωτας μου τίναξε τις φρένες, σαν τον άνεμο που ορμάει στις βελανιδιές, πάνω στο βουνό». Και πως την άνοιξη οι γυμνοί λόφοι θα γεμίζουν υακίνθους «που τους ποδοπατάνε οι βοσκοί και χάμω κείτεται το πορφυρό λουλούδι». Η Σαπφώ ήταν και δεν ήταν από την Ερεσό...
Θα μου πείτε: καθένας βλέπει ό,τι του αρέσει. Σύμφωνοι.
Γι' αυτό, αν προτιμάτε, πηγαίνετε στον Ταξιάρχη του Μανταμάδο, όπου θα δείτε την πιο καταχθόνια μορφή αρχαγγέλου, πλασμένη - λέει -από το λύθρο των σφαγμένων μοναχών. Ή στην Αγία Παρασκευή, αρχοντικό προάστιο του Λονδίνου. Ή, τέλος, στον ?γιο Ραφαήλ της Θερμής, το πιο κακόγουστο τουριστικό συγκρότημα. Εκεί θα βρείτε ενδιαφέροντα ψυχωφελή βιβλία και άλλα αθύρματα «σε τιμές ασυναγώνιστες». Και επιπλέον «σερβίρεται πατσάς»! Γούστα είναι αυτά...
Σημείωση 20ο Τεύχος
